Oorlog in Griekenland feitelijk afgeloopen Bekendmaking De 1 Mei-dag ïn het Buitenland S2sie Jaargang VRIJDAG 2 MEI 1941 No. 24877 Verduisteren Slechts nog zuivering Wijzigingen in het Britsche kabinet Engelsche moeilijkheden Irak in Rede van Hess Engeland's hulp aan gebrekkige Frankrijk Rede van Pétain 21.07 uur 6.06 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets, per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5.regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht. .Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden 2.47 per weekƒ0.19 Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) Ter aanvulling op het weermachtsbericht van gisteren, werd aan het D.N3. mede gedeeld, dat de veldtocht op den Balkan is afgeloopen. Op het uitgestrekte en zeer bergachtige schiereiland van den Pelopon- nesos zetten Duitsche troepen hun zuive ringsactie stelselmatig voort. Groote ge vechten zijn hier niet meer te verwachten. De Duitsche troepen hebben nog slechts tot taak, om verstrooide afdeelingen van Servische en Grieksche strijdkrachten, alsmede de resten van het Britsche expe- ditieleger, die langs den een of anderen weg nog de zee hopen te bereiken, op te jagen en gevangen te nemen. Radio Athene heeft een bevel omgeroe pen van den Griekschen minister van oor log, Bakos, in zake de demobilisatie van het geheele Grieksche leger. Een Britsch officier, die aan den terug tocht van de Engelsche troepen uit Grie kenland heeft deelgenomen, heeft voor de Londensche radio o.a. 'verklaard, dat de Britsche soldaten ditmaal de Engelsche schepen met nog grootere vreugde begroet hebben dan destijds in Duinkerken. Bij de zuivering van het midden en Zui den van den Peloponnesos van Britsche troepen hebben de Duitschers, naar het D.N.B. verneemt, zich van talrijke gevan genen en een aanzienlijke hoeveelheid oor logstuig meester gemaakt. Honderden Brit sche pantserwagens, een groot aantal vrachtauto's en stukken geschut zijn buit gemaakt. Op één enkel vliegveld zijn veer tig vliegtuigen door het Duitsche luchtwa- pen vernield. Gisteravond zijn de volgende wijzigingen in het Engelsche kabinet bekend gemaakt: Benoemd zijn: tot minister van staat Beaverbrook, tot minister voor de vliegtuig- productie Moore-Brabazon, tot minister voor scheepvaart en transport, F. J. Lea thers, tot hoogen comimssaris van Austra lië R. H. Cross. Lord Beaverbrook die het ministerie voor de vliegtuigproductie verlaat om minister van staat te worden, zal thans als minis ter zonder portefeuille de vrijheid hebben om zijn geheele aandacht te wijden aan de problemen, waarvoor het oorlógskabinet staat. Moore Brabazon, zijn opvolger als minis ter voor de vliegtuigproductie, is een ac tief politicus, die bovendien verschillende belangrijke posten heeft bekleed. Op het oogenblik was hij adviseur in het ministe rie voor de koopvaardij, in welke kwaliteit hij zich bezig hield met de steenkoolkwes tie. Tot dusver was Leathers geen lid van het parlement. Aangezien hij echter in den adelstand is verheven, wordt hij lid van het Hoogerhuis. Associated Press meldt ten slotte nog uit Londen, dat het spoedige aftreden van Duff Cooper, den minister van voorlichting, verwacht wordt als gevolg van de scherpe critiek in radio en pers. (D.N.B.) gevechten In België en Frankrijk. Men moet steeds weer bedenken, zoo zeide de Fransche omroeper, dat de door Engeland verleende steun sinds het begin van den oorlog uiterst gering was. Aan de Noord- Oostelijke grens had Frankrijk negentig divisies opgesteld. Engeland had slechts tien divisies gestuurd, waaraan op 15 Mei nog een pantserdivisie werd toegevoegd. Van 3 Juni af waren negen Engelsche di visies, zonder de eindveldslagen af te wach ten, weer naar Engeland ingescheept en een enkele Britsche divisie die op het con tinent gebleven was, werd aan de Somme gevangen genomen. Op het gebied van de' luchtmacht was het niet veel beter. Bij alle