De strijd tegen Engeland
Slsfe Jaargang
No. 24782
Roosevelt dient begrooting in
DONDERDAG 9 JANUARI 1941
Aanval op fabriek
De oorlog ter zee
De Engelsche distributie
Omzetbelasting mag
worden doorberekend
Alles voor bewapening
De Diplo contra Roosevelt
Italië's
oorlogsdoelstellingen
Strijd in Indochina?
Nieuwe raad der
Hispaniteit
Verduisteren:
17.48 uur
9.46 uur
.J
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2-35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Gistermiddag heeft, naar het DNB ver
neemt, een Duitsch gevehtsvliegtuig in duik
vlucht een uiterst stoutmoedigen en krani-
gen aanval op een belangrijke motorenfa-
'briek in de nabijheid van Coventry gedaan.
De fabriek werd beschermd door ballonvér-
sperringen en krachtig afweergeschut.
Niettemin ging het vliegtuig over tot een
aanval van zeer geringe hoogte, vloog door
de bailonversperring en wierp verscheidene
bommen op de fabriek. Een der fabrieksge
bouwen kreeg twee reehtstreeksche treffers:
er werden groote verwoestingen aangericht.
Alle beschikbare afweerkanonnen en ma
chinegeweren beschoten het Duitsche vlieg
tuig. Een lid der bemanning werd gewond;
het toestel werd meermalen getroffen, doch
kon naar zijn basis terugkeeren.
Op de Kaap Verdisohe eilanden, zijn, naar
Associated Press meldt, 23 overlevenden
van het Britsche schip „Shakespeare" dat
door een duikboot tot zinken is gebracht,
aan land gezet (DNB).
De Engelsche admiraliteit betreurt het te
moeten mededeelen, naar uit Londen wordt
gemeld, dat de duikboot „Regulus" over tijd
is en als verloren moet worden beschouwd.
(De „Regulus" behoorde tot de „Rainbow-
klasse". waarvan Engeland 4 schepen bezat.
De inhoud bedroeg ongeveer 1500 ton, ter
wijl de bewapening bestond uit 1 kanon van
11 cm. en 8 torpedoianceerbuizen. Alle sche
pen van deze klasse werden tusschen 1930
en 1932 gebouwd en hebben ongeveer 50
man aan boord. De snelheid van de „Regu
lus" bedroeg 17 knoopen).
Volgens den Britschèn berichtendienst
heeft het Engelsche ministerie van voedsel
voorziening bekend gemaakt, dat geduren
de de eerstvolgende maanden de wekelljk-
sche vleeschrantsoenen, die zich bewegen
tusschen een waarde vah een shilling per
hoofd en die van anderhalve shilling, zon-
dèr termijn bij besluit van het ministerie
kunnen worden veranderd. De reden is, al
dus deze mededeeling, dat men thans alle
scheepsruimte. die maar even beschikbaar
is, moet gebruiken voor het munitievervoer
naar het „Midden-Oosten". Voor de komen
de week bedraagt het vleeschrantsoen 1
shilling 2 pence.
Voorts deelt de Britsche berichtendienst
mede, dat de minister voor de voedselvoor
ziening, Woolton, een bespreking met ver
tegenwoordigers van het restaurantbedrijf
heeft gehad. Men heeft daarbij besloten,
ook voor de restaurants eenige levensmid
delen strenger te rantsoeneeren, in de eer
ste plaats eieren en kaas. Wie in het vervolg
in een restaurant kaas wil gebruiken, moet
kaas als hoofdschotel bestellen. Als dessert
wordt kaas niet meer opgediend. De maal
tijden zullen ook niet meer dan éénvleesch-
of vischgerecht bevatten.
Voorts verklaarde de minister, dat weldra
een verordening zal verschijnen, waarbij de
maximumprijzen voor bepaalde levensmid
delen als koffie, jam, stroop en conserven
worden vastgesteld. De kleinhandelaren
moeten zich onvoorwaardeb'jk aan deze
prijzen houden, willen zij geen gevaar
loopen gestraft te worden.
