De strijd tegen Engeland
De bespreking van
Roosevelt's voorstellen
8! sfe Jaargang
No. 24789
staatsleening
VRIJDAG 17 JANUARI 1941
Duitsch
W eer machtsber icht
Engelsche kruiser
gezonken
Ook de „Illustrious"
verloren
WINTERHULPEN ED£RLAND
Behandeling getraineerd
a
Frankrijk wil met
verleden breken
De aanslag op koning
Faroek
Verspreide Berichten
Uitgifte van
Verduisteren:
18.00 uur
9.40 uur
een nieuwe
Rente van 4% en een
looptijd van 10 jaar
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. 'Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden -f- portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maa-kte gisteren bekend:
Het luchtwapen heeft gisteren overdag
tijdens een gewapende verkennig een troe-
penkamp en een ander doel in Zuid-Oost
Engeland met bommen bestookt.
In den afgeloopen nacht hebben forma
ties gevechtsvliegers ondanks den ongun-
stigen weerstoestand voortdurend voor den
oorlog belangrijke doelen in een stad in
Midden-Engeland, in geringen omvang ook
te Londen aangevallen. Het station van
Dover heeft verscheiden voltreffers gekre
gen. Voorts zijn weer mijnen gelegd voor
Engelsche havens.
De vijand heeft In den afgeloopen nacht
op verscheiden plaatsen in Noord-Duitsch -
land brisant- en brandbommen geworpen.
Te Wilhelmshaven is brand in verscheidene
huizen ontstaan. Het energieke ingrijpen
van den veiligheids- en hulpdienst en van
de zelfbescherming kon echter uitbreiding
van deze branden voorkomen. Ook in het
havengebied lagen enkele brandbommen te
gloeien, zonder evenwel noemenswaardige
schade aan te richten. De verhezen te Wil
helmshaven bedragen twintig dooden en
35 gewonden.'
BRANDWACHTDIENST IN ENGELAND.
De Ëngelsche minister van veiligheid,
Morrison, heeft een verordening uitgevaar
digd, naar Associated Press meldt, dat alle
Engelschen tusschen 16 en 60 jaar, zoowel
mannen als vrouwen, opgeroepen worden
door den brandwachtdienst. Het zou in dit
geval aan gegoeden niet geoorloofd zijn
menschen te huren om dezen dienst van
hen over te nemen. De brandwachts moe
ten 48 uur per maand zonder vergoeding
dienst doen.
Het hoofd van de politie te Manchester
die tevens commandant van de brandweer
is, heeft medegedeeld, dat bij een der
gxoote nachtelijke aanvallen der Duitsche
luchtmacht op Manchester 37 brandweer
mannen om het leven gekomen zijn. Vier
der slachtoffers behoorden tot brandweren
uit andere steden, die te hulp gesneld
waren.
Het Britsche ministerie van gezondheid
heeft, volgens den Britschen nieuwsdienst,
verordend, dat alle kinderen beneden de 14
jaar uit Londen moeten worden geëva
cueerd. (D.N.B.)
Volgens den Londenschen berichtendienst
heeft de Britsche admiraliteit meegedeeld,
dat de schade, die de Britsche kruiser
„Southampton" Vrijdag jJ. heeft opgeloo-
pen, tot het totale verlies van den oorlogs
bodem heeft geleid. De uitgebroken branden
konden niet meer gebluscht worden en zij
bereikten zulk een omvang, da: net schip
opgegeven moest worden.
Daar het onmogelijk was, het schip een
haven binnen te sleepen, moest het door de
eigen bemanning tot zinken gebracht
worden.
De Britsche zware kruiser „Southampton"
was 9100 ton groot en had een snelheid van
32.5 knoopen. Het schip is gebouwd in de
jaren 19341937. Het had een actieradius
van 10.000 zeemijlen. De bewapening bestond
uit 12 stukken van 15.2 c.M. en 8 van 10.2
c.M., alsmede 6 torpedo-lanceerbuizen en het
noodige luchtdoelgeschut. Het had 3 vlieg
tuigen aan boord.
Het Engelsche vliegtuigmoederschip
Illustrious, waaromtrent de Engelsche be
richtendienst meldt, dat het weliswaar tee-
kens vertoont van den zwaren slag in de
Middellandsche Zee, maar toch een haven
aan de Middellandsche Zee is binnengeloo-
pen, is, naar het D:N.B. verneemt, in den
loop van gisteren wederom door Duitsche
duikbommenwerpers aangevallen. Er werden
voltreffers geplaatst, n.l. een bom van zwaar
kaliber en twee. bommen van gemiddeld
kaliber. Het staat thans naar de opvatting
van bevoegde Duitsche kringen ondubbelzin
nig vast, dat het de Britsche admiraliteit
niet meer zal gelukken om de Illustrious in
den loop van dezen oorlog nog strijdvaardig
te maken en weer in dienst te nemen.