Fransch-Engel- sche besprekingen was men overeengeko men, dat het Fransche luchtruim gemeen schappelijk verdedigd zou worden en dat de Royal Air Force onder alle omstandig heden het Fransche luchtwapen zou steu nen. Ten tijde van den slag aan de Somme bevonden zich echter nog slechts tachtig Engelsche jachtvliegtuigen in Frankrijk. Op 10 Juni weigerde Churchilr aan gene raal Weygand de ondersteuning door het Engelsche luchwapen en stelde hij voor eventueel twee of drie divisies snel naar Frankrijk te sturen, welke in October door nieuwe troepenzendingen zouden worden aangevuld. Ten slotte heeft Churchill in de vergadering van den oppersten oorlogs raad te Tours ondubbelzinnig elke hulp verleening door de Engelsche luchtmacht van de hand gewezen met de verklaring, dat Engeland al zijn luchtstrijdkrachten noodig heeft om zijn eigen verdediging te garandeeren. Toen Parijs omsingeld was, weigerde de Engelsche regeering om maar één vliegtuig en nog maar één enkelen sol daat te sturen. OVER TROEPENONTSCHEPING. Naar het persbureau Ofi (Havas) uit Bagdad meldt, heeft de afdeeling propa ganda van. de regeering van Irak het vol gende meegedeeld: De regeering van Irak heeft reeds tot uiting gebracht, dat zij er naar streeft de bepalingen van het verdrag tusschen Enge land en Irak na te komen door aan bepaal de Britsche strijdkrachten toe te staan in Basra aan land te gaan om door Irak te kunnen trekken. Britsche eischen, welke tegen deze be palingen indruischten, hebben de regee ring er echter toe gedwongen, de noodige maatregelen te treffen om de rechten van het land te beschermen. Het volk van Irak wordt daarom verzocht kalm te blijven en vertrouwen te hebben in zijn rechtvaardige zaak. Naar Reuter meldt, zijn in de Iraksche haven Basra nieuwe Britsche troepenaf- deelingen aangekomen ter versterking van de aldaar onlangs reeds aan land gezette Britsche afdeelingen. Zij hebben tot taak de verbingswegen van Irak te openen. De Britsche ambassadeur te Bagdad heeft naar de Britsche berichtendienst meldt, de regeering van Irak opnieuw in kennis ge steld van de opvatting der regeering van Groot-Brittannië, dat de landing van nieu we Britsche troepen in Irak volledig in overeenstemming is met de bepalingen van het verdrag tusschen Engeland en Irak. Het D.N.B. verneemt nader uit Bagdad, dat de regeering van Irak geen toestem ming heeft verleend voor de ontscheping van een sterk contingent Britsche troepen, dat op 30 April te Basra was aangekomen en dat zij onmiddellijk de noodige maat regelen voor de handhaving der onafhan kelijkheid heeft getroffen. Onverwijld stel de men zich in verbinding met de Britsche ambassade te Bagdad, waarbij de regee ring zich resoluut op het standpunt stelde, dat nieuwe Engelsche troepen het land pas mogen binnenkomen, wanneer de vroeger aangekomen strijdkrachten Irak in andere richting verlaten hebben. Het rijkscommissariaat maakt het volgende bekend: Op grond van par. 5 van het besluit van den Fiihrer over de uitoefening van de regeeringsbevoegdheden in Nederland van 18 Mei 1940 (Reichsgesetzblatt 1 bladzijde 778) en in aanmerking nemend par. 1 van verordening 20 van 7 Februari 1941, vaar digt de hoogere S.S. en Polizeiführer de volgende bekendma king uit: 1. Het openbare dragen en toonen van afbeeldingen van levende leden van het Huis Oranje-Nassau, op welke wijze en in welken vorm dan ook, alsook het demonstratieve dragen en toonen van de kleuren van het Oranjehuis, wordt hierbij ver boden. Ditzelfde geldt van het al of niet tegen betaling verder ver spreiden van dergelijke voorwerpen. 