De strijd tegen Engeland DONDERDAG 2 JANUARI 1941 No. 24776 Bij de jaarwisseling Verduisteren; 81ste Jaargang Duitsch Weermachtsbericht ïtaliaansch W eermachtsberïcht Duitsch optreden ter zee Suner over Tanger Nieuwjaarsboodschap van Matsoeoka Geen voetbal op 4 en 5 Januari Amerika's positie EERSTE BLAD Feiten van den dag 17.39 uur 9.50 uur LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van brieven moet 10 ets. porto betaald worden - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden2.35 per weekƒ0.18 Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten (voor binnenland 0.80 p. 3 maanden) Hec opperbevel van de Duitsche weer macht deelde gisteren mede: Op 31 December heeft een Duitsch ge vechtsvliegtuig bij een stoutmoedigen, af zonderlijk ondernomen aanval op een hoogte van slechts 100 meter een voltref fer weten te plaatsen op een wapenfabriek in het graafschap Essex. Ook in Londen werden voor den oorlog belangrijke doelen met brisantbommen be stookt. Andere aanvallen waren op een station en op een haven in het Zuidoos ten van het eiland gericht, waarbij groote schade aan voor den oorlog belangrijke in stallaties werd waargenomen, benevens verscheidene branden in pakhuizen. Vier vijandelijke vliegtuigen trachtten, onder dekking der wolken, het West-Duit- sche industrie-gebied binnen te dringen. Twee van deze toestellen, van het type Bristol-Blenheim, werden reeds in het kustgebied door afweergeschut neerge haald, andere werden, voor zij hun doel hadden bereikt, gedwongen om te keeren. Eigen verliezen hebben zich ook gisteren niet voorgedaan. In den Oudejaarsnacht is het Duitsche luchtwapen niet opgetreden. Ook de tegen stander liet aanvalshandeüngen achter wege. Het DJI.B. meldt nog: De Duitsche luchtmacht heeft gisteren een aantal gewapende verkenningsvluchten ondernomen en daarbij aan de Engelsche oostkust meermalen vijandelijke schepen verkend. De Duitsche vljegers gingen in alle gevallen terstond tot den aanval over en beschadigden verscheidene oorlogs- en koopvaardijschepeen. Wegens het zeer mistige weer kon de volle uitwerking der aanvallen niet worden waargenomen, doch wel is gezien, dat een patrouillevaartuig door een voltreffer werd getroffen. Een ander patrouillevaartuig geraakte terstond na den aanval ln brand. Het Italiaansche hoofdkwartier publi ceerde gisteren weermachtbericht no. 208. Het luidt als volgt: In het grensgebied van Cyrenalca be drijvigheid van onze artillerie, die doel treffend auto-colonnes heeft bestookt. Een vijandelijke aanval op een van onze voor uitgeschoven posten aan het front van Bardia werd afgeslagen. In een ander gevecht in het gebied van Giaraboeb hebben onze troepen een vijan delijke afdeeling, die met pantserauto's versterkt was. op de vlucht gedreven. Onze formaties aanvals- en jachtvlieg tuigen hebben verscheiden acties onder nomen tegen concentraties van vijande lijke gemechaniseerde strijdmiddelen en haar gevoelige verliezen toegebracht. Aan het Grieksche front bedrijvigheid van patrouilles en ln eenige sectoren ge vechten tegen vooruitgeschoven elemen ten. Formaties jachttoestellen en duikbom menwerpers hebben met de strijdkrachten te land samengewerkt: concentraties van troepen en autocolonnes voor de ravitail leering werden met mitrailleurvuur be stookt en gebombardeerd. Talrijke geme chaniseerde strijdmiddelen werden in brand gestoken. Gistermiddag heeft een vijandelijke for matie vliegtuigen getracht, een aanval op Valona te ondernemen De luchtafweer der vloot en jachttoestellen, die snel ingrepen, schoten drie Blenheimvliegtulgen neer. Een vierde Blenheim