Volgens een mededeeling va/n het Brit
sche ministerie van levensmiddelenvoor
ziening, die door den handelsdienst van
Reuter wordt doorgegeven, zullen na 20
Januari geen invoervergunningen voor wijn
en sterken drank naar Engeland meer wor
den verleend. Dit invoerverbod geldt, naar
Reuter verder meldt, voorloopig voor 'den
tijd van drie maanden (DNB).
UITGEZONDERD VOOR AARDAPPELEN
BROOD, MELK EN PEULVRUCHTEN.
De secretaris-generaal van de departe
menten van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart en van Landbouw en Visscherij deelt
naar aanleiding- van de nieuwe invoer- en
omzetbelasting, welke met ingang van 1
Januari 1941 in werking is getreden, mede,
dat t.a.v. de prijzen, met uitzondering van
de vervoerprijzen, de volgende regeling is
getroffen.
In het algemeen mag de nieuwe om
zetbelasting worden doorberekend, met
uitzondering van de omzetbelasting op
aardappelen, brood, melk en peulvruch
ten.
Indien bij de doorberekening afron
ding der prijzen noodzakelijk is, dient
deze afronding Tiaar beneden te ge
schieden.
Degenen, die thans minder omzetbe
lasting betalen dan voorheen, moeten,
onverschillig of zij de omzetbelasting
afzonderlijk in rekening brachten, in
den prijs calculeerden of voor eigen
rekening namen, hun verkoopprijzen
verlagen met het bedrag, dat zij thans
minder aan belasting behoeven te be
talen. Uiteraard dienen hun afnemers
en eventueele verdere afnemers, die in
deze gevallen lagere inkoopprijzen heb
ben, hun verkoopprijzen dienovereen
komstig te verlagen.
Dezelfde regeling geldt uit den aard der
zaak voorzoover op ingevoerde goederen uit
hoofde van de nieuwe invoerbelasting min
der aan den fiscus behoeft te worden af
gedragen dan vroeger op grond van het
bijzonder invoerrecht. Ook hierbij moeten
de afnemers van de importeurs hun ver
koopprijzen in gelijke mate als hun in
koopprijzen verlagen.
Voor goederen, waarvoor vroeger omzet
belasting verschuldigd was en welke han
delaren op 1 Januari 1941 in voorraad had
den, mag de nieuwe omzetbelasting niet
tot een prijsverhooging leiden, daar de
restrictie, welke verkregen kan worden op
den ouden voorraad, ongeveer gelijk is aan
de nieuwe omzetbelasting.
MELK VOOR FRANSCHE KINDEREN.
Volgens den Britschèn berichtendienst
heeft de Engelsche regeering op verzoek
van het Amerikaansche Roode Kruis toe
gestemd in het doorlaten van een Ameri
kaansche scheepslading gecondenseerde
melk e.d. naar het bezette gebied van
Frankrijk. Deze gecondenseerde melk is uit
sluitend bestemd voor zeer jonge kinderen.
Zij zal onder rechtstreeksch toezicht van
het Amerikaansche Roode Kruis in het be
zette gebied worden 'verdeeld. De Britsche
regeering. aldus gaat de berichtendienst
voort, stelt er echter prijs op te verklaren,
dat deze concessie aan het Amerikaansche
Roode Kruis op geen enkele wijze afbreuk
doet aan de Engelsche blokkadepolitiek
tegenover Frankrijk. (D.N.B.)
„Het Fransche volk dient te weten, dat
niet de Duitsche bezetting schuld heeft
President Roosevelt heeft voor het vol
gende begrootingsjaar zijn jaarlijksche be
grooting ingediend bij het congres.
In zijn toelichting spreekt hij over
een „mandaat", dat het volk hem heeft
gegeven voor het program van een
totale bewapening.
Dit program eischt een aanzienlijke
verhooging der uitgaven. Op de nieuwe
begrooting zijn in totaal 17.5 milliard
dollar noodig, waarvan 10.8 milliard, of
62 procent, voor bewapeningsdoelein
den zijn bestemd.
