Amerika's steun aan
Engeland
82ste Jaargang
WOENSDAG 19 MAART 1941
No. 24841
Debat om 7 milliard
Welke voorraadartikelen
moeten worden opgebruikt
Zuid-Amerika en het standpunt
der Vereenigde Staten
Verduisteren:
Britsche verliescijfers
Bevin spreekt opnieuw
Adviezen van den voedingsraad
Beschouwing van Karl Megerle
Hulp aan Frankrijk
Verspreide berichten
19.50
uur
7.44 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den day
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zijn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend bij vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.35
per weekƒ0.18
Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Gisteren zijn in het Amerikaansche Huis
van Afgevaardigden de debatten begonnen
over de financiering van de wet tothulp-
verleening aan Engeland. Daarbij zijn
thans verklaringen ter publicatie vrijge
geven,-die staatssecretaris Huil en andere
leden van regeering en weermacht verleden
week in een geheime zitting van de finan-
cleele commissie van het Huis van Afge
vaardigden hebben afgelegd.
Staatssecretaris Huil heeft daarbij de
natie aangespoord, met alle middelen de
landen, die zich tegen een aanval van de
„veroveraars" verzetten, te steunen. Hij
drong aan op goedkeuring van het door
Roosevelt verlangde crediet van zeven mi-
liard dollar, waarbij hij er op wees, dat
op de zeeën de gevaren gestegen zijn en
Amerika zich omtrent den omvang dezer
gevaren niet langer illusies kan maken.
De chef van den legerstaf, generaal Mars
hall, verklaarde bij dezelfde gelegenheid,
dat het toestaan van zeven milliard dollar
een bewijs zou zijn van den ernstigen wil
der Vereenigde Staten. Stimson, de minis
ter van oorlog, bracht het argument naar
voren, dat vertraging in de financiering
de verdediging kostbaarder zou maken.
De leider van de verdedigingscommissie
Knudsen heeft in de geheime zitting mee
gedeeld. dat de Vereenigde Staten in to
taal 784 fabrieken voor de vervaardiging
en herstel van wapentuig ter beschikking
staan. De regeering heeft reeds 1574 milli-
oen dollar uitgegeven voor het bouwen van
302 fabrieken voor de vervaardiging van
wapentuig, waarmede in totaal een bedrag
van 12.6 milliard dollar gemoeid zal zijn.
Engeland heeft daarvan 61 fabrieken ge
financierd .Uit particuliere middelen wor
den 421 in aanbouw zijnde fabrieken, waar
van de kosten 393 millioen dollar bedragen,
gefinancierd. Tot de door de Amerikaan
sclie regeering gefinancierde 302 fabrieken
behoorenL 14 munitiefabrieken, een vlieg-
tuigmotorenfabriek, 20 .vliegtuigfabrieken,
66 fabrieken voor het vervaardigen van
vliegtuigonderdeelen, 18 voor het vervaar
digen van granaten, bommen en torpedo's,
negen kruitfabrieken, vijf machinegeweer-
fabrieken, 27 geschutfabrieken, twee fa
brieken voor het vervaardigen van gewe-
re nen revolvers, 40 voor het vervaardigen
van soheepsonderdeelen, 65 voor het ver
vaardigen van tanks, 12 voor de vervaar
diging van stalen platen, 20 werktuig-ma
chinefabrieken, negen voor het vervaardi
gen van optische instrumenten, zeven me-
tasöfabrieken. vijf fabrieken voor het ver
vaardigen van pompen, drie voor het ver
vaardigen van scheepsmotoren, 10 voor het
vervaardigen van algemeen wapenmateri
aal, 19 als uitbreiding voor de bestaande
arsenalen.
O
Uit Washington meldt United Press:
Roosevelt is overwegende een controle- en
bemiddelingsinstantie te vormen om de
Engelsche en Amerikaansohe behoeften
aan oorlogsmateriaal te regelen. Men
neemt aan, dat tot voorzitter hiervan Ber
nard Baruch benoemd zal worden.