Naar het D.N.B. verneemt van welinge
lichte militaire zijde, is bovendien een
stoomschip door een bom van het zwaarste
kaliber getroffen. Ondanks de krachtige
afweer is van dezen aanval slechts éen
Duitsch gevechtsvliegtuig tot dusver niet
teruggekeerd.
WAAR BLUFT HET GELD VAN
WINTERHULP
Wij kunnen onzen lezers m ede dee-
len, dat de burgemeester van Leiden,
als plaatselijk directeur van Winter
hulp, reeds een tweetal uitkeeringen
van het Provinciaal Bureau ontvangen
heeft, waarvan het totaal-bedrag- ver
uitgaat boven hetgeen in deze ge
meente aan collecte, speldjesverkoop
en giften is opgebracht.
Hét plaatselijk bureau Leiden, dat geves
tigd is in het Stadhuis (kamer 27), heeft
gezorgd dat, na tevoren ingesteld onder
zoek en met inachtneming van bepaalde
normen, thans reeds' door middel van de
verpleegsters van de verschillende wijk-
vereenigingen, die zich daartoe gaarne wel
willend^ bereid hebben, verklaard, aan ruim
400 gezinnen in deze gemeente een uitkee-
ring kon worden verstrekt.
Deze uitkeeringen varieeren van f. 2.50
tot f. 27.50, waarbij natuurlijk met ver
schillende factoren rekening is gehouden.
Het plaatselijk bureau gaat met zijn
werkzaamheden geregeld voort; alle ver
zoeken. die inkomen, worden geleidelijk
onderzocht en verder behandeld. Indien
men nog niets op zijn verzoek hoorde, loope
men niet dadelijk naar het Stadhuis, doch
wachte nog even rustig af.
Het spreekt van zelf dat. wil men aan de
zeer vele aanvragen voldoen, nog zeer veel
geld noodig is.
Daarom, gedenkt de collecte voor Winter
hulp Nederland, de collecte met inteeken-
'lijsten, die op 31 Jan. en 1 Febr. q.js. langs
de huizen zal worden gehouden.
Legt nu reeds uw gift ter zijde, het komt
ten bate van Uw naaste, die het noodig
heeft. Geeft royaal
DUITSCHE VLIEGERS BESTOKEN
MALTA.
De speciale verslaggever van Stefanl bij
de luchtmacht meldt, dat formaties Duit
sche bommenwerpers acties ondernomen
hebben tegen militaire doelen op Malta.
Bommen van zwaar en middelmatig kali
ber zijn geworpen op La Valette en het
vliegveld.
ITALIAANSCHE KROONPRINS
TOT GENERAAL BEVORDERD.
De prins van Piemont is tot generaal van
het leger bevorderd. Ter gelegenheid daar-
De Amerikaansche minister van oorlog,
Stimson, heeft voor de buitenlandsch-poli-
tieke commissie van het Huis van Afge
vaardigden verklaard, dat de grondge
dachte van het plan van Roosevelt tot
hulpverleening aan Engeland is, de regee
ring der Ver. Staten te maken tot inkoop-
en distributie-agentuur voor alle in de Ver.
Staten geproduceerde oorlogsmaterialen.
De tegenwoordige situatie ten aanzien
van de productie van munitie is, naar
Stimson verder zeide, veel acuter dan in
1917. Destijds waren munitié- en andere
fabrieken in Engeland zoo talrijk, dat zij
in staat waren, den Ver. Staten het grootste
deel der benoodigde wapens "te leveren.
Thans moeten de Ver. Staten jn plaats
van door andere naties met wapens voor
de eigen verdediging te worden onder
steund, bij de voorbereiding hunner verde
diging rekening houden met de behoeften
van andere naties.
Stimson verklaarde verder, dat, naar
zijn meerling „Amerika zeer ernstig het
gevaar loopt van een invasie uit de lucht,
als de Britsche vloot vernietigd zou wor
den of zich zou moeten overgeven". Op het
oogenblik is de vloot der Ver. Staten waar
schijnlijk niet sterk genoeg om een aanval
af te slaan en zij zal dit, aldus Stimson,
waarschijnlijk ook niet in den loop van dit
jaar zijn.
