Singapore,
Amerika's steun aan Engeland
VRIJDAG 21 FEI
No. 24819
Engelcrnd's vlootbasïs in het
Verre Oosten
Verduisteren:
81ste Jaargang
De pacht- en leenwet
Van de gevechtsterreinen
Darlan terug te Vichy
Uit Engeland
Uit het Verre Oosten
Verspreide berichten
Sir Stanford Raffles vestigde de Engelsche macht
19.04 uur
8.43 uur
J
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
32 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad zyn gevestigd. Andere advertenties 37 ets. per regel. Minimum
5 regels. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. - Incassokosten volgens postrecht.
„Kleine Advertenties" (hoogstens 30 woorden) uitsluitend by vooruitbetaling,
alleen 's Woensdags en 's Zaterdags 55 ets. - Voor toezending van brieven
wordt 10 ets. berekend.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zyn:
per 3 maandenƒ2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
D© republikeinsche senator Nye ver
klaarde, dat de Vereenigde Staten binnen
dertig dagen, in oorlog zouden zijn, aLs de
wet tot hulpverleening aan Engeland werd
aangenomen. Aanhangers der regeering
weerspraken de verklaringen van Nye en
beweerden, dat de hulpwet den oorlog tot
Europa zou beperken. Slechts een Duitsche
overwinning zoo beweerden zij zou
voor de Ver. Staten oorlog beteekenen.
Het D.NJ3. meldt uit Washington, dat het
debat over Roosevelt's voorstellen gisteren
met een verrassing is geëindigd, daar de
democraat Reynolds, die tot dusver tot de
regeringsmeerderheid behoorde, zich scherp
tegen de wetten tot hulpverleening keerde.
Hij noemde de wet ëen maatregel tot ver
dediging van het Engelsche imperium op
kosten van Amerikaansche menschen-
levens- en belastingbetalers. Reynolds
noemde de verklaring van Willkie, die hij
heeft afgelegd voor de commissie voor de
buitenlandsche politiek en waarin hij
zeide. dat met de ineenstorting van Enge
land ook Amerika binnen zeer korten tijd
in oorlog zou zijn, belachelijk. Zijn bewe
ring, dat een Britsche superioriteit in de
lucht met den steun van Amerika zou lei
den tot een herovering vain alle door
Duitschland bezette gebieden, wordt door
deskundigen dwaas genoemd.
ACTIE IN DE LUCHT.
In aansluiting op het Duitsche Weer-
machtabericht van gisteren, meldt het
P.N.B.:
Zeven Engelsche schepen met een totale
tonnage van 33.500 b.r.t. zijn alleen gisteren
al zoo zwaar beschadigd door Duitsche ge
vechtsvliegtuigen, dat met hun algeheel
verlies rekening gehouden moet worden.
Dit blijkt uit de reeds gemelde afzonder
lijke successen, die Duitsche gevechtsvlieg
tuigen in de naaste en ruimere omgeving
van de Britsche eilanden hebben behaald.
Luitenant-kolonel Moelders heeft bij een
luchtgevecht boven het Kanaal in de
nabijheid van Dover twee vijandelijke vlieg
tuigen neergehaald. Hij behaalde daarmede
zijn 57e en 58e overwinning in de lucht.
De Britsche admiraliteit heeft bekend
gemaakt, dat het gewapende hulpschip van
de Britsche marine, Crispin, tot zinken is
gebracht:- Het hulpschip had een water
verplaatsing van 5.051 ton en was in 1935
gebouwd.
DE VERSPERRING VAN HET
SUEZ-KANAAL.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
De door Duitsche verkenningsvliegtuigen
gemelde versperring van het Suezkanaal
door twee tot zinken gebrachte vracht
schepen, wordt door het vooraanstaande
Arabische blad van Kairo, Al Ahram, be
vestigd.
Dit bladi meldt, dat het scheepvaartver
keer in het Suezkanaal sedert 15 Februari
volkomen stilgelegd is. Sedert twaalf dagen
trachten de Britsche scheepvaartautoritei
ten de gezonken schepen twee transport
schepen van 10.000 en 6.000 brt. uit de
vaargeul te verwijderen, tot dusverre ech
ter zonder succes.
