STADSNIEUWS ZATERDAG 10 NES 1941 No. 24884 Van de gevechtsterreinen Megerle over de regeling op den Balkan Verduisteren 82ste Jaargang Rond Irak Uit Amerika Verspreide berichten Turkije kan gerust zijn! De Diplo over de verklaringen van Cordell Huil. 21.20 uur 5.51 uur 21.22 uur 5.50 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van' ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets - Incassokosten volgens postredit. „Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en *s Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maandenƒ2.47 per weekƒ0.19 Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden -f portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) De Syrische pers wijst er op, dat de En- gensche consulaten in Beiroet en Damas cus hun burgers hebben aangeraden het mandaatgebied te verlaten. Talrijke Engel schen zouden reeds klaar staan om te ver trekken. De Amerikaansche universiteit heeft den Palestijnschen, Irakschen en Egyptischen studenten aangeraden naar hun land terug te keeren. Naar Radio Levante meldt, is den En- gelschen, die Istanboul verlaten, aangera den zich niet naar Egypte, maar naar Kaap stad of Britsch-Indië te begeven. Het in Tel Aviv verschijnende blad Tel Aviv publiceert een oproep aan de Jood- sche jeugd, waarin deze opnieuw wordt ver zocht zich op te geven voor het Engelsche leger. De oorlog in Irak, zoo schrijft het blad, vormt voor de Joden een ernstig gevaar. De Joodsche staat in Palestina zal ten on dergaan, wanneer Groot<Brittannië den oorlog in het Nabije Oosten verliest. Het gevaar daarvoor dreigt. Het geheele Joden dom moet groote offers brengen om de En- gelschen aan dé overwinning te helpen. Zonder deze overwinning is er voor de Jo den in Palestina geen toekomst meer. (D.N.B.) ENGELSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN DUITSCHLAND. Vijandelijke vluchten waren hedennacht gericht óp Noord-, West- en Zuidwest- Duitschland De aanvallen golden in hoofd zaak Zuidwest-Duitschland, waar verschei dene vliegtuigen een groote stad met bri sant- en brandbommen bestookten. Over de veroorzaakte schade zijn nog geen defi nitieve berichten beschikbaar. Wel kan als zeker worden aangenomen, dat er verlie zen onder de burgerbevolking ontstaan zijn Van de tot Noord-Duitschland doordringen de vliegtuigen bereikten eenigen ook de rijkshoofdstad. Hier werden bommen 'ge worpen op een dichtbevolkte woonwijk. Ei* ontstond geen militaire schade. Wel wer den woonhuizen verwoest en werden ver scheidene burgers gedood en gewond. (D.N.B.) AUSTRALIËRS MOETEN EGYPTE VERDEDIGEN. „Op de Australische troepen rust het grootste deel van de Egyptische verdedi ging", zoo heeft volgens een bericht van United Press uit Canberra de plaatsvervan gende Australische premier, Fladden, ver klaard. Volgens berichten uit Melbourne heeft Padden in zijn oproep aan het Australische, front tot inteekening op oorlogsleeningen verklaard. dat de oorlogsuitgaven van Australië op het oogenblik 13 millioen pond per maand bedragen. Deze uitgaven zouden nog met millioenen stijgen. De Australische uitgaven zijn thans drie maal zoo hoog als het vorige jaar en ti'en maal zoo groot als in 1939. In de toekomst moet aan het per soonlijke verbruik meer geld onttrokken en ter beschikking van de regeering gesteld worden. De Australiërs moeten zich beper kingen opleggen en alle gelden, die zij na de betaling van hun belastingen nog over