LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad Donderdag 9 Januari 1941 Een Duitsch schilder herdacht YISSCHERI I-BERICHTEN De eenzelvige Adolf von Menzel De Winterhulp Reizen en avonturen van Mijnheer Prikkeheen SPORT Voor Dammers ré11 M JSÜ i ff ff Wé m 'M ym VRAGENRUBRIEK Uit de Rijnstreek Onze telefoonnummers: Directie en Vdministratie25041 Redactie No. 21507 (Van onzen correspondent). Berlijn, 2 Januari .1941. Omstreeks Sinterklaas herdacht men over heel Duitschland den 125sten verjaar dag van den populairen Berlijnschen kunstschilder, Adolf Menzel. Het frappeer de ons, dat naast de tallooze min of meer officieele beschouwingen over-zijn persoon en zijn werk ook vele persoonlijke herinne ringen van particuliere zijde gepubliceerd werden. Men kan daaruit zonder overdrij ving afleiden, dat Menzel' de adellijke titel werd hem op lateren leeftijd verleend ook thans nog, vijfendertig jaar na zijn dood, de belangstelling en waardeering van het groote publiek heeft mogen behouden- Men spreekt schertsend over den „groo- ten kleinen man", over de „kleine excellen tie'' en doelt daarmee op zijn kleine ge stalte en groote begaafdheid. Niet slechts in dit opzicht herinnert zij aan Josef Israels want beiden waren ook nogal eenzelvig en onderhielden zich het liefst met het een voudige volk. Zou daaraan wellicht een deel van beider populariteit ook na hun dood toegeschreven mogen worden? Nagenoeg ledereen kende Menzel als den geregelden bezoeker van dé toen ook in ons land bekende Konditorei Jostv op den Potsdamer Platz. In de kalme bovenzaal, waar men zooveel buitenlandsche kranten kon lezen als men maar wilde, had hij zijn vaste hoekje. Daar dronk hij zijn kopje koffie en zijn cognac en de kellners behan delden den dikwijls niet erg gemakkelijken ouden heer als een zacht gekookt eitje. Waren er ook in die dagen reeds men- schen, die tot eiken prijs 's mans autogram wilden hebben en vonden zij den moed hem met dat verzoek in zijn eenig rustuurtje lastig te vallen, dan was het gevaar voor een nijdigen uitval niet gering. Menzel be hoorde nu eenmaal niet tot de kunstenaars, die zonder meer voor ledereen toegankelijk waren en zijn rust was hem waardevoller dan de rage van ■collectlonneurs! Daar kwam nog bij, dat hij in zijn jeugd het leven van den zwaren kant had leeren kennen en de toen opgedane ervaringen drukten als het ware haar stempel op zijn verder leven, dat tot aan zijn dood vol ar beid was. Op 8 December 1815 werd Adolf Menzel te Breslau geboren en op 17-jarigen leeftijd nam hij reeds de lithografische werkplaats van zijn vader voor zijn rekening. Etiketten felicitaties, huwelijks- en overlijdensmede- deelingen, vignetten, menu's en invitaties moesten op voorname en dikwijls ook ar tistieke wijze gedrukt worden en dat heeft er meef dan men wellicht zou denken veel toe bijgedragen, dat zijn artistieke aanleg zich in snel tempo ontwikkelde. Hij kwam zoodoende in persoonlijk contact met be kende persoonlijkheden en maakte van die gelegenheid teen gretig gebruik om zijn ken nis uit te breiden. De beroemde historicus Kugler droeg bijvoorbeeld aan den toen pas 25-jarigen Menzel de illustratie op van zijn boek over: „Het leven van Frede- rik den Groote", een eervolle taak, die maar liefst 400 