De strijd om de Middellandsche Zee DONDERDAG 1 MEI 1941 No, 24876 Prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruïne overleden Verduisteren 82ste Jaargang Griekenland een onderdeel De inscheping van de Engelschen uit Griekenland Berlijn en de nieuwe Grieksche regeering Bestuursraad in Servië 1 Mei-oproep van dr. Ley Uit het Britsche rijk Joden niet langer op de beurzen toegelaten Verspreide berichten Oud-minister en Voorzitter van het hoofdbestuur der Chr. Hist. Unie 21.06 uur 6.08 uur EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht. -Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden 2.47 per week0.19 Franco per post 2.47 per 3 maanden portokosten (voor binnenland 0.80 per 3 mnd.) Naar het D.N.B. uit Berlijn bericht, wordt van welingelichte zijde gemeld: De vraag, of men den veldtocht in Grie kenland als voltooid kan beschouwen, heeft men gisteravond in deskundige kringen al hier aldus beantwoord, dat dit uiteraard het geval zal zijn, wanneer het geheele Grieksche grondgebied bezet is. In dit ver band verklaarde men nog, dat de veldtocht in Griekenland evenwel altijds slechts als een deel van den strijd om de Middelland sche Zee beschouwd mag worden. CHURCHILL EN EDEN OVER DE BRITSCHE EXPEDITIE. Naar de Britsche berichtendienst meldt, hebben Ohurchill en Eden gisteren in het Lagerhuis verklaringen afgelegd over het Britsche expeditieleger in Griekenland. Ohurchill zeide onder meer, dat in Grie kenland ongeveer 60.000 man onder wie een Nieuw-Zeelandsche en een Australische divisie, aan land waren gegaan. Tot dus verre zijn daarvan ongeveer 45.000 man weer ingescheept. Op een vraag, of de 45.000 uit Grieken land weggevoerde soldaten ook behouden op hun steunpunten waren teruggekeerd, heeft Churchill in het Lagerhuis geant woord: „Ik geloof, dat dit het geval is." Helaas heeft de Britsche luchtmacht slechts een gering deel der evacueerings- operaties kunnen dekken. Voor het optre den der Britsche troepen in Griekenland, aldus Churchill, kan men slechts lof heb ben. De Engelschen hebben ongeveer 3000 man aan donden en gewonden verloren. Bij den tegenwoordigen stand van zaken, al dus vervolgde de premier, kan een volledig verslag nog niet worden uitgebracht. Het aantal geëvacueerde troepen kan nog stij gen. Het spreekt vanzelf dat men het zware materiaal niet -heeft kunnen medenemen, doch dit is voor Duitschland van geringe waarde, omdat Duitschland aan uitrusting geen gebrek heeft De minister van buitenlandsche zaken, Eden, verklaarde, dat de Grieken den strijd tegen het overmachtige Duitsche leger niet konden voortzetten. De Grieksche weer macht beschikte slechts over een zeer be perkt aantal vliegtuigen en kon den tegen stand tegen een sterkeren vijand niet vol houden. Het besluit tot inscheping der Britsche troepen is in volledige overeen stemming met de Grieksche regeering ge nomen» Stefani meldt uit Rome: In Palestina zijn, naar de Tribuna uit Beiroet verneemt de eerste Engelsche trans portschepen met uit Griekenland gevluchte Soldaten aangekomen. De soldaten bevonden zich in jammerlijken toestand. Zij hadden geen wapenen en hadden zwaar te lijden gehad van doorstane vermoeienissen. Alle oorlogsmateriaal moest bij de overhaaste vlucht uit Griekenland achtergelaten wor den. Ten aanzien van een verklaring van Churchill, dat de verhouding tusschen de Engelsche troepen en de Australiërs en Nieuw Zeelanders in Griekenland half om half geweest zou zijn, wordt van Duitsche zijde verklaard, dat onder de gevangenen en gesneuvelden in Griekenland op negen Australiërs en