Verder kondigt Roosevelt aan, dat hij nog
meer milliarden, behalve de op de geregel
de begrooting opgenomene, dus nog boven
de reeds genoemde 17.5 milliard, moet vra
gen. Deze speciaal aangevraagde milliarden
zijn vooral voor Engeland bestemd. Een
nauwkeurig bedrag zal eerst genoemd wor
den, wanneer het congres besloten heeft
tot goedkeuring van een machtigingswet
voor het plan tot het uitleenen van oor
logsmateriaal aan Engeland en wanneer
men kan overzien, wanneer en hoeveel ma
teriaal Engeland noodig heeft.
In de toelichting op de begrooting wordt
er verder op gewezen, dat het program voor
de totale verdediging van de Vereenigde
Staten oorlogsschepen, vrachtschepen, pant
serwagens, vliegtuigen en kanonnen zal
omvatten. De dreigende internationale toe
stand dwingt de Vereenigde Staten te land,
ter zee en in de lucht strijdkrachten op te
bouwen, die „tegen iedere situatie opge
wassen" zijn. De geraamde bewapeningsuit
gaven moeten beschouwd worden als een
deel van een program, dat zich over ver
scheidene jaren uitstrekt.
Wanneer men de door het federale
congres bij de begrooting voor 1940'41
ingewilligde credieten optelt bij de
thans voor de begrooting 1942 gevraag
de middelen, staat een bewapenings
bedrag van 28 milliard dollar ter be
schikking. Van dit bedrag zijn 13.704
millioen voor het leger, 11.587 millioen
voor de marine, 1.902 millioen voor de
uitbreiding der wapenfabrieken en 1.287
millioen voor andere bewapenings-op-
drachten bestemd.
Alle niet voor bewapeningsdoeleinden
vereischte uitgaven, zoo wordt in de toe
lichting verder gezegd, moeten worden uit
gesteld. Men moet echter, alle daarvoor
noodige plannen voorbereiden, zoodat de
Vereenigde Staten met een groot program
voor openbare werken kunnen, inspringen,
wanneer de bewapeningsuitgaven minder
worden en arbeiders der wapenfabrieken
vrij worden.
De bestaande belastingwetgeving is niet
bevredigend, aangezien zij niet verhindert,
dat „zekere personen uit ons nationale be
wapeningsprogram enorme winsten trek
ken."
In het tegelijkertijd uitgegeven jaarver
slag van den minister van financiën wordt
de staatsschuld per eind Juni 1940 berekend
op 43 milliard dollar. Eind Juni 1941 zal het
bij de wet veroorloofde maximum van 49
millioen dollar overschreden zijn. (DNB).
De „Diplomatisch-Politische Korrespon-
denz" houdt zich bezig met de rede, die
Roosevelt voor het congres heeft gehouden.
Aan den eenen kant, zoo schrijft de
„Diplo", spreekt Roosevelt, zonder ook
slechts een zweem van bewijs te hebben,
van een voortdurende bedreiging van het
westelijk halfrond door de autoritaire sta
ten, zelfs wanneer deze een rechtstreek-
schen aanval op dit halfrond niet ten uit
voer zouden kunnen leggen. Aan den an
deren kant echter tracht hij op geen en
kele wijze dit gevaar, zoo het al zou be
staan, uit den weg te ruimen.
Roosevelt bestempelt als „aanvaller" in
den strijd met Engeland juist die mogend
heid, aan welke van de zijde van Engeland
de oorlog is verklaard en die bovendien
door een, met zijn instemming door Enge
land opgehitst, Polen genoodzaakt werd
tot het nemen van maatregelen, om de met
miskenning van de verdragen en de men-
schelijke rechten vogelvrij verklaarde Duit
sche volksgenooten te redden.
Deze en andere van dergeiyke vruchten
van Versailles, als de economische wereld
crisis. zijn echter voor den heer Roosevelt
niets meer dan onbeteekenende „onvolko
menheden" van het verdrag van Versailles.
