GEMENGD NIEUWS LEtDSCH Dmm Dsndcrdag JO Januari 1941 Derde Mad Wo. 24800 Licht in het nachtelijk duister Zweden's financieel© zorgen in oorlogstijd Slsie Jaargang Struikroover, die zichzelf overviel Poging tot berooving Dieven drongen een winkel binnen Aanzienlijke sommen voor defensie en werkverruiming Een leening met kans op de honderdduizend Om uit te knippen en te bewaren BRABANTSCHE JONGEMAN DEED VREEMDE DINGEN TER WILLE VAN DE LIEFDE. Zondagavond vervoegde zich, gelijk giste ren is gemeld, bij de politie te Princenhage een 21-jarige tuinder, wonende aldaar, ten einde aangifte te doen van een hem zoo pas overkomen overval met roof. Hij had, aldifs luidde zijn relaas, zijn meisje thuis gebracht, dat woonachtig is in Den Emer onder Breda, en keerde per rij wiel naar Princenhage terug, toen hij ter hoogte van Gageldonk plotseling met een stuk hout van de fiets werd geslagen, waar na drie onbekende personen zich op hem wierpen, zijn kleeren losrukten en open scheurden en hem zijn polshorloge en por- temonnaie met ongeveer acht gulden ont roofden. Na hem vervolgens te hebben mis handeld waren de drie personen in de richting Breda verdwenen. Aldus het ver haal van den nogal opgewonden en vrij erg toegetakelden jongeman. De politie toog direct op onderzoek uit, zich daarbij bedienende van de hulp van den rijksveldwachter Hagenaars uit Breda met zijn politiehond Alex. Alex deed goed werk, bracht de afgerukte knoopen bijeen, spoorde de weggeworpen portemonnaie, die nog 41/2 cent bevatte, op en bracht ook nog het polshorloge aan, dat den jongeman was ontnomen. Maar een spoor vond Alex niet. Toch zette de politie haar onderzoek krach tig voort, kwam te weten, dat het meisje den laatsten tijd anonieme brieven ontving en hoorde, dat ongeveer een week vroeger op nagenoeg dezelfde plaats een andere in woner van Princenhage was lastig gevallen, doch nog had kunnen ontkomen. Naar aanleiding van het voortgezette on derzoek vond de heer Visser, chef van po litie te Princenhage, het ten slotte ge- wenscht den jongeman zelf eens flink aan den tand te voelen, zoo meldt het Hbld. Aanvankelijk bleef deze bij zijn oorspron kelijke verhaal, maar geleidelijk werd het net van strikvragen vaster om hem aange haald; gistermiddag zag hij geen uitkomst meer. Hij legde een volledige bekentenis af. Den aanval had hij geheel zelf. in scène ge zet. Hij had de knoopen van zijn jas gerukt en weggeworpen, zijn horloge en portemon naie eveneens en daarna met een schaar zijn kleeren vernield. Om nog meer den schijn van werkelijkheid aan alles te ge ven was hij daarna op den grond gaan rol len om een worsteling te kunnen voorwen den. Wat de anonieme brieven betreft, die zijn meisje ontving, deze waren door hem zelf geschreven. Bovendien schreef hij er ook eenige aan zichzelf en liet deze dan zijn meisje lezen. En dat alles had hij ge daan om meer indruk bij haar te maken, zich daardoor zekerder te maken van haar liefde, omdat hij altijd bang was haar te verliezen. De acht gulden, die geroofd zou den zijn, bestonden slechts in zijn verbeel ding, want de 4i/2 cent, terug gevonden in de portemonnaie. hadden zijn geheele rijk dom gevormd. Het geheel $vas echter keurig ineengezet. Niets was verzuimd, zoodat de politie aanvankelijk wel geloof moest schenken aan het verhaal van den fantast, voor wien deze zonderlinge manier van liefde verwerven nog een staartje zal heb ben. Wat den aanval betreft op dezelfde plaats op een anderen inwoner van Prin cenhage, ongeveer acht dagen vroeger, het geen de politie eerst nu te Hooren kreeg, ook daarnaar zal een onderzoek worden inge steld. Het laat zich begrijpen, dat de oplos sing van deze zaak de rust in de omgeving heeft hersteld. HET SLACHTOFFER HAD F. 1500 OP ZAK. In den laten Dinsdagavond werd te Le pelstraat (Gemeente Halsteren, Noord.