De spanningen op den Balkan
ZATERDAG 5 APRIL 1941
No. 24856
De ontruiming van Benghazi
Verduisteren:
82sfe Jaargang
Naar beslissingen
Matsjek beëedigd
Besprekingen te Ankara
Betaling van Roemeensche
schulden gestaakt
Matsoeoka
Berlijn
weer in
De Fransche
voedselvoorziening
Groote Engelsche
tegenslag
Uit Amerika
Verspreide berichten
EERSTE BLAD
20.20 uur
7.04 uur
20.22 uur
7.02 uur
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels, - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 Woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets, - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.47
per week ƒ0.19
Franco per post 2.47 per 3 maanden -f- portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mud.)
Omtrent den toestand in Zuidslavië is
gisteren in de Wilhelmstrasse te Berlijn de
opvatting uitgesproken, dat geenerlei wij-
zieing is ingetreden in de tot dusver vast
gestelde omstandigheden. Overigens ge
droeg men zich gisteren in officieele even
als ofifcieuze kringen te Beriijn buitenge
woon gereserveerd bij de beoordeeling van
de Zuidslavische gebeurtenissen.
Op desbetreffende vragen wees men er
van Duitsche zijde slechts op, dat, met
uitzondering van het technisch nood
zakelijke personeel alle leden van de
Duitsche legatie uit Belgrado zijn ver
trokken.
Voorts beantwoordde men een vraag be
treffende den termijn voor den terugkeer
van den Duitschen gezant, Von Heeren,
naar Belgrado aldus, dat van een dergelij-
ken termijn in Berlijn niets bekend is. Met
vrij 'groote stelligheid kon men ook zeg
gen, aldus werd hier van Duitsche zijde
aan toegevoegd, dat de Zuidslavische ge
zant, Andritsj, niet in contact is getreden
met den rijksminister van buitenlandsche
zaken, von Ribbentrop. Ook het bericht
omtrent het toetreden van Matsjek tot de
regeering te Belgrado heeft geen wijziging
gebracht in de meening van de politieke
kringen der rijkshoofdstad. De achtergron
den van het toetreden van Matsjek tot de
regeering, zoo verklaarde men hier gis
teren, zijn in Berlijn in bijzonderheden niet
bekend, evenmin als de voorwaarden en de
prijs voor zijn toetreding. In dit verband
kan men van Duitsche zijde slechts op
nieuw uitdrukking geven aan de bekende
opvatting van Duitschland. dat de binnen-
landsche politieke problemen van den
Zuidslavischen staat voor Duitschland geen
voorwerp van aanmerkingen kunnen vor
men. Men kan in Berlijn slechts opnieuw
vaststellen, dat het Kroatische volk nog
steeds zijn sympathie voor de spil niet ver
heelt. Aan de antipathie der Kroaten te
gen de excessen op de straat in Belgrado
en tegen de kuiperijen der kliek in Bel
grado schijnt niets veranderd te zijn.
9
De Italiaansche Corriere della Sera zegt
o.a.: dat Italië en Duitschland zonder on
geduld, maar met groote vastberadenheid
een opheldering afwachten, die nochtans'
niet lang op zich kan laten wachten. Het
is in het belang van de geheele wereld en
van Joegoslavië zelf om met bedachtzaam
heid een antwoord te geven op de talrijke
vraagstukken, die zich voordoen. Italië
kan er niet in toestemmen, dat het even
wicht op den Balkan plotseling verstoord
wordt in het voordeel van zijn vijand,
wiens hand men kan opmerken in het dra
ma, dat Joegoslavië in deze dagen beleeft.
De strijd, die in Europa en in de wereld
gestreden wordt, is van te ernstigen aard
en te beslissend en men kan geen dubbel
zinnige posities verdragen. Ieder, aldus be
sluit het blad, moet zijn verantwoordelijk
heden aanvaarden ten aanzien van den
vrede, den oorlog en de geschiedenis.
DE TOEDRACHT VAN DEN
STAATSGREEP.
