üitingen van Roosevelt en Knox ZATERDAG 26 APRIL 1941 No. 24872 Zware Britsche scheepsverliezen bij Griekenland Verduisteren 82sfe Jaargang Actie der Duitsche Stuka's De strijd bij Thermopylae Megerle over de verantwoordelijkheid van Churchill De moeilijkheden in Australië Verspreide berichten Nog geen konvooi-stelsel 20.56 6.18 20.58 6.16 EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum 5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht. „Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling, alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven wordt 10 ets. berekend. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maandenƒ2.47 per week ƒ0.1# Franco per post ƒ2.47 per 3 maanden portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) Het opperbevel van de Duitsche Weer macht deelt mede: „Het luchtwapen heeft ook op 24 April bij zijn vastberaden aanvallen op scheepsdoelen-in het zeegebied rondom Griekenland groote successen behaald. Door bommen werden dertien koopvaar dijschepen met een totale tonnage van rond 50.000 brt. vernietigd en zeventien koopvaardijschepen zwaar beschadigd. Bovendien gelukte het een klein oor logsschip tot zinken te brengen en op een an/der oorlogsschip van een ouder type bomtrcffers te plaatsen. Het aantal vliegtuigen, dat in Grieken land op den grond is vernield, is nog verder gestegen. Op verschillende vliegvelden! wer den in den loop van den dag van gisteren in totaal 55 vliegtuigen vernietigd. Over de verovering van den pas van Thermopylae verneemt het D.N.B. nog, dat het Engelsche expeditieleger, daardoor zijn sterkste sleutelpositie heeft verloren. De drang om op te rukken, welke de Duitsche troepen bezielt, heeft ook deze hindernis uit den weg geruimd. Geen 48 uur heeft deze, door den tegenstander zwaar verde- dige bergketen de achtervolgers kunnen op houden. De gevechten om den nauwen pas van Thermopylae hebben aan de Duitsche troepen zeer groote eischen gesteld. In dit ontoegankelijke, tweeduizend meter hooge gebergte hadden de Britsche troepen uit sluitend bestaande uit Australische regi menten zeer sterke stellingen betrokken die sedert lang waren uitgebreid. Sterke artillerie kon uit buitengewoon gunstige po sities het nauwbegrensde aanvalsterrein en den eemgen opmarschweg van verren af stand direct onder schot nemen. Talrijke mitrailleurnesten, die dikwijls sterke steunpunten vormden, konden met hun vuur de Duitsche stormtroepen van verscheidene hooggelegen posities in de flank bestTijken. Dat de tegenstander des ondanks na gevechten, welke nauwelijks twee dagen duurden, uit deze overheer- schende stellingen werd geworpen, is een bewijs van de buitengewone gevechts prestaties van de regimenten die aan de verovering deelnamen. Bergtroepen uit Zuidduitsche gouwen hebben zich na een ononderbroken geweldigen marsch van tachtig kilometer in den strijd geworpen, zij hebben iedere moeheid van zich afgeschud en ondanks de groote hitte, lange steile hel lingen, afgronden en rotsen, het gebergte overwonnen en in een krachtigen aanval de beslissing afgedwongen. Onder het opschrift „verantwoordelijk voor de nederlagen" bespreekt de diploma tieke medewerker van de Berliner Boersen- zeitung dr. Karl Megerle, de verantwoorde lijkheid van Ohurchill. De houding van Ohurchill, zoo schrijft hij, tegenover een storm van vragen om inlich tingen over de verantwoordelijkheid voor de Joegoslavisch-Grieksche nederlagen en wat daarmede samenhangt, herinnert levendig aan zijn houding na het mislukte avontuur in Noorwegen. Toen probeerde hii de schuld deels te schuiven op „technische deskundi gen" deels op zijn ambtgenooten en liet hij doorschemeren: wanneer men slechts naar hem geluisterd had, zou alles heel anders en beter verloopen zijn. Wanneer ook thans, vooral bij de deskundigen, de vraag naar de militaire en politieke verantwoordelijkheid ontstaat, dan zal het Engelsche officier- corps. dat reeds in den wereldoorlog gele genheid had het strategische genie van Churchill af