- Brabant) de 66-tjarige landbouwer J. van Overveld, toen hij thuis kwam en zijn fiets in het berghokje wilde plaatsen, door twee personen overvallen. Een hunner sloeg met een z.g. vlaszeis naar hem, gelukkig zon der hem te raken. Op het hulpgeroep van den landbouwer kwam'zijn zoon toeloopen. De onverlaten achtten het toen geraiden het op een loopen te zetten. Zij wisten in in het duister te ontkomen. Inmiddels werd de gemeentepolitie ge waarschuwd. Op aanwijzing van Van O., die een der daders meende herkend te heb ben, poogde de politie dezen te achterha len, doch dit leverde geen resultaat op. Gisterochtend echter werd hij gearresteerd Het was de 24-jarige S. van L. uit Lepel straat, die tijdens zijn verhoor een beken tenis aflegde. Naar den tweeden dader wordt nog ge zocht. Omtrent de aanleiding vernamen wij, dat Van O. Dinsdag eenige koeien had ver kocht. De opbrengst daarvan, een som van ongeveer 1500 gulden had hij in zijn zak. Voordat hij huiswaarts keerde, had hij zich in gezelschap, waartoe ook de gearresteer- de behoorde, hierover uitgelaten. AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN. Maandagavond geraakte de 68-jarige J. J. Donker uit de Westerbeekstraat te Rot terdam bij het station in de Rosestraat be kneld tusschen de treeplank en het perron, doordat hij te vroeg uit een rijtuig van een stoomtram der R.T.M. stapte. Het slachtof fer kreeg inwendige kneuzingen en werd in het Zuiderziekenhuis opgenomen. Hoe wel de gevolgen van het ongeluk zich aan vankelijk niet zoo ernstig lieten aanzien, is de man gistermorgen aan zijn verwondin gen overleden. DOOR HET IJS GEZAKT EN VERDRONKEN. Gisteren is de 40-jarige gehuwde brieven besteller G. de Jong te Terhorne (Fr.) door het - - DE CHEF MET REVOLVER IN BEDWANG GEHOUDEN. Eergisteravond omstreeks zes uur dron gen twee mannen de schoenenzaak van Huf aan den Nieuwendijk te Am sterdam binnen. De chef werd met een revolver in bedwang gehouden. Met medeneming van ongeveer honderd gulden uit het kasregister verdwenen de mannen. FABRIEKSDIEFSTALLEN TE WORMERVEER. Opgehelderd voor zij ter plaatse ontdekt waren. Gisteravond om tien uur werd op de Zaanbrug tusschen Wormerveer en Wormer de in Wormer wonende ongeveer 35-jarige stoker L., die op de fiets van zijn werk huiswaarts keerde, door de politie aange houden ter controle van den inhoud van twee benzineblikken, die achter op de fiets waren bevestigd. Het vermoeden van de politie, dat hierin boterolie, afkomstig uit de oliefabriek ,,De Toekomst", waar de aan gehoudene werkt, werd vervoerd, bleek juist te zijn. De stoker werd gearresteerd en aan een verhoor onderworpen. In den loop van den dag zijn verschil lende huiszoekingen verricht, waarbij een groot aantal gestolen artikelen in beslag werd genomen. Negen personen, allen vaste arbeiders bij genoemde fabriek, voorname lijk stokers en machinisten, zij n gearres teerd. De hoofddaders zullen ter beschik king van de justitie worden gesteld. In totaal werden in beslag genomen zes tien zakken steenkolen, ongeveer honderd liter boterolie, 29 baallakens ((viltdoeken) en verder gereedschappen, machine-onder- deelen, leer enz. De diefstallen, die hoofdzakelijk in de nachtelijke uren plaats vonden, waren door de directie nog niet ontdekt. VADER VERGREEP ZICH AAN ZIJN BABY Verleden week kreeg een arts te Rotter dam achterdocht ten aanzien van de doods oorzaak van een jeugdig meisje. Daardoor kwam een geval van doodslag aan het licht. De vader, de 27-jarige los werkman H. L., wonende in de omgeving van het Noordplein, verloor door het aanhoudend