De strijd rond de
Middellandsche Zee
82sfe Jaargang
VRIJDAG 9 MEI 1941
No. 24883
Verduisteren
Gayda over Engeland's moeilijke positie
ië 5 jaar keizerijk
De strijd in Irak
Uit Amerika
21.19 uur
5.53 uur
Nederlandsche
vrachtschip „Saleier'
gezonken
Verspreide berichten
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: B. W. Menkhorst, Lelden
PRIJS DER'ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrerfit.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden 4- portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Nu de strijd in Griekenland voorbij is,
schrijft Virginio Gayda het volgende in de
„Voce d'Italia":
De voltooiing van den veldtocht op den
Balkan heeft een vijfvoudige beteekenis.
1. De Adriatische Zee blijft voor elke En-
gelsche penetratie gesloten. De Oostkust
van Italië, die was blootgesteld aan den
EngelschGriekscheJoègoslavischen aan
val, behoeft thans geen aanvallen meer te
vreezen, temeer daar de vier eilanden in de
Jonische Zee door Italië zijn bezet. De Ita-
liaansche strijdkrachten te land en ter zee
voor de bescherming van de Adriatische
Zee kunnen thans elders worden gebruikt.
2. De eilanden van den Dodecanesus zijn
thans door de keten der verschillende eilan
den en van het Grieksche gebied in de
hand van de as rechtstreeks met Italië ver
bonden. Zij kunnen een beteren aanvoer
krijgen en hun oorlogsfunctie ontwikkelen.
3. Aan Engeland is de mogelijkheid eener
veilige scheepvaart in den Griekschen ar
chipel ontnomen.
4. Engeland verliest de controle en het
gebruik van 3970 K.M. der Griekche kust,
zonder de eilanden. Er blijven Engeland,
zonder Malta, dat geblokkeerd is nog slechts
950 K.M, over. Overigens kan ook Palestina
van den Dodecanesus uit door de Italianen
worden bereikt.
5. De asmogendheden kunnen van de
kusten van Griekenlanden zijn eilanden
uit rechtstreeks Kreta bedreigen en haar
aanvallen ook richten op de Engelsche
steunpunten in Egypte.
Daarmede zijn de strategische mogelijk
heden van Engeland in de Middellandsche
Zee aanmerkelijk bemoeilijkt. Door den oor
logen de Middellandsche Zee zijn ook de
moeilijkheden der Engelsohen in den At-
lantischen Oceaan en wat betreft de ver
dediging van het Britsche eiland toegeno
men.
Gayda vat. de moeilijke positie van.Enge
land als volgt samen:
In Noord-Afrika bedreigt de as Egypte;
de Britsche toevoer moet daarom geheel
over de Roode Zee komen. In Oost-Afrika
bieden de Italianen verzet en houden zij
groote Engelsche strijdkrachten vast. De
Italianen strijden in drie zones, die tegen
een langdurig verzet begtand zijn. De ge
wapende reactie in Irak dwingt Engeland
nog elders manschappen en materiaal te
gebruiken. (A.N.P.)
Stefani herinnert er aan, dat het Ita-
liaansche keizerrijk heden 5 jaar bestaat.
Het Italiaansche persagentschap wijst er
dan op, dat deze viering bijzondere betee
kenis krijgt door den prachtigen tegen
stand, die de Italiaansohe troepen in Oost-
Afrika onder den hertog van Aosta aan het
Britsche leger bieden. Het kleine Italiaan
sohe leger, dat in het hart van Afrika op
5000 km. van het vaderland strydt, heeft
de wapenen niet neergelegd en verijdelt
daardoor eiken dag weer de hoop der En-
gelschen.
De „Giornale d'Italia-' merkt in een hoofd
artikel op, dat in Abessynië, niettegen
staande de numerieke en materieele meer
derheid van de Engelschen.'uitgestrekte ge
bieden nog stevig in Italiaansche handen
zijn. De fascistische soldaten zullen tot het
einde toe het Italiaansohe keizerrijk verde
digen. In luttele jaren heeft Italië daar de
beschavin ggebracht, heeft het de slaven be
vrijd,, wegen aangelegd en huizen gebouwd
en aldus de Romeinsche traditie voortgezet
Thans wil Engeland den Negus slaven
houder en barbaar weer op den troon
herstellen en de beschaving vernietigen.