hebben, in handen van de regeering geven. BRIEF VAN ROOSEVELT AAN KONING FAROEK. James Roosevelt, de zoon van president Roosevelt, zal aan Koning Faroek van Egypte een persoonlijken brief van zijn va der overhandigen. (D.N.B.) DE TOESTAND AAN HET ABESSUNSCHE FRONT. Over het verloop van den strijd in Abes- synië wordt in politieke kringen te Rome de volgende uiteenzetting gegeven: De Italianen strijden in drie afzonder lijke groepen. De eerste' groep vecht onder persoonlijk bevel van den onderkoning, den hertog van Aosta, in het gebied van Amba Alagi, op ongeveer 400 kilometer ten Noor den van Addis Abeba. Dit is de belangrijk ste sector, waar heftig gevochten wordt. De Italianen ondernemen aanvallen de Eri- gelschen tegenaanvallen. De tweede groep staat in de omgeving van het Tanameer bij Gondar, de derde opereert onder bevel van generaal Gazzera in het gebied van Djimma en Galla in het Zuid-Westen van Abessynië Hier bevindt zich het uitgestrek te gebied van groote meren en onbetreden oerwouden. Tot dusverre zijn de Engelsehen bier nog niet vefder opgerukt. Voorts be vinden zich hier en daar nog centra van Italiaanschen tegenstand. (D.N.B.) DE ITALIAANSCHE VERLIEZEN IN APRIL. Het hoofdkwartier van de Italiaansche stijdkrachten publiceert de verliezen in de niaand April en die, welke nog niet in voor gaande lijsten opgenomen zijn. De verliezen aan het Grieksche en Joego-Slavische front bedroegen2338 dooden, van wie vier Alba- neezen 12.605 gewonden, 5830 vermisten; front Julische Alpen: resp. 34, 73,31; Noord- Afrika: 164. 52, 49.868; Oost-Afrika: 3270, 5040, 15.300; Marine 39, 115, 3921; Lucht macht 39, 91, 99. (Stefani). HET VERBLIJF VAN KONING GEORGE OP KRETA. Reizigers, die uit Kreta te Istanboul zijn aangekomen, melden, dat de Grieksche ko ning George vertoeft in een oud, vroeger Venetiaansch paleis te Canea. Zijn vertrek ken zijn haastig, maar waardig ingericht. De ontvangsten, die de Koning gaf, en waar aan ook hooge officieren van het Britsche leger deelnamen, kenmerkten zich door glans en rijkdom. Het verblijf van het Grieksche kroonprinselijke paar ligt op het oostelijke deel van het eiland, nabij het plaatsje Episkopi. Zij wonen daar in een eenvoudig boerenhuis, dat bewaakt wordt door Britsche geheime politie en Engelsche soldaten. (D.N.B.) AMERIKAANSCHE STEUNPUNTEN IN AFRIKA? Volgens den Britschen berichtendienst heeft de Zuid-Afrikaansche minister-presi dent, generaal Smuts, in een persgesprek met de -Christian Science Monitor onder meer gezegd, dat de Amerikaansche invloed op Zuid-Afrika sterker is dan die van eenige andere mogendheid. In dit verband is een ander bericht van belang, waarin gemeld wordt, dat het Ame rikaansche ministerie van Buitenlandsche ;Zaken zich tot de Britsche regeering heeft gewend met het verzoek, de regeering der Unie van Zuid-Afrika te bewegen tot het afstaan van vlootbases aan de Vereenigde Staten. Volgens berichten van Madrileensche bla den uit Pretoria koestert men in nationale Zuid-Afrikaansche kringen de vrees, dat de regeering mogelijk niet alleen vlootbases, maar ook het Zuid-Afrikaansche vasteland ter beschikking van de Vereenigde Staten zou stellen voor militaire operaties. (D.N.B.) PORTUGAL EN DE AZOREN. De Portugeesche regeering publiceert een verklaring, die betrekking -heeft op het feit„ dat op 6 Mei de Amerikansche senator Pep per er bij de regeering der Ver. Staten op heeft aangedrongen, dat zij de Azoren