huilen van het kind zijn kalmte en ver greep zich in zijn woede aan het kind, dat slechts drie maanden oud is. L. is gisteren naar het huis van bewaring overgebracht. BUITENLANDSCH GEMENGD. LOS ANGELES DOOR AARDSCHOK GETROFFEN. Een hevige aardschok heeft gistermiddag laat de stad Los Angeles en omgeving ge troffen. Het ergst was de schok te merken in de zakenwijk. Lichtere bevingen zijn waargenomen in verschillende plaatsen aan de Californische kust. Omtrent de schade is nog niets naders medegedeeld. BEKEND HOTEL VERDWIJNT. Hotel Des Thermes te Oostende. Het beroemde hotel Des Thermes te Oostende, waaraan zooveel herinneringen zijn verbonden en dat vroeger de eer ge noot. vorsten en prinsen te herbergen, wordt thans voor 800,000 frank verkocht en zal gesloopt worden. Het klink eigenaardig, wanneer men hoort, dat er nog steeds een procedure aan hangig is, loopend over het opeischingsbe- drag van dit gebouw in 19141918, nu in- tusschen reeds een tweede oorlog het land heeft beroerd. Tijdens de laatste zitting van den ge meenteraad werd nog beslist, dat de stad Oostende in rechte zou treden, betreffende het bedrag, dat zij moet uitbetalen aan den eigenaar, voor de inbeslagneming van het gebouw tijdens den vorigen oorlog. ARCHEOLOGISCHE VONDSTEN IN SPANJE. De directeur van het Provinciale Museum te Alicante heeft in de buurt van La Go- teta de resten van een archaïsch dorp ont dekt, dat uit den tijd var. 2500 jaar v. Chr. schijnt te stammen. Verder is tijdens graafwerk voor den bouw van een huis in de buurt van Cordova op acht meter diepte een begraafplaats uit de vierde eeuw van onze tijdrekening ge vonden. Behalve verschillende andere voor werpen, heeft men twee graven blootge legd. SPOORWEGONGELUK IN AMERIKA. Een ernstig spoorwegongeluk wordt uit Sandersvllle (Missouri) gemeld. Een troe pentransporttrein, die op weg w3s naar Camp Shelby, ontspoorde én de locomotief en zes wagons sloegen om. De machinist werd gedood en 25 leden van de nationale garde werden zwaar gewond. BOSCHBRANDEN IN ARGENTINIË. In de bergwouden van het Zuidelijke ge bied Chubut aan de Chileensche grens is eenige dagen geleden een brand ontstaan, die intusschen een verontrustenden om vang heeft aangenomen. Tot dusver zijn ongeveer 1000 h.a. voor een groot deel uit waardevol, edel hout, bestaand bosch aan de vlammen ten prooi gevallen. De omge ving van het brandende woud is in verre omgeving met asch bedekt. De aangren zende nederzettingen en dorpen zijn ge deeltelijk door de bewoners verlaten wegens de onverdraaglijke hitte en het dreigende gevaar. Aan de rookwolken kan men zien, dat verscheidene afzonderlijke brandhaar den aanwezig zijn, zoodat vermoed wordt, dat de brand niet door onvoorzichtigheid, maar misschien door veedieven of smokke laars aangesticht is, toen zij zich trachtten t eonttrekken aan achtervolging door de gendarmerie. De lokale autoriteiten hebben de regeering verzocht om zending van vliegtuigen met brandblusch-apparaten aangezien de militairen, die te zamen met de bewoners dag en nacht werken aan de bestrijding van den brand, de vlammen niet meester worden. Uit Alpachiri in het ten Westen van de provincie Buenos Aires gelegen gebied la Pampa, wordt gemeld, dat daar een reus achtige brand is gebluscht, die een week lang gewoed heeft op een grootgrondbezits- terrein. Ruim 7000 h.a. bosch, akkers en weide werden verwoest. Groote aantallen paarden en runderen konden niet vluch ten uit de met prikkeldraad afgerasterde weiden. Zij kwamen in de vlammen om. Ös gezakt en verdronken. Onze Scandinavische correspondent schrijft d.d. 14 dezer uit Stockholm: Het is nog niet zoo lang geleden, dat een groot deel van de Zweedsche pers ach