werd neergehaald door de afweerbatterij van een Italiaansche divisie. Al onze vliegtuigen zijn teruggekeerd. In Oost-Afrika niets van belang. Minister Pawollni heeft te Florence nog eens getuigenis afgelegd van Italië's vaste voornemen, om Engeland de nederlaag toe te brengen. De eind-overwinning is zeker, zeggen de bladen. Het DNB meldt uit Stockholm: De minister-president van Nieuw-Zee- land, Fraser, heeft, volgens Reuter, mede gedeeld, dat „een vijandelijke hulpkruiser op het eiland Emerau in den Bismarck-ar- chipel de passagiers en bemanning aan wal heeft gezet van zeven schepen." Het betreft hier de „Rangitane" (16000 brt.), de „Trla- dic" (6000 brt.), de „Komata" (3900 brt.), de „Holmwood", de „Triona", de „Vinni" en de „Triaster". Men neemt aan, dat de overle venden van drie andere schepen, namelijk van de „Turaldna", de „Notou" en de Ring- wood" zich nog aan boord van den kruiser bevinden. Zeven dezer tien schepen waren van Britsche, één van Fransche en twee van Noorsche nationaliteit. In een door de onderafdeellng van het Britsche ministerie van Voc lichting te Singapore uitgegeven communiqué wordt deze mededeeling van den Nieuw-Zeeland- sehen premier bevestigd. Verklaard wordt, „dat gedurende de laatste maanden tien onder Britsche vlag varende koopvaardij schepen door optreden van den vijand tot zinken zijn gebracht. Vijfhonderd opvaren den dezer schepen, zoo vervolgt het com muniqué, zijn op 21 December op het eiland Emerau in den Bismarck-archipel aan- land gezet." Associated Press meldt voorts, dat het Amerikaansche radiostation Mackay nood seinen heeft opgevangen van het Engelsche vrachtschip „Malgora" (6579 brt.). Het schip deelde mede, dat het door een „mysterieus schip" werd aohtervolgd. Volgens uit Ned-Yorksche scheepvaart- kringen ontvangen mededeellngen wordt voorts het 6732 brt. metende Noorsche moo- torvrachtschip „Talleyrand", dat ln Brit— schen dienst voer, als verloren beschouwd. Het schip is sedert Juli verdwenen. Men vermoedt, dat dit schip het lot heeft ge deeld van ruim twintig andere in Britschen dienst varende Noorsche schepen, die, naar verluidt, in den Stillen Oceaan door Duit sche hulpkruisers tot zinken zijn gebracht. De Spaansche minister van buitenland- sche zaken Serrano Suner heeft een redac teur van het studenten-weekblad „Haz", het orgaan van het Spaansche universi teitssyndicaat, een Interview toegestaan, waarin hij vooral diep Inging op het Tan- gerriiraagstuk. Talrijk zijn de redevoeringen, die bij de jaarwisseling zijn uitgesproken. In de eerste plaats richtte de Führer een oproep tot zijn volk, waarvoor wij naar het 2de Blad verwijzen. Goering zeide o.m., dat de vijanden van Groot-Duitsclüand op het vasteland be slissend verslagen zijn. Engeland Is van het vasteland verdreven. Essentieele voor waarden voor een politieke en economische reorganisatie en pacificatie van Europa zijn daarmede vervuld. Machtiger dan ooit staat het Duitsche volk aan den drempel van een nieuw jaar. De oproep eindigt met de woorden: Zoowel aan het front, als in het binnenland hebben wij harden strijd, vaardigheid en onwankelbaren moed noo- dig. Wanneer wij schouder aan schouder staan, zullen wij alle gevaren trotseeren en iedere taak volbrengen. Wij zijn een jong volk. Ons is de toekomst. In het nieuwe jaar geld het parool: Met volle kracht voorwaarts naar de eindoverwin ning! Goebbels eindigde een radio-rede aldus: In ons land bestaat in deze harde maan den slechts één gedachte: de gedaohte aan de overwinning. Als Duitsch volk nijgen wij ons in die pen eerbied voor den Almachtige, Die ons dit jaar zoo