Omtrent de toedracht van den staats
greep te Belgrado deelt de correspondent
van Das Reich te Sofia het volgende mede:
De putsch werd hoofdzakelijk volbracht
door het te Belgrado gestationneerde 4de
vliegerbataljon, dat op 27 Maart om 2 uur
in den morgen de openbare gebouwen be
zette, tanks de straten op commandeerde
en den leden van de regeering huisarrest
oplegde. Men moet aannemen, dat de lijst
van personen die deel uitmaken van het
nieuwe kabinet reeds geruimen tijd was
voorbereid. Om zich de deelneming van de
Kroaten te verzekeren werd het hotel
Bristol, dat buiten de omsingelde zone ge
legen was door militairen ingesloten; van
de daar wonende Kroatische ministers
werd de belofte afgedwongen ook aan de
nieuwe regeering deel te nemen. Op dit
beslissende oogenblik bevond de plaatsver
vangende minister-president de Kroatische
leider, Matsjek zich niet te Belgrado maar
te Zagreb. Na de actie militair verzekerd
te hebben begaf generaal Simowitsj zich
naar het koninklijk paleis en liet deh
troonopvolger wekken. Toen hij hem met
de woorden: „Gij zijt Koning van Zuid-
Sla vië met alle rechten welke den heer-
scher toekomen" begroette, had hij reeds
een oorkonde in zijn tasch waarin de re-
gentschapsraad zijn ..vrijwillig aftreden"
bevestigde. Dat geschiedde tezelfdertijd dat
een kolonel der vliegers, minister-president
Tswetkowitsj die 36 uur tevoren zijn hand-
teekening onder het protocol van Weenen
gezet had, gevangen nam.
WAT VLUCHTELINGEN VERTELLEN.
Te Ternes var aangekomen vluchtelingen
uit het Joego-Slavische banaat melden, dat
in Janotsjowo. Karageorgewo en andere
plaatsen wapens in alle huizen zijn uitge
reikt. Dit feit heeft onder de Duitsche ko
lonisten groote ongerustheid gewekt. De
vlucht onder de volksduitschers wordt
steeds algemeener., ofschoon zij door de
Serven steeds sterker wordt onderdrukt.
Zuiver Duitsche plaatsen zijn door af dee
lingen militie omsingeld. Bij Tsjerne liggen
verscheidene duizenden Tsjetniks met ma
chinegeweren en springstofmateriaal, wel
ker houding steeds dreigender wordt. Een
uit de stad Neusatz aangekomen Hongaar-
sche reiziger verhaalt, dat hij er ooggetui
ge van is geweest, hoe drie Duitschers op
straat ruggelings door een Serviër werden
overvallen, waarbij twee met messteken
werden gewond. Den derden was de hals
doorgesneden. De Servische geestelijke van
Mokrin heeft Zondag in zijn preek de Ser
ven opgeroepen in geval van oorlog aller
eerst alle Duitschers af te slachten.
De vluchtelingen melden verder, dat de
Servische bevolking intusschen tot den
leeftijd van 60 jaar is gemobiliseerd.
Ook gisteren zijn weer Roemeensche
vluchtelingen uit het Joego-Slavische ba
naat over de grens gekomen. De vluchte
lingen deelen eenstemmig mede, dat de
houding van de Serven tegenover hen drei
gender wordt. Daar de Roemenen weigeren
deel te nemen aan de uitspattingen der
Serven tegen de Duitschers, hebben de Ser
ven thans ook tegen de Roemenen een vij
andige houding aangenomen. Herhaaldelijk
is het tot ernstige botsingen gekomen. Vele
vluchtelingen droegen duidelijke sporen van
de ondergane mishandelingen. (D.N.B.)
Stefani meldt uit Belgrado:
Matsjek is gisterochtend bij zijn aankomst
in Belgrado ontvangen door verscheidene
ministers. Hij heeft den eed afgelegd. Er
is een ministerraad gehouden, waarvan
men voor den vrede gunstige resultaten
verwacht.