Nieuw Zeelanders vrij nauw keurig één Engelschman gekomen is. Voorts wordt geconstateerd, dat - de Engelsche „helft" bijna in het geheel geen infanterie bezeten heeft. (D. N. B.) Het A. N. P. meldt uit Berlijn: De vorming van een nieuwe Grieksche regeering heeft men te Berlijn met belang stelling gadegeslagen. Doch bij het uitspre ken van een oordeel legt men in officieele en ook in officieuze kringen nog terughou dendheid aan den dag. In de Wilhelm- strasse gaf men gisteren uitsluitend te ken nen, dat men van Duitsche zijde geen reke ning zal houden met den koning van Grie kenland, die land en volk in den steek heeft gelaten. In antwoord op een vraag werd hieraan van Duitsche zijde toegevoegd, dat formeel de mogelijkheid tot samenwerking met de nieuwe Grieksche regeering bestaat, maar dat men zich hiermee nog niet wil binden ten opzichte van deze regeering, waarvan men houding en optreden eerst eens wil afwachten. Indien evenwel de be ginselen, die door de nieuwe regeering te Athene geuit zijn, zoo worden toegepast als zij zijn geformuleerd, mag men samenwer king beslist mogelijk achten. De Duitsche militaire bevelhebber in Ser vië, de generaal der vliegers Förster, heeft in het kader van den herbouw en den terugkeer tot het gewone leven in het be zette Servische gebied, een bestuursraad in gesteld en een aantal Serven benoemd tot commissarissen. Deze Serven zijn belast met de leiding der vroegere ministerieën. In nauwe samenwerking met den militairen bevelhebber moeten zij er zorg voor dragen, dat de orde, die door de Duitsche weer macht hersteld is, gehandhaafd blijft en dat een volledig gebruik wordt gemaakt van de economische mogelijkheden van het land. In de komende dagen zullen nog meer commissarissen en plaatsvervangers be noemd worden. De benoemde personen zijn deels afkomstig uit de groep van den oud premier Stojadinowitsj, voor een ander deel uit de rechtsche vernieuwingsbeweging Zbor, die is ontstaan uit oud-radicalen en democraten. De Duitsche rijksleider dr. Ley heeft ter gelegenheid vair den len Mei een oproep tot de arbeiders en arbeidsters, de bedrijfs leiders en hun ondergeschikten uitgevaar digd, waarin hij* o.m. zegt: Weert viert het Duitsche werkende 'volk den len Mei als den dag van het feest van den arbeid en daarmede van de nationale gemeenschap. Wanneer onze soldaten met voorbeeldige heldhaftigheid ons volk en'rijk beschermen, zoo werken vaderland en volk niet minder trouw dan het strijdende front. Millioenen Duitsche arbeiders, werklustige menschen van hoofd en vuist, geven zich moeite om den besten soldaten ter wereld de beste wapenen te smeden en de beste uitrusting te geven. Millioenen Duitsche vrouwen en meisjes nemen aan dezen ar beid deel. Vele vacantiedagen kunnen der halve in dezen tijd niet meer worden nage komen. Dien eenen dag willen wij echter gemeenschappelijk op feestelijke wijze door brengen, den dag, die het geheele werken de Duitsche volk vereenigt. Onze groote gemeenschappelijke vijand zal vallen. De Duitsche nationaal-socialistische staat van produceerenden arbeid zal echter leven. Voor de vrijheid, de schoonheid en de waar digheid van onze Duitsche toekomst wordt in dezen tijd gestreden, gestreden door el- ken man en elke vrouw op de plaatsen waar zij zijn neergezet: door den Duitschen sol daat aan het front, door den Duitschen arbeider en den Duitschen boer, door man en vrouw op de plaats van het werk in het vaderland. (DN.B.) TOT EIND MAART BEDROEG HET AANTAL DOODEN 29.000. De Britsche minister van openbare ge zondheid heeft, volgens den Londenschen