penteekeningen omvatte. Door zijn teekeningen van persoon, het leven en de omgeving van Frederik den Groote, verwierf Menzel pas bekendheid in breederen kring. Hij maakte naam tijdens de regeering van keizer Wilhelm n, die voor zijn werk belangstelling koesterde. Amusant is het verhaal, hoeveel inspan ning het gekost heeft, den elgenzinnigen Menzel tijdens een gala-receptie ten hove tot een bezoek over te halen. Toen hij als laatste excuus aan den hofmaarschalk liet weten dat hij niet Gver de voor zulke recep ties vereischte frak beschikte, liet de keizer hem meedeelen, dat Menzel gerust in zijn gekleede jas mocht verschijnen. Nu was er geen ontkomen meer aan en Menzel ver scheen in zijn pandjesjas ten hovel Menzel werkte van den vroegen ochtend tot den laten avond en wenschte daarbij niet onnoodlg gestoord te worden. Was de voorgenomen taak volbracht, dan begaf hij zich naar zijn stamlokaal, het wijnrestau rant van Fredrich in de Potsdamerstrasse. Daar wisten de waard en de kellners, dat de „kleine excellentie" niet van praten hield en hij werd er dus met de vereischte terughoudendheid bediend. Op zekeren avond had hij daar in zijn hoekje weer zijn bordje kreeftesoep verorberd, zijn gebakken haantje verteerd, zijn omeletje gegeten en als dessert zijn portie' kaas besteld, toen een naast hem zittende meneer, die zijn diner al naar binnen gewerkt had en nog van zijn Bordeaux zat te genieten, zich1 naar voren boog om tot Menzel te zeggen: „Ik ben blij excellentie, u zoo welvarend te mo gen zien". Menzel keek den man over zijn bril aan en antwoordde daarop: „Ik ben ook heel tevreden, alleen laat mijn eetlust meer te wenschen over!" Talloos zijn de anecdotes, die thans nog te Berlijn over Menzel de ronde doen en het valt op, dat daarbij zijn „Feindseligkeit" tegenover de vrouwen een belangrijke plaats inneemt. Hij was de verstokte, een zelvige jonggezel en trok er zich bitter wei nig van aan, dat men hem als een „vrou wenhater" typeerde. Twee boerinnetjes, die hem op een badplaats met zijn onafschei delijke paraplu ontdekt hadden, toekende hij met vaardige hand op een stukje pa pier en toen ze wilden zien, wat daarvan tercht gekomen was, zeide hij kittelig: „Jullie dehkt zeker, dat ik nu onfatsoenlijk geworden ben?" Om dien uitval weer goed te maken, teekende hij er zijn beide opval lend kleine handen onder, die een boeketje bloemen vast hielden en gaf het blaadje met de teekenlng aan de boerinnetjes met de waarschuwende opmerking: ,,'t Was maar een vizioen!" Vizioen was alles voor hem, met zijn blauwe oogen zag hij de we reld als geboren kunstenaar en heel zijn leven was een strijd tusschen verstand en •verlangen. Dit verlangen hield hem jong tot op hoogen leeftijd. Op 9 Februari 1905 overleed Adolf von Menzel en er zijn nog vele Berlijners, die op dien dag naar het Drievuldigheidskerkhof gaan om zijn graf met bloemen te bestrooien (Nadruk verboden). Mr. Dr. W. G. A. van Sonsbeeck: „Ei is geen doel, waaivooi men lievei alle hens aan dek roept, dan voor ondeilingen bijstand wanneer gevaren den landgenoot bedreigen. Nauwelijks geelt iets meer voldoening dan verlichting van anderer zorgen." 