De situatie in Frankrijk
WOENSDAG 5 FEBRUARI 1941
No. 24805
Nieuwe commissarissen van
Noord-Holland, Utrecht en Limburg
De gebeurtenissen in Roemenië
Verduisteren
81sie Jaargang
Jhr. mr. dr. Bosch Ridder van Rosenthal en
mr. dr. Van Sonsbeeck eervol ontslagen
Hoe de opstand werd
bedwongen
Darlan bij Laval
De reis van Willkie
EERSTE BLAD
18.33 uur
9.14 uur
Feiten van den da ff
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgen'. pc-Gtrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden Verplicht bewijsnummer 5 ets
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenf225
per week0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
De rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied heeft als opvolger
van den onlangs overleden commissaris van Noord-Holland, mr. dr. A, J. Ba
ron Röell, benoemd mr. A. J. Backer, chef van het kabinet en afdeelingschef
van het commissariaat in Noord-Holland.
Voorts heeft de rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied de
commissaris van de provincie Dtrecht, jhr. mr. dr. L. H. N. Bosch Ridder van
Rosenthal en de commissaris der provincie Limburg mr. dr. W. G. A. van Sons
beeck eervol gepensionneerd en in hun plaats benoemd ir. F. E. MüUer tot
commissaris van de provincie Utrecht en M. V. E. H. J. M. Graaf de Marchant
et d'Ansembourg tot commissaris voor de provincie Limburg.
GRAAF DE MARCHANT ET
D'ANSEMBOURG.
(Foto-archief LX>.)
Graaf de Marchant et d'Anscmbourg.
De heer M. V. E. H. J. M. Graaf de Mar
chant et d'Ansembourg werd 18 Januari
1894 geboren op kasteel Nieuwborg bij Gul
pen in Zuid-Limburg, waar zijn familie se
dert meer dan 150 jaren is gevestigd. Hij
doorliep het gymnasium te Sittard en stu
deerde een paar jaar aan de universiteit,
te Münster. Daarna werkte hij in het bank-
vak te Amsterdam en werd later als amb
tenaar aan de directie der staatsmijnen in
Limburg verbonden.
In 1925 werd hij eigenaar van het fami-
liegoed Amstenrade (L.) en burgemeester
der gelijknamige gemeente. In deze positie
heeft Graaf d'Ansembourg bewezen een
harde werker en een goed beheerder te
zijn.'Onder zijn bestuur kwamen in Am
stenrade vele verbeteringen tot stand, o.m.
van de gemeentebedrijven en van het we
gennet.
Van 1926 tot 1930 was hij lid der Pro
vinciale Staten van Limburg en in 1933
werd hij tot voorzitter van de kamer van
koophandel en fabrieken voor de Zuide
lijke mijnstreek gekozen.
Door het ambtenarenverbod werd graaf
de Marchant et d'Ansembourg, die een
vooraanstaande plaats in de nationaal-so-
cialistische beweging inneemt, uit zijn bur
gemeestersambt ontslagen. Hij stelde zich
vanaf dat oogenblik geheel in dienst zijner
beweging, waarin hij de functie vervulde
van gewestelijk commissaris voor Limburg
en later gemachtigde van den leider.
In het najaar van 1935 werd hij door
den leider der N.S.B. aangewezen om zit
ting te nemen in de Eerste Kamer. Deze
taak vervulde 'hij tot 1937. Van 1937 tot
Mei 1940 was hij lid der Tweede Kamer
voor de N.S.B.
F. E. MULLER.
De heer Frederik Ernst Müller, werd 25
Januari 1889, als zoon van den industrieel
c. J. K. Müller te Utrecht geboren, waar
hij de Leydsche school en de H.B.S. be
zocht.
Reeds in zijn jeugd voelde hij zich tot
het bedrijfsleven aangetrokken. Daardoor
heeft hij alvorens zijn studie als werk
tuigkundig ingenieur in Duitschland te be
ëindigen, zich eerst 2 jaar practisch ont
wikkeld, waartoe hij gemakkelijk gelegen
heid had, eerst in de fabriek van zijn va
der en daarna in Duitschland.