te meten naar zijn fiasco's, zich de vernietigende critiek herinneren, welke na den wereldoorlog door een aantal 'hooge Engelsche officieren, onder wie de generaals sir W. D. Bird, sir Frederic Mau rice, sir Oh. Oman en admiraal Sir Regi nald Bacon, aan de hand eener weerlegging van de militaire wijsheden welke Churchill in zijn boek „De wereldcrisis" verkondigd had, geoefend is. Daarin wordt o.a. gezegd: Toen de heer Winston Churchill in zijn boek die bladzijden over de belangrijke vraag stukken van den wereldoorlog schreef, kon 'hij moeilijk bij verschillende onderworpen, die hij behandelde, beweren de noodlge vakkennis te bezitten. Het gevolg was, dat vele conclusies, die hij daaruit trok en de theorieën, die hij opstelde, ongezond zijn. Vooral in het hoofdstuk over den slag aan de Somme heeft Churchille met getallen ge goocheld en zich een leek getoond. De werkelijke cijfers hebben zijn bewe ringen volkomen omver gegooid en zijn con clusies ongedaan gemaakt. Ook wat hij over den zeeslag bij Jutland geschreven heeft, is de onzin van een dilettant. Zijn voorstellen, wat men had moeten doen, vertoonden een oppervlakkigheid in maritieme kennis, welke verbazing wekt bij een man, die eens den post bekleedde van eersten lord der admiraliteit. Thans moet Engeland werkelijk naar Winston Churchill luisteren. Op hem berust de volledige verantwoordelijkheid en het is zijn zaak, hoe hij zich voor het terneerge slagen Britsche volk rechtvaardigt, maar het is ook zijn zaak, hoe hij zijn heen-en- weer-rennen tusschen overwinningsgesnoef en wanhopige kreten om hulp aannemelijk wil maken jegens de Amerikaansehe open bare meening. Met een dergelijken kreupel geslagen bondgenoot in zee te steken, is een politiek, waarover zelfs Roosevelt nog wel eens zal moeten nadenken (DNB). MEENING VAN EEN ZWEEDSCH CORRESPONDENT. De ontwikkeling in het Oostelijke bekken van de Midde'llandsche Zee en vooral de nederlaag in Griekenland hebben een poli tieke crisis in het Britsche rijk verwekt. De Londensche correspondent van Svenska Dagbladet acht het onwaarschijnlijk, dat er een tweede „Noorwegen-crisis" zal uitbre ken en een eind zal maken aan het minis ter-presidentschap van Churchill, zooals een jaar geleden het geval was met Cham berlain. Wel spreekt hij van zware politieke schokken in Londen. Het vertrouwen in Churchill is over het algemeen niet onder mijnd. Men neemt echter aan, dat andere ■politici het slachtoffer van deze crisis zul len worden. Een van hen zal waarschijn lijk de Australische minister-president, Menzies, zijn. De positie van den opperbe velhebber in het Nabije Oosten, generaal Wavell, acht men in Londen nog niet aan getast. Het is echter opgevallen, dat lord Moyne het noodig geacht heeft, Wavell in het Lagerhuis uitdrukkelijk te verzekeren van het vertrouwen der regeering. Grooter is het gevaar echter voor den chef van den generalen staf, generaal Dill. Eden, die met Dill samenwerkte, wordt minder aangeval len. Indien de buitenlandsche politieke toe stand evenwel slechter wordt, indien b.v. Japan. Frankrijk of Spanje openlijk tot de vijanden van Engeland overgaan, zou dit, zoo meent de correspondent, de eenheid in Engeland weer herstellen. (D.NJ3.) De moeilijkheden voor de Australische regering nemen toe, meldt Domei uit Spd- ney. De arbeidersleiders wijzen een deel neming aan de regeering van de hand. Nu de nederlaag in Griekenland duidelijk is, neemt de critiek op de Australische regee ring toe. Volgens een bericht uit Londen verluidt daar, dat de Australische minister-president Menzies waarschijnlijk haastig per vlieg tuig naar Australië zal terugkeeren om in de crisis, die daar ontstaan is in te grijpen. Churchill zou volgens dit bericht voorne mens zijn, voor Menzies een functie te Lon den vrij te maken, indien deze in Australië ten val gebracht wordt. VIER FRANSCHE KOLONIALE AMBTENAREN ONTSLAGEN. Het Fransche ministerie van Koloniën heeft vier hooge koloniale ambtenaren van hun functie ontheven wegens het maken van