en wee jammerde, omdat de minister van fi nanciën zich verstout had, een begrooting te presenteeren, die boven het milliard uit kwam. Dat die begrooting in evenwicht was was niet anders dan zooals het hoorde en daar de tijdsomstandigheden hoogere uit gaven noodig en tevens grootere inkom sten mogelijk hadden gemaakt, wilde men meestal ook wel toegeven, maar toch beviel dat tiende cijfertje voor de komma velen niet: was je eenmaal over het mil liard heen, dan was er, zoo voorspelde men somber, geen houden meer aan. En'er was inderdaad geen houden meer aan. Er zijn elk jaar een paar honderd mil- lloen bijgekomen, de begrooting voor het komende dienstjaar is het tweede milliard gepasseerd, over het wat minder in de on zekere toekomst liggende dienstjaar 1940- 1941 zal de rijksrekening heel reëel het derde milliard overschrijden én naar men vermoedt op rond 3.600 millioen aan uit gaven komen, hetgeen ruig geschat een 1.700 millioen kronen meer zal zijn dan de totale inkomsten. Maar men aanvaardt zulke cijfers, omdat men weet, dat de uit gaven voor defensie gestegen zijn tot een zelfde bedrag per maand als in 1936 nog voor een jaar voldoende werd geacht, men is overtuigd van de onvermijdelijkheid van een tekort van meer dan anderhalf mil liard kronen, nu de bewaking van de neu traliteit en de aanschaffing van materia len ter versterking van de weerbaarheid zeer aanzienlijke buitengewone uitgaven eischen. Daarom wekt een begrooting zoo als de minister van financiën Wigforss. bij de opening van den Rijksdag glimlachend aan de voorzitters van beide Kamers over handigde, nauwelijks critiek, ook al is het een begrooting, die op papier een flink overschot aanwijst, terwijl men wéét, dat dit in de praktijk in een nog veel grooter te kort veranderen zal, en ook al kunnen de ijveraars voor bezuiging er slechts bezuini gingen in ontdekken tot een totaal bedrag van netto zeven en twintig millioen. Er is wel hard naar zuinigheid gestreefd, maar om één voorbeeld te geven te genover het ingetrokken subsidie van 30.000 kronen voor „geleerde boeken, leer boeken en tijdschriften" en de 10.000 kro nen waarmee de staatssteun voor propa- gande voor geheelonthouding verminderd is, staat een met het oog op de tijdsom standigheden brooönoodig geachte verhoo ging van de staatsbijdrage voor openbare bibliotheken met 40.000 kronen. En voorts hebben de stijging van de brandstoffen- prijzen, crisistoeslagen en andere automa tische verhoogingen van uitgaven er voor gezorgd, dat van de bezuinigingen op pa pier ten bedrage van 107 millioen maar net een vierde deel overgebleven is. Uitgaven, die niet op de begrooting voorkomen. De buitengewone uitgaven voor defensie en voor werkloosheidsbestrijding, die noodig zullen zijn, zoolang de toestand niet ge woon is, komen niet op de begrooting voor. Niemand kan met eenige zekerheid zeggen, hoe voor Zweden de situatie over een half jaar zal zijn, laat staan over bijna ander half jaar, wanneer het dienstjaar afloopt, waarvoor nu zoo goed en zoo kwaad als het gaat de begrooting vastgesteld moet wor den. Voor werkloosheidsbestrijding door werkverruiming krijgt men binnenkort een aanvullende reserve-begrooting. op grond waarvan de regeering de mogelijkheid krijgt om een paar honderd millioen te ge bruiken voor openbare werken, eventueel reeds ta het komende voorjaar of zoo noo dig in den volgenden winter, dus in het volgende begTootingsjaar, al kunnen die Het is zoowel 'smorgens als 'savonds duidelijk te merken: de dagen be ginnen weer te lengen. Maar toch: bij gebrek aan bunstverlichting is het 'sawonds ongemakkelijk donker op de wegen en wanneer dan ook nog de maan ons in den steek iaat, is het voor de besturen