nieuwsdienst, gisteren in het Lagerhuis medegedeeld, dat als gevolg van de Duit sche luchtaanvallen op Groot-Brittannië tot eind Maart van dit jaar 29.000 personen om het leven gekomen zijn. Voorts deed de minister de opmerkelijke mededeeling, dat de veiligheid in de ziekenhuizen betrekke lijk het grootst is. Hij raadde het publiek derhalve aan, er niet voor terug te schrik ken, de'ziekenhuizen binnen te vluchten. (D.N.B.) AUSTRALIË WIL EEN NATIONAAL KABINET. Fadden, de plaatsvervangende Australi sche minister-president heeft, naar Reuter uit Melbourne meldt, besloten, een bespre king te hebben met Ourtin, den leider der arbeiderspartij, en deze partij formeel eenige portefeuilles aan te bieden in een te vormen nationaal kabinet. (D.N.B.) ZUID-AFRIKA KRIJGT ALLEEN NOG BRUIN BROOD. Associated Press meldt uit Johannesburg, dat in de Unie van Zuid-Afrika met ingang van 30 April het bakken van wittebrood heeft opgehouden. Om tarwemeel te sparen, mag er nog slechts bruin brood gebakken worden, dat deels uit sojaboonen bestaat. (DM.) ZIJ MOGEN WEL LID BLIJVEN VAN DE VEREENIGING VOOR DEN EFFECTENHANDEL. Op order van den rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied (com missaris-generaal voor financiën en econo mie) maken de besturen van de vereeniging voor den effectenhandel te Amsterdam, de vereeniging van effectenhandelaren te Rot terdam en den bond voor den geld- en ef fectenhandel in de provincie te 's-Graven- h'age bekend, dat met ingang van 1 Mei 1941 den Joden de toegang tot de beurzen te Amsterdam, Rotterdam en 's-Graven- hage verboden is. Ter bepaling van het be grip „Jood" geldt artikel 4 van de verorde ning van den rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied betreffende het aangeven van ondernemingen de dato 22 October 1940 (verordening no. 189/1940), welk artikel als volgt luidt: „1) Jood is een ieder, die uit ten minste drie naar ras vol-Joodsche grootouders stamt. 2). Als Jood wordt ook aangemerkt hij die uit twee voljoodsche grootouders stamt en 1) hetzij zelf op den negenden Mei 1940 tot de Joodsch-kerkelijke gemeente heeft behoord of na dien datum daarin wordt opgenomen, 2) hetzij op den negenden Mei met een Jood was gehuwd of na dat oogen- blik met een Jood in het huwelijk treedt. 3) Een grootouder wordt als voljoodsch aangemerkt, wanneer deze tot de Joodsch- kerkelijke gemeenschap heeft behoord". Het verbod van toegang tot de beurs be- teekent niet tegelijkertijd, dat de betreffen de leden het lidmaatschap van de vereeni ging, waaronder zij ressorteeren, verliezen. DE OORLOG TER ZEE. Volgens Associated Press zijn onlangs op dsn Indischen Oceaan acht Britsche koop vaarders door Duitsche schepen tot zinken gebrocht, en wel de City of Bagdad (7605 ton), de King City (4744 t-on), de Scientist (6199 ton), de Benarty (5800 ton), de Athel King (9557 ton), de Kemmen Diene (7769 ton), de Commissaire Ramel (10.081 ton) en de Durmiter (5623 ton). Er zou ook een Zuid-Slavisch -schip tot zinken gebracht zijn. De meeste schepen hadden levensmid delen aan boord, (D.N.B.) BOMMEN OP HEIDELBERG. Britsche vliegtuigen hebben gisternacht op Heidelberg een aantal brand- en brisant bommen neergeworpen. In het wereldbe roemde universiteitsstadje bevinden zich geen militair-osconomische of andere voor den oorlog belangrijke installaties, die een aanval zouden hebben kunnen rechtvaar digen. (D.N.B.) VRIJLATING VAN FRANSCHE KRIJGSGEVANGENEN. Sinds den wapenstilstand met Frankrijk hebben in verscheidene gevallen Fransche staatsburgers op onbaatzuchtige wijze en zelfs met