De reeds veertien dagen durende ver
sperring van het Suezkanaal, zoo verklaart
men in welingelichte kringen, beteekent
een harde dag voor de Britsche oorlog
voering in de Middellandsche Zee. Voor de
beide versperringen ligt reeds een opeen-
hooping van schepen. Aangezien de ravi
tailleering van het Britsche leger in Noord-
Afrika een dringende zaak is, zijn de
Engelschen, zoo de versperring van het
Kanaal nog lang zou duren, gedwongen,
hun transporten door de straat van Gibral
tar over de Middellandsche Zee te leiden,
waar zij de gevarenzone van de Duitsch-
Italiaansche luchtmacht- moeten passeeren.
In politieke kringen te Vichy zijn na den
terugkeer van Darlan uit Parijs geen in
lichtingen omtrent doel en resultaat van'
reis te verkrijgen, aldus het D.N.B.
Men neemt aan, dat Darlan zonder nauw
keurig omlijnde opdracht naar Parijs is ge
reisd en men heeft ook na zijn terugkeer
den indruk, dat hij geen welomlijnde resul
taten heeft meegebracht.
In de onmiddellijke omgeving van den
admiraal werd gisteravond verklaard, dat
omtrent Darlans reis naar Parijs nóch een
officieus communiqué, nóch een officeuze
commentaar is gepubliceerd. Men kan
slechts zeggen, dat admiraal Darlan am
bassadeur De Brinon heeft ontmoet en dat
bij ook met een aantal vakvereenigingslei-
Jers in verbinding getreden is.
United Press meldt nog:
Het feit, dat de minister van financiën
Bouthillier gisteren van deiri aanvang af
de besprekingen tussohen Darlan en Pétain
bijwoonde, en het rapport aanhoorde, dat
Darlan den maarschalk over zijn Parijsche
jois uitbracht, vat men hier op als een
Jocken, dat het voornaamste doel van
Darlan's besprekingen te Parijs verband
bleld met zijn pogingen een vermindering
dor kosten voor het onderhoud der Duit
ss bezettingstroepen te bereiken.
%n officieel communiqué is evenwel niet
Afgegeven.
EDEN TE CAÏRO.
De Engelsche minister van Buitenland
sche Zaken, Eden, is, naar uit Cairo ge
meld wordt, in de Egyptische hoofdstad
aangekomen.
Hij is vergezeld door den chef van den
Britschen generalen staf, sir John Dill.
Volgens United Press Is het doel van
deze reis bestudeering van de Britsdie
strategische mogelijkheden in het Midden-
Oosten en in het Balkangebied. Aan de
reis wordt in Londen gTOote politieke en
militaire beteekenis toegekend.
WEER ZWIJGZAAM!
De voorzitter van het Britsche vakveree-
nigtmgscongires, Gibson, heeft Woensdag
avond voor de radio het woord gevoerd. In
zijn toespraak zeide Gibson, dat het pu
bliek in Engeland in de toekomst nog
zwijgzamer diende te worden dan. het
reeds is. Men dient er onder alle omstan
digheden voor te zorgen, zoo zeide hij, dat
geenerlei inlichtingen over de Britsche in
dustrie doorsijpelen en zoodoende misschien
den vijand zouden kunnen worden over
gebracht. Hij verzocht vervolgens nog
maals vooral die personen in Engeland,
die met breede lagen van de bevolking In
contact komen, zooals b.v. winkeliers, be
dienden van openbare verkeersmiddelen,
houders van cantines, bij het geven van in
lichtingen uiterst voorzichtig te zijn en
nooit onnoodig veel met vreemde personen
te spreken. Zelfs dingen, die ieder afzon
derlijk zeer onbeduidend voorkomen, kun
nen voor den vijandelijken berichtendienst
van nut zijn. (A.N.P.).
DE UITVOER NAAR ZUID-AMERIKA.
De Engelsche regeering heeft, zoo meldt
het D.N.B. uit New-York, den uitvoer van
alle goederen naar Brazilië. Chili. Columbia
en Peru verboden, zonder buitengewone
toestemming.
