Oorlog in Griekenland feitelijk
afgeloopen
Bekendmaking
De 1 Mei-dag ïn het Buitenland
S2sie Jaargang
VRIJDAG 2 MEI 1941
No. 24877
Verduisteren
Slechts nog zuivering
Wijzigingen in het
Britsche kabinet
Engelsche moeilijkheden
Irak
in
Rede van Hess
Engeland's
hulp
aan
gebrekkige
Frankrijk
Rede van Pétain
21.07 uur
6.06 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets, per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5.regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
.Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2.47
per weekƒ0.19
Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Ter aanvulling op het weermachtsbericht
van gisteren, werd aan het D.N3. mede
gedeeld, dat de veldtocht op den Balkan
is afgeloopen. Op het uitgestrekte en zeer
bergachtige schiereiland van den Pelopon-
nesos zetten Duitsche troepen hun zuive
ringsactie stelselmatig voort. Groote ge
vechten zijn hier niet meer te verwachten.
De Duitsche troepen hebben nog slechts
tot taak, om verstrooide afdeelingen van
Servische en Grieksche strijdkrachten,
alsmede de resten van het Britsche expe-
ditieleger, die langs den een of anderen
weg nog de zee hopen te bereiken, op te
jagen en gevangen te nemen.
Radio Athene heeft een bevel omgeroe
pen van den Griekschen minister van oor
log, Bakos, in zake de demobilisatie van
het geheele Grieksche leger.
Een Britsch officier, die aan den terug
tocht van de Engelsche troepen uit Grie
kenland heeft deelgenomen, heeft voor de
Londensche radio o.a. 'verklaard, dat de
Britsche soldaten ditmaal de Engelsche
schepen met nog grootere vreugde begroet
hebben dan destijds in Duinkerken.
Bij de zuivering van het midden en Zui
den van den Peloponnesos van Britsche
troepen hebben de Duitschers, naar het
D.N.B. verneemt, zich van talrijke gevan
genen en een aanzienlijke hoeveelheid oor
logstuig meester gemaakt. Honderden Brit
sche pantserwagens, een groot aantal
vrachtauto's en stukken geschut zijn buit
gemaakt. Op één enkel vliegveld zijn veer
tig vliegtuigen door het Duitsche luchtwa-
pen vernield.
Gisteravond zijn de volgende wijzigingen
in het Engelsche kabinet bekend gemaakt:
Benoemd zijn: tot minister van staat
Beaverbrook, tot minister voor de vliegtuig-
productie Moore-Brabazon, tot minister
voor scheepvaart en transport, F. J. Lea
thers, tot hoogen comimssaris van Austra
lië R. H. Cross.
Lord Beaverbrook die het ministerie voor
de vliegtuigproductie verlaat om minister
van staat te worden, zal thans als minis
ter zonder portefeuille de vrijheid hebben
om zijn geheele aandacht te wijden aan de
problemen, waarvoor het oorlógskabinet
staat.
Moore Brabazon, zijn opvolger als minis
ter voor de vliegtuigproductie, is een ac
tief politicus, die bovendien verschillende
belangrijke posten heeft bekleed. Op het
oogenblik was hij adviseur in het ministe
rie voor de koopvaardij, in welke kwaliteit
hij zich bezig hield met de steenkoolkwes
tie. Tot dusver was Leathers geen lid van
het parlement. Aangezien hij echter in den
adelstand is verheven, wordt hij lid van
het Hoogerhuis.
Associated Press meldt ten slotte nog uit
Londen, dat het spoedige aftreden van
Duff Cooper, den minister van voorlichting,
verwacht wordt als gevolg van de scherpe
critiek in radio en pers. (D.N.B.)
gevechten In België en Frankrijk. Men
moet steeds weer bedenken, zoo zeide de
Fransche omroeper, dat de door Engeland
verleende steun sinds het begin van den
oorlog uiterst gering was. Aan de Noord-
Oostelijke grens had Frankrijk negentig
divisies opgesteld. Engeland had slechts
tien divisies gestuurd, waaraan op 15 Mei
nog een pantserdivisie werd toegevoegd.
Van 3 Juni af waren negen Engelsche di
visies, zonder de eindveldslagen af te wach
ten, weer naar Engeland ingescheept en
een enkele Britsche divisie die op het con
tinent gebleven was, werd aan de Somme
gevangen genomen.
Op het gebied van de' luchtmacht was
het niet veel beter. Bij alle Fransch-Engel-
sche besprekingen was men overeengeko
men, dat het Fransche luchtruim gemeen
schappelijk verdedigd zou worden en dat
de Royal Air Force onder alle omstandig
heden het Fransche luchtwapen zou steu
nen.