en de Kaap Verdische eilanden zou doen be zetten. In de verklaring wordt o.m. gezegd, dat de Portugeesche regeering tot dusverre geen voorstel heeft ontvangen betreffende een eventueel gebruik van havens of steunpun ten langs de Portugeesche kust of op de eilanden door een oorlogvoerende of derde mogendheid. Ter verdediging der eilanden heeft de regeering de bestaande defensie werken versterkt, om haar soevereiniteit te bevestigen, maar ook om tegenstand te bie den tegen een aanval, ofschoon zij dien niet verwacht. De Amerikaansche minister Huil verklaar de, dat de regeering der Ver. Staten vriend schappelijke betrekkingen met Portugal on derhoudt. Senator Pepper heeft zijn eigen opvatting en niet die van de regeering tot uiting gebracht.- (D.N.B.). WALLACE SPREEKT VLOOTVOOGDEN UJT ZUID-AMERIKA TOE. De vlootvoogden van de Zliid-Amerikaan sche staten, die op het oogenblik een bezoek aan de Vereenigde Staten brengen, zijn gis teren ook door den vice-president, Wallace, ontvangen. Deze zeide in een toespraak, dat hij vertrouwt op de samenwerking der vlo ten bij. de verdediging van het Westelijk Halfrond. De beschavingen van Latijnsch Amerika en van de Angelsaksen, aldus Wal lace, vormen de grondslagen voor een re giem van beschaving. De hierdoor verkregen rechten noemde hij een „bolwerk van ver dediging tegen het nationaal-socialisme. dat krachtens zijn wereldbeschouwing an dere rassen niet waardeert". (D.N.B.). AMERIKAANSCH GRAAN NAAR FRANKRIJK. De Fransche ambassadeur te Washington, Henry Haye, heeft een onderhoud gehad met den onderstaatssecretaris van buiten- landche zaken Summer Welles. Na deze be spreking deelde hij mede, dat de Ameri kaansche regeering toestemming heeft ge geven tot den aankoop van twee scheeps ladingen tarwe voor Frankrijk. Indien de situatie zich niet wijzigt, kan Frankrijk voortaan maandelijks twee scheepsladingen tarwe koopen. AMERIKAANSCHE SCHEEPVAARTDIENST NAAR ROODE ZEE. De Federal Shipping Board heeft officieel bekend gemaakt, dat. een dienst met sche pen onder Amerikaansche vlag naar de Roode Zee en eveneens een naar China wordt ingesteld. Het lichaam weigerde bij zonderheden bekend te maken en motiveer de dit met de opmerking, dat geen inlich tingen meer gegeven worden over bewegin gen van schepen, als Engeland daardoor be nadeeld kan worden. Zooals men weet, heeft president Roosevelt onlangs de Roode Zee voor de Amerikaansche scheepvaart vrij ge geven. (D.N.B.). SCHEPEN VOOR ENGELAND GECHARTERD. 25 schepen met een gezamenlijke ton nage van 100.000 ton, welke toebehooren aan de Alcoa Steamship Company zijn op grond va'n Roosevelts 2 millioen tonnen plan, door Canadeesche belangen voor den dienst op Engeland gecharterd. (U.P.). HEARST CONTRA CHURCHILL EN ROOSEVELT. In een artikel over de laatste redevoe ringen van Hitler en- Churchill schrijft Hearst in het Journal American, dat Chur chill meermalen gunstige vredesaanbiedin- gen van Hitler van de hand heeft gewezen. Dit maalct geen gunstigen indruk, daar Churchill zelf toegeeft, dat Engeland den oorlog zonder de hulp van de Vereenigde Staten niet kan winnen. Het is wat onbe zonnen van Churchill geweest het op een volstrekte overwinning te houden en vre- deskansen te weigeren om zich er dan op te verlaten, dat een ander land voor hem „de overwinning brengt". In het vervolg van zijn artikel verklaart Hearst, dat president Roosevelt is terugge keerd tot de oude politiek van