2. Handelingen in strijd hiermee worden voor zoover niet strengere straffen bepaald zijn ingevolge par. 1 der verorde ning nr. 201941 van 7 Februari 1941 bestraft. De volgende officieele commentaar werd bij deze bekendmaking gegeven: Verschillende incidenten van den laat- sten tijd brachten het bewijs, dat afbeel- De Londensche nieuwsdienst meldt, dat de regeering van Irak in eenige plaatsen troepen heeft geconcentreerd die voor de Engelsche troepen een „zekere bedreiging" beteekenen. Van Engelsche zijde is daarom het ver langen geuit, dat deze troepenconcentra ties ongedaan gemaakt zullen worden „om het gevaar voor een ernstig incident te vermijden". De Engelsche bladen wijzen in het bij zonder op den unieken aard van de nieuwe functie van lord Beaverbrook en wijden beschouwingen aan de nieuwe functies van den vroegeren minister voor de vliegtuig- productie. De Manchester Guardian is van meening, dat de nieuwe titel van lord Beaverbrook, die in de Britsche constitu- tioneele practijk bijna onbekend is. een erkenning beteekent van het feit, dat Beaverbrook in gezag en vertrouwen de tweede na Churchill is. De News Chronicle schrijft, dat lord Beaverbrook vooral in zijn nieuwe functie is benoemd, omdat zijn energie voor de na tie niet verloren mag gaan. De Daily Telegraph verklaart, dat ook na de nieuwe wijzigingen de samenstelling van het oor logskabinet onveranderd is gebleven. De Daily Mail zegt, dat het schijnt, dat de premier gedeeltelijk de gedachte van een opperst oorlogskabinet heeft aanvaard, be zet door mannen,die niet door ministe- rieele plichten gehinderd worden, maar die de mogelijkheid hebben deel te nemen aan de algemeene leiding van de oorlogspoli tiek. (D.N.B.) .De Fransche radio van het onbezette ge bied heeft naar het D.N.B. meldt, mede- deelingen verstrekt over de gebrekkige En gelsche hulp op militair gebied tijdens de Rijksminister Rudolf Hess heeft gisteren in een vergadering van de Reichsargeits- kammer, welke in de Messerschmitt-fabrie ken te Augsburg werd gehouden, een rede gehouden, waarin hij o.a. zeide, dat de Duitsche bedrijfsleiders en de Duitsche ar beiders met trots op het door hen gemaakte materiaal kunnen terugzien. Zoowel in het hooge Noorden als in het woestijnzand van Noord-Afrika, in zomer en "winter, heeft dit materiaal zijn kwaliteiten aan den dag ge legd. Wanneer de Duitsche arbeiders zich het verschil in de verliezen aan beide zij den voor oogen houden, dan kan elk zeggen dat ook zijn werk er toe bijgedragen heeft, dat de verliezen aan Duitsche zijde zoo ge ring zijn. Vervolgens verleende Rudolf Hess de een jaar geleden door don Führer ingestelde onderscheiding „pionier van den arbeid" aan den rijksleider voor de pers, Amann, aan den Rijkspostminister Ohnesorge en aan professor dr. Messerschmitt. Hess zeide dat Amann aan het nationaal-socialistische Duitschland in zijn pers een der belang rijkste strijdmiddelen onbeperkt ter be schikking gesteld heeft. Aan rijksminister Ohnsorge is het te danken, dat het Duit sche luchtwapen op het gebied van de draadlooze navigatie en enormen voor sprong op den tegenstander heeft. Profes sor Messerschmitt is de vervaardiger van de beste jachtvliegtuigen ter wereld. De minister sloot met de woorden: „Wij gaan de militaire beslissing tegemoet, en daar voor levert ook het Duitsche bedrijfsleven zijn grootste prestatie". (D.N.B.) In alle steden en dorpen van het onbe zette FrankrijHjZljn gisteren plechtigheden en demonstraties gehouden, waaraan voor de eerste maal arbeiders en werkgevers vereenigd deelnamen. Bij de Meiviering in de industriestad Commentry waren Pétain, Darlan en een reeks andere leden der re geering officieel aanwezig. Maarschalk Pé tain hield bij deze gelegenheid voor dui zenden arbeiders een rede. De eerste Mei, zoo sprak hij, is in Frank rijk tot dusver een symbool van tweespalt en haat geweest. Voortaan, zal hij een sym bool van eendracht en vriendschap zijn, omdat hij het feest van den arbeid en de arbeiders zal zijn. Een groote natie kan men niet opbouwen op een privilege of op de gunst van het lot, doch slechts op den voortdurenden arbeid van alle volksge noot en. De maarschalk verlangde in de eerste plaats een ander standpunt van den on dernemer tegenover den arbeider. De werk gever moet de