Het Italiaansche volk heeft de absolute ze
kerheid, dat Italiaansch Oost-Afrika, het
koste wat het kost, zal worden heroverd.
SUEZKANAAL GEBOMBARDEERD.
Het Egyptische ministerie van binnen-
landsche zaken heeft bekend gemaakt, naar
de Londensche berichtendienst heeft ge
meld. dat vijandelijke vliegtuigen in den af
geloopen nacht het Suez-kanaal hebben
gebombardeerd. Het telegraafgebouw, we
gen en spoorwegen zijn getroffen. De aan
val heeft twee uur geduurd, Alexandrië
beeft tweemaal luchtalarm gehad (DNB).
IRAKSCH LEGERBERICHT.
Naar uit Beiroet wordt gemeld luidt het
Iraksche legerbericht als volgt:
De vijand ondernam een verrassenden
aanval op onze troepen, die het vliegveld
van Senneldebbane belegeren. Onze troepen
moesten nieuwe stellingen betrekken, toen
een verdere tegenstand na hevige gevech
ten doelloos bleek.
In een terstond ondernomen tegenaanval
van onze troepen werden den vijand door
krachtig artillerievuur zware verliezen toe
gebracht. Onze verliezen zijn niet aanzien
lijk. Iraksche bommenwerpers vlogen in den
nacht van 5 op 6 Mei boven Senneldebbane
en lieten brand- en brisantbommen vallen.
Er werd daardoor aanzienlijke schade ver
oorzaakt aan opslagplaatsen en gebouwen.
In den ochtend van 6 Mei deden Iraksche
bommenwerpers aanvallen op vijandelijke
eenheden. Twee vijandelijke jagers stegen
cp om een tegenaanval te doen. Na een he-
vigen strijd ging een daarvan op de vlucht,
terwijl de tweede genoodzaakt was bij Ajal-
boeb te landen. Onze vliegtuigen vlogen ten
tweeden male boven Senneldebbane en het
vliegveld Habbanijah. Er ontstond een felle
strijd met vijandelijke toestellen. De onzen
keerden na het werpen van bommen op de
vliegvelden en de munitie-opslagplaatsen
behouden op hun bases terug.
Den zesden Mei vlogen vijandelijke Wel
lington-bommenwerpers 's middags boven
'het station van Bagdad. De aanval duurde
anderhalf uur en had lichte schade aan het
station ten gevolge. Het vuur kon echter ge-
bluscht worden, voordat het op andere ge
bouwen oversloeg. Drie Wellington-bom
menwerpers vlogen Woensdagochtend bo
ven een station in het Westen van Bagdad,
waar ze eenige schade veroorzaakten. Een
man, twee vrouwen en een kind werden ge
dood en twee soldaten gewond. Vijandelijke
vliegtuigen bombardeerden Iraksche eenhe
den bij Raiwadi zonder schade van beteeke
nis aan te richten. Zeventien inzittenden
van een vijandelijk troepentransportvlieg
tuig, dat op het vliegveld van Nadissa
landen, werden gevangen genomen en een
^machinegeweer alsmede munitiëvoprraden
buit gemaakt. De Iraksche politie nam 'de
vier leden der bemanning gevangen vaneen
vliegtuig van den vijand, dat bij Alma
Jcisj een noodlanding had gemaakt.
IRAKSCHE TELEGRAAFDIENST
GESTAAKT.
Naar Ofi uit Beiroet meldt, is de Irak
sche telegraafdienst sedert Woensdagavond
21 uur geheel gestaakt.
BEROEP VAN IRAK.
De „Sora" meldt, dat de Iraksche regee
ring in een nota. die den vertegenwoordi
gers der staten van het verdrag van Saa-
dabad is overhandigd, de aandacht heeft
gevestigd op de verplichtingen, die uit dat
verdrag voortvloeien.