Ten tijde van den slag aan de Somme
bevonden zich echter nog slechts tachtig
Engelsche jachtvliegtuigen in Frankrijk.
Op 10 Juni weigerde Churchilr aan gene
raal Weygand de ondersteuning door het
Engelsche luchwapen en stelde hij voor
eventueel twee of drie divisies snel naar
Frankrijk te sturen, welke in October door
nieuwe troepenzendingen zouden worden
aangevuld. Ten slotte heeft Churchill in de
vergadering van den oppersten oorlogs
raad te Tours ondubbelzinnig elke hulp
verleening door de Engelsche luchtmacht
van de hand gewezen met de verklaring,
dat Engeland al zijn luchtstrijdkrachten
noodig heeft om zijn eigen verdediging te
garandeeren. Toen Parijs omsingeld was,
weigerde de Engelsche regeering om maar
één vliegtuig en nog maar één enkelen sol
daat te sturen.
OVER TROEPENONTSCHEPING.
Naar het persbureau Ofi (Havas) uit
Bagdad meldt, heeft de afdeeling propa
ganda van. de regeering van Irak het vol
gende meegedeeld:
De regeering van Irak heeft reeds tot
uiting gebracht, dat zij er naar streeft de
bepalingen van het verdrag tusschen Enge
land en Irak na te komen door aan bepaal
de Britsche strijdkrachten toe te staan in
Basra aan land te gaan om door Irak te
kunnen trekken.
Britsche eischen, welke tegen deze be
palingen indruischten, hebben de regee
ring er echter toe gedwongen, de noodige
maatregelen te treffen om de rechten van
het land te beschermen. Het volk van Irak
wordt daarom verzocht kalm te blijven en
vertrouwen te hebben in zijn rechtvaardige
zaak.
Naar Reuter meldt, zijn in de Iraksche
haven Basra nieuwe Britsche troepenaf-
deelingen aangekomen ter versterking van
de aldaar onlangs reeds aan land gezette
Britsche afdeelingen. Zij hebben tot taak
de verbingswegen van Irak te openen.
De Britsche ambassadeur te Bagdad heeft
naar de Britsche berichtendienst meldt, de
regeering van Irak opnieuw in kennis ge
steld van de opvatting der regeering van
Groot-Brittannië, dat de landing van nieu
we Britsche troepen in Irak volledig in
overeenstemming is met de bepalingen van
het verdrag tusschen Engeland en Irak.
Het D.N.B. verneemt nader uit Bagdad,
dat de regeering van Irak geen toestem
ming heeft verleend voor de ontscheping
van een sterk contingent Britsche troepen,
dat op 30 April te Basra was aangekomen
en dat zij onmiddellijk de noodige maat
regelen voor de handhaving der onafhan
kelijkheid heeft getroffen. Onverwijld stel
de men zich in verbinding met de Britsche
ambassade te Bagdad, waarbij de regee
ring zich resoluut op het standpunt stelde,
dat nieuwe Engelsche troepen het land pas
mogen binnenkomen, wanneer de vroeger
aangekomen strijdkrachten Irak in andere
richting verlaten hebben.
Het rijkscommissariaat maakt het volgende bekend:
Op grond van par. 5 van het besluit van den Fiihrer over de
uitoefening van de regeeringsbevoegdheden in Nederland van
18 Mei 1940 (Reichsgesetzblatt 1 bladzijde 778) en in aanmerking
nemend par. 1 van verordening 20 van 7 Februari 1941, vaar
digt de hoogere S.S. en Polizeiführer de volgende bekendma
king uit:
1. Het openbare dragen en toonen van afbeeldingen van
levende leden van het Huis Oranje-Nassau, op welke wijze en
in welken vorm dan ook, alsook het demonstratieve dragen en
toonen van de kleuren van het Oranjehuis, wordt hierbij ver
boden.
Ditzelfde geldt van het al of niet tegen betaling verder ver
spreiden van dergelijke voorwerpen.
2. Handelingen in strijd hiermee worden voor zoover niet
strengere straffen bepaald zijn ingevolge par. 1 der verorde
ning nr. 201941 van 7 Februari 1941 bestraft.
De volgende officieele commentaar werd
bij deze bekendmaking gegeven:
Verschillende incidenten van den laat-
sten tijd brachten het bewijs, dat afbeel-
De Londensche nieuwsdienst meldt, dat
de regeering van Irak in eenige plaatsen
troepen heeft geconcentreerd die voor de
Engelsche troepen een „zekere bedreiging"
beteekenen.
