VRIJDAG 4 APRIL 1941
No. 24855
Crisis in Zuid-Slavië naar de
beslissing
Benghazi door de Engelschen
ontruimd
Amerika en de schepen-kwestie
Verduisteren:
82ste Jaargang
Dr. Matsjek in de
regeering
Verbod beurshandel
Amerikaansche certificaten
Eden weer bij den
Grïekschen koning
Als gevolg van krachtigen Italïaansch-
Duitschen aanval
De oorlog ter zee
20.18 uui
7.07 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LE1DSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend by vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd.zyn:
per 3 maandenƒ2,47
per week0.19
Franco per post 2.47 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
De crisis om Zuid-Slavië schijnt thans
spoedig te zullen worden beslist.
Het A.NP. meldt uit Berlijn:
•De Zuid-Slavische regeering doet niets,
om de tot een crisis opgevoerde stemming
in Zuid-Slavië tegen te gaan, welke door
uitspattingen en tereur van de staat en
door de ontketende instincten van chau
vinistische kringen de revolutionnaire ge
voelens van het volk opgewekt.
Deze opvatting huldigde men gisteren in
politieke kringen alhier, waarbij men op
merkte, dat deze crisis-stemming in Bel
grado en in andere deelen van Zuid-Slavië
ook in de gevoelens doorwerkt.
Ben officieel standpunt ten aanzien van
de politieke kwesties in verband met de
Duitsch-Zuid-Slavische crisis werd echter
ook gisteren nog door de bevpegde instan
ties afgewezen. Het meest opvallende ver
schijnsel na den staatsgreep te Belgrado
noemde men het feit, dat de tegenwoordige
Zuid-Slavische regeering het volk volko
men in het duister laat over de problemen
waarin de regeeringswisseling, de militaire
putsch en de uitspattingen tegen de Duit-
schers het gebracht hadden. Het Zuid-Sla
vische volk, zoo zeide men van Duitsche
zijde, wordt kunstmatig in onwetendheid
gelaten over de crisis en haar problemen.
Als tweede opvallend punt noemt men in
deze kringen de anti-Duitsohe actie van
Zuid-Slavische diplomaten in het buiten
land. Men wees erop, dat lasthebbers van
de Zuid-Slavische regeering overzee en in
het Zuid-Oosten zich ondubbelzinnig anti-
Duitsclï gedragen. Het derde punt, dat in
Berlijnsche politieke kringen opvalt, is het
steeds meer aan den dag tredende feit, dat
vreemde inmengingen geduld worden zoo
wel wat betreft het geheele vraagstuk van
het Zuidoostelijke gebied alsook wat be
treft de Zuid-Slavische belangen zelf. Deze
inmengin gen zoo zeide men in de Wilhelm-
strasse, worden door Bélgrado niet alleen
geduld, doch zelfs uitgelokt. Het innemen
van een standpunt ten aanzien van de
kwestie, in hoeverre een dergelijk dulden
van vreemde inmengingen in overeenstem
ming gebracht moet worden met de begin
selen van het drie-mogendhedenpact, wees
men yan Duitsche zijde af.
Op de vraag, of de naar Berlijn terugge
keerde Zuid-Slavische gezant, Andritsj.een
speciale boodschap zal meebrengen of mee
gebracht heeft, verklaarde men gisteren in
de Wilhelmstrasse, dat hiervan niets be
kend is.
DE LEIDER DER KROATEN NAAR
BELGRADO.
Het DNB meldt uit Zagreb:
De bespreking, welke dr. Matsjek gister
ochtend anet den banus dr. Sjoebatitsj, den
vice-voorzitter der Kroatische boerenpartij
Kosjoetitsj en den algemeen secretaris der
partij, dr. Krnjevitsj gevoerd heeft, heeft
geduurd tot half twee.
Naar verluidt» heeft dr. Matsjek be
sloten, de hem aangeboden functie van
vice-president in de regeering van gene
raal Simowitsj te aanvaarden.
Dr. Motsjek zou gisteravond naar Belgrado
vertrekken. Met hem reizen de banus en de
partijsecretaris.