Het blad meldt voorts, dat de Iraksche
minister van oorlog bij zijn bezoek te An
kara 'de verplichtingen tot hulpverleening
ter sprake zal brengen. (D.N.B.)
DE HOUDING VAN TURKIJE.
Het semi-officieele Turksche blad Ulus,
verklaart dat Turkije hoopt en gelooft in
staat te zijn de gevaarlijke politiek van een
bondgenootschap met Engeland onder ge
lijktijdige instandhouding van de neutra
liteit te kunnen voortzetten. Het blad
schrijft woordelijk: „Zoolang niemand ons
aanvalt, zullen wij niemand aanvallen". De
rede van Hitier wordt door dit blad gezien
al een bewijs dat Duitschland niet voor
nemens is iets te doen om een conflict met
Turkije te provoceeren.
Het blad Tasviri Efkar publiceert voor
het eerst in Turkije een artikel,.dat tegen
Roosevelt is gericht. Daarin wordt gezegd:
„De redevoeringen en verklaringen van
Roosevelt en de door hem toegestane inter
views worden langzamerhand vervelend.
Steeds als deze heilige persoon den mond
opent en vlammen spuwt, wekt dit den in
druk dat hij den oorlog gaat verklaren of
dat de Vereenigde Staten zich reeds mid
den in een conflict bevinden. Europa en
ook Amerika branden reeds voldoende.
Daarom is het volstrekt niet noodig nog
olie op het vuur te gieten. Beter ware het
indien Roosevelt voorstellen deed voor een
vrede inplaats van agressieve, redevoerin
gen te houden om den oorlog nog heviger
te maken. Ofschoon de Vereenigde Staten
beloofd hadden Zuid-Slavië en Griekenland
te steunen, hebben zij in werkelijkheid zelfs
geen enkele kogel gestuurd. (U.P.)
DE NIEUWE GRIEKSCHE REGEERING.
Tot de nieuwe Grieksche regeering, welke
onder leiding van generaal Tsolakogloe is
gevormd, behooren vijf generaals, drie
hoogleeraren, een hooge marine-officier en
een econoom. De regeering is dus geen zui
ver militair kabinet, doch steunt op een
reeks personen die reeds jaren, aldus drukt
de Atheensche correspondent van het A.N.
P. zich uit, voor Duitsch-Grieksche samen
werking zijn opgekomen. De ministers en
vooral "generaal Tsolakogloe genieten we
gens hun correcte soldateske houdingr het
volste vertrouwen van de Grieksche bevol
king.
Het leven te Athene is de laatste dagen
weer veel normaler geworden. De plaatse
lijke Duitsche commandant heeft een op
roep aan de bevolking gericht, waarin hij
zegt: „We komen niet als vijanden, doch
als vrienden en brengen Griekenland den
vrede. De langdurige vriendschap, welke
ons met Griekenland verbindt, zal her
leven."
Plytas, de burgemeester van Athene,
heeft den commahdant uit naam der be
volking voor deze verzekering dank be
tuigd. De Duitsche militaire bevelhebber
heeft het uitgaansverbod voor de Griek
sche bevolking opgeheven, zoodat er in de
straten van Athene weer groote bedrijvig
heid heerscht.
Generaal Tsolakogloe heeft aan journa
listen gemeld, dat de mannen, die verant
woordelijk moeten worden geacht voorden
oorlog van Griekenland tegen Duitschland,
voor de nieuwe regeering rekenschap zul
len moeten afleggen. Hetzelfde zal geschie
den met degenen, die zich ten koste van
de gemeenschap verrijkt of zich aan het
volksvermogen vergrepen hebben. Hoe te
gen de politici uit het vorige tijdperk zal
worden opgetreden is volgens 't A.N.P. nog
niet bekend.
BERLIJN WIJST DE AMERIKAANSCHE
REDEVOERINGEN AF.