84 Teekenlng van Aart van Ewijk Naar J. J. A. Gouverneur, Reizen en avonturen van Mijnheer Prikkebeen) En zie, daar duikt een ruige kop Uit een der groote luiken op: De kaperhoofdman komt eens kijken En zegt: „Dit schip zou mij wel lijken' Hij is een kalm, doortastend man, Hij heeft meteen een prachtig plan. SCHAATSENRIJDEN. FRIESCHE ELFMERENTOCHT WORDT ZATERDAG GEHOUDEN. Gisteren een voorproefj'e. Ofschoon de Friesche Elfmerentocht. die gis teren zou worden gehouden, in verband met den toestand van het ijs tot Zaterdag is uit gesteld. was toch een aantal personen uit verschillende gedeelten van het land, voor hen het bericht van uitstel kon bereiken, naar Sncek gereisd om den tocht te rijden. Ten einde dit groote gezelschap dames en heeren niet teleur te stellen, besloot de V.V.V. te Sneek voor hen een specialen tocht samen te stellen, clie onder leiding van twee betrouw bare gidsen werd gemaakt en die volgens de enthousiaste verklaringen van de deelneem sters en deelnemers uitstekend is geslaagd, al dus het „Hbld.". Het was prachtig weer. het ijs verkeerde in behoorlijken toestand en de route liep don- de mooiste gedeelten van Z.W. Friesland. De afstand was ongeveer 90 KM. Na afloop van den tocht werd het gezelschap door het be stuur van V.V.V. ontvangen en reikte de voor zitter, de heer A. H. Vis allen het Elfmeren- insigne uit. De oudste deelnemer en leider van het gezelschap, prof. v. d. Ley uit Dordrecht, ontving een verguld insigne. Deze dankte uit naam van het gezelschap voor den mooien tocht en prees de uitstekende organisatie en regeling. Over den tocht van Zaterdag kunnen wij mededeelen, dat zich gisternamiddag voor den toertocht van Sneek uit ongeveer 1700 en voor den wedstrijd van Langweer uit ongeveer 500 personen hadden aangemeld. En nog steeds komen de aanmeldingen binnen. Verleden jaar namen aan den toertocht -1325 en aan den wedstrijd 239 personen deel. Ten behoeve van de deelnemers worden in totaal 25 wegwijzers geplaatst. Ten sterkste wordt echter aange raden. in verbahd met de dikte van het ;js niet in te groote groepen te rijden, zich be slist aan de vastgestelde route te houden en zich niet buiten de uitgezette banen te be geven. DIVERSE WEDSTRIJDEN IN DE KOMENDE DAGEN. De Nederlandsche Schaatsenrijdersbond heeft voor de komende dagen weer een aantal wed strijden uitgeschreven. Morgen zullen te Oudkarspel nationale proef- wedstrijden in het hardrijden voor amateurs worden gehouden over afstanden van 500 en 1500 meter. Op de baan van de ijsfclub Bamestra in den Beemster wordt morgen gereden om het Ne- derlandsch kampioenschap schoonrijden voor heeren, waarna een wedstrijd in het schoon rijden voor paren plaats heeft. Zaterdag heeft op de baan in het gemeen telijk sportterrein te Hoofddorp de strijdplaats om het Nederlandsch kampioenschap schoon rijden voor dames, eveneens gevolgd door een wedstrijd schoonrijden voor paren. Het kampioenschap van Nederland in het hardrijden voor amateurs over 500, 1500, 5000 en 10.000 M. vindt Zaterdag en Zondag te Bergen plaats op de baan van de Berger IJs- sport Vereeniging. SKI-SPORT. DE SPRINGSOHANS TE CORTINA D'AMPEZZO. Woensdag 15 en Ponderdag 16 Januari as. zullen to Cortina d'Ampezzo generale repetities worden gehouden op de inmid dels gereed gekomen kampplaatsen be stemd voor de wereldkampioenschappen. Bij deze gelegenheid zal de nieuwe