Zooals gemeld, zijn Belgrado, Zagreb en
Ljoebljana tot open steden verklaard. De
troepen en pantserwagens, die in de stra
ten in Belgrado gestationneerd waren heb
ben zich teruggetrokken op de omringende
heuvels.
Associated Press meldt .volgens den Brit-
schen nieuwsdienst, dat generaal Wavell
in Ankara is aangekomen voor het voeren
van generale stafbesprekingen met Turk-
sche officieren. Te zamen met hem zijn
aangekomen lt.-generaal Marshall Corn
wall, vice-luchtmaarSchalk Elmhurst en
admiraal Kelly.
Naar de „Daily Telegraph" uit Istanboel
meldt, worden de Britsche ministers van
buitenlandsche zaken. Eden, en den chef
van den generalen staf, Dill, na den afloop
van hun besprekingen op den Balkan op
nieuw in Ankara verwacht (D.N.B.)
DE DUITSCH-TURKSCHE
BETREKKINGEN NORMAAL.
Op de gisteren in de Wilhelmstrasse ge
stelde vraag naar de uitwerking der
Duitsck-Turksche notawisseling is van be
voegde zijdegeantwoord.dat de verhouding
DuitschlandTurkije als normaal kan
worden beschouwd. (D.N.B.).
MAATREGELEN DER TURKSCHE
REGEERING.
Stefani meldt uit Istanboel:
De Turksche regeering heeft besloten tot
vordering van alle katoen voorraden, die ge
kocht zullen worden volgens de behoeften
voor rekening van den staat. Bij hetzelfde
decreet worden de kooplieden uitgenoodigd
hun voorraden op te geven. Bevestigd wordt
dat alle scholen, met inbegrip van de uni
versiteiten, dit jaar op 15 April zullen wor
den gesloten en dat de examens over een
maand geëindigd zullen zijn.
De regeering heeft bii het parlement een
wetsontwerp ingediend, waarin zij machti
ging vraagt om zoo noodig den opleidings
tij d voor onderofficieren te verlagen van
zes tot vier maanden.
U.P. meldt uit Boekarest:
Officieel wordt bekend gemaakt, dat Roe
menië de betaling van buitenlandsche
schulden heeft gestaakt. Deze stap wordt
gemotiveerd met de huidige economische
betrekkingen en het verlies van belangrijke
gebiedsdeelen.
Roemenië is, volgens deze verklaring, be
reid, met het buitenland onderhandelingen
aan te knoopen, zoodra de internationale
betrekkingen dit mogelijk zullen maken.
ONDERHOUD MET HITLER EN
VON RIBBENTROP.
Het A.N.P. meldt uit Berlijn: Van wel
ingelichte zijde wordt medegedeeld:
Naar in politieke kringen alhier wordt
vernomen, zal de gistermiddag weer in
Berlijn aangekomen Japansche minister
van buitenlandsche zake, Matsoeoka, onge
veer anderhalven dag in de rijkshoofdstad
blijven. Vanavond zal hij via Moskou naar
Tokio terqgkeeren.
Matsoeoka is, naar men van over het
algemeen welingelichte zijde verneemt, in
den loop van gistermiddag door den Fuhrer
ontvangen voor een bespreking. De bespre
king werd bijgewoond door den rijksminis
ter van buitenlandsche zaken, von Ribben
trop.
RUIL TUSSCHEN B£ZET EN NIET-BEZET
GEBIED.
Tusschen de Duitsche bezettingsautori
teiten in Frankrijk en de Fransche regee
ring is onlangs een overeenkomst gesloten,
waarin door ruil voor producten uit het
bezette en onbezette deel van Frankrijk een
betere levensmiddelenvoorziening bewerk
stelligd zal worden.
In het kader dezer overeenkomst is be
paald, dat van het bezette gebied naar het
onbezette gebied in den loop van een jaar
de volgende hoeveelheden geleverd zullen
worden: 800.000 ton graan, 200.000 ton sui
ker, 100.000 ton zemelen, 800.000 ton aard
appelen. Uit het onbezette gebied naar het
bezette gèbied zullen de volgende hoeveel
heden worden uitgevoerd: 190.000 stuks
groot vee, 565.000 klein vee, 600.000 stuks
varkens en kalveren, 36.000 ton sla-olie,
100.000 ton zout, 60.000 ton versche groen
ten, 8.000 ton kaas en 17 millioen hectoliter
wijn. Verwacht wordt, dat ook op andere
gebieden soortgelijke overeenkomsten ge
sloten zullen worden. (D.N.B.)