In politieke kringen te Berlijn fas men
gisteren algemeen van oordeel, dat de re
devoeringen, die den laatsten tijd in de
Vereenigde Staten zijn gehouden, het voor
behoud ver te buiten gaan, dat men an
ders ten aanzien van uitlatingen over
vraagstukken van buitenlandsche politiek
in acht pleegt te nemen. Van de rede, gis
teren door Willkie gehouden, zegt men,
volgens A.N.P. te Berlijn, dat er slechts
sprake is van holle en ij dele woorden, die
Duitschland geen vrees aanjagen en waar
schijnlijk het Amerikaansche volk even
min tot geestdrift kunnen stemmen. De
rede van Willkie, aldus zeide men in de
Wilhelmstrasse, is rijk aan gevoel, dreige
menten, domheden en naïviteit, een op-
bitsen van Amerika's openbare meening
tegen Duitschland, gestaafd met een vol
slagen onjuiste voorstelling van den Euro-
peeschen toestand. Redevoeringen van deze
soort kunnen aan de houding van Duitsch
land niet. het minste veranderen.
Amerika zal den Engelschen de beloofde
materieele hulp ook werkelijk verleenen,
zoo heeft de Amerikaansche minister van
landbouw, Wickard, verklaard in een rede
voering in Noord-Cai'olina. Het is beter, het
met de aflevering verbonden risico te aan
vaarden, dan het gevaar té loopen, dat
bom- en tank-aanvallen op de Ver. Staten
worden gepleegd. De minister trachtte op
zijn uit farmers bestaand, auditorium in
druk te maken met de bewering, dat bij
een Duitsche overwinning Amerika zijn
uitvoermarkt zou verliezen en de farmers
zouden worden tot een „filiaal van den
Reichsnaehrstand". (D.N.B.)
REDE VAN ROOSEVELT
AANGEKONDIGD.
Op 14 Mei zal president Roosevelt in
Chicago een redevoering uitspreken ter
gelegenheid van de receptie, die de leiders
van 20 Ibero-Amerikaansche missies te zij
ner eere in het gebouw van de Pan-Ameri-
kaansche Unie zullen geven. Eenige dag
bladen verwachten sensationeele verkla
ringen. (D.N.B.)
REDEVOERING VAN HALIFAX.
De Britsche ambassadeur, lord Halifax,
die een propagandareis van zeven dagen
door het midden Westen maakt, heeft te
Chicago voor vertegenwoordigers van de
pers verklaard, dat Engeland dringend
groote hoeveelheden materiaal uit de Ver.
Staten noodig heeft; vooral moet dat ma
teriaal ook ter plaatse aankomen. Hoe, dat
is een zaak der Ver. Staten. De ambassa
deur gelooft, dat binnen drie of vier maan
den met den slag op den Atlantischen Oce
aan de beslissing zal vallen. Hij duidde ook
aan, dat hij met het staatsdepartement der
Ver. Staten besprekingen heeft gevoerd
over den toestand in het onbezette Frank
rijk, de Middellandsche Zee en over de
Spaansche kwestie, die naar zijn meening
voor het geheel van den oorlog van groote
beteekenis is.
Voor het hotel, waar lord Halifax zijn
intrede had genomen, is door leden van
anti-oorlogsorganisaties' een protestbetoo-
ging gehouden. De betoogers hadden bor
den bij zich met de leus: „Stuurt Halifax
terug naar Halifax, denkt aan Duinkerken.
Wij protesteeren tegen het bezoek van den
ambassadeur, die ons v.il wijsmaken, dat
dit onze oorlog is". (D.N.B.)
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan komt hedenavond op te
19 uur en gaat morgenochtend om
5.46 uur onder.
Het D.N.B. meldt uit New-
York:
Marinekringen alhier deelen
de torpedeering mede van
het Nederlandsche vrachtschip
„Saleier" (6563 brt.), dat op reis
van Engeland naar New-York
in het Noordelijk deel van den
Atlantischen Oceaan tot zin
ken is gebracht. 35 leden der
bemanning zouden daarbij zijn
omgekomen.