Blijkbaar, aldus de „Diplo", is dit alles
de „wereld der vrijheid" voor de herovering
en instandhouding waarvan Roosevelt be
reid is de energie, de hulpbronnen en de
organisatiekracht van Amerika beschik
baar te stellen.-
Ten aanzien van de verklaring van Roo
sevelt, dat hij in den door Engeland ge-
voerden oorlog niets meer of minder dan
den strijd voor de belangrijkste vrijheden
en menschenrechten ziet, schrijft de
.Diplo":
Terwijl Roosevelt den tegenwoordigen
oorlog als een strijd voor de vrijheid van
v/oord kenmerkt, bedreigt Engeland hon
derden millioenen Indiërs, wanneer zij een
oorlog, die niet de hunne is, van de hand
durven wijzen. De president noemt den
strijd verder een strijd voor de bevrijding
van het schrikbeeld van den nood. terwijl
Engeland in strijd met het menschen- en
volkenrecht, tegen vrouwen en kinderen
van de tegenpartij, van de neutralen, ja
zelfs van de vroegere bondgenooten op> het
Europeesche continent, den blokkade-oor
log voert. Aan dezen in strijd met het vol
kenrecht zijnden en gruwelijken oorlog ter
verbreiding van verschrikking en nood
neemt Roosevelt evenwel geen aanstoot,
zooals hij, volgens zijn eigen woorden, in
het algemeen in dit conflict aan het vol
kenrecht geen al te groote waarde schijnt
te hechten.
Dit merkwaardige standpunt ten aanzien
van vrijheid en menschenrecht, voor zoo
ver het haar leefruimten bedreigt, geldt
evenwel, naar de „Korrespondenz^ besluit,
de strijd der asmogendheden. Hij geldt niet
in de laatste plaats het herstel van de
vrijheid der zeeën, die weliswaar ook pos
tulaat eener wgre Amerikaansche politiek
is, doch waarvoor de tegenwoordige presi
dent der Vereenigde Staten zeer ten na-
deele ook van de overige Amerikaansche
landen, niet eens met de lippen opkomt.
Wel verre van een les noodig te hebben
van vreqmde zijde, zijn de asmogendheden
integendeel er van overtuigd, dat de zege
over Engeland pas ware vrijheid zal bren
gen, ook voor al'degenen, die thans door
de Engelsche volkenrechtsschending in de
bevordering van hun welvaart door wetti
gen handel met de overige wereld belem
merd worden.
DE MISSIE VAN HOPKINS.
Gistermiddag is met het Clippervliegtuig
als eenige passagier de speciale afgezant
van Roosevelt bij de Engelsche regeering,
Hopkins te Lissabon aangekomen. Hopkins
is terstond naar Londen doorgereisd.
Tegenover journalisten verklaarde hij,
dat hij als speciale ambassadeur van Roo
sevelt naar Londen gaat, Waarmede hem
nauwe vriendschapsbanden verbinden. Hij
zal naar de Vereenigde Staten terugkee
ren, zoodra zijn missie beëindigd is.
(D.N.B.)
MEENING VAN KNOX.
„Ik geloof niet, dat nog meer torpedoja
gers aan onze vloot kunnen worden ont
trokken zonder haar doelmatigheid ernstig
in gevaar te brengen," verklaarde de Ame
rikaansche minister van Marine, Knox, in
antw§ord op een vraag op de persconfe
rentie, naar Associated Press meldt.
Knox deelde mede. dat de marine voor
nemens is het Congres goedkeuring van
den bouw van 280 hulp vaartuigen, onder
zeeërs. jagers, mijnenvegers en patrouille
vaartuigen te vragen. Hij zei voorts, dat de
oorlogsschepen in drie verschillende vloten
Ingedeeld worden, namelijk de Atlantische,
de Aziatische en die van den Stillen
Oceaan. De grootste wijzigingen zullen zich
voordoen bij de Atlantische patrouille-
strijdkrachten. die geleidelijk opgebouwd
zijn en thans 125 schepen tellen.
Kno* maakte bekend, dat vice-admiraal
Husband E. Kimmel admiraal James O
Richardson als opperbevelhebber van de
vloot in den Stillen Oceaan zal opvolgen.