van vereenlglngen e.d. van belang te weten, op weitoe data de natuur in meerdere of mindere mate „verlichtend'' optreedt, opdat zij bij het Uitschrijven van vergaderingen, uitvoeringen, enz., daarmede rekening kunnen houden. Op de bovenstaande grafiek vindt men voor de maand Februari aange geven in welke mate het op lederen ajvond helder dan wel minder helder af volslagen duister zal zijn, waarbij uit den aard der zaak de bewolking de eenige risico-faetor In onze voorspel ling vormt. In verticale richting leest men de data af; ln horizontale richting de uren van 0 tot 24 uur. De Uurvakken van 's morgens ongeveer 9 uur tot 's avonds circa half zeven gedurende welke er daglicht is, zijn wit gelaten. Ter linkerzijde daarvan ziet men middels een gevarieerde arceering den graad van helderheid gedurende de uren van middernacht tot ongeveer 9 uur, ter rechterzijde op dezelfde wijze van 's avonds 6'/: uur tot middernacht. Geheel rechts hébben wij bovendien voor iederen dag de tijdstippen van maans-op- en -ondergang aangegeven. Wij raden onzen lezers aan deze tabel uit te knippen en te bewaren en spreken de hoop uit, dat zij aan vereenigingsbesturen e.d. goede diensten zal bewijzen bij het uitschrijven van vergaderingen, de vaststelling van uitvoeringen, enz. werken ook uitgesteld worden zoolang zij niét als werkverruimingsobjecten noodig zijn. Het hangt met andere woorden dus geheel van de situatie op de arbeidsmarkt af, óf en wanneer en in welke mate die re- serve-credieten van een paar honderd mil lioen aangesproken zullen worden. In dit verband kan aangestipt worden, dat minis ter Wigforss in zijn toelichting tot de be grooting ten aanzien van de ontwikkeling van den economischen toetstand in Zwe den een zeker optimisme uit. Het laagste punt der productiedaling. Hij beroept zich daarbij op een rapport van het conjunctuurinstituut, volgens welk rapport de productie-daling tengevolge van de versperring van voor Zweden belang rijke handelswegen, nu blijkbaar haar laagste niveau bereikt heeft, terwijl er kans bestaat op eenige stijging van het produc tie-volume van de export-industrie als ge volg van de handelsverdragen met Duitsch- land, Rusland en Italië en op een opleving in het bouwbedrijf. Ook de buitengewone uitgaven voor de fensie worden op een aanvullende begroo ting' ondergebracht, maar hoe groot het eindbedrag daarvan zal zijn, valt nog niet op een paar honderd millioen kronen nauwkeurig te zeggen, ook al neemt men bij het opmaken vai\ die begrooting, om in alle onzekerheid tenminste eenig houvast te hebben, aan, dat de situatie zoodanig blijft, dat de ncutraliteitswacht op haar tegenwoordige sterkte gehandhaafd, kan en moet worden. Dit vooropgesteld zullen de loopende uit gaven voor bewaking en voor opleiding en verdere oefening in 1941'42, evenals in het loopende dienstjaar, 800 millioen kro nen bedragen of een kleine 300 millioen meer dan er op de gewone begrooting on der het hoofdstuk defensie is uitgetrokken. Daarbij komen de kosten voor aankoop en aanmaak van oorlogsmateriaal van allerlei aard. Voor het loopende dienstjaar rekent men hiervoor met een bedrag van rond an derhalf milliard kronen, voor het volgende spreekt men van ten minste een half mil liard en ten hoogste een heel. Van dit over twee jaren verdeeldebedrag van 2 a 2.5 milliard kronen of ongeveer een milliard gulden wordt volgens een mededeeling van den minister van Defensie ongeveer een half milliard besteed aan munitie, een onge veer gelijk bedrag aan wapens en vecht- wagens, weinig kleinere bedragen aan oor logsschepen en vliegtuigen en de rest aan kleeding, auto's enz. Dat men, bij ongewij zigde politieke omstandigheden, het vol gende