GEEN MEEL UIT AMERIKA.
Het Amerikaansche ministerie van bui
tenlandsche zaken heeft, zoo zegt men in
gewoonlijk goed ingelichte kringen, dien
tengevolge de bedoeling de uitvaart van
twee schepen met meel voor het onbezette
Frankrijk te verhinderen. (D.N.B.)
United Press meldt uit Londen over den
terugtocht van de Britsche troepen in Libye
nog het volgende:
De ontruiming van Benghazi heeft in
Londen groote verbittering en mismoedig-
De betëekenis van Benghazi als vooruit
geschoven steunpunt voor den Middelland-
schen Zee-oorlog ter zee en in de lucht zoo
schrijft de Deutsche Allgemeine Zeitung,
konden de Engelschen enkele weken geleden
niet duidelijk genoeg verkondigen. Thans
verklaren zij, dat zij Benghazi als haven in
het geheel niet gebruikt hebben.
Het nationaal-socialistische Duitschland
maakt van de ontruiming van Benghazi geen
heid gewekt. Hier-was men n.l. van meening,ophef, zoo schrijft de Nachtausgabë. Het
dat de operaties der laatste dagen bij El i constateert nuchter, dat de Engelschen en-
Agheila en Agedabia van geringen omvang kele weken geleden nog de inneming van
waren en men herinnert zich nog, hoe de deze Libische havenstad „een schitterend
Engelsche autoriteiten in den laatsten tijd
van Duitsche troepenversterkingen naar
Tripolis spraken. Ook de Londensche corres
pondent van het Stockholmsche blad Afton-
bladet bevestigt, dat de ontruiming van
Benghazi voor het publiek in Engeland een
ijskoude douche is geweest, want het En
gelsche volk heeft generaal Wavell, den op
perbevelhebber van de Britsche strijdkrach
ten in Afrika als een afgod vereert.
In vele kringen is men van meening, dat
de Duitschers en Italianen den zeeslag in de
Oostelijke Middellandsche Zee bewust uitge
lokt hadden om de aandacht der Engelschen
af te leiden van belangrijke konvooien naar
Tripolis. In militaire kringen had men reeds
langen tijd aandacht geschonken aan de
mogelijkheid dat de Italianen met den steun
van Duitsche versterkingen zouden trachten
het verloren gebied te heroveren.
De Duitsche pers schenkt veel aandacht
aan deze herovering.
hoofdstuk in de Britsche historie" hebben
genoemd, terwijl zij thans van de ontrui
ming van Benghazi opnieuw een van hun
bekende .zegevierende terugtochten" probee-
ren te maken.
De Berliner Börsenzeitung haalt de ver
klaring van het Britsche hoofdkwartier aan,
volgens welke de ontruiming van Benghazi
een onderdeel zou zijn van de beproefde
taktiek van de Engelsche legerleiding, om
zelf de keus van het slagveld te hebben. Dit
is dan ook de reden waarom de „lichte
dekkingstroepen" zijn teruggetrokken. Het
Engelsche volk mag zich het hoofd pijnigen
met de voor de hand liggende vraag, zoo
schrijft het blad, waarom de belangrijkste
haven Benghazi" plotseling slechts door
„lichte dekkingstroepen bezet" geweest is.
En wat de keus van het slagveld betreft zoo
meent de Berliner Börsenzeitung. de Engel
schen zullen in dezen oorlog nog dikwijls
gelegenheid hebben, het volgende slagveld in
achterwaartsche richting te zoeken.
VERKLARING VAN ROOSEVELT.