In 1915 werd hij tot bedrijfsleider in het
bedrijf van zijn vader, de chemische fa
briek der firma wed. P. Smits en Zoon te
Utrecht aangesteld en In 1927 als firmant
in de directie opgenomen.
Na den dood van zijn vader in 1935 zet
ten hij en zijn oudere broer dr. C. B. J.
Muller ais eenige firmanten deze belang
rijke onderneming welke een wereldrepu
tatie heeft, te zamen voort.
Voorts was hij van de oprichting af secre.-
taris der Utrechtsche werkgeversvereent-
6ing, tevens medeoprichter van de Sticht-
sche Industrieele Club. In het bestuur van
de maatschappij voor nijverheid, departe
ment Utrecht heeft hij eenige malen zit
ting genomen. Ook was hij bestuurslid van
het Utrechtsch stedelijk orkest. Eveneens
had hij indertijd zitting in het landelijk
bestuur der burgerwacht en maakte te
vens deel uit van het plaatselijk bestuur.
Toen ir. Mussertln 1932 de N.S.B. op
richtte. heeft de heer Müller zeer spoedig
het besluit genomen om ook tot deze be-
Foto: Nationaal Fotokantoor.
Ir. F. E. Müller,
weging toe te treden.
Hij vervulde in de N.S.B. verschillende
functies en wel kringfunctionaris in den
eersten kring der beweging, daarna kring
leider van de stad Utrecht, gewestelijk
commissaris van het gewest Utrecht, ter
wijl hij thans nog de functie van districts-
ieider bekleedt en tevens aangesteld is als
gemachtigdfe van den leider voor de pro
vincie Utrecht.
MR. A. J. BACKER.
Mr. A. J. Backer werd op 31 Mei 1899 te
Groningen geboren. Na de lagere school
doorliep hij het gymnasium en na zijn mi
litaire plichten vervuld te hebben, stu
deerde hij van 1919 tot 1923 rechten aan
de rijksuniversiteit te Groningen.
foto Haarlem's. Dagblad.
Mr. A. J. Backer.
Na eerst korten tijd volontair te zijn ge
weest aan het parket van den officier van
justitie te Groningen, werd hij op 1 April
1924 adjunct-commies bij de gemeente-se
cretarie aldaar. In Maart 1928 werd hij be-
Een officieele uiteenzetting van een deel
der gebeurtenissen van 20 tot' 23 Januari
is gisteravond door de bladen van Boeka
rest gepubliceerd. Als inleiding wordt op
gemerkt, dat de publicatie geschiedt, op
dat het Roemeensehe volk zich zelf een
oordeel zal vormen over de „niet te kwali-
ficeeren handelingen" van elementen, die
niets gemeen heoben met het streven en
de idealen van het Roemeensehe volk en
die land en natie voor de bevrediging van
hun persoonlijke eerzucht met misdadige
gewetenloosheid aan den rand van den af
grond hebben gebracht. In de officieele
uiteenzetting wordt dan gezegd:
Maandag 20 Januari, des middags, wer
den hl Boekarest legionnaire straatbetoo-
gingen gehouden, waarbij geprotesteerd
werd tegen de door den leider van den
staat, generaal Antonescu, bevolen afzet
ting van den minister van binnenlandsohe
zaken, generaal Petrovicescu, en van den
directeur-generaal der staatspolitie, Ghyka
terwijl de verwijdering van eenige regee-
ringsleden werd geëischt wegens onbe
kwaamheid, lidmaatschap van de vrijmet
selarij, of bescherming van vrijmetselaars
er. Joden, Betoogers juichten voor Horia
Sima en den leider van den staat. Aange
zien de betooging rustig verliep en de deel
nemers uiteengingen, was er voor het gezag
geen aanleiding om in te grijpen. Deze be
tooging echter vormde het eerste teeken
van de komende gebeurtenissen. In de pro
vincie was men. naar uit later in Boeka
rest ontvangen berichten bekend werd, op
dien Maandag reeds overgegaan tot op
stand tegen de overheid. In verschillende
steden bezetten de legionnairen belang
rijke openbare gebouwen, zooals politiebu-
reaux, districtsprefecturen, telefoonkanto
ren, en plunderden wapenopslagplaatsen
om zich te bewapenen.