Wilson en opnieuw een poging doet om Europa de democratie pp te dringen. Roosevelt streeft naar het presidentschap van de wereld. De Vereenigde Staten moeten maar hopen dat Roosevelt niet te veel hooi op zijn vork heeft genomen. (D.N.B.). VLEESCHLOOZE DAGEN ,IN ZWITSERLAND. Op grond van een besluit van den Zwit- serschen Bondsraad ter beveiliging van de vleeschvoorziening heeft het departement van economische zaken bepaald, dat Woensdag en Vrijdag voorloopig vleesch- looze dagen zijn. OUD -DIRECTEUR DER LEIDSCHE KWEEKSCHOOL TER AARDE BESTELD. Gistermiddag vond onder groote belang stelling op de Agemeene Begraafplaats te Heemstede de teraardebestelling plaats van het stoffelijk overschot van wijlen den heer M. P. Hoogeveen, oud-directeur der Leidsché Kweekschool, die dezer dagen te Haarlem op 80-jarigen leeftijd overleed. Onder de vele aanuwezigen merkten wij o.a. op: dr. A. M. H. Schepman uit Gronin gen, directeur van J. B. Wolters Uitgevers- Mij., Gilles van Hees, hoofd der Dag-Open- luchtschool te Haarlem, W. v. d. Laan al hier, oud-leeraar der Kweekschool, W. Kiestra uit Zeist, dr. H. Groot uit Laren, H. Tennissen alhier, oud-secretaris der Kweekschool voor Onderwijzers die vele jaren met den overledene heeft samenge werkt, J. F. H. A. de ia Court uit Wasse naar, oud-leerling van den overledene, oud collega en gepens. directeur van de Gou- vernementsschool te Bandoeng, H. Mar- wizt, ieeraar der Kweekschool te Haarlem en vele vrienden en kennissen van den overledene. De organist speelde het Slot koor uit de Mattheüs-Passion van J. S. Bach en „Ruhe in Friede" van Schubert. Toen de kist in de aula was geplaatst trad de heer Gilles van Hees naar voren, om uit naam van het schoolkind, de schoolkinde ren uit alle milieus, van de ongetelde dui zenden van na 1900, die in hun eerste schooljaar hebben mogen leeren lezen op de unieke manier als door Hoogeveen is aangewezen, dank te brengen aan zijn na gedachtenis. Een leerwijze, baanbrekend in haar soort, die de activiteit in- de klas bracht, en vreugde enpoëzie. Elke Hol lander, de Nederlandsche en de Indische jeugd eert u bij uw uitvaart en brengt u eerbiedig dank en hulde voor uw arbeid." Hierna werd het stoffelijk overschot grafwaarts gedragen en in het familiegraf neergelaten, waarna de zoon van den over ledene namens zijn moeder en verdere fa milieleden dank zegde voor de betoonde be langstelling. Donderdagmiddag a.s. wordt in ,,'t Schuttershof" hier ter stede de algemeene bondsvergadering gehouden van den R. K. Bond van Melkhandelaren in Nederland. HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOPHANDEL. Wijziging: Maatschappij tot Exploitatie van het Hotel, Café en Restaurant Paviljoen ,,de Leede", Dorpstraat 322B, Warmond. Het kantooradres dezer N.V. is verplaatst naar Wassenaarscheweg 39, 'sGravenhage. ACADEMISCHE EXAMENS. Geslaagd zijn voor het doctoraal examen rechten de heeren H. E. Phaff (Den Haag) en H. F. van Panhuys (Den Haag). J. Schreuder (Leiden), W. van Ulsen (Delft) en A. W. L. v. Haersma Buma (Den Haag) en mej, H. Dekker (Den Haag); voor het voorbereidend kerkelijk examen de heeren A. B. .Bekius (Leeuwarden), J, J. Goorhuis (Arnhem) en W. G. Overbosch (Leiden) voor het doctoraal examen wis- en natuur kunde hoofdvak Sterrekunde de heer J. de Kort (Óegstgeest) en voor het candidaats- examen wis- en natuurkunde letter K de heer J. Kristensen (Leiden). N.V. NATIONAAL VEEM. In de gistermiddag