Ita- liaansche springschans officieel in gebruik worden genomen. VOETBAL. AFGELASTE WEDSTRIJDEN. Door de afdeeling Leiden van den N. V. B. zijn alle voor Zaterdag en Zondag vastgestelde wedstrijden afgelast. BLAUW-ZWART (WASSENAAR). In het Vereenigingsgebouw in de Kerkstraat te Wassenaar hield de R.K. Sportvereeniging Blauw-Zwart haar ledenvergadering. Na het lezen der notulen dracht de secretaris een uitvoerig jaarverslag uit, waarin het wèl en wee der vereeniging over 1940 de revue passeerde en waarin tot uiting kwam, dat dit jaar de vereeniging het 20-Jarig bestaan hoopt te herdenken. Aan het verslag van den penningmeester ont- leenen wij, dat er met het begin van het sei zoen 1940/41 een nadeelig slot was van f 36,56%. De periodiek aftredende bestuursledn, de hee ren H. Broqwer en P. M. van Deursen werden met algemeène stemmen herkozen. Besloten werd de elftalcommissie met een aantal leden uit te breiden. Ter tafel werd ver volgens gebracht een voorstel van het bestuur tot het organiseeren van clubbijeenkomsten, welk voorstel algemeene instemming had bij de leden. WATERPOLO. DE ZIJL—L.Z.C. AFGELAST. De voor hedenavond vastgestelde wedstrijd De Zijl—L.Z.C. is afgelast in verband met het overlijden van den voorzitter van „De Zijl". SCHAKEN. R.K, SCHAAKVEREENIGING „HILLEGOM". De uitslagen van de gisteren gehouden com petitie-wedstrijden der R.K. schaakver. „Hille- gom" zijn: G. MooyekindM. v. d. Pol 01; J. Lange- veld—Th. Warmerdam 10; J. Schrama—P. Schrama 1—0; J. v. d. Zwet^-F. Nijssen afgebr.; F. Nijssen—P. v. d. Meij Jr. 1—0. Zondag a.s. zal de vereeniging een uitwed strijd spelen tegen St. Bavo te Haarlem. De uitslagen van de tegen de R.K. Schaak club „Bloemendaal" gespeelde wedstrijden lui den: J. J. Balm (H P. v. d. Bronk (B.) G. Mooyekind—W. Rolf v. d. Baumen S. LieverseG. v. d. Berg P. v. d. Mey M. v. d. Berg 0—1; M. v. d. Pol—P. v. Buren 01; G. KroonC. v. d. Bronk 0—1; J. v. d. Zwet—H. Spoor 01; R. J. J. Heirman—H. van Buuren 01; J. Langeveld—P. van Rixel 10; F. NijssenJ. v. Emmerik 1—0. Bloemendaal won dus met 6% tegen 3% BESOMMINGEN SCHEVENÏNGEN. Aan de markt te Sclieveningen waren gister ochtend de motor loggersKW 11G. D. Haasnoot met f. 134 en KW. 1C6 H. v. d. Plas met f. 39, Alle correspondentie betreffende deze rubriek te zenden aan het Bureau van ons Blad of aan den Red. C. de Nle, Soestdijkschekade 62, 's-Gravenhage. Oplossingen binnen drie weken na publicatie. Partijstand No. 4440. Zwart 16 sch. op: 3. 6. 7. 8. 10. 11. 13, 14, 15. 16 13, 19, 23. 24. 26 en 29. m fm p '/M/> W7P7/, '///Wfr. 46 47 48 49 50 Wit Wit 16 sch. op: 25, 27. 28, 31, 32. 33. 35, 36, 37. 38, 39, 40, 42. 43. 46 en 48. Probleem No. 4441. Zwart 10 sch. op: 1, 6. 8, 10, 12, 13 16, 18, 24 en 39. Zwart "46 47 48 49 5(5 Wit. Wit 8 sch. op 21, 22, 27, 28. 32. 33, 37 en 44. Eindspel No. 4442. Zwart 6 sch. op: 8, 14, 16, 17, 23 en 43. Zwart 'v - - 4M, 46 47 48 49 60 Wit Wit 5 sch. op: 24, 25. 