zichtbaar Zijn zegen heeft gegeven, Die onze wapenen met de over winning bekroonde. Hij weet, dat wij dezen oorlog voeren voor een beteren vrede, dat wij op de bres staan voor het geluk der menschen, dat tot dusverre door de re geerders zoo vaak met voeten is getreden. En het geheele Duitsche volk vereenigt zich in een warm gevoel van dankbaar heid jegens den Führer. Lang moge hij aan het hoofd van ons volk staan als de beschermer van het Duitsche rijk, als de eerste strijder voor een waren vrede en voor het geluk, de eer en den roem van zijn volk. De wereld bewondert hem, wij echter hebben het voorrecht hem te mo gen liefhebben. Reiken wij elkander de hand en scharen wij ons vast om hem. Maarschalk Pétain zeide oa., dat het nieuwe jaar zonder twijfel moeilijk zou zijn, daar de oorlog en de blokkade de le vensmiddelenvoorziening van het land sterk hebben beïnvloed. Daarom, aldus Pétain, moet vooral de boer uit den grond halen, wat maar eenigszins mogelijk is. Ook alle andere deelen der arbeidende bevolking moeten hun inspanning verdub belen. De nationale wederopstanding, wel ke de regeering zich ten doel heeft ge steld beoogt, naar de maarschalk verder zeide ook het land van vreemd kapitalis me té bevrijden. In Frankrijk mogen geen partijen of klassen meer zijn. De rede werd besloten met een aansporing tot eenheid. Nog spraken koning Christiaan van De nemarken, de Zwitsersche president, de Burgaarsche premier Filof (die intusschen voor een geneeskundige behandeling naar Weenen is gegaan) en de Finsche presi dent Ryti. Allen wezen op het vaste voor nemen, buiten het conflict te blijven en waarschuwden, dat nog moeilijke tijden zullen moeten worden doorworsteld. De Japansche minister van buiten- landsche zaken, Josoeke Matsoeoka. heeft in een nieuwjaarsboodschap, die somber .van toon was, verklaard: Ik vrees, dat het komende jaar „wei- licht zeer tragisch en ongelukkig voor de geheele menschheid zal blijken." Alle Godvreezende lieden in de geheele wereld moeten bidden, dat dit jaar niet verwordt tot het eerste jaar van ver nietiging van de moderne beschaving. Waarnemers, die zich herinnerden, dat Matsoeoka in een toespraak tot het Ame- rikaansch-Japansch Genootschap pp 19 dezer een beroep deed op het Amerikaan sche volk om niet toe te laten, dat de V. St. zouden deelnemen aan den Europeesohen oorlog of niet te dulden, dat een Japansch- Amerikaansch conflict zou ontstaan, het geen zich zou ontwikkelen tot een „arma geddon, dat in de totale vernietiging van onze cultuur en beschaving zou eindigen", vroegen zich af of Matsoeoka hierbij zin speelde op de toenemende spanning tus- schen de as en de V. St.. ofschoon verhildt dat Matsoeoka zijn boodschap had opge steld, alvorens verslagen van Roosevelt's praatje aan den haard Tokio bereikten. Matsoeoka wees er op, dat Japan thans het vijfde jaar van het conflict met China ingaat en betoogde, dat het Japansche volk bijna tien jaar heeft doorleefd sinds het begin van het Mandsjoerijsche incident, waarbij het ..de spanning en den druk van de situatie onvervaard droeg en zijn in spanning verdubbelde". Inmiddels heeft Mandsjoekwo zijn natio- nalen rijkdom voortdurend zien groeien en zijn samenwerking met Japan onophoude lijk zien versterken- Wat de republiek China aangaat, zij heeft korten tijd na de viering van het herstel van Nanking als hoofdstad onder een nieuwe regeerina vel eid door Wan? Tsjing wei een fundamenteel verdrag met ons land gesloten ter regeling van de Chineesch-Japansche betrekkingen. Boven- Naar de Nederlandsche Voet bal Bond ons mededeelt, zijn alle voetbalwedstrijden, welke