STADSNIEUWS
LEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Maandag 3 Februari 1941
Vereeniging „Oud-Leiden'
Officieele Kennisgevingen
laarlij ksche algemeene vergadering
AANVRAAG
BILJET
WINTERHULPEN EDERIAND
Vereenigingen voor Ziekenhuis-
verpleging in Nederland
De Merentbchten van den
Z.H.IJ.B.
Zaterdagmiddag werd in de bovenzaal
van de Sociëteit „Amicitia" onder leiding
van prof. mr. H. A; Idema de jaarlijkschè
algemeene ledenvergadering der Vereeni
ging „Oud Leiden" gehouden. Prof. Idema
lichtte een hartelijk welkomstwoord tot de
vele aanwezigen, in het bijzonder tot het
eerelid prof, ar. L. Knappert. Het verheug
de spr. voorts te kunnen getuigen van den
bloei der. vereeniging. Nadat op voorstel
van prof. Knappert "het bestuur bij accla
matie herkozen was, bracht de secretaris
de heer A, Bicker Cqarten het jaarverslag
verlucht met tal van fraaie èn verzorgde
lichtbeelden, uit.
Jaarverslag van den secretaris.
De geweldige gebeurtenissen, die in het
afgeloopen jaar het Vaderland hebben be
roerd. hebben ook in ons Gewest diep in
gegrepen; het spreekt van zelf, dat bij een
terugblik onze gedachten allereerst daarbij
blijven stilstaan De rampen, die over Rijn
land zijn gekomen, mogen gelukkig niet
zoo ernstig zijn geweest als in enkele andere
streken van ons land, onbeproefd bleef de
omgeving onzer stad geenszins.. Allereerst
dienen hier de bewoners van deze
streek herdacht te worden, die bij
de vervulling van hun plicht ons ont
vielen en met name vermelden wij het
sneuvelen van C.Baron De Vos van
Steenwijk Rzn., lid onzer Vereeniging.
De vernielingën in Valkenburg en Koude
kerk hebben veel schoons aan het land-
ontnomen. Vernield werden de oude boer
derijen „Rhijnvliet" en „Sonnevelt" bij Val
kenburg, de oude dorpsherberg in die plaats
alsmede te Koudekerk de fraaie boerderij
naast de gerestaureerde Ned. Kerv. Kerk,
die als door een wonder gespaard bleef;
verder gingen Verloren twee watermolens,
die van den Gecombïneerden Ruygelaans
en Zonneveldspolder bij Valkenburg en den
Oostdorper- en Huis ter Weeiqpolder, bij
Wassenaar.
Rondom veranderde veel, doch de taak
van „Oud-Leiden" is de zelfde gebleven en
dank zij' veler steun heeft de Vereeniging
in het afgeloopen jaar op gewone wijze haar
arbeid voortgezet. Dit moge ongetwijfeld
tot voldoening strekken, tevreden is het
bestuur niét geheel en al, want het is zijn
wensch om, indien noodig, uit kunsthisto
risch oogpunt belangrijke,panden in Leidén
en merkwaardig landschapsschoon in Rijn
land door aankoon te kunnen behouden,
doch deze uitbreiding van Oud-Leidens be
stek ligt nog' in het verschiet. Eerst wan
neer hét kapitaal der Vereeniging aanmer
kelijk zal zij-n vergroot zouden deze plannen
werkelijkheid kunnen worden.
Het ledental bedroeg op 1 Januari 1941
531 of wel 6 meer dan een jaar tevoren;
één persoon trad toe als lid voQr het leven.
Het verslag maakt vervolgens melding van
het verloop der vorige jaarvergadering, van
de plechtigheden, waarbij de vereeniging
zich deed vertegenwoordigen en van de m
het afgeloopen jaar-, gehouden lezingen en
excursies, welke zich-alle ineen groote be
langstelling mochten verheugen. f
Vele boeken, prenten, teekeningen, fotos.
lantaarnplaten, enz. werden ten geschenke
ontvangen.