Baruch was tijdens den wereldoorlog voor
zitter van de controle-instantie der ge-
heele Amerikaansche oorlogsindustrie.
Harriman, de speciale vertegenwoordiger
van Roosevelt in Londen, deelde aan Brit-
sche journalisten mede, dat het Amerikaan
sche volk, indien noodzakelijk, bereid zal
zijn de eigen voeding te beperken om
Engeland die levensmiddelen te kunnen
zenden die het noodig heeft. Harriman
zeide verder, dat hoofdzakelijk melkpro
ducten over den Oceaan gezonden zullen
worden.
CHURCHILL EN WINANT AAN
HET WOORD.
Churchill heeft gisteren tijdens een lunch
van de „Pilgrims" een organisatie van in
overzeesche gebieden wonende Amerikanen
een toespraak gehouden. Bij deze gelegen
heid heeft de nieuwe ambassadeur van de
Vereenigde Staten, Winarit, zijn eerste toe
spraak gehouden na de aanvaarding van
zijn functie.
Churchill verklaarde o.a. het volgende:
„Wij verwelkomen hier den heer Winant
op het oogenblik, waarop zich de groote
slaa op den Atlantischen Oceaan in al zijn
grootte en hevigheid ontwikkelt. Niet al
leen Duitsche duikbooten. doch ook Duit-
sche linieschepen zijn reeds over den At
lantischen Oceaan tot aan de Amerikaan
sche kust genaderd en hebben reed§ eenige
van onze schepen tot zinken gebracht, die
niet in konvooien alleen op zee voeren. Zij
hebben reeds schepen ver in het Westen op
d-n 42sten lengtegraad tot zinken gebracht
Aan deze kust en voor de Westelijke toe
gangen tot ons eiland wordt thans een he
vige en onbarmhartige strijd gevoerd, op
dat ons de stroom van munitie- en levens
middelenleveranties bereiken kan. zond°>
'welken wij onze oorlogsinspanningen hier
zoowel als in het midden-Oosten niét zul
len kunnen volhouden, daar dit laatste oor
logsfront niet verzwakt mag worden. Onze
verliezen op dit oogenblik zijn gestegen en
wij gebruiken onze geheele macht, al onze
hulpbronnen, al ons talent en onze kennis
om deze doodelijke beproeving te kunnen
doorstaan. Doch ook onze krachten nemen
iedere week toe. Ik heb er derhalve recht
op, dat men mij gelooft, wanneer ik hier
verkondig, dat wij het vertrouwen koesteren
alles te kunnen doorstaan.
WLnant heeft gewezen op de beteekenis
van de Amerikaansche hulpverleening en
o.a. verklaard, dat hij alles zal doen om
deze politiek te bevorderen. De Vereenigde
Staten staan op het punt, zooals president
Roosevelt Zaterdag reeds te kennen heeft
gegeven, op te treden. De Vereenigde Sta
ten mobiliseeren met toenemende snelheid
hun geweldige hulpbronnen om de midde
len voor oorlogvoering ter beschikking van
Engeland te stellen.
DE BRITSCHE AMBASSADE TE
WASHINGTON.
Het Britsche ministerie voor de blokkade
heeft medegedeeld, dat prof. Noel Hall is
toegevoegd aan de ambassade te Washing
ton voor de behandeling van vraagstukken
der economische oorlogsvoering. Hij krijgt
den rang van gezant <D.N.B.)
DUITSCHE CRITIEK.
De Duitsche pers blijft de rede van Roo
sevelt critiseeren. De Angelsaksische bladen
overtreffen elkaar in het verheerlijken van
de jongste rede van Roosevelt, zoo schrijft
o.a. de Nachtausgabe. Men doet, alsof Roo
sevelt verklaard had, hoe en wanneer Enge
land gered en de spil overwonnen zou kun
nen worden. Men spreekt van „overwinnin
gen" men beschouwt de scheldwoorden, die
Roosevelt aan het adres van Duitschland
en Italië heeft gericht als „werkelijke suc
cessen" van de Britsche oorlogvoering, zoo
schrijft het verder.