ALLE RESERVISTEN TOT EN MET
LICHTING 1893 ONDER DE WAPENEN.
De uit Zuid-Slavië in het Roemeensche
banaat aangekomen Duitsche vluchtelingen
melden eenstemmig, dat in Zuid-Slavië het
gewone treinverkeer volkomen gestaakt is
en dat er nog slechts militaire treinen rij
den. Practisch wordt de algemeene mobili
satie ten uitvoer gelegd, ook al wordt ze
niet afgekondigd. Van de Serviërs en Slo-
venen zijn alle reservisten tot en met de
lichting 1893 opgeroepen. Van de Duitschers
valt als laatste lichting nog de lichting 1902
onder de mobilisatie. De Duitschers worden
gedeeltelijk bij Zuid-Slavische regimenten
ingedeeld, gedeeltelijk naar verzamelplaat
sen gebracht, waar dan arbeidscorpsen zul
len worden gevormd. In de Roemeensche
grensgemeenten van het banaat komen
voortdurend nieuwe vluchtelingen aan. Bij
de gemeente Loenga aan de Zuid-Slavische
grens, hebben Woensdag weer Roemeensche
grensposten' aan een groep Duitsche vluch
telingen, die de grens overkwamen, gewa
pende hulp verleend.
De incidenten.
De uitgeweken Duitschers bevestigen allen
'de reeds vermelde excessen.
Juist acht dagen geleden, op 26 Maart,
zoo vertelden de Rijksduitschers, toen de
inkt der Joegoslavische onderteekening der
toetreding tot het driemogen ihedenpact in
Belvédère nog nauwelijks gedroogd was,
vormden zich te Belgrado de eerste samen
scholingen. Joden en Engelsche agenten
hitsten en stookten, wierpen geld onder de
menigte, kochten alcohol en schonken hier
van aan de Serven. Reeds des nachts weer
klonk de kreet: „Leve Engeland, weg met
Duitschland." Den volgenden ochtend raas
de de Servische haat tegjen Duitschland door
de straten. Een enkel Duitsch woord bracht
dengeen die het uitsprak in het grootste
gevaar. Studenten, leeraren, Joden, vrij
metselaars, officieren en soldaten, gingen
zich te buiten aan scheldwoorden tegen
Duitschland, zijn volk en zijn Fuehrer.
Duitsche inrichtingen^ werden bestormd.
Het Duitsche verkeersbureau geleek weldra
een puinhoop.
De politie vond geen aanleiding om op te
treden. In de Duitsche school te Belgrado
werd de hakenkruisvlag afgerukt en door
een .Engelsche vlag vervangen. Duitsche
kinderen werden door Servische scholieren
uitgescholden en mishandeld. De leerkrach
ten stonden ernaast en deden niets. In de
straten demonstreerden Serven en Joden eri
riepen voortdurend: „wij willen geen pact
met Duitschland, wij willen oorlog." Ook de
volgende dagen brachten niet het eind van
dezen waanzin. Zoo was het in Belgrado,
in Petrograd, in Neusatz, zoo was het
overal,"
En nog altijd houdt de stroom vluchte
lingen aan. Ook Roemenen zijn reeds uit
geweken. De Serven nemen tegenover de
Roemenen uit het Joegoslavische benaat
een dreigende houding aan, omdat de Roe
menen niet meedoen aan den haat van de
Serven jegens de Duitschers. Om deze reden
zijn in de gemeente Wlikowets in het Joego
slavische banaat ernstige botsingen tus-
schen Serven en Roemenen voorgevallen.
Bovendien melden de Roemeensche auto
riteiten, dat de Joegoslavische autoriteiten
vierhonderd Roemeensche spoorwegwagons
in Joegoslavië achterhouden met de motd-
veering, dat Roemenië sinds enkele dagen
geen petroleum meer levert aan Joegoslavië.
Radio Belgrado heeft gisteren bekend ge
maakt, dat vanavond laat een luchbbescher-
mingsoefening op vrij grooteschaal wordt
gehouden. Daarop maakte de omroeper be
kend, dat' Belgrado tot open stad ver
klaard was.