Kimme1, word' ook vlootvoogd van de ge
combineerde vloten. Hij voert thans het
bevel over de slagkruisers. (D.N.B.)
aan de schaarschte aan levensmiddelen in
het bezette gebied, waaronder het Fran
sche volk te lijden heeft, doch Engeland".
Dit is de grondgedachte van een gisteren
door het Fransche secretariaat-generaal
voor de voorlichting uitgegeven statistische
beschouwing. „Van het zeefront, dat loopt
van Duinkerken tot aan Biarritz ontvangen
wij niets. De havens aan de Middell. Zee
krijgen wel iets uit het koloniale rijk. doch
wat aan goederen aankomt, is onbeteeke-
nend in verhouding tot de behoeften van
Frankrijk en tot den vroegeren invoer", zoo
wordt in deze officieele Fransche uitlating
medegedeeld.
Laten wij ons herinneren., dat in het
normale jaar 1938 aan levensmiddelen wer
den ingevoerd 5.851.566 ton, aan grond
stoffen 39.500.000 ton. aan afgewerkte pro
ducten 1.717.000 ton, in totaal rond 47 mil
lioen ton, ter waarde van 46 milliard
francs.
Van dit alles ontvangen wij bijna niets
meer. Dit is hetgeen de Franschen van de
Engelsche blokkade dienen te weten. In
1938 ontvingen wij 1.250.800 dubbele cente
naar gedroogde groenten, 1.585.000 dubbele
centenaar aardappelen, 682.000 dubbele
centenaar versche groenten, 4.718.000 dub
bele centenaar tarwe, 5.632.000 dubbele
centenaar rijst. 3.169.000 dubbele cente
naar suiker, 1.862.000 dubbele centenaar
koffie en 692.000 dubbele centenaar olie.
Hierbij kwamen nog bovendien behalve de
groote invoeren voor de vleeschvoorziening,
groote transporten levend vee, 240.000 dub
bele centenaar bevroren vleesch en 68.000
dubbele centenaar vleeschconserven Laten
deze cijfers voldoende rijn. Zeker, Frank
rijk produceert tarwe, groenten en vruch
ten. Het is juist dat het wat betreft de le
vensmiddelenvoorziening nooit geheel van
het buitenland afhankelijk is geweest en
dat de blokkade niet tot hongersnood in
Frankrijk zal deiden. Dit verandert echter
niets aan het feit, dat de Franschen, die
zich met recht beklagen, dat zij slecht ge
voed worden, zich de genoemde cijfers voor
oogen moeten houden. De huisvrouwen,
die vooral voor suiker, koffie, rijst en olie
in de rij moeten staan, aldus wordt in dit
officieele bericht verder gezegd, dienen te
weten, dat zij dit alles niet krijgen, omdat
zij tengevolge van de Engelsche blokkade
bijna geheel van het koloniale rijk en de
wereld zijn afgesneden. Vergeten wij ten
slotte niet en dit geldt vooral voor hen,
die onze nooden op het gebied der levens
middelenvoorziening aan de bezetting wil
len toeschrijven dat in het onbezette
gebied, waar niets is gevorderd, ook gebrek
aan levensmiddelen heerscht. Dit is het
beste argument om de juiste draagwijdte
yan de Engelsche blokkade te bewijzen.
(D.N.B.)
Italië's oorlogsdoelstellingen kunnen in
de volgende drie punten worden samen
gevat:
1. Vrije vaart in en uit de Middelïand-
sche Zee, zonder dat daarvoor van tevoren
toestemming van Engeland gevraagd moet
worden
2. Verwezenlijking van zekere, sedert
eeuwen bestaande en allen welbekende as
piraties, die overigens geenszins door het
fascisme zijn uitgevonden, maar die tot de
Italiaansche geschiedenis behooren, zooals
lederen schooljongen in Italië bekend is.