voor Zondag 5 Januari waren vastgesteld, in verband met de gesteldheid van de terreinen, afgelast. Ook de voor Zaterdag en Zon dag door de afdeeling Leiden van den N.V.B. vastgestelde wedstrijden zijn afgelast. dien is met de uitvaardiging van de ge meenschappelijke verklaring van Japan, Mandsjoekwo en China een krachtige har monie tussöhen deze volken ontstaan. Zoodoende heeft Japan een grooten stap voorwaarts gedaan in de richting van een vestiging van een nieuwe orde, en het is voortgeschreden in den geest van den kei zerlijken weg. Meedoogenlooze exploitatie, gekenmerkt door krasse uitbuiting van de zwakken, werd vroeger in vredes- zoowel als in oorlogstijd in het internationale le ven hardvochtig toegepast. De beheer- schende macht van het goud is gedurende langen tijd gemonopoliseerd door een on verzadigbare minderheid der volken. De oude orde, die vrijwel geheel op een derge- lijken staat van zaken gebaseerd was, heeft de meerderheid der volken met verstikking bedreigd. Deze wensohten hun bestaans recht te handhaven langs vreedzame we gen, doch de minderheid der volken, die de macht ln handen hadden, weigerden naar reden te luisteren, met het gevolg, dat er een catastrophale toestand is ontstaan, waarbij aan de meerderheid der volken geen andere keus gelaten werd dan hun toe vlucht te nemen tot geweld bij hun streven om hun rechtvaardige aspiraties te verwe zenlijken. De vestiging van de nieuwe orde kan evenwel niet bereikt worden door slechts de oude te vernietigen. Het uiteindelijk doel van de nieuwe orde is de verwezenlijking van een gemeenschappelijk bestaan en wel vaart in het intemationali. leven, hetgeen allen ten voordeel strekt, door de menschcn- maatschappij te bevrijden van de exploi tatie van de zwakken door de sterken, waarvoor het materialisme aansprakelijk is en alle naties en volken ir. staat te stellen om ieder zijn eigen plaats in te nemen ten einde zijn eigen lot te bepalen en te ver werkelijken om zijn hoedanigheden tot vol ledige ontwikkeling te brengen en ln el kanders behoeften te voorzien. In dit licht bezien zijn de hevige, ver nielende operaties, die thans zich in Oost en West voltrekken de voorloopers van schitterend buitengewoon belangrijk op bouwend werk, dat aanstaande is. De eerste wereldoorlog van meer dan 20 jaar geleden, de huidige tweede Buropeesche oorlog, de Chineesche kwestie dit alles is tenslotte slechts de worsteling, die aan een weerga- looze hervorming van de wereld voorafgaat. Het afgeloopen jaar was rijk aan gebeur tenissen als men zelden in de annalen van de wereld vindt. Bij zijn einde heeft het de menschheid in ademlooze angst en ver bijstering achtergelaten. Wat zal het nieuwe jaar, het 2601ste jaar van het Ja pansche keizerrijk, dit land in het bijzon der en de wereld ln het algemeen brengen? /al het gunstig of ongunstig zijn? Ik kan voorspellen noch beoordeelen, hoe het zal zijn. Bij het verwelkomen van een nieuw jaar moge het hard klinken, en het is wel het laatste ter wereld dat ik zou wenschen maar in mijn diepste innerlijk vrees ik. dat dit jaar wellicht zeer tragisch en zeer on gelukkig voor de geheele menschheid zal ■blijken. Suner verklaarde, dat de bezetting van Tanger door Spanje in Juni door de Spaan sche jeugd, in het bijzonder door de jeugd van de phalanx, nooit als een zuiver for- meele daad is opgevat. Het is van het be gin af uitgesloten geweest, dat Spanje zich bij zijn activiteit in Tanger zou bepalen tot politiebewaking en tot handhaving van de openbare orde. De stap van Spanje, zoo ver volgde de minister, beoogde, een einde te maken aan de