propaganda voor de Gaulle en wel den waarnlemenden gouverneur van Gaboen, een ambtenaar in den Congo, een In Kameroen en een inl Fransch-Oost-Afrika. (D.N.B.) GORT GOUVERNEUR VAN GIBRALTAR. De Britsche berichtendienst deelt mede, dat generaal lord Gort tot gouverneur van Gibraltar benoemd is. in de plaats van sir Clive Liddie, die inspecteur de Britsche mi litaire opleiding is geworden. (DUB.) AANVULLING OP HET VERDRAG VAN KRAJOWA. Volgenis een aanvullende overeenkomst op het verdrag van Krajowa tusschen Bul garije en Roemenië zullen nog 4500 Roe menen uit de Zuidelijke Dobroedsja worden geruild tegen 3600 Bulgaren uit de Noorde lijke Dobroedsja. De Bulgaarsche gezant, Pomenoff, bevinjdt zich reeds in Boekarest, om over deze landverhuizing te beraad slagen. (D.N.B.). DE ZWEEDSCHE VERLIEZEN TER ZEE. Tijdens dezen oorlog heeft Zweden tot dusver tezamen 97 schepen verloren met een tonnage van, 224.521. Hierbij zijn 671 opvarenden omgekomen. In den wereld oorlog van 19141918 heeft de Zweedsche koopvaardij 247 schepen verloren met een tonnage van 267.614. Hierbij zijn 794 opva renden omgekomen. (A.N.P.). BEROERING IN EGYPTE. In een te Cairo gehouden vergadering van de Wafdpartij, heeft de voorzitter, Na- has Pasja, zeer scherpe aanvallen gedaan op de Britsche strategie en politiek. Hij zeide, dat Groot-Brlttannië door zijn Bal- kanpolitiek en den Balkanoorlog de Brit sche strijdkrachten zwaar versnipperd heeft. Om deze politieke en strategische fouten te herstellen, zou thans het Egyp tische leger voor Britsche doeleinden moe ten strijden. Onder geen beding echter mag Egypte zich wegens Britsche fouten naar den oorlog laten drijven. De Wafd blijft derhalve opkomen voor de handhaving der houding van niet-oorlog-voerende natie. De Egyptische regeering, zoo wordt ver der uit Cairo gemeld, heeft een strenge verordening uitgevaardigd tegen het ver spreiden van berichten over militaire ge beurtenissen. De Arabische pers mag der- Op de persconferentie heeft president Roosevelt verklaard, dat de regeering niet voornemens is een konvooistelsel in te voeren. Alleen zal de patrouille actie der Amerikaansehe vloot worden uitgebreid. Roosevelt weigerde iets te zeggen over de wijze, waarop hij de le vering van oorlogsmaterieel aan Enge land wilde doen geschieden. De Amerikaansehe minister van Marine, kolonel Knox, heeft gisteravond in een rede voor de vereeniging van Amerikaansehe dagbladuitgevers beweerd, dat Amerika „steeds meer door militaire machte wordt omsingeld." Sinds maanden is het rechtstreeksche contact tusschen de Ver. Staten en geheel Europa, met uitzondering van Groot-Brit- tannië, verbroken. De schepen, die deze eenige route bevaren, worden bedreigd door een sterke duikbootvloot, waarvan nie mand de sterkte weet. De activiteit van deze duikbootvloot is door wetenschappe lijke ontdekkingen veel doeltreffender dan in den vorigen oorlog. Ook de motor- torpedobooten „belagen den handel tus schen Groot-Brittannië en Amerika in noodlottige mate." Sterke formaties vlieg tuigen verhoogen de gevaren, die Enge land tot een belegerd land hebben gemaakt De voortdurende toeneming van de scheeps verliezen kan door aanbouw niet meer worden aangevuld. De Middellandsche Zee is tegenwoordig „verboden terrein" en alle contact met de landen, die aan deze zee grenzen, is ver loren gegaan. Evenmin kunnen de Afri- kaasche havens door de Amerikaansehe vrachtbooten worden gebruikt. Overal stui ten de Ver. Staten op den vijandelijken aanvaller. De laatste schakel in deze keten van omsingeling van de V. S. is door de As-mogendheden gesmeed door de recente overeenkomst tusschen Rusland en Japan. In het verdere verloop van zijn uiteen zettingen herhaalde Knox de these, die geheel en al den grondslag vormt van de politiek van Roosevelt, n.l. dat de Asmogendheden voornemens zijn de Ver. Staten aan te vallen. Dientenge volge zullen de V. S., aldus concludeer de de minister, ten slotte moeten vech ten, indien zij geen doeltreffende mid delen vinden om Engeland