levensgevaar hulp en bijstand aan Duitschers. verleend. De Fuehrer en rijkskanselier heeft in al die gevallen een overeenkomstig aantal Franschen uit de krijgsgevangenschap ontslagen en naar hun vaderland laten terugkeeren. In Chalons sur Marne zijn de eerste Fransche krijgsgevangenen aangekomen, die als vaders van groote gezinnen krachtens de door Duitschland met Frankrijk -geslo ten overeenkomst uit Duitsche krijgsgevan genschap zijn ontslagen of verlof hebben gekregen. De gevangenen worden eerst in een verzamelkamp bij Chalons onderge bracht en vandaar terstond, na vervulling der formaliteiten, naar hun woonplaats vervoerd. (D.N.B.) ITALIAANSCHE STUDENTEN OPGEROEPEN. Het Italiaansche ministerie van oorlog heeft besloten alle studenten der lichtingen 1915 tot 1920, die tot dusver op grond van hun studie uitstel hadden gekregen, tegen 1 Juni 1941 op te roepen. Het ministerie van onderwijs heeft in overeenstemming hiermede den universiteiten opdracht ge geven in den tijd van 1 tot 31 Mei speciale examens voor de opgeroepen studenten af te nemen. Duizenden dezer studenten hadden zich reeds vrijwillig aangemeld. (D.N.B.) JODENWET IN KROATIË. De Kroatische ministerraad heeft giste ren een Jodenwet aangenomen, die nog denzelfden dag door dr. Pavelitsj is onder teekend. De wet komt in hoofdlijnen over een met de Duitsche wetten op de bescher ming van het ras en maakt onderscheid tusschen staatsburgers en staatsonderda- nen. Zij bevat verder bepalingen ter be scherming van de eer van het Kroatische volk. Voorts is er een bepaling in opgeno men, volgens welke naamveranderingen, die na 1 November 1918 voltrekken zijn, ongeldig worden verklaard. De wet is met de publicatie in de staatscourant reeds van kracht geworden. (D.N.B.) Eigen foto. Wijlen prof. Slotemaker de Bruïne. In bijna 72-jarlgen ouderdom is heden ochtend te Wassenaar overleden prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruïne. Jan Rudolph Slotemaker de Bruïne werd 6 Mei 1869 te Sliedrecht geboren. Na het gymnasium te Haarlem te hebben bezocht, studeerde hij theologie aan de universiteit te Utrecht, waar hij in 1894 promoveerde op de dissertatie„De eschatologische voor stellingen in 1 en 2 Corlnthe". Daarna was hij achtereenvolgens predikant van de Ned. Herv. Kerk te Haulerwijk, Bellen, Mid delburg, Nijmegen en Utrecht. In 1916 legde hij het predikambt neer, in verband met zijn benoeming tot hoogleeraar in de god geleerdheid aan de Utrechtsche universi teit, welk hoogleeraarschap hij bleef ver vullen tot Maart 1926, toen hij in het ministerie-De Geer met de portefeuille van het toenmalige departement van arbeid, handel en nijverheid belast werd. Tijdens zijn werkzaamheden in Utrecht heeft de politieke loopbaan van prof. Slotemaker de Bruïne een aanvang genomen bij zijn ver kiezing tot lid van.de provinciale staten, in 1922 gevolgd door zijn benoeming tot lid van de Eerste Kamer. Na zijn minister schap, dat- hij vervulde tot Augustus 1929, toen het extra-parlementaire, kabinet, waarin hij zitting had, aftrad, werd de heer Slotemaker de Bruïne lid van de Tweede Kamer voor de Chr. Hist. Unie, waarna hij bij de verkiezingen herkozen werd. Prof. Slotemaker de Bruïne heeft gedu rende zijn politieke loopbaan met groote welsprekendheid de chrlstelijk-historische beginselen, zoowel in als buiten het parle ment verdedigd. Hij gevoelde zich in het bijzonder tot de studie van het sociale vraagstuk aangetrokken en nam een werk zaam aandeel aan de drankbestrijding. Op internationaal lerrein bewoog hij zich in het bijzonder.op het gebied van