Hoe slecht de stemming in Engeland is,
blijkt indirect uit deze overdreven verheer-
lij king van de rede van Roosevelt.
De Berliner Boersenzeitung noemt de rede
van Roosevelt een „slag in de ruimte". De
bedoeling van Roosevelt om niet alleen den
Engelschen een kamferirijectie te geven,
doch ook het wantrouwen onder het eigen
volk in slaap te sussen en daarenboven nog
zekere kleine naties onder druk te zetten,
is overal doorzien. De besliste neutraliteits-
verklaring van den Ierschen minister-pre
sident, de Valera, is een van de opmerke
lijkste reacties op de rede van Roosevelt en
vormt een zuivere weigering aan den Ame-
rikaanschen president, wiens afgezanten
zich tot pleitbezorgers hebben gemaakt
van de Britsche wenschen inzake de steun
punten.
Met betrekking tot den in de laatste ge
heime zitting van het Engelsche Lagerhuis
gepubliceerde catastrophalen toestand,
waarin de Britsche scheepvaart verkeert,
verklaart de Lokal Anzeiger de pogingen
van de Angelsaksische propaganda om den
elfden Maart als den belangrijksten dag
van deh geheelen oorlog, ja als een „over
winning" voor te stellen, zeer begrijpelijk.
De geschiedenis zal op zekeren dag, zoo be
sluit dit blad, waarschijnlijk een ander oor
deel vellen. Zij zal vaststellen, dat deze dag
van Roosevelt een jaar te laat gekomen is
en dat tusschen beide werelden een Oceaan
was, waarin behalve vele schepen ook alle
Britsche illusies ten onder zijn gegaan.
Duitsche motortorpedobooten hebben op
17 Maart bij een actie aan de Engelsche
Oostkust tegen Britsche konvooien meer
dan 10.000 brt. vijandelijke handelsscheeps-
ruimte tot zinken gebracht.
De verliezen aan koopvaardijschepen in
de week eindigende op 9 Maart worden
door officieele Engelsche kringen opgege
ven met twintig Britsche en vijf geallieerde
vaartuigen met een gezamenlijke tonnage
van 98. 832 ton.
Nu Lloyds gepubliceerd heeft, dat de door
haar vastgestelde Britsche scheepsverliezen
in de eerste achttien maanden van den
oorlog 1.245 eenheden hebben bedragen met
een totalen inhoud van 4.962.257 ton, meldt
Associated Press hierover nog, dat bij deze
cijfers voor de eerste maal ook de Engel
sche verliezen bij den terugtocht uit Duin
kerken zijn inbegrepen.
De Engelschen hebben hierbij 73 schepen
met een inhoud van 280.556 ton verloren.
Hun bondgenooten verloren 39 schepen met
een inhoud van 280.556 ton. Hierbij zijn
echter niet inbegrepen de jachten en vis-
schersbooten die op den terugtocht zelf
nog verloren zijn gegaan. (D.N.B.)
Het D.N.B. meldt uit New-York:
Volgens berichten uit Londen heeft de
Engelsche minister van arbeid, Bevin, nog
maals gesproken over de mobilisatie van
alle arbeidskrachten voor de Britsche oor
logsindustrie.
Bevin verklaarde, dat bij deze mobilisa
tie van het menschenmateriaal geen en
kele uitzondering gemaakt zal worden. Of
het nu jonge meisjes uit de beste kringen
of dienstboden zijn, beursmakelaars of ar
beiders, allen zullen in dezelfde mate hier
bij betrokken worden. Voor de inschrijving
is geen maximaal aantal bepaald en of de
oudere lichtingen worden opgeroepen,
hangt van den gang en den duur van den
oorlog af. Geen rekening zal gehouden
worden met gehuwde vrouwen of overwe
gingen van wereldbeschouwing, wel echter
met vrouwen met kleine kinderen. Volgens
Bevin zijn er genoeg alleenstaande of kin-
derlooze vrouwen, met inbegrip van dege
nen, die nog nooit hebben gewerkt.