Ook Agram en Ljoebljana zijn tot open
steden verklaard.
De Italianen evacueeren de stad Zara.
De Vereeniging voor. den Effectenhandel
maakt het volgende bekend:
1. In opdracht van de Duitsche auto
riteiten deelt het departement van
financiën mede, dat met ingang van
I Mei 1941 de certificaten van aandee-
len, welke in de prijscourant van de
Vereeniging voor den Effectenhandel
onder het hoofd: Amerika, zijn geno
teerd, zullen worden aangemerkt als
buitenlandsche fondsen in den zin van
het deviezenbesluit 1941. Derhalve ko-*
men zij van dien datum af te vallen
onder het verbod van beurshandel in
buitenlandsche fondsen, bekend ge
maakt in de Staatscourant van 11 Juli
1940 No. 133. Zij vervallen dan uit de
dagelijksche noteering en zullen met
ingang van 1 Mei 1941 slechts met een
vergunning van het deviezen-instituut
kunnen worden verhandeld.
2. Van heden tot en met Dinsdag 8
April 1941 zullen geen noteeringen in
deze fondsen plaats vinden.
3. In afwachting van nader vast te
stellen bepalingen omtrent geldleenin-
gen, waarvan het onderpand geheel of
gedeeltelijk uit dergelijke certificaten
bestaat, wordt bepaald, dat zoodanige
geldleeningen niet opzegbaar zijn.
Het D.N.B. meldt uit Athene:
De koning heeft den Britsehen minister
van buitenlandsche zaken, Eden en den chef
van den genralen staf, Sir John Dill, op
nieuw in audiëntie ontvangen.
Maakte gisteren het Duitsche Hoofd
kwartier, gelijk in een deel onzer vorige
oplage nog kon worden vermeld, melding
van de bezetting van Agedabia en Zuetina
het officieele weermachtsbericht meldde:
In Noord-Afrika is het op 31 Maart door
Duitsche en Italiaansche pantsertroepen
en luchtstrijdkrachte behaalde succes nog
grooter geworden. Daarbij Werden 30 vijan
delijke voertuigen buitgemaakt.
Het luchtwapen ondernam gewapende
verkenningen boven het zeegebied rondom
Groot-Brittannië en bestreed daarbij ook
Woensdag op succesvolle wijze de vijande
lijke koopvaardijscheepvaart. Twee schepen
van 4000 brt. werden tot zinken gebracht,
zes andere koopvaardijschepen werden
deels zoo ernstig beschadigd, dat zij als
verloren beschouwd moeten worden. Een
gevechtsvliegtuig vernielde in scheervlucht
drie vijandelijke vliegtuigen op een vlieg
veld in Zuid-Engeland en beschadigde ver
scheidene andere toestellen. Andere lucht
aanvallen waren geright op havens- en fa-
brieksinstallaties in Zuid-Engeland en
Schotland.
In de Middellandsche Zee vernietigden
Duitsche gevechtsvliegtuigen ten Westen
van Kreta in een dapperen aanval op een
krachtig beschermd convooi twee gewapen
de vijandelijke koopvaardijschepen met te
zamen 16.000 brt.
De vijand vloog noch overdag, noch des
nachts naar Duitschland.
Reuter meldt heden, naar D.N.B. uit
Stockholm seint:
Het groote hoofdkwartier- van de
Britsche strijdkrachten te Cairo heeft
het extra-bericht uitgegeven, dat de
Engelsche dekkingstroepen als gevolg
van een vastberaden aanval door Aan
zienlijke Italiaansche en Duitsche strijd
krachten, die over talrijke tanks be
schikten, teruggetrokken en in te voren
uitgezochte punten geconcentreerd zijn.
Tijdens deze terugtrekkende beweging
is de stad Benghazi ontruimd.
Cart. Bureau v. Pelt.
Benghazi is van militair gezichtspunt be
keken, aldus het Britsche bericht, onbe
langrijk. Tevens deelt het mede, dat
Benghazi door de Engelsche strijdkrachten
als haven gebruikt werd. In den Engelschen
nieuwsdienst is medegedeeld, dat de ont
ruiming van Benghazi voor Engeland een
tegenslag beteekent. Men moet aan de
waarschuwing van den ministerpresident
denken, dat men zoowel overwinningen als
tegenslagen moet verwachten.