de toena dering en verbreeding der kerkgenoot schappen. Als opvolger van mr. J. Schokking werd hij benoemd tot voorzitter van het hoofd bestuur der Chr. Hist. Unie. Na zijn aftreden als minister vestigde prof. Slotemaker zich te Wassenaar en werd hier benoemd tot hulppredikant en heeft in deze hoedanigheid de kerkelijke belangen van het Kievitpark gediend. Geruimen tijd was hij lid van den hoogen raad van arbeid en hoofdredacteur van „De Nederlander". Onder zijn bewind als minister is de nieuwe ziektewet tot stand gekomen, ter wijl van zijn werkzaamheid als minister voorts nog genoemd kunnen worden de herziening van de wet op de besmettelijke ziekten, de regeling voor de tandtechnici en do invoering van Be arbeidswet voor de verpleegsters. Verder heeft hij als Kamer lid en als minister een zeer belangrijk aan deel gehad in de totstandkoming van de nieuwe drankwet en van de winkelslui tingswet. In 1933 werd hij minister van sociale zaken in het tweede kabinet-Colljn en in 1935 bovendien minister van Onderwijs, Kunsten en wetenschappen ad interim, na het aftreden van mr. H. P. Marchant. Ook in het derde en vierde ministerie Colijn be heerde hij laatstgenoemd departement en bracht toen eenige wijzigingen in de spel- ling-Marchant. In het vijfde ministerie- Colijn, dat 25 Juli 1939 werd samengesteld, kwam prof. Slotemaker niet terug. Hij was van onderscheidene commissies lid, zooals de commissie van advies voor de werkloosheidsverzekering, waar hij voor zitter van was. Voorts was hij ook voorzit ter van de commissie, bedoeld bij artikel 25 van het werkloosheidsbesluit 1917 en lid van de centrale commissie van bijstand voor de arbeidsbemiddeling. De overledene was ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw, groot-officier in de Oranje-Nassau-orde en grootkruis in de orde van de Kroon van Italië. De teraardebestelling van het stoffelijk overschot zal Maandag te 1 uur vanuit de dorpskerk op de begraafplaats van de Her vormde gemeente te Wassenaar plaatsvin den. DE VLIEGTUIGBOUW IN DE VER. STATEN. Het Amerikaansche ministerie van oor log maakt bekend, dat het aan de Douglas Aircraft Company een opdracht van 43.5 millioen dollar heeft gegeven. United Press vermoedt, dat het hier vooral gaat om groote bommenwerpers. (D.N.B.) DE BEZETTING VAN KORFOE. De zuiveringsacties op het eiland Korfoe zijn, naar Stefani meldt, door een bataljon zwarthemden voltooid. Een Grieksch batal jon, dat zich niet had willen overgeven, is op het eiland gevangen genomen. 30 April des ochtends hebben, volgens Stefani, Ita liaansche landingstroepen, die per water vliegtuig naar Argostoli gebracht waren, dit belangrijke steunpunt bezet. HITLER FELICITEERT VON RIBBENTROP. De Fuehrer heeft gisteren een bezoek ge bracht aan den rijksminister van buiten landsche zaken, von Ribbentrrop. om hem persoonlijk te feliciteeren met zijn 48sten verjaardag. (D.N.B.) vcm hedenavond tot morgenochtend V. De maan kwam heden op te 9.37 uur en graat vannacht onder te 1.26 uur. Dit Nummei bevat DRIE Bladen Binnenland De taak van het rijksarbeidsbureau. (3e Blad) Felle brand te Barneveld. (Gemengd, 3e Blad) ,.Een bereisde Roel" en zijn herinneringen; de heer J. H. van Straaten van Nes over vro.eger dagen; Duitschland doet Bos koop weer opleven! (3e Blad) Buitenland Zware verliezen bij den Engelschen terug tocht uit Griekenland. (Ie Blad) Amerika nadert steeds meer den oorlog. (Ie Blad) Karl Megerie over Groenland. (Ie Blad) De toekomst der vliegtuig-industrie. (2e Blad) ZIE VOORTS ..LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1