Voor zwaren arbeid in de staal- en ijzer
industrie en bij de reparatie van bom-
schade zijn veel mannen noodig. Zware a'r-
oeid zal gezonden kantoorwerkers geen na-
ceel berokkenen. Voor zoover mogelijk mag
ieder zijn werk uitzoeken. Wie echter niet
kiest, dien zal men wel helpen gauw een
beslissing te nemen. In April begint de op
leiding in daartoe ingerichte rijkskampen.
A
Het voorlichtingsbureau van den voe
dingsraad deelt mede:
Nu het voorjaar zijn Intrede doet is het
aan te raden den geregeld gecontroleerden
voorraad nog eens wat nauwkeuriger na te
gaan. Er moet een splitsing gemaakt wor
den tusschen die artikelen, welke nog lan-
geren tijd bewaard kunnen worden en die,
welke nu dienen te worden opgebruikt.
De duurzaamheid van bepaalde voedings
middelen is moeilijk vast te stellen,, daar
verschillende factoren hierop hun invloed
uitoefenen. Men weet niet, hoe lang een
artikel reeds bij den fabrikant, grossier of-
winkelier gelegen heeft en zoo kan dit
reeds oud geweest zijn, toen het in het be
zit van de huisvrouw kwam.
Vóór alles bedenke men dus, dat de voch
tigheid en de temperatuur van de lucht,
met daarnaast de kwaliteit en ouderdom
van het artikel een grooten invloed op de
duurzaamheid uitoefenen.
De eieren, in kalk en waterglas, moeten
langzamerhand opgemaakt worden. Vooral
als het waterglas tot een dikke massa, met
hier en daar scheuren, begint te worden.
Ook de kalkeieren moeten opgebruikt
worden, daar de schalen dun beginnen te
v/orden.
De ingelegde boter, waarvan het pekel-
laagje telkens ververscht werd, moet lang
zamerhand opgebruikt worden. Mocht de
boter eenigszins in kwaliteit zijn achteruit
gegaan, dan behoeft deze nog niet als „be
dorven" te worden beschouwd en worden
weggedaan In de keuken is ze in den regel
nog uitstekend bruikbaar, als ze eerst ver
hit wordt. Hierdoor verdwijnen n.l. de
vluchtige stoffen en aldus de „ranzige"
smaak.
De volle-melk-poeder, die door het daarin
daarin aanwezige melkvet op den duur
ranzig wordt, kan in het algemeen niet
langer dan 3—6 maanden bewaard wor
den. Het is dus aan te raden de poeder, die
den- vori^en zomer gekocht is, nu te ge
bruiken eh niet nog eens een warmtepe-
riode te laten doormaken.
Tapte-melk-poeder daarentegen, die wei
nig O/s vet bevat, kan althans in wa
terdichte verpakking, veel langer bewaard
worden.
Bij de gecondenseere melk hangt het van
het merk af of ze langeren of kortoeren tijd
houdbaar is. Het beste is, eens een blikje
te probeeren en afhankelijk daqrvan den
voorraad snel of gedeeltelijk op te maken.
Spek, worst en gedroogd vleesch moeten,
al naar de bewaarplaats langzamerhand
opgebruikt worden. Goed gewekt of inge
blikt vleesch kan bewaard blijven.
Heeft men nog een vrij groote hoeveel
heid gesteriliseerde groenten en vruchten,
dan behoeft deze niet snel achter elkaar
opgebruikt te worden. Het te veel kan rus
tig tot een volgend jaar bewaard blijven.
Zoodra de jonge groenten verkrijgbaar
zijn 'en binnen het bereik van de verschil
lende beurzen komen, moet men deze ge
bruiken. De winterwortelen, bieten en kool
raap, die in zand bewaard werden, moeten
tegen dat de nieuwe groenten er zijn, zijn
opgebruikt. Ook de appelenvoorraad moet
langzamerhand worden opgemaakt.