De republikein Fish heeft den minister
gevraagd, of deze voorstander is van een
wijziging van het ontwerp tot steun verlee
ning aan Engeland in den zin, dat geen
onderdeelen van de Amerikaansche vloot
kunnen worden afgestaan. Volgens de te
genwoordige redactie van het ontwerp, al
dus Fish, kunnen Amerikaansche oorlogs
schepen worden afgestaan onder alle voor
gaarden, die president Roosevelt aanneme
lijk acht.
Stimson antwoordde: „ik kan mij een
situatie indenken, waarin de vloot onder
zeer gunstige voorwaarden zou kunnen
worden afgestaan." Stimson liet zich overi
gens niet uit over de vraag, welke die
situatie zou zijn. (D.N.B.)
De hoop der regeering, de machtigings
wet tot uitvoering van Roosevelts program
ma inzake steunverleening aan Engeland
binnen den kortst mogelijken tijd door
beide huizen van het congres te doen be
handelen en aannemen, is blijkbaar mis
lukt meldt het A.N.P.
De tot de oppositie behoorende republi-
keinsohe afgevaardigde Hamilton Fish (New
York) heeft medegedeeld, dat hij aan den
door Roosevelt overwonnen republikein-
schen candidaat voor het presidentschap
Wendell Willkie, aan gouverneur Landon en
oud-president Hoover, alsmede aan den
voormaligen a!mbassadeur te Londen Ken
nedy, kolonel Lindbergh en andere voor
aanstaande personen telegrammen gezon
den heeft, waarin hij hun verzoekt, voor
de buitenlandsch-politieke commissie van
het Huis van Afgevaardigden hun oordeel
over het plan tot steunverleening te zeggen.
Men neemt daarom aan, dat de oorspron
kelijk op drie dagen geschatte besprekingen
der commissie thans wellicht drie tot vier
weken zullen duren.
Ambassadeur Kennedy heeft gisteren be
zoeken gebracht aan Roosevelt, Hull en Wel-
lés. Na deze bezoeken verklaarde hij, dat
hij Dinsdag a.s. voor de commissie voor bui-
tenlandsche zaken van het Huis van Afge
vaardigden zijn meening over de wet op de
hulp aan Engeland uiteen zal zetten.
De voormalige president der Ver. St. Hoover
heeft de commissie voor buitenlandsche za
ken van het Huis van Afgevaardigden aan
gespoord terstond de aan Roosevelt te ver
strekken volmachten nauwkeurig vast te
stellen.
In zijn brief aan de commissie wees Hoo
ver er op, dat het voorstel hevige meenings-
verschillen onder de Amerikaansche bevol
king veroorzaakt heeft, voornamelijk gele
gen in de uitlegging van de door Roosevelt
geëischte volmachten. Derhalve is het be
slist noodig ondubbelzinnig vast te stellen,
of de president Amerikaansche oorlogs
schepen kan overdragen, convooien uitzen
den en de Amerikaansche havens voor En
gelsche oorlogsschepen openstellen, voorts
of de ingediende wet de neutraliteitswetten
opheft, de Haagsche conventie ontduikt en
leeningen toestaat, alvorens de Engelsche
saldi uitgeput zijn. Deze verduidelijking
moet in het belang van de Amerikaansche
eensgezindheid en van een zakelijk debat
geschieden.
Daarop herhaalde Hoover zijn vroegere
verklaring, dat hij voor redelijk uitvoerbare
•hulp aan Engeland is, maar iedere verwik
keling van Amerika in den oorlog afwijst.
(D.N.B.)
JAPAN ONGERUST.
Hoewel officieele Japansche kringen de
redevoering van Huil beschouwen als niets
nieuws, geeft men toch uiting aan de mee
ning, dat de Vereenigde Staten ln samen
werking met Groot-Brittannië trachten een
omsingelingspolitiek te voeren tegen Japan,
ten einde op te treden tegen het spooksel,
dat in het leven is geroepen door hun eigen
verbeelding in de Stille Zuidzee. Een zoo
danig provoceerende houding van de Ver
eenigde Staten, zooals die door Huil aan den
dag is gelegd, dient er slechts toe een toch
reeds ingewikkelden en delicaten interna
tionalen toestand nog te verergeren.
Officieele kringen staan verbaasd over de
voortdurende provoceerende houding van
de Vereenigde Staten jegens Japan met
voorbijzien van de vredelievende uitspraken
van verantwoordelijke Japansche staatslie
den, met inbegrip van den minister van
buitenlandsche zaken, Matsoeoka. Er wordt
op gewezen, dat de fundamenteele politiek
van Japan vastgesteld is door de afsluiting
van het driemogendhedenpact en nooit zal
worden aangetast door critiek van derden.