Internationale uitbuiting van Tanger, zooals deze in het Internationale statuut vastgelegd was. Dit statuut vormde een voortdurende bedreiging van Spanje. De mogendheden, die Spanje niet rechtstreeks durfden beleedigen, deemoedigden het in direct door een farce ten tooneel te voeren, die naar buiten den schijn van legaliteit had en toch niets anders was dan wille keur en misbruik. Daarom moest van de zijde van Spanje een waarlijk politieke daad verricht worden. Sedert het oogenblik van de oorlogsverklaring van Engeland en Frankrijk aan Duitschland heeft Spanje er steeds op gewacht, het Tanger-vraagstuk te regelen, daar indertijd Tanger een wes pennest geworden was. De inmenging van Italië in het Europeesche conflict ver grootte natuurlijk de beteekenis van het probleem en ln het bijzonder na het slui ten van den wapenstilstand met Frankrijk bestond de kans, dat het wespennest tot een haard van een ernstig gevaar zou wor den. Op de vraag, waarom Juist in October de reorganisatie werd uitgevoerd, antwoordde de minister, dat in die maand van bepaalde zijde wenschen werden geuit, die betoog den, aan de verdediging van de stad Tanger deel te nemen. Om deze reden en met het oog op deze „aanmatigende en volkomen misplaatste" wenschen is het voor Spanje noodlg geweest, snel en vastbesloten te han delen. De minister verklaarde, dat Marokkaan- sche kringen het optreden van Spanje vol komen hadden begrepen. Ook de vrienden van Spanje, de mogendheden, die ln den bevrijdingsoorlog aan zijn zijde hadden ge streden, begrepen volkomen het natuurlijke recht van Spanje op een gebied, dat het geografisch, historisch en moreel toebe hoort. Suner wees erop, dat de buitenlandsche politiek van Spanje op het natuurlijke recht is gebaseerd. Dit natuurlijke recht wordt thans op besliste wijze in de hispanische activiteit van Spanje tot uiting gebracht. Spanje en vooral wij jongeren, aldus be sloot de minister, zijn vastbesloten niet toe te laten, dat onze natuurlijke rechten mis kend worden. Wij zijn eerder bereid, het hoogste offer te brengen. Ik spreek deze duidelijke taal, opdat geen twijfel rijst en geen dubbelzinnigheid kan ontstaan (DNB). In zijn jongste rede heeft Roosevelt ver klaard, dat hij geen expeditiecorps naar Europa zal zenden. Op het departement van Buitenlandsche Zaken wordt thans ter ver duidelijking medegedeeld, dat de president hiermede alle deelen van de Amerikaansche weermacht heeft bedoeld. Ten aanzien van zijn plan om geen Engel- schen allerhande soort oorlogsmaterieel uit te leenen, heeft de president zelf, naar D. N.B. voorts meldt, op de persconferentie ver klaard, dat hij van het Congres een wet wenscht, welke de overeenkomsten met Engeland aldus formuleert, dat de Ver. Sta ten na het einde van den oorlog bij het teruggeven van het uitgeleende oorlogs materieel kanonnen voor kanonnen enz. krijgen. Dit beteekent, dat of het oorspron kelijke onbeschadigde materieel wordt te ruggegeven of materieel, dat behoorlijk her steld Is. Het totaal onbruikbaar geworden materieel moet Engeland echter vervangen. Dit principe wil de president ook tot ander oorlogsmaterieel uitbreiden, misschien zelfs ook tot tin en rubber. Bijzondere haast is bj] deze wet niet noodlg. De Italiaansche Popoio d'Italia, wijzende op Amerika's houding, zegt o.m.: Afgescheiden van den moreelen kant van de zaak. wanneer een groot land, terwijl het verklaart, dat het bedreigd is. zich wil ver dedigen en zich tegelijk terzijde houden, doet zich thans de omstandigheid voor, dat het voeren van oorlog met het bloed van anderen geen voorrecht meer is van Groot- Brittannië: thans is het Amerika, dat tot den iaatsten Engelschman zou willen strijden. En de Popoio di Roma zegt: Men heeft den indruk te staan tegenover een dubbelzinnigheid want. wanneer het waar is, dat de Amerikaansche regèeri-c geen gewapende interventie aan de ziide van Engeland wenscht, is het evenzeer waar dat zij zal voortgaan met uitbreiding van den bijstand aan Groot Brittannlë op zoo- Dit Nummei bevat TWEE Bladen Binnenland Nieuwjaarsboodschap van den rijkscommis saris. (2e Blad). Trailer bij Roosendaal door trein gegrepen; één doode. (Laatste Berichten, le BI.), Buitenland Oproep van den Fuehrer aan het Duitsche volk. (2e Blad). Diverse redevoeringen bij de jaarwisseling, (le Blad). £IE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. van hedenavond tot morgenochtend De maan komt heden op te 12.02 uur en gaat onder te 23.18 uur. danige wijze, dat daardoor onvermijdelijke reacties worden gewekt van den kant van de spilmogendheden. Wat er aan dubbel- zinnlngs gelegen is in de politiek van Roose velt, is juist de houding van deel te nemen aan den oorlog zonder er de verantwoorde lijkheid voor te willen aanvaarden. Dit alles echter zoo besluit de „Popoio di Roma" kan alleen maar slagen wanneer de vijanden van Groot Brittannlë dwazen zou den zijn. Van Duitsche zijde wordt nog opgemerkt: Behalve de vijand Engeland, staat slechts de officieele politiek van Amerika vijandig tegenover de As-mogendheden, een omstan digheid, aan welker gevolgen, naar mén hier overtuigd is. het hoofd kan worden geboden door het Japansche keizerrijk, dat met de As-mogendheden ln het militaire bondgenootschap van het drie-landenpact van Berlijn vereenlgd is. Het Duitsche volk begrijpt evenwel de houding van de Ver. Staten niet, want het beantwoordt de daar gekoesterde vijandige gevoelens evenmin als de officieele Duitsche politiek een dergelijke vijandschap zoekt. Nimmer heeft trouwens een dergelijke vijandschap in het plan van de Duitsche politiek gelegen. Deze officieele Duitsche kringen beant woorden de vijandelijke uitingen van de overzijde van den Atlantischen Oceaan met kalmte, maar ook met de vastberaden aan dacht, welke de omstandigheden verelschen. Dat de hulp, welke de Ver. Staten aan En geland kunnen bieden, het lot van het eilan denrijk niet kan veranderen, weet men in Duitsche politieke kringen evenzeer, als men dit in de ingewijde kringen van de Ver. Staten weet. De hulp van de Ver. Staten kan de verterende ziekte van Engeland niet eens verlengen, laat staan er een keer ln brengen. JAPAN'S STANDPUNT. Sjiratori, de vroegere Japansche ambas sadeur te Rome. die thans adviseur van het Japansche departement van Buitenland sche Zaken is, heeft in een Nieuwjaarsarti kel ln de „Asahl Sjimboen" over den huldi gen poiitieken toestand verklaard, dat de oorlog tusschen Duitschland en Engeland ook een oorlog tusschen Japan en Engeland is. daar de afloop van den oorlog het lót van Japan bepaalt. De afloop van den oorlog, vervolgt Sjira tori. is echter reeds duidelijk. De vraag is nog slechts, hoelang Engeland tegenstand zal kunnen bieden. Dientengevolge is de oorlog van Europa ook de oorlog van Japan. De bekende Japansche diplomaat schrijft verder, dat de werkelijke tegenstanders van Japan In het Chineesche conflict Engeland en de Ver. Staten zijn en niet Tsjoengking. Dit geldt ook voor het nieuwe Oistaziati- sche economische gebied, dat Engeland en de Ver. Staten wegens kapitalistische be langen niet willen erkennen. Ten slotte geeft Sjiratori als zijn meening te kennen,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1941 | | pagina 1