Dit verbod treedt 6 Maart in werkingen
het wordt daarmede gemotiveerd, dat op
deze manier de nog beschikbare scheeps-
ruimte zoo goed mogelijk aangewend wordt
en de* uitvoer met de betalingscapaciteit
van de betrokken landen in overeenstem
ming moet worden gebracht.
VAN DEN BALKAN.
Van Duitsche en Italiaansche zijde gaan
nog geregeld stemmen op, die het Bul-
gaarsch-Turksche verdrag schetsen als een
nederlaag voor Engeland. Volgens het
.Giornale d'Italia" zou dit pact wel eens
gevolgd kunnen worden door andere uitin
gen van pacificatie en saamhoorigheid op
den Balkan.
Het D.N.B. meldt uit Istanboel:
Het blad „Aksjam" publiceert in verband
met de Bulgaarsch-Turksche verklaring
een artikeltje van den afgevaardigde Sa-
dak. Daarin wordt o.m. gezegd, dat het
accoord van Ankara» ook de vriendschaps
betrekkingen tusschen Turkije en Grieken
land bekrachtigt. Bulgarije heeft zich ver
plicht, niet alleen Turkije, doch ook Grie
kenland niet aan te vallen. Schending van
dit accoord, aldus het artikel, zou de ge-
'heele verklaring haar kracht doen verlie
zen. Overigens dient men het accoord van
Ankara geen overdreven beteekenis toe te
kennen.
JAPAN S BEMIDDELING.
Het A.N.P. meldt uit Berlijn:
In politieke kringen in de Rijkshoofd
stad wijst men op de onjuistheid van be
paalde combinaties, die in het bijzonder
door Amerikaansche nieuwsbureaux, doch
ook door de Britsche propaganda verspreid
zijn en welke waarschijnlijk gegrond zijn
op de verklaring van den Britschen onder- i
staatssecretaris Butler voor het Lagerhuis,
volgens welke Japan aan Engeland zijn
diensten heeft aangeboden om de tegen
woordige conflicten in de wereld bij te
leggen,
In dezelfde kringen heeft men op grond
van de berichten, waarover men hier be
schikt. vooral ook die uit Japan zelf, den
indruk, dat Japan als onderteekenaar van
het drie-mogendheden-pact niet anders
heeft gedaan dan bij monde van zijn j
woordvoerder op «de buitenlandsche pers- 1
conferentie te Tokio nogmaals nadruk te
leggen op zijn vreedzame bedoelingen.
Blijkbaar heeft men te Londen, zoo zegt
men hier, aan bedoelde verklaringen van
den gezant Isjii een diepere beteekenis toe-
gekend dan de bedoeling van Japan was.
Van een nota of iets dergelijks, die Tokio,
naar beweerd wordt, tot Londen zou heb
ben gericht, is in politieke kringen te Ber
lijn niets bekend. Men wijst er hier o.a.
op, dat de Engelsche en Amerikaansche
versies van dit thema elkaar sterk tegen
spreken en geeft als zijn meening te ken
nen, dat het streven van Japan, nogmaals
nadruk te leggen op zijn vreedzame be
doelingen, niet als een ..formeel vredes
voorstel" kan worden beschouwd, waarom
de door Londen verkondigde meening on
juist is.
VERKLARING VAN MATSOEOKA.
In verband met de berichten, volgens
welke de Japansche regeering een aanbod
zou hebben gedaan aan Engeland om een
vredesbemiddeling te ondernemen, heeft de
minister van buitenlandsche zaken, Mat-
soeoka, woordelijk aan de pers verklaard:
„als minister van buitenlandsche zaken der
Japansche regeering heb ik nooit aan wel
ke natie ter wereld ook een bemiddeling
aangeboden voor het herstel van den we
reldvrede. Ik heb antwoord gegeven op een
vraag van den Britschen staatssecretaris
Eden in aangelegenheden, die betrekking
hadden op de Japansche bemiddeling in
het Thailandsch-Fransch Indochmeesche
conflict. Ofschoon ik in dit antwoord mijn
opvatting ten aanzien van het herstel van
den wereldvrede tot uitdrukking heb ge
bracht, heb ik nooit aan welke natie ook
eenigérlei boodschap gezonden, die een Ja
pansche bemiddeling voor den wereldvrede
vormt, zooals bij geruchte is beweerd."