In den laatsten tijd is er een streven om
oude merkwaardge bouwfragmenten, zooals
gevelsteenen, die bij slooping van een pand
uit den gevel-komen, zoo mogelijk, in den
gevel van het nieuw te bouwen pand aan
te brengen, zulks ter herinnering aan het
verleden en ter verlevendiging van het
stadsbeeld. Bij het bestuur kwam de ge
dachte op of wellicht de oude fraaie gevel
steen, afkomstig uit den in 1904 gesloopten
walmolen, gestaan hebbende aan de Jan
van Houtkade, hoek Geeregracht, welke
gevelsteen thans is opgesteld in de Laken
hal, weder naar zijn oudeomgeving kan
worden teruggebracht. Met voldoening kan
hier worden vermeld, dat het Gemeente
bestuur op desbetreffend verzoek den Direc
teur der Gemeentewerken heeft gemach
tigd bedoelden gevelsteen te doen aanbren
gen In den gevel van het gebouw van het
zuiderlljk rioolgemaal aan de Geeregracht.
Op verzoek van „Oud-Leiden" werd voorts
een goed gehouwen engelenkopje, afkomstig
van het gesloopte pand Ranenbure 117a in
den nieuwen gevel.herplaatst, nadat het op
kosten der Vereeniging was ontdaan van
een dikke verflaag. De eigénaar van het
pand Rapenburg 31, eens bewoond door prof.
Boerhaave, werd bereid gevonden de schild
houders van het in zijn gevel zittende fami
liewapen (1664) te laten kleuren; bij ge
breke aan de juiste gegevens van het. fami
liewapen. was het niet mogelijk ook het
wanen zijn oorspronkelijke kleuren te her
geven.
Ongetwijfeld zijn' op deze wijze nog meer
dere acties in onze stad te voeren; het be
stuur blijft in deze waakzaam.
Den gunstigen berichten van vorige jaren
ten snijt. is van een herstel van den molen
„De Valk", zoo dringend gewenscht nog
steeds niets gekomen. Het 'bestuur heeft
door een molen-deskundige verslag doen
uitbrengen betreffende de bouwvalligheid
van den molen en: dat rapport ter kennis
van de desbetreffende instantie gebracht.
Met het herstel van het al oude Graven
steen had „Oud-Leiden" meer welslagen;
dank zij het door de Gravensteen-Commis
sie gevoerd beleid, besloot de Gemeenteraad
in zijn op 18 November gehouden zitting
overeenkomstig het voorstel van Burge
meester en Wethouders, tot algeheel herstel
van het Gravensteen en tot inrichting van
dat gebouw tot lndustrieele inrichting, ten
behoéve van het Leger des Heils. Behalve
de Gemeente Leiden, is het bestuur der
Gravensteen-Commissie en .in het- bijzonder
haar voorzitter, ir. G. L. Driessen. zeer er
kentelijk vooi het gedurende drie jaren
gevoerde beleid, dat dit schoone resultaat
ten gevolge had. Een in vele opzichten be
langrijk monument zal hierdoor behouden
blijven.
Als steeds strekte in .het afgeloopen jaar
het arbeidsveld der Vereeniging zich ook
uit over de omstreken van Leiden; daarbij
werd ^ditmaal in het bijzondér aandacht
gewijd aan de oude boerenhofsteden. Een
aanvang werd gemaakt met het bijeenbren
gen van foto's en het beschrijven van de
in Rijnland aanwezige oude boerderijen en
dank zij de medewerking van velen bezit
de-Vereeniging nu reeds een honderd foto's
van deze boerderijen of onderdeelen daar
van; voorts vond het bestuur den heer J.
Leicher bereid belangloos een oude boer
derij volledig op te meten. De keus viel
daarbij op de uit 1613 dateerende boerderij
van de wed. van Wieringen aan den Does
te Hoogmade.
Voor dit zeer omvangrijke werk is het
bestuur den. heer J. Leicher veel dank ver
schuldigd.
Ten slotte wordt in het verslag uitvoerig
gewag gemaakt van de in de omgeving van
Leiden ontplooide werkzaamheid, welke
zich uitstrekte tot de gemeenten Katwijk.
Koudekerk en Voorschoten en het besluit
met den oproep tot de leden om steun.
Prof. Idema sprak hierop een warm
woord van hulde tot den secretaris, wien
hij dankte voor. al hetgeen hij in het afge
loopen jaar wederom voor de vereeniging
heeft gedaan.
De heer Haaksma deelde vervolgens na
mens de kascommissie méde, dat alle be
scheiden in orde bevonden waren.
De penningmeester, de heer E. W. Wi-
chers Rollandet, deed hierop rekening en
verantwoording van zijn beheer.
Het totaal der ontvangsten bedroeg
f. 2173.26, dat der uitgaven f. 1765.23; het
voordeelig saldo bedroeg alzoo f. 407.03.