Terugroeping Italiaansch
marine-attaché geëischt.
De Duitsche ambassade heeft den inhoud
van de eerste Duitsche protest-nota over de
bezetting van de Duitsche schepen door de
autoriteiten der Vereenigde Staten gepubli
ceerd. Daarin wordt verklaard, dat deze
maatregel een schending van het verdrag
van 8 December 1923 vormt. Duitschland
eischt' de onbeperkte teruggave der vaar
tuigen, welker inbeslagneming zonder vol
kenrechtelijken grondslag is geschied.
Het departement van buitenlandsche za
ken heeft de Duitsche ambassade gister
avond het antwoord op de beide Duitsche
protestnota's van 31' Maart en 1 April doen
toekomen. De Amerikaansche nota wijst
den Duitschen eisch tot het vrijlaten van
schepen en bemanningen af. Slechts ten
aanzien van het Duitsche protest tegen de
behandeling en de huisvesting der Duit
sche zeelieden wordt verklaard, dat een
nieuwe nota zal volgen, zoodra het onder
zoek voltooid is.
Naar Associated Press uit. Boston meldt,
zijn kapitein Heitzmann, vier officieren en
vijf leden der bemanning van het Duitsche
tankschip „Pauline Friederich", tegen wie
Woensdag het federale gerechtshof een
aanklacht had ingediend, gisteren door
justitueele ambtenaren onder zware bewa
king van het immigratiebureau naar de
gevangenis overgebracht. De gearresteer
den die Zondag j.l. bij de bezetting van het
tankschip door de Amerikaansche kust
wacht zijn gearresteerd, worden er van be
schuldigd, de machine-installaties van het
schip door sabotage onbruikbaar te hebben
gemaakt.
De in berichten uit Washington voorko
mende bewering, dat de Duitsche en Ita-
Maansche schepen', die zich in Amerikaan
sche havens bevinden, in beslag zijn geno
men om daden van sabotage te voorkomen,
werd gistereh in politieke kringen der
rijkshoofdstad „volmaakte onzin" genoemd,
zoo vernemen wij van welingelichte zijde.
Zooals bekend, kan een kapitein resp. de
eigenaar van een schip met zijn eigendom
doen wat hij wil, voor zoover hij daarmede
niet andere schepen of de haven bescha
digt Als een kapitein bovendien nog de
vrees koestert, dat het schip, dat onder zijn
bevel is geplaatst, in handen van den vij
and zou kunnen vallen, is het zijn erkend
en goed recht, zijn schin onbruikbaar te
maken. Echter, de jongste uitlatingen van
den Amerikaanschen minister van justitie,
Jackson, wijzen er duidelijk genoeg op, dat
men zich in de Vereenigde Staten ver boven
het volkenrecht verheven voelt, ja, de
rechtsbasis van de betrekkingen, die fcus-
schen staten bestaan, als van nul en geener
waarde beschouwt, aldus het D.N.B.
Volgens een bericht van Associated Press
uit Washington heeft de Amerikaansche
minister van Financiën, verklaard, dat zoo
wel hij als zijn collega van Justitie, Jack
son, thans een onderzoek instellen naar de
mogelijkheid van stappen om de dertig
schepen van de spil, waarop in Amerikaan
sche havens beslag is gelegd, in het bezit
van de Vereenigde Staten te brengen.
Voor de technische bijzonderheden van
dit optreden, waarbij de schepen aan de
Vereenigde Staten vervallen verklaard zou
den worden, verwees hij naar Jackson.
Op de vraag of ook beslag op schepen
van andere landen wordt overwogen, ant-
woorde Morgenthau, dat van tevoren geen
mededeelingen hieromtrent gedaan konden
worden, zoo dit al in het voornemen mocht
liggen. (D.N.B.)