(D.N.B.)
AMERIKAANSCHE TROEPEN
NAAR MANILLA.
Aan boord van het Amerikaansche mili
taire transportschip Grant, zijn in de
hoofdstad der Philippijnen ruim 500 solda
ten aangekomen. Van officieel? zijde is niet
medegedeeld, of het hier gaat om verster
kingen of om aflossing. In Manilla heeft
het groot opzien gebaard, dat tegelijk niet
minder dan 142 officieren in de haven aan
land zijn gegaan. (D.N.B.)
STAKINGEN IN AMERIKAANSCHE
FABRIEKEN.
In twee groote Amerikaansche fabrieken,
die bewapeningsopdrachten hebben, zijn
gisteren stakingen uitgebroken. Arbeiders
en kantoorbedienden van de Willard Sto
rage Battery Company in Cleveland legden
het werk neer om daarmede te protesteeren
tegen de onvoldoende hygiënische inrich
ting van het bedrijf. De fabriek heeft be
langrijke opdrachten in uitvoering voor de
vliegtuigindustrie. Voorts gingen 1000 arbei
ders in staking bij de hemdenfabriek Troy
in New York, die legeropdrachten in uit'
voering heeft. (D.N.B.)
DE ILE DE FRANCE IN SINGAPORE.
De correspondent van de International
News Service in Sjanghai meldt, dat een
Britsch kapitein heeft medegedeeld, dat het
Fransche s.s. „Ile de France" in Singapore
wordt vastgehouden. De scheepsleiding had
tevergeefs getracht na de ineenstorting van
Frankrijk het schip zelf tot zinken te bren
gen. De Fransche bemanning bevindt zich
met uitzondering van 147 geïnterneerde
„weerspannigen" aan boord van het schip.
(D.N.B.)
PROCES TEGEN VOORMALIGE STAATS
LIEDEN VAN TSJECHO-SLOWAKIJE.
Na een geheime zitting van drie dagen
heeft het Slowaaksche Hooggerechtshof
vonnis gewezen in de zaak tegen den voor-
maligen gezant der Tsjecho-Slowaaksche
republiek te Parijs, dr. Stefan Osusky, den
oud-minister-president dr. Milan Hodza,
den gewezen hoofdredacteur van de „Na-
rodnie Noviny", dr. Pauiiny-Toth en den
vroegeren leider van het Slowaaksche pers
bureau, Peter Pridavok.
Zij hebben terechtgestaan wegens misda
dige activiteit tegen het Slowaaksche
staatsbestel en wegens militair verraad.
Osusky werd veroordeeld tot levenslange
tuchthuisstraf. Hodza tot 18 jaar tuchthuis,
Pauiiny-Toth en Privadok tot 15, resp. 11
jaar tuchthuis. Het vonnis was o.a. gegrond
op de stenografisch opgenomen redevoerin
gen der beklaagden en op getuigenverkla
ringen van personen, die na de bezetting
van Frankrijk door Duitsche troepen uit
Parijs naar Slowakije waren teruggekeerd.
(DH.B.)
eeuwen had Singapore nogal beteekenis als
handelsstad gehad, speciaal voor den Indi-
schen Archipel, maar langzamerhand was
het in verval gekomen.
Een vrijhaven.
Raffles maakte van Singapore een vrij
haven, waaruit opnieuw zijn groot inzicht
bleek. De meeste Aziatische havens waren
Foto archief.
Van armzalig visschersdorp
tot wereldhandelsstad.
Aan de Zuidkust van Malakka, vlak tegen
over Sumatra, ligt het schiereiland Singa
pore met de stad van denzelfden naam. In
deze dagen, nu aller aandacht op het Verre
Oosten is gevestigd, staat Singapore in het
middelpunt der belangstelling. Daar is n.l.
de belangrijke Engelsche vlootbasis gevest
tigd met welker aanleg betrekkelijk weinige
jaren geleden een aanvang is gemaakt. Al
lerlei geruchten hebben omtrent Singapore
de ronde gedaan en er is beweerd, dat de
Vereënigde Staten dit belangrijke steunpunt
voor hun vloot zouden gaan gebruiken.