In zijn verklaringen voor vertegenwoor
digers* van de pers te Chicago heeft de
Engelsche ambassadeur, lord Halifax, nog
beweerd, dat de Duitsche generale staf de
mogelijkheid van een invasie in Amerika
heeft bestudeerd, doch vastgesteld heeft,
dat die op het oogenblik onuitvoerbaar is.
Wat echter thans onmogelijk schijnt, zoo
zeide Halifax, kan te zijner tijd mogelijk
worden.
De ambassadeur ging ook nog in op de
oorlogsdoelen van Engeland, waarbij het
vóórnaamste streven is den oorlog te win
nen, waarop een vrede moet volgen, die den
kleinen man welstand zou moeten brengen
en den waarborg niet tot slavernij te wor
den gebracht. De vrede moet bovendien de
internationale veiligheid en stabiliteit, een
systeem van economische samenwerking
tusschen vrije volken en een op het ver
trouwen in het gegeven woord berustend
verkeer tusschen de naties waarborgen.
Aan deze „nieuwe wereldorde" moeten,
zoo verklaarde lord Halifax, de Vereenigde
Staten met het Britsche empire samen
werken. (D.N.B.).
ITALIAANSCHE ATTACHÉ
VASTGEHOUDEN.
De Italiaansche marine-attaché te Was
hington, admiraal Lais, die op wensch der
Amerikaansche regeering was teruggeroe
pen, was, aldus de Giornale d'Italia op 25
Maart van New-York vertrokken aan boord
van het Spaansche schip Decomillas. Toen
het schip de Amerikaansche territoriale
wateren verliet, werd het door Engelsche
oorlogsschepen gedwongen de Bermuda
eilanden aan te doen, waar Lais en 35 an
dere passagiers bevel kregen het schip te
verlaten. De admiraal protesteerde tegen
deze behandeling op grond van de diplo
matieke bewegingsvrijheid, welke de Ameri
kaansche regeering hem formeel had toe
gezegd.. Zijn protest had geen resultaat. De
Engelsche autoriteiten lieten zelfs niet toe,
dat de attaché zich in telegrafische verbin
ding stelde met de Amerikaansche en Ita
liaansche autoriteiten. Van Engelsche zijde
werd* gezegd, dat de attaché als gijzelaar
zou worden vastgehouden, zoolang het lot
van den Britschen gezant te Belgrado niet
op bevredigende wijze geregeld was. Thans
ió, naar de Giornale voort-s meldt, bij het
Amerikaansche departement van Buiten
landsche Zaken een scherp Italiaansch pro
test ingediend tegen de behandeling van
den attaché op de Bermuda-eilanden, wel
ke in strijd is met alle internationale regels
van diplomatie.
U. P. meldt, dat volgens Huil de zaak
geregeld is.
ENGELSCHE SCHEPEN VERLOREN
GEGAAN.
De Britsche admiraliteit heeft het verlies
van het patrouillevaartuig Frona bekend
gemaakt.
Volgens Associated Press verluidt in
scheepvaartkringen, dat het 10.000 ton me
tende Britsche s.s. Ixjon en het 5.000 ton
groote Noorsche schip Eastern Star ooste
lijk van Groenland getorpedeerd zijn. Zij
hadden oorlogsmateriaal voor Engeland
aan boord.
Bij den nachtaanval, die het Duitsche
luchtwapen gisteren heeft ondernomen,
dook een Duitsche bommenwerper boven
Plymouth tot op 20 M. van een gedokt slag
schip en bombardeerde het. Het schip kreeg
een voltreffer van een der zwaarste, explo
siefste Duitsche bommen en heeft waar
schijnlijk buitengewone schade opgeloopen.
(D.N.B.)
FRANSCHE CONVOOIEN PASSEEREN
GIBRALTAR.
Twee Frarische convooien, geëscorteerd
door oorlogsschepen, zijn gisteren, volgens
Parijsche bladen, de straat van Gibraltar
in de richting van den Atlantischen Oceaan
gepasseerd. (DN.B.)