9
De Amerikaansche regeering heeft gis
teren de onverwijlde terugroeping geëischt
van den Italiaanschen marine-attaché te
Washington, admiraal Lais. Van Ameri
kaansche zijde wordt beweerd, dat Lais be
trokken is bij „sabotagedaden" tegen Ita
liaansche koopvaardijschepen in Ameri
kaansche havens. De minister van Buiten
landsche Zaken, Cordell Huil, heeft dezen
Amerikaanschen eisch op de persconferen
tie bekend gemaakt. (D.N3.)
De regeering van Columbia is niet van
plan buitenlandsche schepen in beslag te
nemen, aldus verklaarde de perschef van
het Columbiaansohe ministerie van buiten
landsche zaken. De Columbiaansche regee
ring heeft in tegenstelling tot andere
Amerikaansche landen na bestudeering
van den toestand besloten aan alle buiten
landsche schepen ielere bescherming te
verleenen. (A.NP.).
De brand aan boord van de Duitsche
schepen te Callao (Peru) duurt voort. De
Peruaansohe autoriteiten hebben de geïn
terneerde bemanningen herhaaldelijk on
derworpen aan een verhoor om motieven
voor de formuleering van een aanklacht te
verkrijgen.
Ook de bemanning van het Duitsche schip
Friesland is nu gearresteerd. De Peruaan
sche oorlogsschepen, die de gevluchte Duit
sche schepen moesten achtervolgen, zijn
gisteren te Callao teruggekeerd zonder de
bemanning der Duitsche vaartuigen te
hebben gevonden (D.N.B.).
WEEK-CIJFERS.
387.800 brt. zijn, naar het D.N.B. ver
neemt, in de week van 16 tot 23 Maart in
den handelsoorlog tegen Engeland door de
op den Atlantisch en Oceaan opereerende
Duitsche slagschipformatie en de Duiftsche
duikbooten tot zinken gebracht.
ITALIAANSCH SCHIP DOORBREEKT
BLOKKADE.
Het Italiaansche schip Imalaia is, naar
Stefani uit Rio de Janeiro meldt, aldaar uit
Somaliland aangekomen. De Italiaansche
boot Is er dus in geslaagd, ondanks de Brit
sche blokkade in den Indischen Oceaan in
Brazilië aan te komen.
ENGELSCH TRANSPORTSCHIP
VERNIETIGD.
Gistermiddag is het Spaansche ss. „Cabo
de Homos" te Santa Cruz de Teneriffe
aangekomen met aan boord 77 geredden
van het Engelsche troepentransportschip
„Britannia" van 8800 ton, dat onlangs door
een Duitsch oorlogsschip in den Atlanti-
schen Oceaan tot zinken is gebracht. Onder
de schipbreukelingen bevonden zich tien
gewonden, die naar een kliniek gebracht
zijn.
De geredden meldden, dat de bemanning
van de ,3ritarinia" uit 480 personen be
stond en dat haar door het Duitsche schip
van hedenavond
lót morgenochtend
De maan kwam hedenmorgen
op te 11.43 uur en gaat van
nacht te 3.28 onder.
na drie waarschuwingsschoten gelast werd
m de reddingbooten te gaan. Daarop werd
de „Britannia" tot zinken gebracht De
geredden dreven vijf dagen en vijf nachten
lang op zee rond, tot zij door het Spaan
sche schip werden opgenomen. (D.N.B.)
BRITSCH HULPSCHIP TOT ZINKEN
GEBRACHT.
De Britsche admiraliteit heeft medege
deeld, dat het hulpschip „Rosaura" tot zin
ken gebracht is. (D.NB.)
Dit Nummei bevat DRIE Bladea
Binnenland
Zeilersavonturen in vroeger dagen; een
onderhoud met „den Pipa". (3e Blad).
Nieuwe distributie-bonnen. (2e Blad)
Bijzonderheden omtrent de komende nieuwe
pachtwet. (Ie Blad).
Buitenland
Benghazi door de Engelschen ontruimd.
(Ie Blad).
Dr. Matsjek treedt toe tot het Zuid-Sla
visch kabinet Simowitsj. (Ie Blad).
Bij den dood van den Hongaarschen premier
Teleki. (Ie Blad).
ZEE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN*
EERSTE BLAD.