Singapore ligt in velerlei opzichten, niet
in het minst vanuit een strategisch stand
punt bezien, uitermate gunstig. In het begin
der vorige eeuw heeft Engeland op het
eiland beslag weten te leggen en daarna
geleidelijk zijn macht in Malakka uitge
breid, waardoor de Straits Settlement wer
den gevormd.
Het bezit van Singapore heeft Engeland
te danken aan Sir Stanford Raffles, een
man, die tijdens zijn leven niet de waardee
ring heeft genoten welke hij verdiende.
Raffles was de man die in den Franschen
tijd het eiland Java, dat toen met andere
Nederlandsche bezittingen door Engeland in
beslag was genomen, bestuurde. Hij was
geen vriend van de Nederlanders, voortdu
rend openbaarden zich tegenstellingen, maar
zelfs zijn ergste vijanden moesten toegeven,
dat hij over bijzondere capaciteiten beschik
te. Hij was een geboren bestuurder en door
zijn knap beleid zijn in Java en ook in
Sumatra ontegenzeggelijk goede dingen tot
stand gekomen. Raffles heeft vele tegensla
gen in zijn vrij korte leven hij werd 45
jaar oud ondervonden. In Nederlandsch-
Indië verloor hij vrouw en kinderen, wier
zwakke gezondheid niet tegen het tropisch
klimaat was bestand. Maar hij liet zich
zelfs niet door de ergste rampen terneer
slaan. Toen hij in Bengkoelen op Sumatra
resideerde werd zijn aandacht gevestigd op
het eiland Singapore, waar zich toen een
armelijk visschersdorp bevond. Raffles was
een man van groot doorzicht en kennis; hij
begreep onmiddellijk welke enorme voordee-
len het bezit van Singapore voor Engeland
zou kunnen opleveren. Hij knoopte onder
handelingen aan met densultan van Lahore,
die hem de Zuidpunt van Malakka ver
kocht.
Van dien tijd af dateert de opkomst van
Singapore, welke plaats uitgroeide van een
simpel visschersdorp tot een wereldhandels
stad. Vele eeuwen had Singapore reeds be
staan; zijn oorsprong gaat terug tot een ver
verleden en de geleerden hebben uitge
maakt, dat de naam van de stad Sanskrit
is en Leeuwenstad beteekent. In de middel-
Foto archief.
Sir Stanford Raffles.
in die dagen gesloten en aan een vrijhaven
bestond de grootste behoefte. De beteekenis
van Singapore steeg zienderoogen en lang
zamerhand werd het een der belangrijkste
havenplaatsen voor den wereldhandel. Alle
naties kwamen hier bijeen en met recht
kreeg Singapore den naam van een cosmo-
politisch centrum.
Sir Raffles heeft tijdens zijn leven weinig
voldoening ondervonden van zijn werk.
Toen hij naar Engeland terugkeerde leed
hij schipbreuk. Zelf werd hij gered, maar
zijn kostbare wetenschappelijke verzamelin
gen, waaraan hij gedurende een lange reeks
van jaren had gewerkt, gingen verloren.
Toen Raffles in Engeland kwam was daar
om allerlei onbenullige redenen de stemming
tegen hem. Maar ook daar werkte hij door
en legd e rden grondslag voor den beroem-
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op
te 5.30 uur en ging weer onder
te 14.28 uur.
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Nieuwe distributiebonnen aangewezen.
(2e Blad)
Een avond bij den Nederlandschen Arbeids
dienst. (Binnenland, 2e Blad)
Veldra distributie van rijwielbanden.
(Binnenland, 2e Blad)
j Buitenland
De pacht- en leenwet in Amerika.
(Ie Blad)
Situatie in het Verre Oosten blijft verwarcL
(Ie Blad)
ZIE VOORTS „LAATSTE
EERSTE BLAD.
BERICHTEN"