Van Engelsche zijde is daarom het ver
langen geuit, dat deze troepenconcentra
ties ongedaan gemaakt zullen worden „om
het gevaar voor een ernstig incident te
vermijden".
De Engelsche bladen wijzen in het bij
zonder op den unieken aard van de nieuwe
functie van lord Beaverbrook en wijden
beschouwingen aan de nieuwe functies van
den vroegeren minister voor de vliegtuig-
productie. De Manchester Guardian is van
meening, dat de nieuwe titel van lord
Beaverbrook, die in de Britsche constitu-
tioneele practijk bijna onbekend is. een
erkenning beteekent van het feit, dat
Beaverbrook in gezag en vertrouwen de
tweede na Churchill is.
De News Chronicle schrijft, dat lord
Beaverbrook vooral in zijn nieuwe functie
is benoemd, omdat zijn energie voor de na
tie niet verloren mag gaan. De Daily
Telegraph verklaart, dat ook na de nieuwe
wijzigingen de samenstelling van het oor
logskabinet onveranderd is gebleven. De
Daily Mail zegt, dat het schijnt, dat de
premier gedeeltelijk de gedachte van een
opperst oorlogskabinet heeft aanvaard, be
zet door mannen,die niet door ministe-
rieele plichten gehinderd worden, maar die
de mogelijkheid hebben deel te nemen aan
de algemeene leiding van de oorlogspoli
tiek. (D.N.B.)
.De Fransche radio van het onbezette ge
bied heeft naar het D.N.B. meldt, mede-
deelingen verstrekt over de gebrekkige En
gelsche hulp op militair gebied tijdens de
Rijksminister Rudolf Hess heeft gisteren
in een vergadering van de Reichsargeits-
kammer, welke in de Messerschmitt-fabrie
ken te Augsburg werd gehouden, een rede
gehouden, waarin hij o.a. zeide, dat de
Duitsche bedrijfsleiders en de Duitsche ar
beiders met trots op het door hen gemaakte
materiaal kunnen terugzien. Zoowel in het
hooge Noorden als in het woestijnzand van
Noord-Afrika, in zomer en "winter, heeft dit
materiaal zijn kwaliteiten aan den dag ge
legd. Wanneer de Duitsche arbeiders zich
het verschil in de verliezen aan beide zij
den voor oogen houden, dan kan elk zeggen
dat ook zijn werk er toe bijgedragen heeft,
dat de verliezen aan Duitsche zijde zoo ge
ring zijn.
Vervolgens verleende Rudolf Hess de een
jaar geleden door don Führer ingestelde
onderscheiding „pionier van den arbeid"
aan den rijksleider voor de pers, Amann,
aan den Rijkspostminister Ohnesorge en
aan professor dr. Messerschmitt. Hess zeide
dat Amann aan het nationaal-socialistische
Duitschland in zijn pers een der belang
rijkste strijdmiddelen onbeperkt ter be
schikking gesteld heeft. Aan rijksminister
Ohnsorge is het te danken, dat het Duit
sche luchtwapen op het gebied van de
draadlooze navigatie en enormen voor
sprong op den tegenstander heeft. Profes
sor Messerschmitt is de vervaardiger van
de beste jachtvliegtuigen ter wereld. De
minister sloot met de woorden: „Wij gaan
de militaire beslissing tegemoet, en daar
voor levert ook het Duitsche bedrijfsleven
zijn grootste prestatie". (D.N.B.)
In alle steden en dorpen van het onbe
zette FrankrijHjZljn gisteren plechtigheden
en demonstraties gehouden, waaraan voor
de eerste maal arbeiders en werkgevers
vereenigd deelnamen. Bij de Meiviering in
de industriestad Commentry waren Pétain,
Darlan en een reeks andere leden der re
geering officieel aanwezig. Maarschalk Pé
tain hield bij deze gelegenheid voor dui
zenden arbeiders een rede.
De eerste Mei, zoo sprak hij, is in Frank
rijk tot dusver een symbool van tweespalt
en haat geweest. Voortaan, zal hij een sym
bool van eendracht en vriendschap zijn,
omdat hij het feest van den arbeid en de
arbeiders zal zijn. Een groote natie kan
men niet opbouwen op een privilege of op
de gunst van het lot, doch slechts op den
voortdurenden arbeid van alle volksge
noot en.