aan de over winning te helpen, zonder dat de Ver. Staten aan den strijd deelnemen. „Wij zijn al heel ver in deze richting ge ben verklaard, dat de door Engeland bestreden vijanden ook onze vijanden zijn. Omdat wij zoover zijn gegaan kunnen wij niet meer terug. Wij kun nen nog slechts voorwaarts gaan. Wij kunnen niet toelaten, dat onze goede ren op den Atlantischen Oceaan naar den bodem der zee worden gezonden." O In het Huis van Afgevaardigden, zoo meldt het D.N.B. uit Washington, heeft de republikein Bender verklaard, dat het steeds duidelijker wordt, dat Churchill en Roosevelt de openbare meening in de Ver. Staten voorbereiden op konvooieering. Bender zeide tegen konvooien gekant te zijn, daar zij oorlog beteekenden. De democratische afgevaardigde Patrick pleitte voor Amerikaansehe konvooien, „daar niet kan worden geduld, dat Ame- rika's hulp doelloos naar den bodem der zee wordt gezonden." De democraat Vinson heeft een wetsvoor stel ingediend, waardoor president Roose velt aanzienlijk grootere volmachten zou krijgen, waardoor voorkeursrechten zouden worden ingesteld voor bewapeningsdoelein den en voor de hulp aan Engeland en een rantsoeneering zou worden ingevoerd. Vin son verklaarde, dat hij dit voorstel had in gediend op rechtstreeksch verzoek van den leider van het federale procuratiebureau, Knudsen. President Roosevelt heeft den directeur van de „Federal Board of Insurance", Coy, uit Texas, tot leider van het onlangs inge stelde „Bureau of Emergency Management" benoemd. Coy is hierdoor de rechtstreek sche vertegenwoordiger van den president voor alle bewapeningsaangelegenheden ge worden, de maatregelen, voortvloeiend uit de leen- en pachtwet uitgezonderd, waar- 'voor de verantwoordelijke leiding bij Harry Hopkins berust. Coy zal in zijn nieuwe functie van ver tegenwoordiger van Roosevelt den titel „Social Assistant of the President" voeren. (D.N.B.) United Press meldt nog: Van bevoegde zijde verluidt, dat het le ger en de vloot „open rekeningen" hebben ingesteld, waarop al het voorhanden zijn de materiaal staat opgeteekend en waar uit de ambtenaren, die met het ten uitvoer leggen van de leen- en pachtwet zijn be last, de dringende behoeften van Engeland zullen kunnen bevredigen, zonder eerst bij het ministerie van oorlog of marine om vrijgave van het betreffende materiaal te vragen. In het kader van deze regeling worden de verzoeken, door verantwoordelijke Brit sche ambtenaren onderteekend. aan het bureau voor de uitvoering van de leen- en pachtwet overhandigd. Daarbij behoeft slechts een nauwkeurige opgave van het gaan," zoo vervolgde Knox. „Wij heb- benoodigde materiaal en een aanwijzing in welke Amerikaansehe haven het moet wor den verscheept, worden bijgevoegd. Deze aanvragen worden door de beambten van genoemd bureau onderzocht en aan be paalde officieren van het leger of de vloot doorgegeven, die met het beheer van de zoogenaamde „open rekeningen "zUn be last. INDRUK TE BERLIJN. Bevoegde Duitsche kringen, aldus United Press, beschrijven de redevoeringen van Huil en Knox als .slechts een herhaling van alle oude pogingen om de bedoelingen van Duitschland verkeerd uit te leggen." Men verklaart te Berlijn: „In Amerika be staat een kleine groep van lieden, waartoe Hull, Knox, Stimson, Dorothy Thompson, Morgenthau en Donovan behooren. Dezen zijn welbekend als vijanden van Duitsch land. Wij gelooven niet dat zij de meening van de groote massa van het Amerikaan sehe volk vertegenwoordigen en als zij dit beweren dan is dat een duidelijk geval van hoogmoedswaan. De agressieve houding van deze lieden ten opzichte van Duitsch land gelijkt op die van de Gun-men die men in de ouderwetsche wildwestfilms, zich voortdurend achter tafels verbergend, een ieder die maar in de nabijheid kwam met him revolver zag bedreigen. Als de gevaren waarvan Huil en Knox spreken, werkelijk bestaan, dan zijn zij zelf grootendeels voor het scheppen dezer gevaren verantwoorde lijk." MEENING DER DIPLO. Voor de regeerlngskringen der Ver. Sta