vrijheid van den arbeider respecteeren en zijn welzijn in het oog houden. De arbeider wenscht beschermng tegen werkloosheid, veiligheid in zijn be roep, aandeel in den vooruitgang van de onderneming, doeltreffende bescherming tegen ellende, ziekte en ouderdom enz. Al deze eischen zijn gerechtvaardigd en moe ten in de nieuwe orde, die in Frankrijk wordt voorbereid, vervuld worden. De reorganisatie moet het beginsel ver laten, dat de enkeling geïsoleerd tegenover den staat stond en vakvereenigingen en werkgevers-organisaties tegen elkaar ge richt waren. De nieuwe orde zal arbeiders en werkgevers in corporatieve vakgroepen vereenigen. Het kernpunt van dit nieuwe stelsel van corporaties zal niet meer de afzonderlijke laag der maatschappij, niet meer de klasse, maar het gemeenschappe lijk belang zijn van al degenen, die deel uitmaken van dezelfde ondeneming. De nieuwe sociale orde, zoo betoogde het staatshoofd tot slot, moet ook rekening houden met de economische feiten. Slechts dan zal hij het allen mogelijk maken in waardigheid, veiligheid en gerechtigheid hun bekwaamheden tot de hoogste ont plooiing te brengen. Slechts zoo zal Frank rijk op het terrein van den arbeid evenals op alle andere gebieden het evenwicht en de harmonie hervinden, waardoor zijn her rijzenis bespoedigd zal worden. (D.N.B.) TE PARIJS. Te Parijs demonstreerde de Rassemble- ment populaire, die thans 350.000 leden telt. Marcel Déat zette uieen, dat de huidige oorlog slechts de militaire phase is van een groote Europeesche revolutie. Frankrijk moet breken met iedere conservatieve op vatting, welke eigenlijk ten grondslag ligt aan de politiek van afwachten en de bewe ging van de Gaulle. Revolutie zonder sa menwerking is derhalve even ondenkbaar als samenwerking zonder revolutie. De hui dige tijd is van smarten vervuld, maar ook een van de grootste en schoonste tijden, die de wereld tot dusver ten deel zijn gevallen, want men beleeft niet een doodsstrijd, maar de geboorte van een nieuwen tijd. Déat riep zijn toehoorders op een nieuw, ander Frank rijk op te bouwen. De revolutie zal in Parijs van stapel loopen en niet in Vicby. dat ver weg ligt. Maarschalk Pétain moge dus op reis gaan, om in Parijs de ware revolution- nairen aan te treffen. Men zal hem vol res pect ontvangen en hem volgen. Wanneer Parijs zijn stem doet hooren, spreekt het voor Frankrijk. Aan het slot der betooging legden de aanwezigen met opgeheven hand en eed af alles te zullen doen, opdat de revolutie tot stand zal komen. (D.N.B.) TE NEW YORK. De optocht van 1 Mei der Amerikaansche vakvereenigingen en arbeiders- en bedien denorganisaties in New York stond onder de leuze: .houdt de Ver. Staten verre van de oorlogsverwikkelingen". De Meidag-com missie raamt het aantal deelnemers aan de optochten en betoogingen op ongeveer 200,000 man. De optocht en de daarop volgende open bare vergaderingen verliepen zonder noe menswaardige stoornissen. Bijzonder opzien wekten zes doodkisten, die door een vakver- eenigingsgroep werden meegevoerd en die tot opschrift droegen: „convooien beteeke nen doodkisten". Ook verder werden talrijke anti-oorlogsborden door de demonstranten meegedragen. De vakvereenlging van zeelie den droeg een bord, waarop de eisch ge schilderd stond, dat Washington en Londen „hun handen van Ierland af" moesten hou den. (D.N.B.) IN BELGIË. In tegenstelling met vorige jaren is de eerste Mei in België dit jaar zeer rustig verloopen. Fabrieken en mijnen boden het dagelij ksche beeld van drukken arbeid. In stad en land was men aan het werk als op iederen dag in de week. Geen enkele be tooging herinnerde aan voorbije tijden. De Belgische pers noemt den eersten Mei dit jaar een dag van inkeer en bezinning. De bladen schrijven in lange artikelen over de rol, die deze dag vroeger in België speelde en stellen deze verkeerde, oude in terpretatie tegenover den dag van den na- tionalen arbeid, zooals hij in Duitschland wordt