Dinsdagochtend 21 Januari kwam het tot
de eerste daden van rebellie in Boekarest.
De door den leider van den staat afgezette
prefect van politie te Boekarest, Mirono-
vici, weigerde zijn functie over te dragen
aan zijn opvolger, een generaal. Het leger
had reeds moeten Ingrijpen. Tegen den
middag bezetten de legionnairs de naast
het gebouw van den minister-president ge
legen politiekazerne, zetten de officieren
gevangen en voorzagen zich van wapens.Of-
ficleren, die voor onderhandelingen naar
de kazerne werden gezonden, werden door
de rebellen eveneens ln arrest genomen.
Drie pantserwagens van de weermacht,
die naar het gebouw van den minister-pre
sident waren ontboden, en die overeenkom
stig vroegere instructies zonder in kennis
t£ zijn .van den feitelijken toestand het
binnenplein van de politiekazerne opreden,
werden door de legionnairs aangevallen.
Een der wagens werd door hen veroverd, de
beide andere wisten weer de straat te be
reiken en kozen een positie voor de ka
zerne. Sommaties om de kazerne over te
geven, werden afgewezen, waarbij ver
klaard werd, dat dit alleen op bevel van
Horia Sima zou gebeuren.
Teneinde bloedvergieten te vermijden,
gaf generaal Antonescu den in de politie
kazerne ingesloten rebellen tot den volgen
den dag 12 uur bedenktijd. Dinsdagavond
was Boekarest in hoofdzaak in handen van
de rebellen, die behalve de genoemde po
litiekazerne de prefectuur van politie, den
zetel der legionnaire beweging met de om
liggende villabuurt, verschillende andere
gebouwen der beweging, commissariaten
van politie en benzineopslagplaatsen bezet
hielden en die den omroepzender in han
den hadden, waardoor twee oproepen van
generaal Antonescu niet ter kennis van de
bevolking kwamen, terwijl de rebellen van
hun kant het publiek door radioberichten
op een dwaalspoor brachten. Een bestor
ming van den zender zou mogelijk zijn ge
weest maar gleef achterwege aangezien men
vreesde, dat de rebellen dan de technische
installaties van den zender zouden ver
nielen:'
In Boekarest waren alleen de kazernes,
stations, "ministeries en het telefoonkan
toor niet ln. handen van de rebellen. Het
gebouw van den minister-president werd in
groote omgeving door het legér in een ves
ting veranderd. Pogin'ge'n der rebellen om
naar het gebouw op te dringen, - werden
gemakkelijk afgewezen.
De opstandelingen gingen tegelijkertijd
over tot excessen, Vooral in de Jodenbuurt
van Boekarest kwam het tot werkelijke po
groms. In den nacht van Dinsdag op
Woensdag trachtten de opstandelingen door
delegaties druk uit te oefenen op den ge
neraal, maar zonder resultaat.
Woensdag 22 Januari, des middags, gaf
generaal Antonescu toen het leger bevel
het normale leven in Boekarest te herstel
len. Nog in den loop van den dag moesten
de politiekazerne en de ln de nabijheid
gelegen zetel van de legionnaire beweging
ontruimd worden, waarop op Donderdag 23
Januari de tegenstand der rebellen in het
overige deel der stad moest worden gebro
ken.
De aanval van het leger op de politie
kazerne naast het gebouw van den minis
ter-president, welke Woensdag om 12 uur
begon, duurde tot 14 uur 30. Hij leidde tot
het doel. De zevenhonderd rebellen gaven
zich over, een déél werd gearresteerd. De
overigen konden vrij huiswaarts keeren.