ten moeten de gevolgen van hun verkeerde adviezen, waarmede zij het eigen volk op een dwaalspoor en vreemde volkeren aan den rand van den afgrond hebben gebracht uiterst pijnlijk zijn, schrijft de Deutsche diplomatisch-politische Korhespondenz. Zij bemerken, zoo vervolgt de Diplo, de ont nuchtering in breede kringen van hun eigen land. In plaats dat de oorlogsophit sers thans aanleiding zouden vinden hun positie te herzien, schijnen zij thans pas goed te gaan vasthouden aan hun stoere politiek van inmenging en uitbreiding van den oorlog. Dit wordt bevestigd door een nieuwen veldtocht van redevoeringen door de meest vooraanstaande oorlogsophitsers. De Diplo neemt In dit verband de jong ste redevoeringen van Knox en Huil onder de loupe en meent: Inderdaad bestaat het driemogendhedenpact, dat een waarschu wing moet zijn voor allen, die bedacht zijn op een uitbreiding van dezen oorlog. De heer Knox heeft dus volkomen gelijk, wan neer hij toegeeft dat de regeering der Ver. Staten zich hierdoor getroffen moet voelen, doch alleen, indien zij haar voornemen tot inmenging werkelijk in daden wil omzet ten. Wanneer de tegenwoordige Amerikaan sehe regeerders zich tegenover bepaalde fronten geplaatst zien, moeten zij beden ken, dat alleen zij het zijn, die deze fron ten van noodweer hebben opgericht». Zij hebben er werkelijk geen recht toe, hier voor iemand anders verantwoordelijk te stel len als zich zelf. De mogendheden van de is en van het. driemocrpn-ibedpntraet be lhouwen in ied0" TPva] slecht* b^n sis haar „vijanden", do^ zich met geweld in de zaken van anderen mengen en op vreemde continenten huisvredebreuk plegen. (D.N.B.) gelijke berichten niet meer afdrukken zon der goedkeuring van den Brltschen cen sor. De verordening werd op wensch van Engeland uitgevaardigd, omdat de Engel- schen bemerkten, dat een waarheidsge trouwe berichtgeving over de militaire ge beurtenissen in Lybië een noodlottige uit werking had op de Egyptische bevolking en het militaire prestige der Engelschen deed dalen. (D.N.B.) WEER EEN AUSTRALISCH TROEPEN TRANSPORT TE SINGAPORE. Naar Domei uit Singapore meldt, is al daar een groot Australisch troepentrans- sport, dat door oorlogsschepen en vliegtui gen beschermd werd, aangekomen. Britsche legerkringen verklaren, dat Singapore en de Maleische Staten thans beschermd zijn. Klaarblijkelijk berinden zich te Singapore Australiërs, Indiërs en Engelsche vliegers, alsmede Engelsche luchtdoelartillerie en Amerikaansehe vliegtuigen. De nieuwe strijdkrachten zullen over het geheele schiereiland Malakka verdeeld worden. De totale sterkte wordt geraamd op 90.000 man. Verder wordt gemeld, dat de grens met Thailand zwaarder bezet zal worden dan tot dusverre. BRITSCH ESKADER VAN GIBRALTAR UITGELOOPEN. Een Engelsch eskader, bestaanjde uit het slagschip Renown, den kruiser Sheffield, het vliegtuigmoederschip Ark Royal, zeven torpedobootjagers en twee duikbooten, is van Gibraltar vertrokken. (Stefani) DE BUITENLANDSCHE SCHEPEN IN AMERIKAANSCHE HAVENS. De koopvaardij commissie van het Ame- rikaanlsche Huis van Afgevaardigden heeft haar goedkeuring gehecht aan het wets voorstel, dat den president machtigt, in Amerikaansehe havens liggende buiten- lansche schepen over te nemeni en in dienst te stellen (D.N.B.). van hedenavond tot morgenochtend en van Zondagavond tot Maandagmorgen De maan kwam heden op te 6.37 uur en gaat onder te 20.51 uur (Nieuwe Maan)voor mor gen zijn deze tijdstippen: op te 7.03 uur, onder te 21,52 uur. Dit nummei bevat VIER Bladen Binnenland De nieuwe bon voor koffiesurrogaat en thee komt op 5 Mei. (Binnenland, 3e Blad). Belangrijke reorganisatie van den Gem. Dienst voor Sociale Zaken. (Stadsnieuws le Blad). Buitenland Nieuwe Britsche scheepsverliezen in de Grieksche wateren, (le Blad). Verklaringen van Roosevelt en Knox. (le Blad). ZIF VOORTS .LAATSTE EERSTE BLAD. BERICHTEN" MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL APG. 1 VAN HET VIERDE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1