gevierd. In de Soir schrijft Raymund de Becker, dat men in België dit jaar den eersten Mei niet kan vieren, omdat de de mocratieën, het marxistische socialisme en het reformisme der bonzen dood is en de nieuwe, ware Mei nog niet is geboren. Volk en Staat schrijft, dat de liberale noch de socialistische democratie tot dusver de -kracht gehad hebben om aan den eersten Mei zijn ware beteekenis te geven. Zoo is deze dag in het verleden in België niet anders geweest dan een demagogische partij betooging. Duitschland heef t den eer sten Mei verheven tot den dag van den nationalen arbeid voor het geheele volk met de begrippen „eer, trouw en kameraad schap" en den dag daarmede een nieuwe beteekenis voor de geheele wereld gegeven. (A.N.P.) IN BRAZILIË. Op 1 Mei is in Rio de Janeiro een massale optocht gehouden door de Braziliaansche arbeiders voor president Vargas. De presi dent deelde mede, dat als bekroning van de sociaal-politieke wetgeving in den nieu wen staat een arbeidsrechtspraak wordt gevormd. In zijn toespraak verklaarde Var gas, dat de geest der nationale eenheid on der de Braziliaansche arbeiders het de regeering mogelijk had gemaakt de sociale structuur van het land op te bouwen tot een volksgemeenschap en de ware demo cratie des volks voor het volk op te richten. De president riep vervolgens op tot een nieuwen sociaal-polltieken kruistocht, welke de sociale verworvenheden moet uitbreiden tot den arbeid der boeren en die reeds is begonnen met de vorming van nationale koloniseeringsvestigingen. Het doel is, al dus Vargas, een overbevolking der steden te verhinderen en iederen boer eigen land te verzekeren. De president besloot met de volgende woorden: „Alleen goed georgani seerde volkeren, bezield door nationalisti- schen geest, kunnen bestaan en wij zullen 'bestaan, omdat wij eensgezind, gediscipli neerd en tot ieder offer voor Brazilië be reid zijn". (DjNS.) dingen van levende leden van het Huis van Oranje-Nassau, alsook de kleuren van dit huis, tot een demonstratie tegen de bezet tingsmacht misbruikt werden, en wel zeer opmerkelijk het meest door kleine groepen uit het sociaal-democratische en roomsch- katholieke kamp, die voorheen slechts in zeer bijzondere gevallen bereid waren om de zaak van het Huis van Oranje-Nassau tot de hunne te maken. Daarbij werd geenszins aan een erkenning van de ver diensten van vroegere leden van het Huls van Oranje-Nassau gedacht, een erken ning, voor welke een algemeene waardee ring aangenomen kan worden, aan welke deze bekendmaking geenszins te kort doen wil. Het geval ligt bij het publiek toonen van afbeeldingen van levende leden van ihet huis Oranje-Nassau ebhter geheel anders, Reeds op grond van het feit, dat deze leden van genoemd huis, nadat zij haar land en volk verlieten, zonder uitzon dering geheel naar de zijde der Engelschen zijn overgegaan, moet dit als demonstra ties worden opgevat. Dit demonstratieve toonen heeft dan ook tot verstoringen der orde geleid, die tot het boven weergegeven verbod leiden moesten. De bekendmaking der politie heeft in het bijzonder ook betrekking op het dragen van uitgezaagde geldstukken (van 10 en 25 cents), en het neerzetten van afbeeldingen in etalages. Niet door de bekendmaking getroffen worden de ook als „Prinsenvlag" bekende Oranje- blanje-bleu-vlaggen, daar deze heden als een uitdrukking van den volkschen wil kunnen worden beschouwd. vcm hedenavond tot morgenochtend De maan kwam heden op te 10.32 uur en gaat vannacht onder te 2.08 uur. Dit Nummer bevat DRIE Bladen Binnenland Nieuwe distributie-bonnen aangewezen. (Binnenland, 3e Blad). Vergadering van den bond van Nederland- sche haring-exporteurs. (Binnenland, 3e Blad). Buitenland De Grieksche oorlog practisch ten einde le Blad. Wijzigingen in het Britsche kabinet, le Blad. De 1 Mei-dag in het buitenland, le Blad. ZIP VOORTS „LAATSTE EERSTE BLAD. BERICHTEN'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1