(D.N.B.)
Officieel wordt medegedeeld, dat het
aantal personen, dat te Boekarest van 21
tot 23 Januari omgekomen of gewond Is,
volgens de inlichtingen, waarover de auto
riteiten thans beschikken, 490 bedraagt. Er
zijn 236 dooden, in de ziekenhuizen worden
254 gewonden verpleegd. Driehonderd-zes-
en-veertig der dooden en .ewonden zijn
Roemenen, de overige Joden. De opstande
lingen hebben 118 Joden vermoord.
Antonescu gaf opdracht, het onderzoek
naar wapens en munitie op strenge, doch
menschelijke wijze ten uitvoer te leggen.
Nogmaals werd vastgesteld, dat niemand is
gevallen door een aanval van het leger. Het
leger heeft pas geschoten, nadat het was
aangevallen.
Generaal Antonescu bepaalde voorts, dat
alle opstandelingen streng maar rechtvaar
dig berecht moeten worden. Zij, die uit de
hechtenis ontslagen zijn, moeten onder toe
zicht geplaatst worden.
De ministerraad heeft zich verder bezig
gehouden met den gezondheidstoestand der
arbeiders. Beslote nwerd, dat de handwer
kersgilden zullen worden gereorganiseerd
tot beroepsorganisaties, zooals die reeds
onder ex-konlng Carol bestonden, doch la
ter ontbonden werden.
Op 3 Februari des avonds bedroeg het to
tale aantal gearresteerden 6278. Voor de
militaire rechtbank te Boekarest hebben
opnieuw, 43 deelnemers aan den opstand
terechtgestaan. Zeven hunner werden vrij
gesproken, 36 veroordeeld tot gevangenis
straffen van drie maanden tot vijf jaar.
(DNB).
vorderd tot commies en hij was o.a. van
1927 tot 1930 belast met de tijdelijke waar
neming van het ambt van rentmeester der
stadsbezittingen. Mr. Backer was eenige
jaren lid van het bestuur van den armen
raad. Op 1 April 1930 verhuisde hij naar
Haarlem, waar hij hoofdcommies werd bij
dc provinciale griffie. Op 1 November 1934
volgde zijn benoeming tot referendaris,
chef van de eerste afdeeling en chef van
het kabinet van den commissaris der pro
vincie en op 1 Januari 1937 werd hij be
vorderd tot administrateur.
Mr. Backer was o.a. lid van de bestuurs
commissie van het openbare lichaam ..De
Wieringermeer", commissaris van de N.V.
Provinciale Utrechtsche electriciteits-maat-
schappij, lid van de ministerieele commis
sie tot herziening van de drankwet en lid
van de ministerieele commissie tot voorbe
reiding van een normaal overheidsbestuur
in de Wieringermeer. Op 1 November 1940
trad hij op als provinciaal directeur van
Noord-Holland voor Winterhulp Nederland
en voorts had hij zitting in verschillende
besturen, zooals in den ouderraad te Heem
stede, was hij voorzitter van de afdeeling
Heemstede van de luchtbescherming, lid
van het hoofdbestuur van, de vereeniging
voor provinciaal personeel in Noord-Hol
land en lid van het genootschap Flevo.
MR. DR. W. G. A. VAN SONSBEECK
Willem Georges Alphonse van Sonsbeeck
werd geboren 11 September 1877 te Amster
dam. Hij bezocht achtereenvolgens het
gymnasium te Katwijk aan den Rijn en
het Stonyhurst College bij Blackburn (En
geland). Aan de Amsterdamsche universi
teit promoveerde hij in 1902 op stellingen
tot doctor en in 1909 tot doctor in de
staatswetenschappen. Van 1905 tot 1909
was hij adjunct commies ter provinciale
griffie in de Tweede Kamer. Met ingang
van dat laatste jaar werd hij benoemd tot
burgemeester van Breda en in 1936 volgde
zijn benoeming tot commissaris van de
provincie Limburg.