De voorzitter dankte den penningmeester
aan wien décharge verleend wérd en sprak
nog een opwekkend woord tot steun aan de
vereeniging,' voor wie nog een breed ar
beidsveld open ligt.
Daar niemand van de rondvraag gebruik
wenschte te maken, volgde sluiting der
j aaiwergadering.
Na de pauze werd het woord verleend
aan prof. dr. G. G. Kloeke tot het houden
van een voordracht over; „Enkele kaarten
uit den Leidschen taalatlas", toegelicht met
lichtbeelden.
Voordracht van Prof. Kloeke.
De Leidsche taalatlas is niet de atlas, die
de taal van en rond Leiden behandelt,
maar de taai-kundige atlas, die te Leiden
vervaardigd wordt. Meer in het bijzonder
worden woorden uit hét boerenbedrijf be
studeerd, omdat deze het meest onafhan
kelijk van allerlei cultuur-stroomingen
zijn gebleven. Op een reeks van lichtbeel
den liet spr. zien, hoe sommige woorden,
in het eene gewest in zwang," in andere
volkomen onbekend zijn: o.a. namen van
huisdieren, het woord „arem" voor het oog
van een zeis enz. Dit wetenschappelijk on
derzoek, dat zeer omvangrijk en nauwgezet
wordt gevoerd, is nog te jong voor vasfcr
staande conclusiees.
Prof Idema sprak een dankwoord.
Onderge tee kende
wonende
te
verzoekt zonder eenige verplichting
zijnerzijds ingelicht te worden over
de Propaganda en Verzekering voor
Tand ver zorging
Verzoeke beleefd dit biljet te wil
len invullen, uitknippen en op te
sturen in een enveloppe, waarop
adres:
PROVETA. Turfmarkt te Leiden.
De Vrijdag en Zaterdag alhier gehouden
inzameling middels inteekening op lijsten
ten bate van de Winterhulp Nederland,
heeft f.2735.89V2 opgebracht.
De collecte van einde December leverde
indertijd rond f. 1400 op, waarvan f. 800
werd verkregen uit de huiscollecte en plm,
f. 600 uit den speldjesverkoop.
Jaarvergadering van het Streekverband
„Bloembollenstreek."
REEDS MEER DAN 80.000
AANGESLOTENEN.
In een der zalen van restaurant „Zomer-
zorg" werd Zaterdagmiddag de jaarverga
dering gehouden van het Streekverband
„Bloembollenstreek" van. Vereenigingen
voor Ziekenhuisverplsging in Nederland.
De vergadering stond onder leiding van
den heer P. P. de Koning, voorzitter van
het Streekverband „Bloembollenstreek.'
Deze sprak bij den aanvang der vergade
ring een hartelijk woord van welkom tot
de aanwezigen, in het bijzonder tot de af
gevaardigden van het Federatiebestuur van
de Vereenigingen voor Ziekenhuisverple-
ging in Nederland.
Na het openingswoord werden door den
secretaris van het Streekverband, den heer
C. H. Steenwinkel Jr. van Lisse de notulen
der vorige algemeene vergadering voorge
lezen, welke werden vastgesteld.
Uit het eveneens door den secretaris uit
gebrachte jaarverslag vernamen wij, dat
het Streekverband thans 17 aangesloten
vereenigingen telt, n.l. de vereenigingen
„De Verpleging" te Katwijk; „Voorzorg",
„Verplegingsfonds" en „St. Franciscus van
Assisië" alle te Katwijk aan den Rijn; „De
Onderlinge" te Leiden; Coöp. „Vooruit afd
Verplegingsfonds" Leiden; Prot. Zieken-
huisverplegingsfonds te Lisse; „Draagt El
kanders Lasten" Noordwijk; „Hulp in
Nood" Noordwijkerhout; „Draagt Elkanders
Lasten" Oegstgéest; „Draagt Elkanders
Lastén" te Valkenburg Z.-H.; R.-K. Zie-
kenhuisverplegingsfonds Voorhout; „On
derling Hulpbetoon" te Voorschoten;
„Draagt Elkanders Lasten" te Wassenaar;
Prot. Ziekenhuisverplegingsfonds te War
mond; „Ziekenzorg" te Wassenaar en R.-K.
Ziekenhuisverplegingsfonds „St. Joannes-de
Deo" te Lisse.