Voorts wordt er op gewezen, dat Hull's
beschuldiging van Japan van beweerde eer
zucht om het geheele Westen van de Stille
Zuidzee te overheerschen gebaseerd is op
een verkeerd begrip van Japan's bedoelin
gen in den opbouw van een gebied van ge
meenschappelijke welvaart in Oost-Azië,
hetgeen zuiver economisch is en geen ter
ritoriale bedoeling insluit.
Dezelfde kringen komen tot de slotsom,
dat de koortsachtige inspanning van de
Vereenigde Staten om niet alleen Groot-
Brittannië bij te staan, dat niet vijandig
staat tegenover Japan, maar ook het
Tsjoenking-regime, ernstig het gevaar met
zich mede brengt, het Europeesche conflict
en het ChineeschJapansche conflict te
doen worden tot een tweeden wereldoorlog.
Het Japansche genootschap voor dienst
aan de natie maakt een begin met een
reeks lezingen en vergaderingen in het ge
heele land met het doel, het Japansche volk
te doordringen van het toenemende gevaar
van een conflict in de Stille Zuidzee als
gevolg van de toenemende openlijke Ame
rikaansche vijandigheid jegens de spilmo-
gendheden, met inbegrip van Japan.
De Japansche pers slaat steeds feller toon
aan bij haar eisch zich niet te, laten inti-
mideeren.
van heeft Mussolini den koning-keizer een
gelukwenschtelegram gezonden van den
volgenden inhoud:
„De officeele lijst van benoemingen bevat
de promotie tot generaal van het leger van
zijne koninklijke hoogheid den prins van
Piemont. Ik verzoek tegenover uwe majes
teit uitdrukking te mogen geven aan de
vreugde van het leger, dat ln de benoeming
niet alleen den militairen moed van het
Huis van Savoye verheerlijkt ziet, doch bo
vendien de uitdrukking van de bewonde
ring, de erkentelijkheid.
De koning-keizer heeft hierop geant
woord: Ik ben het leger en uzelf bijzonder
erkentelijk voor de zoo hartelijk tot mijn
huis en mijzelf bij promotie van mijn zoon
tot generaal van het leger, gerichte woor
den. (Stefani).
Maarschalk Pétain heeft den correspon
dent van de „New York Times" te Vichy
een interview over den toestand in Frank
rijk verleend.
Pétain verklaart o.a., dat de nieuwe
Fransdhe revolutie aanstuurt op een breuk
met het verleden en herstel van de collec
tieve discipline, arbeidsprestatie, gezond
gezin en vaderlandsliefde. De revolutie
meldt zich pas aan, zij zal zich met den
tijd ontwikkelen en haar voleinding vinden
in de harmoniseering van de sociale om
standigheden, in herstel van de zekerheid
en in de waardigheid van den boeren- en
arbeidersstand.
De organisatie van het nieuwe continent
is het noodzakelijk gevolg van den huidigen
oorlog. Frankrijk poogt aan deze continen
tale organisatie mede te werken, in de hoop
op een duurzamen vrede in Europa en in
de wereld.
Ook wees Pétain nadrukkelijk op de moei
lijkheden, die als gevolg van de Engelsche
blokkademaatregelen in Frankrijk ontstaan
zijn. (D.NB.).
De radiozender van Damascus heeft giste
ren naar de Turijnsche Stampa uit Bei
roet meldt sensationeele onthullingen
bekend gemaakt over den aanslag op het
leven van koning Faroek en de koningin
moeder van Egypte.
De buitengewone ambassadeur van koning
Ibn Saoed, Chiodd, is twee dagen geleden
door Faroek ontvangen, aldus dit bericht.
In den loop van dit onderhoud onthulde hij
de plannen van de samenzwering. Onmid
dellijk daarop gaf Faroek den militairen
commandant van de stad Cairo bevel en
kele Britsche officieren, onder wie een bri
gade-generaal, twee majoors en een kapi
tein, die allen behooren tot de Engelsch-
Australische strijdkrachten, die in het oor
logsgebied geconcentreerd zijn, te verwijde
ren. De namen van twee hunner zijn reeds
^bekend gemaakt: Henry Mitchell en Ernest
Hutchinson.
Men vernam ook, dat de opperbevelheb
ber van de Britsche luchtstrijdkrachten in
Griekenland, Daberiac, bij de samenzwe
ring betrokken is.