De maarschalk verlangde in de eerste
plaats een ander standpunt van den on
dernemer tegenover den arbeider. De werk
gever moet de vrijheid van den arbeider
respecteeren en zijn welzijn in het oog
houden. De arbeider wenscht beschermng
tegen werkloosheid, veiligheid in zijn be
roep, aandeel in den vooruitgang van de
onderneming, doeltreffende bescherming
tegen ellende, ziekte en ouderdom enz. Al
deze eischen zijn gerechtvaardigd en moe
ten in de nieuwe orde, die in Frankrijk
wordt voorbereid, vervuld worden.
De reorganisatie moet het beginsel ver
laten, dat de enkeling geïsoleerd tegenover
den staat stond en vakvereenigingen en
werkgevers-organisaties tegen elkaar ge
richt waren. De nieuwe orde zal arbeiders
en werkgevers in corporatieve vakgroepen
vereenigen. Het kernpunt van dit nieuwe
stelsel van corporaties zal niet meer de
afzonderlijke laag der maatschappij, niet
meer de klasse, maar het gemeenschappe
lijk belang zijn van al degenen, die deel
uitmaken van dezelfde ondeneming.
De nieuwe sociale orde, zoo betoogde het
staatshoofd tot slot, moet ook rekening
houden met de economische feiten. Slechts
dan zal hij het allen mogelijk maken in
waardigheid, veiligheid en gerechtigheid
hun bekwaamheden tot de hoogste ont
plooiing te brengen. Slechts zoo zal Frank
rijk op het terrein van den arbeid evenals
op alle andere gebieden het evenwicht en
de harmonie hervinden, waardoor zijn her
rijzenis bespoedigd zal worden. (D.N.B.)
TE PARIJS.
Te Parijs demonstreerde de Rassemble-
ment populaire, die thans 350.000 leden telt.
Marcel Déat zette uieen, dat de huidige
oorlog slechts de militaire phase is van een
groote Europeesche revolutie. Frankrijk
moet breken met iedere conservatieve op
vatting, welke eigenlijk ten grondslag ligt
aan de politiek van afwachten en de bewe
ging van de Gaulle. Revolutie zonder sa
menwerking is derhalve even ondenkbaar
als samenwerking zonder revolutie. De hui
dige tijd is van smarten vervuld, maar ook
een van de grootste en schoonste tijden, die
de wereld tot dusver ten deel zijn gevallen,
want men beleeft niet een doodsstrijd, maar
de geboorte van een nieuwen tijd. Déat riep
zijn toehoorders op een nieuw, ander Frank
rijk op te bouwen. De revolutie zal in Parijs
van stapel loopen en niet in Vicby. dat ver
weg ligt. Maarschalk Pétain moge dus op
reis gaan, om in Parijs de ware revolution-
nairen aan te treffen. Men zal hem vol res
pect ontvangen en hem volgen. Wanneer
Parijs zijn stem doet hooren, spreekt het
voor Frankrijk. Aan het slot der betooging
legden de aanwezigen met opgeheven hand
en eed af alles te zullen doen, opdat de
revolutie tot stand zal komen. (D.N.B.)
TE NEW YORK.
De optocht van 1 Mei der Amerikaansche
vakvereenigingen en arbeiders- en bedien
denorganisaties in New York stond onder
de leuze: .houdt de Ver. Staten verre van
de oorlogsverwikkelingen". De Meidag-com
missie raamt het aantal deelnemers aan de
optochten en betoogingen op ongeveer
200,000 man.
De optocht en de daarop volgende open
bare vergaderingen verliepen zonder noe
menswaardige stoornissen. Bijzonder opzien
wekten zes doodkisten, die door een vakver-
eenigingsgroep werden meegevoerd en die
tot opschrift droegen: „convooien beteeke
nen doodkisten". Ook verder werden talrijke
anti-oorlogsborden door de demonstranten
meegedragen. De vakvereenlging van zeelie
den droeg een bord, waarop de eisch ge
schilderd stond, dat Washington en Londen
„hun handen van Ierland af" moesten hou
den. (D.N.B.)
IN BELGIË.