Het totaal der aangesloten verze
kerden bedraagt thans niet minder dan
81546, waardoor het Streekverband
„Bloembollenstreek" zich een vasten
zetel ziet toegewezen in het Federatie
bestuur van de Vereenigingen voor
Ziekenhuisverpleging in Nederland.
Uit het bovenstaande blijkt, dat de actie
steeds groeiende is en door de vereenigin
gen wordt begrepen, dat samenwerking op
het terrein van de Ziekenhuisverpleging
noodzakelijk en voor de plaatselijke ver
eenigingen van groote beteekenis moet
worden geacht. Den voorzitter werd dank
gebracht voor zijn vele werkzaamheden
voor het verband evenals den heer Steen-
winkel,
Bij het punt Ingekomen stukken en me-
dédeelingen werden eenige belangrijke za
ken naar voren 'gebracht. Zoo werd door
den voorzitter der Federatie mededeeling
gedaan van het 'feit, dat de aangesloten
vereenigingen bij de Federatie zijn vrijge
steld van het b'etalen van winstbelasting.
De vereenigingen voor Ziekenhuisverple
ging, die niet zijn aangesloten, zullen ech
ter haar aanslagbiljet wel toegezonden krij
gen. Deze vereenigingen kunnen zich ech
ter alsnog bij de.Federatie als lid opgeven.
Voorts kwamen nog verschillende punten
van internen aard ter sprake waarbij druk
van gedachten wérd gewisseld en door den
voorzitter van het Streekverband en den
voorzitter der Federatie op alle vraagstuk
ken werd ingegaan.
Aan het einde*, dezèr vergadering sprak
de voorzitter een 'woord van dank.
6842
(Ingez Med.)
JEUGDVER. „D. V. V."
Gisteren heeft bovengenoemde vereeni
ging- :twee bijeenkomsten gehouden, welke
werden bijgewoond door vele' ouders en ge-
noodigden. De jeugdige stichter en tegen
woordige voorzitter E. M. Langezaal, be
lichtte uitvoerig doel en streven van de
jeugdvereeniging. De bijeenkomst werd af
gewisseld door declamatie en door het eer
ste optreden van groepen van het Jeugd-
koolr. De jongedames Rie Keiler, Nelly de
Vries en Leny Lunenberg, lieten zich ook
afzonderlijk hooren. Aan mevr. v. d. Rey-
den en aan de hoofdpatrouilleleidster mej.
Harland. die zich bijzonder verdienstelijk
hadden gemaakt, werd een blijk van er
kentelijkheid aangeboden.
De zeer geslaagde bijeenkomsten werden
met het gezamenlijk opzeggen van de Vev-
eenigingsbelofte en semeenschappelijk ge
zang besloten.
PATER VAN HEUSDEN VERDRONKEN.
^Hetgeen sedert 18 December werd ge
vreesd, Is hedenmorgen op droeve wijze
'bevestigd, uit het water van de Haarlem
mertrekvaart is vanmorgen het lijk- opge-
vischt van den 55-Jarigen pater G van
Heusden van de Hartebrug-paroohie.
In den avond van den 18den December
was pater van Heusden. die hier ter stede
ongeveer twee jaar werkzaam was, op be
zoek geweest bij een familie aan den Haar
lemmerweg, waarna hij vermoedelijk in de
.duisternis te water is geraakt. In verband
met de ijsvorming bleven pogingen om zijn
lichaam reeds eerder tebergen, zonder
resultaat.
ONGEVEER 300 DEELNEMERS.
De weersomstandigheden zijn ook giste
ren den deelnemers aan de Merentochtèn
van den Zuid-Hollandschen Ijsbond niet
gunstig gezind geweest.. De invallende dooi
en de-sneeuwval weerhielden op het laat
ste. oogenblik velenvan hun aanvankelijk
voornemen om -aanden tocht deel te ne
men, zoodat in plaats van de verwachte
duizenden rijders er ongeveer driehonderd
personen aan de verschillende startpunten
verschenen.
Het beste waren zij eraan toe. die in de
vroege morgenuren waren gestart, toen het
nog slechts licht sneeuwde en de banen
overal duidelijk herkenbaar warenv
Later in den morgen werden de weers
omstandigheden steeds slechter. Op de me
ren zelve was het ijs bijzonder fraai, op de
verbindingswegen over het algemeen matig.