Het duurt nog wel even voordat de nieu
we aardappelen er zijn. Verschillende aard
appelen beginnen echter uit te loopen,
doordat men ze niet zoo koel bewaren kan
als men wel wenscht. Het verdient aanbe
veling, deze aardappelhoopen nog eens ex
tra om te zetten.
De inmaak zal in de meeste gezinnen
reeds grootendeels ten einde loopen. Mocht
dit niet geval zijn, dan wordt aangeraden
ze op te gebruiken.
De zuurkool mag bij de versche groenten
gerekend worden. Daar zuurkool door de
geringe hoeveelheid zout maar weinig ge
conserveerd is, moet ze nu toch opgebruikt
worden, anders bederft ze. Bovendien ver
mindert het vitamine c. gehalte sterk.
De peulvruchten, die, toen ze aangeschaft
werden, al overjarig waren, worden opge
bruikt in soepen, stamppotten enz.
Het onbeperkte partij kiezen der Ameri
kaansche regeering voor den Engelschen
oorlog brengt de Spaansch-Amerikaansche
landen in een ernstigen toestand zoo
schrijft de diplomatieke medewerker van de
Boersenzeitung, Karl Megerle, in een hoofd
artikel onder het opschrift „Bedrog jegens
Ibero-Amerika."
De Pan-Amerikaansche politiek is door
de Ver. Staten onder den voet geloopen,
zoo merkt de schrijver verder op, want in
plaats van de solidariteit der Ver. Staten
met Spaansch-Amerika. is de solidariteit
met. Engeland gekomen. De levensbelangen
vandeze landen worden in Washington
ver achter die van Engeland en de Angel
saksische wereld geplaatst en meedoogen-
loos aan die belangen ondergeschikt ge
maakt. De Pan Amerikaansche idee die
hun veiligheid, vrede en welstand moet
brengen, is een middel gebleken voor het
Angelsaksische doel, en wanneer de 140
millioen Ibero-Amerikanen niet komen tot
zelfstandige bescherming van hun levens
belangen, moeten zij verwachten door Roo
sevelt aan den Angelsaksischen oorlogswa
gen te worden gekoppeld. Hier wordt het
gewroken dat zij niet van den aanvang af
opgetreden zijn tegen de Angelsaksische
propaganda met de vijfde colonne, waar
achter zich alleen een krachtige machts
politiek en economisch imperialisme ver
borgen heeft. Het nieuwe steunpuntensy
steem. der Vereenigde Staten, zoo gaat Me
gerle verder, omvat reeds van Noord naar
Zuid geheel midden-Amerika en de Noord
kust van Brazilië, overal heerscht het grie
zelige gevoel, dat dit slechts het begin van
een ontwikkeling is, die geleidelijk het ge
heele Zuid-Amerikaansche vasteland zou
kunnen omvatten.
De Monroeleer, die, eerlijk uitgevoerd vol
gens haar rechten en plichten jegens an
dere vastelanden, een onaantastbare positie
vormde, is door de Ver. Staten eenzijdig en
zonder rekening te houden met midden en
Zuid-Amerika vernield.
De aanval op de neutraliteit van Amerika
is niet van buiten, maar van binnen geko
men, aldus Megerle. In plaats door een
loyaal in acht nemen der neutraliteit dit
continent buiten de huidige conflicten te
houden, tracht Roosevelt het systematisch
de oorlogszone in te laveeren. Met gebruik
making van den economischen noodtoe
stand dezer landen en met meedoogenloos
gebruik van zijn financieel, economisch en
machtspolitiek overwicht oefent de kolos in
het noorden een toenemenden druk op hen
uit, waaraan zij zich slechts met moeite
kunnen onttrekken.