President Roosevelt heeft op de perscon
ferentie medegedeeld, dat hij van het hem
toegestane fonds van zeven milliard dollar
voor nieuwe, uitsluitend voor vreemde mo
gendheden bestemde opdrachten deze week
vijfhonderd millioen dollar beschikbaar
heeft gesteld. Van dit geld moeten twee-
honderdtwaalf nieuwe koopvaardijschepen
en vijftig èi zestig nieuwe hellingen gebouwd
benevens de kosten voor het herstel van
beschadigde buitenlandsche vrachtbooten
bestreden worden. Het' herstel van bescha
digde buitenlandsche koopvaarders moet
de Engelschen in staat stellen hun schepen
in Amerika te laten repareeren en met
brandstof vullen, daar de docks in Engeland
zelf, naar Roosevelt zei, gedeeltelijk bescha
digd en gedeeltelijk overbelast zijn.
Roosevelt verklaarde voorts, dat de eerste
der bestelde schepen naar hij aannam, aan
het einde van dit jaar gereed zouden zijn.
Op een vraag, of gemeenschappelijke be
sprekingen met Engeland over convooibe-
scherming gaande waren, antwoordde Roo
sevelt ontkennend en voegde hieraan toe,
dat de Vereenigde Staten waarnemers in de
Engelsche havens hebben.
Omtrent zijn conferentie van gisteren
met den Joegoslavischen gezant zei Roose
velt, dat deze hem den wensch van de Joe
goslavische regeering om zeker oorlogsma
teriaal te verkrijgen, had, overgebracht.
Men is thans bezig të onderzoeken, of men
dezen wensch kan inwilligen.
DE SCHEPENKWESTIE.
Het Ministerie van Buitenlandsche Zaken
publiceert den tekst van de Amerikaansche
antwoordnota op de beide Italiaansche pro
testnota's. Huil betoogt hierin, dat het vol
gens Amerikaansch recht een misdrijf is,
indien een kapitein in de territoriale wa
teren vyan de Ver. Staten moedwillig zijn
schip vernielt' of de drijfkracht daarvan in
het ongereede brengt. Deze Amerikaansche
wet, zoo heet het verder, machtigt den
Amerikaanschen staat bezit van het schip
te nemen en officieren en manschappen te
verwijderen.
Voorts wordt verklaard, dat de vraag van
den ïtaliaanschen ambassadeur naar de
bedoelingen van de regeering met schepen
en bemanningen thans onderzocht wordt.
De bemanning van 500 koppen van het
Italiaansche schip Conté Biancamano is in
het Panakanaal door militairen gearresteerd
om aan boord van het troepentransportschip
Leonard Wood naar New York overgebracht
te worden.
De autoriteiten weigerden zich uit te laten
over rapporten omtrent aanmerkelijke sabo
tage aan boord van het schip.
DE FRANSCHE KRIJGSGEVANGENEN
IN DUITSCHLAND.
Teneinde het duidelijk merkbare gebrek
aan geschoolde arbeiders in het bezette en
onbezette deel van Frankrijk op te heffen,
zullen pa de voorspraak van de Duitsche
bezettingsautoriteiten nog meer Fransche
krijgsgevangenen uit Duitsche kampen
naar hun vaderland worden teruggestuurd.
Ambassadeur Scapini heeft voor de radio
van Vichy laten mededeelen, dat binnen
kort ongeveer 40.000 Fransche krijgsgevan
genen naar Frankrijk zullen terugkeeren
w.o. tienduizend vaders van vier en meer
kinderen. (D.N.B.)
WIJZIGING IN JAPANSCH KABINET.
In het Japansche kabinet heeft een twee
tal mutaties plaats gehad. Tot minister van
Handel en Industrie is in de plaats van
Kobayasji de plaatsvervangendè minister
van Marine, vice-admiraal Teiantire Toye-
da, benoemd. Voorts is luitenant-generaal
Teisji Soezoeki, de president van het bu
reau voor Chineesche aangelegenheden in
de plaats van Hosjino tot president van het
organisatiebureau der regeering benoemd.
Kobayasji en Hosjino zijn, naar Domei
meildt, tot leden van het Hoogerhuis be
noemd.