De deelnemers hadden de keuze tusschen
vier trajecten over respectievelijk 20, 40, 50
en 90 K.M.; de meesten hunner volbracht
ten den 40 K.M.-tocht; een zestigtal rijders
legde den 50 K.M.-tocht af, terwijl slechts
ongeveer 10 personen de kranige prestatie
verrichtten om het langste traject van 90
K.M. te voleindigen.
Hier ter stede finishte slechts één deel
nemer aan den Viermerentocht. n.l. een
inwoner van Naarden.
Uit de gemeente Ter Aar vertrok gister
morgen een groepje van 7 personen o.w. de
burgemeester, de heer Hogenboom, die allen
de moeilijkheden van sneeuw en wind wis
ten te overwinnen en de 90 K.M. uitreden.
Van de 300 deelnemers staakten er on
derweg 30 a 40 den strijd.
In verband met de - bijzonder moeilijke
omstandigheden, waaronder dezetochten
werden gebonden, besloot het bestuur van
den Z.H.IJ.B de prestatiebewijzen te ver-
hoogen. Deelnemers aan den 20 K.M.-tocht
ontvangen dus het speldje voor den Drie
meren tocht, enz., terwijl de tien rijders, die
den Viermerentocht tot een goed einde
brachten, behalve het Viermerenkruis een
speciaal schildje zullen ontvangen.
LUCHTBESCHERMING.
Openbare bekendmaking.
De Burgemeester van Leiden;
Gelet op artikel 12, lid 4 en lid 6, der Wet
betreffende bescherming tegen luchtaan
vallen;
Stelt, onder intrekking van de bij zijn be
sluit van 10 Mei 1940 ter zake gegeven voor
schriften, de volgende gedragsregels vast:
I. a. Gedurende de periode tusschen de
seinen „Luchtalarm" en „Luchtalarm ge
ëindigd" mag niemand, niet behoorende tot
het personeel van den Luchtbeschermings
dienst, of tot eenige door of vanwege het
Hoofd van den Luchtbeschermingsdienst
dezer gemeente aangewezen hulpploeg, zich
op den openbaren weg bevinden. Men zal,
zich bij het sein „Luchtalarm" op den
openbaren weg bevindend, zich terstond
naar een openbare schuilplaats moeten be-
gevén, dan wel, bij gebrek daarvan, in na
bijgelegen huizen een goed heenkomen die
nen te zoeken. Dit geldt eveneens voor in
zittenden van onder c genoemde rij- en
voertuigen, trams, enz.
'b. Publiek, dat zich bij het sein „Lucht
alarm" in eenig gebouw bevindt, moet ge
durende de periode van luchtalarm in dat
gebouw blijven.
c. Bestuurders van motorrijtuigen, rijwie
len of andere rij- of voertuigen, dan wel
bestuurders of geleiders van rij- en trek
dieren of ander vee, zijn op het sein „Lucht
alarm" verplicht, hetgeen 'door hen wordt
bestuurd of geleid onmiddellijk op het
uiterste rechter gedeelte van den weg té
plaatsen, alvorens den openbaren weg te
verlaten. Daarenboven zijn bestuurders of
geleiders van rij- en trekdieren of ander vee
verplicht, de door hen bestuurde of geleide
dieren aan den kop vast te binden, dan
wel e wielen van het voertuig met de rem,
of met een ketting vast te zetten. Trams
moeten zoodanig worden stilgezet, dat zij
het verkeer niet in den weg staan.
II. Het is aan bestuurders of houders van
motorrijwielen en rijwielen verboden deze
voertuigen tusschen zonsondergang en zons
opkomst onbeheerd op den openbaren weg
te laten staan.
III. Het is verboden gebruik te maken
van eenig signaal, waarvan de klank met
dien van een sirene overeenkomt, anders
dan Voor het geven van het sein „Lucht
alarm" op last van het Hoofd van den
Luchtbeschermingsdienst.
IV. Een ieder is verplicht de door of na
mens het Hoofd van den Luchtbescher
mingsdienst gedane aanwijzingen of beve
len 'stipt en onmiddellijk uit te voeren.
Bovenstaande bepalingen treden in wer
king op den dag, waarop deze Openbare Be
kendmaking. is afgekondigd.
De Burgemeester van Leiden,
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Leiden, 3 Februari 1941, 6873
(Ingez. Med
CENTRALE KEUKEN.
De 'aandacht wordt er op gevestigd, dat
evenals in de andere uitreiklokalen, op a.s.