Tenslotte verklaart Megerle: terwijl on
der deze omstandigheden de wereld zich
geplaatst ziet tegenover een universeele
Angelsaksische aanspraak op inmenging en
overheersching, vertegenwoordigen de vol
keren van het driemogenhedenpact het be
ginsel der zelfbeperking tot de natuurlijke
leefgebieden. Een beginsel, dat ook voor
Spaansch-Amerika de garantie beteekent
voor een vrije, vreedzame, zelfstandige toe
komst. Een beginsel, dat rekening houdt
met de moreele, economische en politieke
kracht van die 140 millioen tellende Ibero-
Amerikaansche gemeenschap. (D.N.B.)
Volgens berichten in de ochtendbladen,
aldus het D.N.B. uit New-York, heeft
Sumner Welles, de onderstaatssecretaris
van buitenlandsche zaken, bevestigd dat nu
overwogen wordt op verzoek van de re
geering te Viqhy twee scheepsladingen
tarwe naar het onbezette Frankrijk te stu
ren, indien behoorlijke controle op de ver-
deeling ingesteld kan worden.
AMERIKANEN IN HET BEZETTE DEEL
VAN FRANKRIJK MOETEN HET
LAND VERLATEN.
Het D.N.B. meldt uit Parijs:
De Amerikaansche staatsburgers in het
bezette deel van Frankrijk hebben, naar
verluidt, van de Amerikaansche ambassade
de aanzegging gekregen het land te ver
laten. Hun passen zullen niet meer ver
lengd worden. -
AMERIKANSCH CREDIET AAN
FINLAND.
Finland, dat reeds gedurende den oor
log met. Rusland een Amerikaansch crediet
van 30 millioen dollar heeft ontvangen,
heeft nu de beschikking gekregen over vijf
millioen voor den aankoop van noodzake
lijke levensmiddelen Op instigatie van den
directeur voor de federale leeningen, Jesse
Jones, heeft de bank voor in- en uitvoer
dit bedrag beschikbaar gesteld. (D.N.B.)
DE DUITSCHE LEVERANTIES
AAN FRANKRIJK.
De Oeuvre meldt dat Duitschland reeds
25.000 ton ijzer en staal aan de Fransche
industrie heeft geleverd, alsmede 20.000 ton
zware olie uit Duitsche voorraden. Verder
levert Duitschland oer maand 150.000 ton
steenkolen.
Wat de voedselvoorziening betreft
Duitschland heeft al 100 000 ton aardappe
len-ter beschikkinv van Parijs gesteld en
450.000 ton zal nog ?eleverd worden, waar
van een deel voor het niet-bezette gebied
bestemd is. Verder hebben de Duitsche
militaire autoriteiten 1.125.000 ton graan
dat in beslag was genomen, teruggegeven
Deze cijfers weerleggen, aldus de Oeuvre,
de tendentieuze buitenlandsche propaganda
over Duitsch-Fransche samenwerking.
'DN.B.)
DE COMMISSIE DIES.
De voorzitter van de commissie van net
Huis van Afgevaardigden voor het instellen
van een onderzoek naai on-Amerikaansche
activiteit. Martin Dies beeft medegedeeld,
dat hij de gezworenen zal uitnoodigen een
aanklacht in te dienen tegen verscheidene
organisaties, omdat zij niet zijn gere
gistreerd als agenten van een vreemde mo
gendheid, In de eerste plaats gaat het om
de communistische partij, de Workers Al
liance. de internationale orde van arbeiders
en den German American Bund. De com
missie heeft omvangrijk materiaal bijeen
gebracht, dat voor het proces ter beschik
king zal worden gesteld. (D.NJ3.)
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam in den afge-
100pen nacht te 2.24 uur op en
ging hedenmorgen onder te 11.29
Uur.
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Het klachtenboek d^r Spoorwegen, ver
dwijnt. (2e Blad).
Regeling voor de uitgifte van radiopro
grammabladen. (2e Blad).
Advies van den voedingsraad over voor
raadartikelen, die moeten worden op
gebruikt. (Ie Blad).
Buitenland
Amerika's steun aan Engeland. (Ie Blad).
Kalr Megerle over de verhouding der Ver.
Staten tot Zuid-Amerika. (Ie Blad).
/At VOORTS .LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.