In tegenstelling met vorige jaren is de
eerste Mei in België dit jaar zeer rustig
verloopen. Fabrieken en mijnen boden het
dagelij ksche beeld van drukken arbeid. In
stad en land was men aan het werk als
op iederen dag in de week. Geen enkele be
tooging herinnerde aan voorbije tijden. De
Belgische pers noemt den eersten Mei dit
jaar een dag van inkeer en bezinning. De
bladen schrijven in lange artikelen over
de rol, die deze dag vroeger in België
speelde en stellen deze verkeerde, oude in
terpretatie tegenover den dag van den na-
tionalen arbeid, zooals hij in Duitschland
wordt gevierd. In de Soir schrijft Raymund
de Becker, dat men in België dit jaar den
eersten Mei niet kan vieren, omdat de de
mocratieën, het marxistische socialisme en
het reformisme der bonzen dood is en de
nieuwe, ware Mei nog niet is geboren. Volk
en Staat schrijft, dat de liberale noch de
socialistische democratie tot dusver de
-kracht gehad hebben om aan den eersten
Mei zijn ware beteekenis te geven. Zoo is
deze dag in het verleden in België niet
anders geweest dan een demagogische
partij betooging. Duitschland heef t den eer
sten Mei verheven tot den dag van den
nationalen arbeid voor het geheele volk met
de begrippen „eer, trouw en kameraad
schap" en den dag daarmede een nieuwe
beteekenis voor de geheele wereld gegeven.
(A.N.P.)
IN BRAZILIË.
Op 1 Mei is in Rio de Janeiro een massale
optocht gehouden door de Braziliaansche
arbeiders voor president Vargas. De presi
dent deelde mede, dat als bekroning van
de sociaal-politieke wetgeving in den nieu
wen staat een arbeidsrechtspraak wordt
gevormd. In zijn toespraak verklaarde Var
gas, dat de geest der nationale eenheid on
der de Braziliaansche arbeiders het de
regeering mogelijk had gemaakt de sociale
structuur van het land op te bouwen tot
een volksgemeenschap en de ware demo
cratie des volks voor het volk op te richten.
De president riep vervolgens op tot een
nieuwen sociaal-polltieken kruistocht, welke
de sociale verworvenheden moet uitbreiden
tot den arbeid der boeren en die reeds is
begonnen met de vorming van nationale
koloniseeringsvestigingen. Het doel is, al
dus Vargas, een overbevolking der steden
te verhinderen en iederen boer eigen land
te verzekeren. De president besloot met de
volgende woorden: „Alleen goed georgani
seerde volkeren, bezield door nationalisti-
schen geest, kunnen bestaan en wij zullen
'bestaan, omdat wij eensgezind, gediscipli
neerd en tot ieder offer voor Brazilië be
reid zijn". (DjNS.)
dingen van levende leden van het Huis van
Oranje-Nassau, alsook de kleuren van dit
huis, tot een demonstratie tegen de bezet
tingsmacht misbruikt werden, en wel zeer
opmerkelijk het meest door kleine groepen
uit het sociaal-democratische en roomsch-
katholieke kamp, die voorheen slechts in
zeer bijzondere gevallen bereid waren om
de zaak van het Huis van Oranje-Nassau
tot de hunne te maken. Daarbij werd
geenszins aan een erkenning van de ver
diensten van vroegere leden van het Huls
van Oranje-Nassau gedacht, een erken
ning, voor welke een algemeene waardee
ring aangenomen kan worden, aan welke
deze bekendmaking geenszins te kort doen
wil. Het geval ligt bij het publiek toonen
van afbeeldingen van levende leden van
ihet huis Oranje-Nassau ebhter geheel
anders, Reeds op grond van het feit, dat
deze leden van genoemd huis, nadat zij
haar land en volk verlieten, zonder uitzon
dering geheel naar de zijde der Engelschen
zijn overgegaan, moet dit als demonstra
ties worden opgevat. Dit demonstratieve
toonen heeft dan ook tot verstoringen der
orde geleid, die tot het boven weergegeven
verbod leiden moesten.
De bekendmaking der politie heeft in
het bijzonder ook betrekking op het
dragen van uitgezaagde geldstukken
(van 10 en 25 cents), en het neerzetten
van afbeeldingen in etalages. Niet door
de bekendmaking getroffen worden de
ook als „Prinsenvlag" bekende Oranje-
blanje-bleu-vlaggen, daar deze heden
als een uitdrukking van den volkschen
wil kunnen worden beschouwd.
vcm hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op te
10.32 uur en gaat vannacht
onder te 2.08 uur.
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
Nieuwe distributie-bonnen aangewezen.
(Binnenland, 3e Blad).
Vergadering van den bond van Nederland-
sche haring-exporteurs.
(Binnenland, 3e Blad).
Buitenland
De Grieksche oorlog practisch ten einde
le Blad.
Wijzigingen in het Britsche kabinet,
le Blad.
De 1 Mei-dag in het buitenland,
le Blad.
ZIP VOORTS „LAATSTE
EERSTE BLAD.
BERICHTEN'