HET LAGERHUISDEBAT.
Volgens de Köln Ztng. heeft het Britsche
Lagerhuis met 4473 stemmen de volgende
motie aangenomen.
„Het Huis keurt de politiek van ZM. re
geering, zonder te letten op het risico Grie
kenland hulp te doen toekomen, goed en
verklaart te vertrouwen, dat onze operaties
in het Midden-Oosten en op alle andere
oorlogstooneelen door de regeering met
uiterste kracht worden voortgezet."
Lloyd George onthield zich van stemming.
IN FINLAND GEEN DUITSCHE TROEPEN
U. P. meldt uit Washington:
De Finsche gezant in Washington, Pro
cope, heeft zich tijdens een conferentie uit
gelaten over berichten, volgens welke veld
maarschalk Mannerheim het zenden van
Duitsche troepen naar Finland zou hebben
gevraagd. Hij zeide dat deze en andere ge
ruchten over een militaire samenwerking
tusschen Duitschland en Finland door lie
den verspreid moeten zijn, die er belang bij
hadden de Finsche politiek in een valsch
daglicht te stellen, wantrouwen in haar
doelstellingen te wekken en Finland te iso-
leeren.
De persconferentie, op welke Procope
deze uiteenzettingen gaf, werd gehouden
naar aanleiding van de aankomst van den
Finschen economischen bankdeskundige
Jansson en van den nieuwen gezantschaps-
raad Toiovola. Jansson verklaarde, dat Fin
land dringend levensmiddelen noodig heeft.
Weliswaar zijn 88.500 ton graan uit Noord
en Zuid-Amerika onderweg naar Finland,
maar desondanks heeft Finland nog meer
noodig. Gezantschapsraad Toiovola zeide,
dat Finland vastbesloten is zijn onafhanke
lijkheid te bewaren en buiten den oorlog
te blijven.
TEXTIELDISTRIBUTIE IN BELGIË.
Op grond van een verordening van het
ministerie van economische zaken wordt
thans ook in België de distributie van tex
tiel op puntenkaarten ingevoerd volgens het
bekende systeem. Tot dusver kon men tex-
tielgoederen koopen na een toewijzing te
hebben aangevraagd, waarin van geval tot
geval een beslissing'werd genomen, (A.N.P.),
BOEKEN VAN LINDBERGH UIT
BIBLIOTHEKEN VERWIJDERD.
Het stadsbestuur van Beamsville (Onta
rio) heeft de verwijdering van alle boeken
en geschriften van Lindbergh uit de open
bare bibliotheken gelast. (D.N.B.)
NIEUWE AANVALLEN OP ENGELAND.
Zeer sterke formaties van het Duitsche
luchtwapen hebben in den afgeloopen
nacht in opeenvolgende golven met goed
effect verscheidene voor den oorlog belang
rijke doelen in midden-Engeland aange
vallen. Groote branden en ontploffingen
werden waargenomen. (D,NB.)
BRITSCHE VLIEGTUIGEN NAAR
DUITSCHLAND.
In den afgeloopen nacht vloog de Vijand
met vrij sterke strijdkrachten naar Noord-
West en Noord-Duitschland. Er werden
brisant- en brandbommen geworpen op
verscheidene plaatsen, o.m. op Hamburg en
Bremen.
Volgens de tot dusver ontvangen berich
ten is het den Duitschen afweer gelukt de
vijandelijke formaties uiteen te drijven en
op die wijze het effect van den aanval met
succes te verzwakken.
Noemenswaardige schade is tot dusver
niet gemeld.'
Vijf vijandelijke vliegtuigen zijn in den
loop van den nacht neergeschoten. (DNJ3.)
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
Nieuwe distributie-bonnen aangewezen,
(3e Blad).
Calculatie-voorschriften voor de confectie-
industrie (Binnenland, 3e Blad).
Buitenland
De strijd om de Middellandsche Zee (le
Blad).
In Irak duurt de strijd voort (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN»
EERSTE BLAD.