26, 27 en 36. Hoe moet wit spelen om voordeel te behalen in stand no. 4440? Eindspel no. 4442 is een stand uit de praktijk. Zwart aan zet speelde 8—12. waarom was deze voortzetting sterker dan damnemen? Openingsvariant J. de Haas. Het is voldoende bekend dat de Haas en P. Battefeld in 1908 aangetoond hebben dat de eerste vyf zetten in de centrumopening van Em- den niet in die volgorde moet geschieden die Van Emden aangaf. Zeer uitvoerig Is deze theorie beschreven. In 1908 schreef de Haas over deze opening dat na 33—28 wit, 18—22 zwart, de beste zet voor wit is 31—27. Aan de hand van gespeelde partijen bleek de juistheid van deze wijziging ten opzichte van die van van Emden. Ook nu nog wordt deze openingzet op deze wijze met goed gevolg gespeeld. Lang na die wijziging van de Haas bleek dat de tweede zet van wit n.l. 822 van zwart beantwoord kan worden met 3833. Het is deze zet waarop de variant de Haas berust in de meer moderne opening. Deze variant heeft voor zwart tot doel het aanvallen van den linkervleugel. In het kort geven wij hier weer hoe deze gespeeld kan worden. Wit: 1. 33—28, 2. 38—33, 3. 43—38, 4. 49—43, 5. 31—26. Zwart: 18—23. 12—18, 7—12, 1—7, 16—21, *6. Zwart: 18—23. 12—18. 7—12, 1—7, 16—21 37—31, 7. 31—27, 8. 26 X 37; 11—16, 22 X 31. 18—22. Stand no. 4438 waarin de Haas met wit tegen dr. Molimard speelde, doet zien dat hij in het combineeren zeer sterk was. De stand was zwart was op: 3, 7, 8, 12, 14, 15, 17, 19, 23, 28 en 29. Wit op: 16, 25, 31, 34, 36. 37, 38, 39, 40. 43 en 45. In dezen stand kan zwart 19—24 spelen waarop 31—27 voor wit verleidelijk is. Doch er zou volgen 17—22, 27 x 18, 8—13, 18 x 20 28—32. 37 x 30, 25 x 42, 34 x 23, en zwart wint. Öe oplossing van het miniatuurtje is als volgt: Stand zwart op: 3. 12, 13. 19. 24 en 29. Wit op: 35. 38. 39 40, 42 en 43. Wit: 39—34. 34—30. 40—34. 35x44, 44—40. Zwart: 19—23 gedw., 13—19 gedw., 29x40. 24x35, 35x44, 43—39, 38x7 wint. 44 x 33. H. v. d. L. te L. - Zooals onder Offi cieele Kennisgevingen" reeds heeft kunnen lezen, was de vermelding van gisteren foutief. Kinderen van 4 tot 8 Jaar hebben recht op een hééle broodkaart. AARLANDERVEEN. IJSONGEVALLEN. Toen de heer G. Vis zich op de schaats oefende in het achteruitrijden, had hij het on geluk zoodanig te vallen, dat direct genees kundige hulp ingeroepen moest worden. Dr. v. d. Wind constateerde, dat de arm van net slachtoffer gebroken was. MeJ. C. v. Wieringen gleed op het ijs achter over uit. Zij werd met een gapende hoofd wonde opgenomen en door dr. v. d. Wind be handeld. ALPHEN. Burgerlijke Stand. Geboren: Johanna, D. van Arie Stapper en Wilhelmlna Plonia van Es Johannes. Z. van Jan van Scherpenzeel en Cornelia van den Hoek Elbertha Clasina. D. van Gerardus de Jong en Clasina Wanslnck. Begin van brand. Bij een bewoner in de Bloemstraat ontstond boven op een slaapkamer een begin van brand, waarbij een bed verbrandde. Gelukkig werd zulks nog tijdig ontdekt en kon men met eigen middelen den brand nog blusschen. Door de politie is tegen v. W. proces-ver baal opgemaakt wegens het in gevaar brengen van de veiligheid van het verkeer. Zonder eenig teeken te geven was de man plotseling met zijn rijwiel den weg overgestoken, waar door de bestuurder van een vrachtauto uit Soest zich genoodzaakt zag zijn wagen op het trottoir te rijden. Daarbij werden eenige hoo rnen vernield, terwijl ook de wagen beschadigd werd. J. deed bij de politie aangifte van het feit, dat hij mishandeld is door mej. v. L., tegen wie de politie proces-verbaal heeft op gemaakt. DE KAAG. WEDSTRIJD RINGRIJDEN. De IJsclub „Kagermeer" organiseerde