Dinsdag 4 Februari, wanneer voor het eerst
het uitreiken yan knip- en het verkoopen
van dagkaarten in het voormalige stations
gebouw aan den Heerensingel tusschen 10
en 12 uur zal plaats hebben, men dan peul
vruchtenbonnen of wisselbonnen hiervoor
moet medebrengen. 6876
De Directeur van den Gemeentelijken
Dienst voor Maatschappelijk Hulpbe
toon.
TENTOONSTELLING JOHAN VAN
DEVENTER IN „PRO ARTE."
De opening.
In de kunstzaal „Pro Arte" is Zaterdag
middag de tentoonstelling van schilderijen
van den Amsterdamschen schilder Johan
van Deventer in het bijzijn van een groot
aantal belangstellenden door den heer
Evert „van Eeden geopend. De heer Van
Eeden stelde in zijn openingswoord voorop,
dat men moet leeren van schilderijen te
houden, nadat men heeft geleerd schilde
rijen te zien. Het zien is dikwijls een gave
en meer.nog een kunde, maar het liefheb
ben van "schilderijen vereischt den geheelen
mensch. Omdat de schilder zijn ziel in zijn
werk heeft gelegd. houdt men van datgene
wat den schilder het meest eigen is, wan
neer men een schilderij heeft leeren lief
hebben. Het gaat om het waarnemen van
het leven in zijn schoonste uitingen, zoo
dat het vanzelf spreekt dat deze schoone
uitingen weerklank in ons vinden waar wij
de dragers van datzelfde leven zijn.
Spreker noemde het mooi-vinden van
een schilderij de ontmoeting van mensch
en mensch. een oogenblik van diep en in
nig herkennen, als het ware gekristalli
seerd in het kunstwerk waaraan wij onze
aandacht schenken. Terloops vond hij hier
in het antwoord op de vraag, die in onze
dagen zoovelen zich stellen: „hoe komen
>vij tot een gemeenschapskunst?" en con
cludeerde, dat, eer de kunst tot de gemeen
schap zal' spreken, eer de allerinnigste
uitingen van een mensch door de gemeen
schap herkend zullen worden, deze ge
meenschap eerst zoozeer in'al haar gele
dingen ontwikkeld zal moeten zijn, dat zij
als gezamenlijke menschheid den kunste-
naar-als-mensch zal herkennen.
Dit alles paste spreker toe op het werk
van Johan van Deventer, zooals het in deze
zaal is opgehangen en waaruit blijkt dat
Van Deventer iemand is. die zich gaarne in
de dingen van het veelkleurige dagelijksche
leven verdiept, maar die er volkomên bo
venuit blijft staan. Waar levendigheid,
waar kleur en waar contrasten zijn. daar
heeft hij zijn werk gemaakt, dat hem een
geheel aparte plaats in de moderne Ne-
derlandsche schilderkunst doet innemen.
Zoo zeide spreker den mensch in Van De-
venters werk te hebben herkend.
Tot slot deed spreker een beroep op de
aanwezigen het werk van een kunstenaar
toch niet altijd met zooveel vormelijke te
rughoudendheid en met zulk een zakelijk
uiterlijk te beschouwen. Men vergete voor
al nooit dat elk kunstwerk door een
mensch is gemaakt en dat elk kunstwerk
ons iets heeft te zeggen.
Wij komen er op terug.
TERAARDEBESTELLING VAN DEN HEER
H. KERKMEYER.
Op de begraafplaats Rhijnhof heeft Za
terdagmorgen met corpseer de teraardebe
stelling plaats gevonden van het stoffelijk
overschot van wijlen den heer H. Herk-
meyer, in leven rechercheur van pplitie,
die dezer dagen plotseling is overleden.
Toen de stoet met het stoffelijk over
schot voor het politiebureau aan de Zonne-
v^eldstraat was gearriveerd, werd namens
het politiecorps een krans aan den lijk
wagen gehecht.
Vervolgens werd naar de begraafplaats
Rhijnhof gereden.
Vier collega's van den overledene fun
geerden als slippendragers, achter hen
volgden de overige rechercheurs met den
inspecteur der recherche, den heer De Gast
en ten slotte een 40-tal agenten in uni
form. Voorts ging in den stoet mee het
Leidsch Politiemuziekgezelsohap met om
floerst vaandel, onder leiding van den
directeur, den heer N. Bolderdijk.