JHR. MR. DR. L. H. N. BOSCH
RIDDER VAN ROSENTHAL.
Lodewijk Hendrik Nicolaas Bosch Ridder
van Rosenthal werd gehoren op 7 April,
1884 te Dordrecht. Hij bezocht de gymnasia
te Dordrecht en Zwolle, promoveerde te
Leiden tot meester in de rechten, en te
Utrecht tot doctor ln de staatswetenschap
pen, op stellingen. Daarna vestigde hij zich
als advocaat en procureur te Zutphen en
werd aldaar lid van den gemeenteraad en
wethouder. Van 1917—1924 was hij burge
meester van Brummen en werd in 1924
burgemeester van Groningen. In 1930 werd
hij benoemd tot burgemeester van Den
Haag en in 1934 tot commissaris van de
provincieUtrecht.
Na uitvoerige besprekingen te Parijs met
Laval is Darlan naar Vichy teruggekeerd
om maarschalk Petain verslag uit te bren
gen. Men acht het waarschijnlijk dat Dar
lan daarna naar Parijs terugkeert.
Naar uit gewoonlijk goed ingelichte Pa-
rij sche bron vernomen wordt, is de bespre
king tusschen Darlan en Laval bevredigend
verloopen.
Naar voort-s te Parijs beweerd wordt, zou
men te Vichy besloten hebben de conse
quenties uit de situatie van de binnenland-
sche politiek te trekken. Laval Zou voor het
geval, dat men hem terugroept in de regee
ring, zeer verstrekkende volmachten nood
zakelijk g'eacht hebben. Men rekent er te
Parijs op, zoo heet het voort-s, dat de be
slissing te Vichy reeds dezer dagen zal val
len. (D.N.B.)
Goedschiks of kwaadschiks, schrijft het
blad Les Nouveaux Temps, hebben de intri
ganten te Vichy, die den maarschalk de
waarheid onthielden, moeten toegeven. Het
staatshoofd .heeft daarom besloten een bij-
zonderen gevolmachtigde naarParijs te
sturen om met Laval te onderhandelen.
Voor deze taak heeft hij geen beteren man
kunnen kiezen dan Darlan, die thans den
maarschalk verslag zal uitbrengen over
der. werkelijken toestand. Tusschen een po
litiek van samenwerking, zoo vervolgt het
blad, die Frankrijk een waardige plaats in
het gereorganiseerde Europa verzekert en
een politiek van voortdurend wijken is een
onverwijlde keus noodzakelijk. Deze keuze
veronderstelt de vorming van een homogene
en blijvende regeering.
De voormalige Fransche staatsminister
Paul Baudoin is benoemd tot president van
den raad van beheer der Bank van Indo
china, als opvolger van Borduge.
Naar wij van goed ingelichte zijde ver
nemen, is de prefect van politie te Parijs
van zyn functies ontheven en tot nadere
aankondiging in arrest gesteld. - (D.NH.)
Gisteren heeft Wendell Willkie een be
zoek gebracht aan Dublin, waar hij een
onderhoud had met de Valera. Daarna Ls
hij naar Londen teruggekeerd, waar de
koning hem gisteravond ontving. Heden
ochtend heeft hij de thuisreis aanvaard.
(D.N.B.)
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan kwam heden op
te 12.59 uur en ging onder te
3.20 uur.
Binnenland
Vergadering te Haarlem der Nederlandsche
Gladiolusvereeniging (Land- en Tuin
bouw, 2de Blad).
Overleden is de heer W. Houwing, oud
burgemeester van Den Helder (Bin
nenland, 3de Blad).
Benoemd js tot burgemeester der gemeente
Sassenheim jhr. mr. R. Sandberg van
Boelcns. (Ie Blad).
Buitenland
Dc gebeurtenissen in Roemenië (le Blad)
Willkie bezocht De Valera (1ste Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.