een wedstrijd in ringriJden voor dames en heeren. De baan was in prima conditie en de be langstelling groot. De Uitslag was: Dames: 1ste prijs mevr. G. Reynink; 2de pr. mej. C. Stokman; 3de prijs mej. To v. Lent. Heeren: 1ste prijs: M. Roos; 2de prijs G. Stokman; 3de prijs Chr. Zwetsloot. LEIDERDORP. WEDSTRIJD IJSVEREENIGING „IJSSPORT" -De ijsvereeniglng „IJssport" hield een wed strijd ln het schoonrijden van paren, waarvan een der deelnemers lid van „IJssport" moest zijn. De prijzen werden als volgt gewonnen: lste prijs mej. A. Verbeek en de heer A. v. Klaveren; 2de prijs mej. J. Schoppen en de heer J. de Kort; 4de prijs mej. A. Zitman en den heer B. van Winkel, Er was veel belang stelling. De jury werd gevormd door mevr. Van Deventer en de heeren J. G. de Groot en C. de Graaf Wzn. Geslaagd voor het examen boekhouden, handelsrekenen en handelsrecht, afgeno men door de Ver. van Leeraren in de Han delswetenschappen, mej. Mia de Bruyn alhier. (2 lijnen) VRIJDAG 10 JANUARL Hilversum I, 415 M. Nederlandsch Programma NCRV: 8.00 Schriftlezing en meditatie 8.15 Gewijde muziek (opn.) 8.30 Nieuwsberichten ANP 8.40 Gram.muziek 10.30 Morgendienst 11.20 Marcando-ensemble en gram.muziek 12.15 Reportage of muziek 12.45 Nieuws- en economische berichten ANP 1.00 Orgelspel 1.40 Gram.muziek 2.15 Amsterdamsch Kamer - muziek-kwartet 3.15 Voor de hulsvrouw 3.45 Zang met pianobegeleiding en gram.muziek 4.30 Handenarbeid voor de jeugd 5.00 Be richten 5.05 Gram.muziek 5.10 Uit Berlijn: „Gruss aus der Heimat", programma voor de Dultsche Weermacht 6.00 Causerie „Verzor ging en bemesting van geïnundeerde gronden" 6.15 Nederlandsch orkest ,,'s-Gravenhage" 6.45 Lezing „Boerenland ln boerenhand" 7.00 Economische vragen van den dag (A.N.P.) 7.15 Nederlandsch orkest ,,'s-Gravenhage" 7.30 Berichten (Engelsch) 7.45 Gramjnuziek 8.00 Nieuwsberichten ANP 8.15 Gramjnu ziek 8.30 Berichten (Engelsch) 8.45 Paaschbergmeisjeskoor (opn.) 9.05 Gramjnu ziek 9.45 Gewijde muziek (opn.) Hierna: Schriftlezing 10.0010.15 Nieuwsberichten ANP. sluiting. Hilversum II, 301 M. AVRO: 8.00 Gramjnu ziek 8.30 Nieuwsberichten ANP 8.45 Gram. muziek 10.00 Morgenwijding 10.15 Orgel spel (gr. pl.) 10.30 Voor de vrouw 10.35 Cello en piano 11.00 Causerie „Johannes Brahms in Nederland" 11.15 Ensemble „Jonny Kroon" en gram.muziek (12.00—12.15 Berich ten) 12.45 Nieuws- en economische berichten ANP 1.00 AVRO-Amusementsorkest en orgel spel 1.30 Zang met pianobegeleiding 2.00 Cyclus „Levende volkskunst" 2.20 Gram. muziek 3.20 Omroeporkest en soliste 4.00 Reportage 4.25 Omroeporkest 5.00 VPRO: Gesprekken met luisteraars" 5.15 Nieuws-, economische- en beursberichten ANP 5.30 AVRO-Amusementsorkest en „Klaver Drie" 6.15 Cyclus „Leeven en daden onzer doorluch- tigste zeehelden'"— 6.45 Lezing .Boerenland in Boerenhand" 7.00—7.15 Economische vragen van den dag (ANP) sluiting. GEM. RADIO DISTRIBUTIEBEDRIJF. Vrijdag 10 Januari. lste Programma: 8.0024.00 Duitsch Pro gramma. 2de Programma: 8 0017.00 AVRO 17.00 17 15 VPRO 17.1519 15 AVRO - 19.15 -23.00 AVRO (Progr?mma uitsluitend voor Radio Cen trales) 23.00—24 00 Duitsch programma. 4de Programma 8.00—24.00 Duitsch Pro gramma. 3de Programma 8.00—24.00 Duitsch Pro gramma. 3—2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 7