begrootingsjaar met een aanmer kelijk lager bedrag voor materiaal-aan schaffing zou kunnen volstaan, wijst er op, dat het grootste deel van het materiaal, dat onder de tegenwoordige omstandighe den noodig wordt geacht, binnenkort aan geschaft zal zijn. Hierbij kan aangeteekend worden, dat er gewerkt wordt aan een re organisatie van de weermacht, die echter in vele opzichten in de praktijk al doorge voerd zal zijn voor zij in haar geheel op papier staat. Zoo is nu reeds voorgesteld den militairen diensttijd normaal op een jaar te brengen, den tijd voor herhalings oefeningen niet meegerekend. Dekking nog niet gevonden. Tengevolge van de hooge militaire uit gaven zal het loopende dienstjaar een te kort opleveren van ongeveer 1.700 millioen kronen, terwijl liet tekort over het volgen de dienstjaar op 600 a 1000 millioen ges- schat wordt. Hoe de minister van Finan ciën aan al dat geld moet komen is hem nog niet duidelijk en afgezien van een weeldebelasting en een gewijzigde belas ting op oorlogswinsten, die in voorberei ding zijn, wil hij daarom voorstellen tot nieuwe of verhoogde heffingen uitstellen tot men beter kan beoordeelen, hoeveel er werkelijk noodig zal zijn en hoeveel daar van uit belastingen of uit leeningen geput moet worden. Intusschen is het minister Wingfor&s duidelijk, dat inflationistisohe gevolgen van de zeer hooge extra-staats uitgaven alleen voorkomen of althans be langrijk geremd kunnen worden, wanneer de particuliere consumptie dienovereen komstig verminderd wordt, met andere woorden, wanneer het Zweedsche volk die mUllarden voor defensie bijeenspaart door minder te verbruiken, minder te koopen. Defensieleening met kans op de honderdduizend. Van de 800 millioen, die het afgeloopen jaar op de eerste defensieleening zijn in geschreven, was naar men aanneemt nog geen volle 300 millioen als nleuw-gespaard te beschouwen. Nu komt er een tweede defensieleening, welke 500 millioen groot zal zijn, een looptijd van 10 jaren zal heb ben tegen vijf voor de eerste en on veranderd vier procent rente doen. Dat wil zeggen, men kan vier procent rente krij gen, maar voor de attractie wordt er ook een tranche uitgegeven tegen drie procent plus een kansje op de honderdduizend en hoewel nuchtere economen verwachten, dat het met die tweede leening niet zoo vlot zal gaan als met de eerste en nuchtere beleggers riatuurlijk de obligaties met de zekere vier procent prefereeren, zijn er toch ook optimisten, die gelooven, dat juist die kans op een premie de deelneming aan de nieuwe leening sterk zal stlmuleeren en zeer velen er toe zal brengen in de zes maanden tot den dag van betaling geld bijeen te sparen voor zoo'n premie-obligatie mét nog drie procent op den koop toe. De directeur van het bureau voor de nationale schuld is, hoewel hij de staatsschuld het afgeloopen jaar met zeventig procent heeft zien stijgen, een groot optimist en een goed psycholoog en vol nieuwen moed is hij de nieuwe campagne begonnen. De aanplakbiljetten zijn bij tienduizenden ge drukt, tweehonderd persmensohen zijn door drie ministers ingelicht, in alle hoeken van het land zijn propaganda-commissies aan het werk en binnenkort zal men dansen op den obligatie-wals en zal de radio de Zweedsche luisteraars den nieuwen obllga- tie-marsch net zoo vaak in de ooren toe teren tot alle peuters hem neuriën en alle jongens hem fluiten. En als het dan mee loopt krijgt minister Wigforss op tijd de vijfhonderd millioen, die tenminste een deel van zijn tekort aanzuiveren en kan hij plannen voor nieuwe heffingen of voor een gedwongen leening tenminste neg weer een tijdje uitstellen. C. G. B. (Nadruk verboden).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 9