De golf van verontwaardiging, die deze
bijna van officieele zijde geïnspireerde sa
menzwering ontketend heeft, is nog ver
sterkt door een corruptiezaak, die vrijwel
tegelijkertijd ontdekt is. Men constateerde,
dat drie sergeants zich onrechtmatig
400.000 pond sterling toegeëigend hadden,
en hadden geprobeerd deze verduistering te
verbergen door de verklaring, dat dit be
drag door Arabieren gestolen was. De ver
duistering werd evenwel ontdekt. De drie
sergeants zullen naar Londen gebracht en
daar gevonnist worden.
Kenmerkend is dat een der Arabieren, die
valsch beschuldigd was het geld geroofd te
hebben, ln een spoedprocedure veroordeeld
en door de rechtbank terstond terechtge
steld is (DNB).
GESCHENK VAN DEN DÜCE
VOOR GOERING.
De Duce heeft rijksmaarschalk Goering
ter gelegenheid van diens verjaardag het in
de kunstwereld als Sterzinger altaar be
roemde Duitsche kunstwerk geschonken.
Het meesterwerk bevond zich tot nu toe te
Sterzing en is afkomstig uit het atelier van
Moltscher. Het behoort tot de schoonste
hoogaltaren van de vroegere Duitsche
schilderkunst der 15de eeuw.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan ging heden onder
te 11.24 uur en komt op te
23.25 uur.
Naar wij van bevoegde zijde
vernemen zal zeer binnenkort een
nieuwe Staatsleening worden uit
gegeven tot een bedrag van 500
millioen gulden. De rentevoet zal
4 procent bedragen, terwijl de lee
ning een looptijd' zal hebben van
10 jaar.
De obligaties dezer leening zul
len gebruikt kunnen worden voor
de betaling van aanslagen in de
successierechten.
Het prospectus zal a.s. Maandag
verschijnen.
De Duce heeft dit geschenk door den Ita-
liaanschen ambassadeur te Berlijn, Dir.o
Alflerl, laten overhandigen.
ROND DE „MENDOZA".
De regeering van Urugay heeft thans of
ficieel vastgesteld, dat het Engelsche oor
logsschip „Asturiias", dat het Fiansche
vrachtschip „Mendoza" heeft aangehouden,
hierbij de neuitrallteitszone heeft geschon
den. De minister van buitenlandsche zaken
van Uruguay heeft reeds den Engelschen
gezant opmerkzaam gemaakt op den em-
stigen Invloed, welken dit feit op de be
staande betrekkingen tusschen de regee
ringen van Uruguay en Engeland kan heb
ben. Naar verluidt, heeft de Engelsche ge
zant hierop beloofd, zich met het Foreign
Office in verbinding te zullen stellen.
Een Engelsch militair vliegtuig, dat tot
de in Amerikaansche wateren opereerende
Engelsche soheepseenheden behoort, heeft
in de buiurt van Punta del Este een nood
landing gemaakt. De vliegers weigerden
mede te deelen, tot welke eenheid zij be
hoorden.
Uit Rio de Janeiro wordt gemeld, dat de
„Mendoza", varende langs de kust, in de
haven van Rio Grande voor anker is ge
gaan. Engelsche schepen heeten ln de buurt
te zijn. (D.NB.).
PACT TUSSCHEN TSJOENKING,
ENGELAND EN DE V. S.7
De Tokio Nitsji Nltsji meldt ln een speci
aal bericht, dat volgens betrouwbare In
lichtingen uit China op 1 Februari een
driemogendhedenpact zal. worden gesloten
tusschen Tsjoengking, Engeland en de V.
S. Een afzonderlijke overeenkomst tusschen
Tsjoengking en Londen is hieraan reeds
voorafgegaan.
Naar Domei in dit verband verneemt,
heeft Tsjoengking zich tot Engeland en de
V. S. zoowel als tot Birma gewend om den
spoorweg Birma-Yoennan weer ln orde te
brengen.
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Nieuwe distributie-bonnen. (2e Blad).
Sneeuw ruimen voor eigen huis te Utrecht
verplicht. (Binnenland, 2e Blad).
De opbrengst der rijksmiddelen. (2e Blad).
De gemeente-opbouw in de Ned. Herv.
Kerk. (2de Blad).
Buitenland
Engelsche kruiser Portsmouth gezonken.
Ook de Illustrious buiten gevecht. (Ie
Blad).
De strijd om Roosevelt's voorstellen. (Ie
Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE RLAJL