Op de begraafplaats, waar vele vrienden
van den overledene aanwezig waren, werd
aan de groeve het woord gevoerd door den
commissaris van politie, den heer R. J.
Meyer en door den agent van politie, den
heer Wioherink namens den Alg. Ned. Po
litiebond, die beiden de kwaliteiten van
den overledene dankbaar herdachten en
hem schetsten als een nauwgezet ambte
naar en voortreffelijk collega.
Zoowel op Rhijnhof als op weg daarheen
bracht het m-uzikcorps treurmuziek ten ge-
hoore.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
Voordracht van den heer Voorbeytel
Cannenburg.
In de alhier gehouden maandelijksche
vergadering van de maatschappij der Neder-
landsche Letterkunde, heeft de heer W.
Voorbeytel Cannenburg een lezing gehouden
over „De groote ontdekkingsreizen der
Nederlanders".
Spreker begon met de groote ontdekkings
reizen der Portugeezen en Spanjaarden in
herinnering te brengen, welke naties in de
15e en 16e eeuw zooveel tot het bekend
worden onzer aarde hebben bijgedragen.
Maar toen aan het einde der 16e eeuw de
Hollandsche scheepvaart opkwam, beston
den er over het uiterste Noorden en Zuiden
onzer aarde toch nog zeer eigenaardige be
grippen en het zijn wel in de eerste plaats
onze landgenooten geweest, die door hun
ontdekkingen de uitgestrekte Noord- en
Zuidpoollanden van de wereldkaart deden
verdwijnen.
Achtereenvolgens liet spr. dan de grQote
ontdekkingsreizen der Nederlanders de
revue passeeren. Allereerst werden de reizen
n&ar het Noorden behandeld (1595'97) en
wel in het bijzonder de laatste, op welken
tocht Spitsbergen en het Bereneiland wer
den ontdekt. Zooals bekend, eindigde deze
tocht met de beroemde overwintering op
Nova Zembla; de ziel der onderneming,
Willem Barents stierf op den terugtocht in
de open sloepen, maar zijn na zijn dood ge
publiceerde kaart van de Noordpoolstreken
is de eerstef waarop in plaats van het Noord-
poolland een open ijszee voorkomt.
Daarna gaf spreker een overzicht van de
wereldreis van Schouten en le Maire (1615
'17), welke ten doel had het onbekende
Zuidland nader te ontdekken en te trachten
een weg naar Oost-Indië te vinden zonder
daarbij het monopolie der O.I.-Compagnie
voer de vaart .op Indië om Kaap de Goede
Hoop of door Straat Magelhaes, te schen
den. Die weg werd gevonden: inplaats van
door Straat Magelhaes kwamen de schepen
om Vuurland heen in de Stille Zuidzee en
ook thans nog herinneren namen als „Straat
le Maire" en „Kaap Hoorn" er aan dat het
nieuwe vaarwater, dat later voor de scheep
vaart zulk een uitnemend belang zou wor
den, (jDrsDronkèlijk door de Hollanders
werdontdekt. Tevens kreeg het geloof aan
het onbekende Zuidland door deze ontdek
king den eersten grooten schok.
Na de pauze behandelde soreker de reizen
bezuiden den Indischen Archinel, die de ge-
heele Noord- en Westkust van Australië als
mede een groot deel der Zuidkust in beeld
deden brengen Ten deele waren deze ont
dekkingen van toevalligen aard. ten dpele
waren zii het gevolg van bepaalde ontdek
kingstochten. vanuit onzen Archipel onder
nomen. Tot de laatste behoorde ook de be
kende reis van Jan Abel Tasman (1642'43)
die geheel Australië omzeilde en on d>en
tocht Tasmanië en Nieuw Zeeland ontdekte,
welke reis sor. uitvoerig behandelde. Tpu
slotte werdpn ook nog enkele in de 18e °n
19p eèuw ondprnompfi rpizen kort behandeld.
Een aantal lichtbeelden van oude taar
ten en Drenten uit de oorspronkelijke reis
beschrijvingen lichtte de lezing nader toe.
AANGEHOUDEN.
Ais verdacht zich aan eenige inbraakjes
te hebben schuldig gemaakt, zijn door de
politie alhier twee 17-jarige jongens aan
gehouden.
Voorts is aangehouden de 34-jarlge A. N.,
die van een opslagplaats kolen had ont
vreemd,
2—1