in café-restaurant „In den Vergulden Turk;'' gehouden jaar vergadering van de N.V. Nationaal Veem, werden de jaarstukken goedgekeurd en het dividend vastgesteld op f.20 per aandeel. De, periodiek aftredende commissaris, de heer J. de Graaff uit Wassenaar werd her kozen. RIJKSPPOSISPAPARBANK. Aan het kantoor der posterijen alhier werd in den loop der maand April inge legd f. 97.125.69 en terugbet. f. 208.885.71. Derhalve minder ingelegd dan terugbetaald f. 111.760.02. Het. aantal nieuw'uitgegeven boekjes bedroeg 53. In het kader van de voortgezette stu die van de Academie voor Lichamelijke Opvoeding te Amsterdam, werden testimo nia uitgereikt voor paedagogiek, speciale psychologie, physische anthropologic en voor de practische beoefening der anthro pometric aan den heer A. J. J. Duindam, Ieeraar M. O. lichamelijke oefening hier ter stede. In de Berliner Boersenzeitung schrijft Karl Megerle: de territoriale en politieke regeling van het Balkanvraagstuk verwe zenlijkt een politiek beginsel van het Duit- sche Rijk, dat reeds langen tijd geleden ge proclameerd was, maar door de tegenstan ders verdacht gemaakt en door de sceptici in twijfel getrokken werd: het beginsel, dat Duitschland op den Balkan geen territoriale en zelfzuchtige politieke belangen heeft, maar economische. Het heeft dus belang bij den vrede, de orde en de welvaart van dit gebied en zijn bewoners. De tegenstanders, die Duitschland een onverzadiglijken landhonger toedichtten, moeten er kennis van nemen, dat Duitsch land zich na een der schitterendste veld tochten der krijgsgeschiedenis tevreden stelt met een bescheiden grenscorrectie. De vrienden en bondgenooten zijn zoo geluk kig bevestigd te zien, dat Duitechlands vriendschap loonend is en dat Duitschland trouw met trouw vergeldt. Wat Hitier daar over te zeggen had. is door de vólken, die het raanging. met dezelfde hartelijkheid aangehoord als waarmede het gesproken is. Duitschland zal de zeer loyale houding var. Roemenië evenmin vergeten als het juiste begrip en de mdewerking van Hon garije, dat thans reeds voor de derde maal met Duitsche hulp een ondergaan onrecht kon herstellen. Ook de onveranderlijke trouw van Bulgarije, zal niet vergeten wor den. Het is ook een groote voldoening voor Duitschland, dat door lof-s- en strijdge meenschap Italië nu reeds territorialen en politieken invloed verkrijgt in een levens gebied dat alleen Italië toekomt. Ten aanzien van Turkije constateert Megerle. dat zich geen ontsteltenis en kort sluiting hebben voorgedaan, doordat het gezonde verstand, de goede zenuwen en het innerlijke zelfvertrouwen eenerzijds en de vriendschappelijke en oprechte houding van Duitschland anderzijds dat voorkomen hebben. Het verloop van den oorlog op den Balkan en de gevolgen op het gebied der buitenlandsche-politiek hebben de houding van Turkije en zijn vertrouwen op het woord van Duitschland gerechtvaardigd. Het kon en kan zich er van overtuigen, in groote en kleine aangelegenheden, dat Duitschlands begrip voor de waardigheid, de veiligheid en de vitale belangen van Turkije een factor .s, waarmede het volledig rekening kan houden. De woorden, die Hitier heeft gewijd aan den bondgenoot uit den wereldoorlog, aan „den grooten en gunialenv legeraanvoerder van het. jonge Turkije", brengen tot uiting dat Duitschland dit begrip heeft en dat het in staat is bij de betrekkingen tusschen beide landen het voorbijgaande van het blijvende