3. Door de verwezenlijking van deze be
kende nationale aspiraties moet het Ita
liaansche levensgebied zoodanig worden
uitgebreid, dat het „proletarische en fas
cistische Italië" voorwaarden verkrijgt
voor een hooger ontwikkelde economische
organisatie, waarin zoowel zijn rechtvaar
dige belangen der economische onafhanke
lijkheid alsook de verbetering van zijn le
vensstandaard bevredigd worden.
Alleen wanneer men deze oorlogsdoelein
den en het Duitsch-Italiaansche bondge
nootschap dat Italië's eer verplicht, voor
oogen houdt, kan men zonder meer begrij
pen. waarom het Italiaansche volk met de
grootste energie en vasthoudendheid tot de
eindoverwinning zal doorstrijden. (D2LB.)
Volgens een bericht uit Hanoi heeft de
Fransche gouverneur-generaal, Decoux,
verklaard, dat Fransch-Indochina thans
tegenover de uittarting van Thailand naar
de wapenen zal grijpen. Desondanks is
Frankrijk ook thans nog tot een vreedzame
oplossing bereid.
Uit Bangkok wordt gemeld, dat de regee
ring van Thailand in het grensgebied den
oorlogstoestand afgekondigd heeft.
Volgens andere berichten uit Hanoi heeft
het Thailandsche luchtwapen met elf vlieg
tuigen aanvallen op Bassar, Pakso en
Stoengtreng aart de Mekong ondernomen.
Voorts zouden de Thailandsche troepen een
aanval op de grens ten noorden van Bassar
hebben gedaan. (DNB).
De Spaansche Staatscourant publiceert
een verordening van het Spaansche minis
terie van buitenlandsche zaken betreffende
de samenstelling van den nieuwen raad der
Hispaniteit.
De verordening bepaalt, dat de raad der
Hispaniteit tot taak heeft, de gemeen
schappelijke geestelijke en materieele voor
waarden voor de Spaansche stamgemeen
schap in het leven te roepen en in dezen
beslissingen te nemen.
De raad wordt gevormd uit de belang
rijkste persoonlijkheden op intellectueel,
financieel, politiek en economisch gebied.
Leden van den raad zullen, tot aan de
definitieve samenstelling als boven den
staat uitgaand organisme op grond van
een gemeenschappelijk besluit tusschen
Spanje en de Spaan sch-Amerikaansche
staten, o.m. zijn de Spaansche minister van
buitenlandsche zaken als voorzitter, de di
recteur van het Indische Archief van Se-
vllla, de nationale gedelegeerde van de af-
deeling buitenland der Spaansche Falange,
de onderstaatssecretaris in het ministerie
van buitenlandsche zaken, de chef van de
afdeeltng voor cultureele aangelegenheden
in het Spaansche ministerie van buiten
landsche zaken, de onderstaatssecretaris
voor pers en propaganda, de onderstaats
secretaris voor handel, de secretaris-gene
raal van het ministerie van marine, de
directeur-generaal voor verkeer over zee,
de Spaansche ambassadeurs in Argentinië,
Cuba. Chili, Mexico en Peru en de Spaan
sche consul-generaal op de Philippijnen.
Aangezien het aantal leden van den'
raad der Hispaniteit onbeperkt is, is de
Spaansche minister van buitenlandsche
zaken gemachtigd, alle personen te benoe
men tot lid, welke in het Spaansche leven
in verband met de problemen of idealen
der Spaansche wereld zich bijzonder onder
scheiden en op den voorgrond treden.
De raad der Hispaniteit heeft zijn zetel
in Madrid. Later zal de Spaansch—Ameri
kaansche tak van den raad zijn zetel kie
zen in een Amerikaansche stad.
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan ging heden onder
te 5.37 uur en op te 15 uur.
Dit Nummei bevat TWEE Bladen
Binnenland
Vergelijkende cijfers over de eerste winter
hulpcollecte (2e Blad).
Het recht van abolitie en gratie voor
Nederland overgedragen aan den rijks
commissaris (Binnenland, 2e Blad).
Buitenland
Roosevelt's begrooting. Alles voor de defen
sie (ie Blad).
Naar strijd tusschen Thailand en Indo-
China? (Ie Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