VERKLARINGEN VAN BEVIN.
De Engelsche minister van arbeid heeft
er in het Lagerhuis critiek op uitgeoefend,
dat-het Engelsche parlement het heeft toe
gelaten, dat in de laatste vijftie'n jaar werf
na werf gesloten werd. Wat den slag op den
Atlantischen Oceaan bemoeilijkt, zoo zeide
Bevin, is het niet gebrek aan mannen, maar
aan werf ruimte, waar de schepen zouden
kunnen worden gerepareerd. (D.N.B.)
CONSULS VERLATEN ZUID-SLAVHt.
De Italiaansche consul-generaal is van
daag met zijn geheele personeel uit Agram
naar Italië vertrokken.
De Duitsche consuls te Serajevo en Split
zijn met hun personeel naar Duitschland
vertrokken. (DN.B.)
DE SITUATIE IN ZUID-SLAVIË.
De Zuid-Slavische regeering heeft op den
Zuidslavischen donausector, naar het Hon-
gaarsche Telegraafagentschap meldt, het
scheepvaartverkeer stop gezet.
Hedennacht is een vergadering gehouden
van den ministerraad, die verscheidene
uren bijeen was. Men verwacht ieder oogen
blik een officieele verklaring.
LUCHTAANVALLEN.
Duitsche formaties gevechtsvliegers heb
ben in den loop van dezen nacht, naar het
D.N.B. verneemt, de haveninstallaties van
Bristol in een actie van verscheidene uren,
doeltreffend met bommen aangevallen.
Door groote branden ontstonden in de ha
veninstallaties zware verwoestingen. Bo
vendien bestookte een deel der formaties
een havenstad aan de Oostkust doeltreffend
met bommen.
Eenige Engelsche vliegtuigen hebben in
den afgeloopen nacht, naar aan het D.N.B.
wordt medegedeeld, in West-Duitschland
enkele bommen, weinige in getal, neerge
worpen. Zij richtten geen schade aan.
DE STAKINGEN IN AMERIKA.
De onderhandelingen tusschen de U. S.
Steel Corporation en het comité voor in-
dustrieele organisatie zijn, naar de Asso
ciated Press uit Washington meldt, op een
dood punt aangekomen. De leiders der
vakorganisatie bereiden voor Dinsdag a.s.
een groote staking voor, waaraan niet
minder dan 250.000 arbeiders zouden deel
nemen.
In een conferentie van drie uur heeft
Roosevelt gisteren met het kabinet den
huidigen stakingstoestand besproken. Deze
is thans vooral verscherpt doordat de Ford
Motor Company tot nader order haar 16
over het geheele land verdeelde fabrieken
heeft moeten sluiten, omdat zij tengevolge
van het uitblijven van materiaalleveran
ties uit de in staking zijnde fabriek in
Dearborn niet kunnen doorwerken.
Tengevolge van het door het uitblijven
van materiaal noodzakelijk geworden stil
leggen van de River Rouge-fabriek zijn
nog tweeduizend arbeiders buiten werk ge
komen. Bovendien is in de rubberfabriek
Schacht in Huntington in den staat In
diana, welke gasmaskers vervaardigt, een
staking onder het personeel uitgebroken.
(D.N.B.)
Dit nummer bevat VIER Bladen
van hedenavond
tot morgenochtend
en van morgenavond
tot Maandagochtend
De maan kwam hedenmiddag
op te 12.40 uur en gaat mor
genochtend te 4.08 uur onder
(Eerste kwartier). Zondagmid
dag komt de maan op te 13.45
uur.
J
Binnenland
De termijn van aanbieding der waarde
bonnen Winterhulp Nederland verlengd
tot 31 Mei. (Binnenland, 3e Blad).
Uitgebreide kettinghandel in melkpoeder
in vele dorpen in de Rijnstreek. (Ge
mengd, 3e Blad).
Buitenland
Crisis op den Balkan. (Ie Blad).
Matsoeoka wederom te Berlijn. (Ie Blad).
ZIE VOORTS ..LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD,