en kleine dingen van de groote ontwikkelingslijn te onderscheiden. (D.N.B.). Betreffende de toespraak, welke de Ame rikaansche minister van buitenlandsche zaken, Huil, ter gelegenheid van de aan komst van marine-officieren uit elf Zuid- Amerikaansche staten in Washington ge houden heeft, schrijft de Deutsche diplo- matisch-politische Korrespondenz De uitdrukking van Huil, dat er voor de Amerikaansche staten een gevaar van bui ten af bestaat, is daarom zoo brutaal en wonderlijk, daar hij en de andere Noord- Amerikaansche oorlogsophitsers reeds maandenlang niets anders doen dan op een afstand van duizenden zeemijlen achter den 'oorlog aanloopen Evenals Engeland destijds alles gedaan heeft om zooveel mo gelijk landen van het Europeesche conti nent aan zijn zijde bij den oorlog te be trekken, zoo ook probeert na anderen ook Huil, zich tijdig op het Westelijke half rond van trawanten te voorzien, om hen bij verwikkelingen te betrekken. Den Noord Amerikaanschen oorlogsophitsers is blijk baar geen middel te slecht om 'voor een dergelijke campagne 'de Pan-Amerikaan- sche solidariteit niet alleen te gebruiken voor defensieve doeleinden, doch ook voor offensieve on-Amerikaansche voornemens in het belang van Engeland. Natuurlijk wordt hierbij den Zuid-Amerikaanschen landen verzwegen, dat de tegenwoordige van hedenavond tot morgenochtend en van Zondagavond tot Maandagochtend De maan komt heden op tc 20.22 uur en gaat morgenochtend te 6.24 Uur onder; morgenavond komt de maan op tc 21.42 uur om Maandag morgen om 7.07 Qnder tc gaan. Het is dan volle maan. politiek der verlenging van den oorlog hen voor de keuze moet plaatsen van ofwel to tale verarming of totale financieele en politieke afhankelijkheid van de Ver. Sta ten. De begrijpelijke wensch van de Zuid- Amerikanen. dit lot te ontgaan en weer met Europa het handelscontact te kunnen aan- knoopen wordt steeds weer door pogingen tot beïnvloeding en door fantastische geruch ten op den achtergrond geschoven. Ook de recente dolzinnige bewering als zou Duitsch land in het Zuidpoolgebied op 600 mijl van de Zuid-Amerikaansche kust steunpunten hebben, behoort tot deze categorie waar schuwingen. De Noord-Amerikaansche in- terventionisten hebben blijkbaar door hun zucht om met alle denkbare middelen de in eenstorting van Engeland te verhinderen, ei ken maatstaf verloren. Het eigen volk is onder een ongehoorde moreele terreur ge komen. Duidelijke waarschuwingen, als die van Matsoeoka, worden niet gehoord of overstemd. Landen welke buiten het con flict staan, als Herland en Portugal, worden bedreigd, dat men zich desnoods met ge weld steunpunten op hun gebied zal toe eigenen. zoodat de staatslieden van deze landen zich tot krachtige protesten ge noopt zien. De Amerikaansche interventionisten, die thans jammer genoeg de meest vooraan staande plaatsen in Noord-Amerika inne men, probeeren met alle mogelijke midde len ruzie te maken. Zij dienden nu einde- lijlf ermee op te houden, anderen het sprookje te verteUen, alsof zij het zijn, die van buiten af bedreigd worden. (D.N.B.) Dit Nummei bevat DRIE Bladen Binnenland Te Haarlem is, 59 jaar oud, overleden mr. M. Slingenberg, oud-minister van sociale zaken. (Binnenland, 3e Blad) Buitenland Weinig nieuws van de oorlogsfronten. (Ie Blad) ZIE VOORTS ..LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL 'PAG. TWEE VAN HET DERDE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1