ZATERDAG 28 DECEMBER 1940
No. 24773
De luchtactie is hervat
Verduisteren:
1940-1941
Sfsfe Jaargang
Rede van Farïnacci
Een nieuwe Engelsche
oorlogsleening
Finland voor
moeilijkheden
Verspreide Berichten
17.33 uur
9.51 uur
17.34 uur
9.51 uur
Nieuwjaar-wenschen
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
IS UW RADIO DEFECT?
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen .waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per Tegel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
De luchtoorlog is hervat, aldus het DNB.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben giste
ren hun aanvallen op schepen aan de
Engelsche Oostkust gericht. Ten Oosten
van de monding van de Theems is een
schip van 8000 tot 10.000 ton op succesvolle
wijze aangevallen en met twee bommen van
middelzwaar kaliber midscheeps getroffen.
Sterke ontploffingen en rookwolken waren
merkbaar. Daar een bom de machinekamer
trof en een ketelontploffing veroorzaakte,
valt aan te nemen, dat het schip inmiddels
gezonken is.
In den loop van Donderdagavond bom
bardeerden de Engelschen Bordeaux. De
aanval werd ten uitvoer gelegd in een
vorm, die geenerlei militaire of tactische
beteekenis te zien gaf. Onder de Fransche
burgerbevolking vielen eenige dooden eri
gewonden.
Het Duitsche luchtafweergeschut ant
woordde onmiddellijk energiek op den aan
val en "verdreef de aanvallers met buiten
gewoon goed gericht systematisch vuur.
Eenige bommenwerpers zijn waarschijnlijk
zoo zwaar getroffen, dat zij wel nauwelijks
naar hun basis kunnen zijn teruggevloogen.
Een toestel van het type Handley Page werd
brandend neergeschoten, waarbij een lid
der bemanning werd gedood. De drie ande
ren konden met behulp van hun valscherm
landen.
Naar het DNB verder nog van welinge
lichte militaire zijde verneemt, hebben En
gelsche vliegtuigen niet alleen Bordeaux,
maar ook St. Main, Dinard en Lessay aan
gevallen.
Onder de Fransche bevolking hebben deze
aanvallen verbittering gewekt.
De Engelsche batterijen en luchtafweerge
schut te Gibraltar hebben, naar uit La Li-
nea aan het DNB wordt gemeld, een Fransch
vliegtuig neergeschoten, dat van Marokko
kwam en in Noord-Oostelijke richting
vloog. Het toestel stortte in zee. 'De vijf in
zittenden kwamen om het leven.
Volgens tot dusver nog niet bevestigde
geruchten zouden zich aan boord van het
vliegtuig twee invloedrijke persoonlijkheden
van de huidige Fransche staatsleiding heb
ben bevonden, die op weg waren naar Vichy.
Het toestel zou van Fransch-Marokko naar
Toulon of Marseille onderweg zijn geweest.
Ten einde zich doeltreffender te kunnen
weren tegen de Engelsche vliegers, die het
Zwitsersche rechtsgebied schenden, heeft
de Zwitsersche regeering de luchtdoelafdee
lingen onder de wapenen geroepen en het
aantal luchtdoelbatterijen in de voor
naamste steden verhoogd (Stefani)
„WIJ HEBBEN DE ZEKERHEID, DAT DE
OVERWINNING ONS ZAL ZIJN".
De Italiaansche minister Farinacci heeft
in Cremona een toespraak gehouden voor
de fascisten. Hij behandelde de belangrijke
problemen van het oogenblik.
Wanneer de Engelschen, zoo zeide hij,
verklaren, dat de Middellandsche Zee net
voornaamste front van- den oorlog vormt en
er den nadruk op leggen, dat zij juist tegen
Italië de militaire krachten van een groot
deel van hun imperium in het veld hebben
gebracht, dan is dat voor Italië een aan
leiding tot bijzonderen trots. Eén slag is niet
beslissend voor de overwinning. Beslissend
is, dat het doel wordt bereikt. Dit doel zal
bereikt worden.
Omtrent de wijzigingen in het Italiaan
sche opperbevel verklaarde Farinacci, dat
men, meer dan noodig was, gesproken had
over een zekere aflossing van de wacht. Het
is eenvoudig dwaas te gelooven, dat een
zekere mutatie in Italië en vooral bij de
mannen van het regime reacties zou heb
ben gewekt.
Wij hebben de zekerheid, zoo besloot Fa
rinacci, dat de overwinning ons zal zijn.
Wij zijn er zeker van, dat de offers onze
generatie groot zullen maken.
De kanselier van de Engelsche schatkist
sir Kingsley Wood, heeft voor de radio aan
gekondigd, dat op 2 Januari a s. een nieuwe
2^2% oorlogsleening zal worden uitgegeven.
De middelen, zoo betoogde de minister, zijn
echter nog niet voldoende. Nieuwe bronnen
zullen moeten worden aangeboord, om de
zen voor Engeland zoo kostbaren oorlog
voort te zetten en de Engelsche soldaten
van de wapens te voorzien die zij in den
strijd tegen den goed uitgerusten tegen
stander noodig hebben. Ook moet de schat
kist er rekening mede houden, dat Enge
land in de eerste jaren na den oorlog zeer
veel van de oorlogsschulden zal moeten te
rugbetalen. Daarom is de regeering voor
nemens om op 2 Januari ook een nieuwe
leening in den vorm van 3% spaarbonnen
uit te geven, die pas van 1955 tot 1965 kun
nen worden afgelost. Op beide leeningen
kunnen ook de minder bemiddelden in
kleinere coupures inschrijven. Ten slotte
deed de minister nog eens een dringend be
roep op het publiek, zooveel mogelijk geld
aan den staat te geven om den oorlog te
kunnen financieren. (DNB).
EEN AGRARISCHE KWESTIE.
United Press meldt:
Het moeilijkste probleem, dat het vredes
verdrag van Moskou Finland gegeven heeft:
de „volksverhuizing" van ongeveer 80.000
boeren met hun gezinnen, is nog slechts in
theorie opgelost, ofschoon er reeds negen
maanden na het sluiten van den vrede ver-
loopen zijn. Reeds in Juni heeft het Fin-
sche parlement een wet goedgekeurd, waar
bij voor alle vluchtelingen uit het aan Sov-
jet-RUsland afgestane gebied, die in den
landbouw werkzaam waren en daarin werk
zaam willen blijven, land ter beschikking
zal worden gesteld. De uitvoering van deze
„wet tot bespoediging der kolonisatie" stuit
echter op groote moeilijkheden. In hoofd
zaak gaan de discussies in de regeerings-
commissies en in de pers over de vraag in
welke mate men den vluchtelingen gecul
tiveerd land en in welke mate onontgon
nen land ter beschikking moet stellen. De
toewijzinge van ontgonnen land had het
voordeël, dat niet alleep het kolonistenpro
bleem werd opgelost, maar dat ook een be
langrijk deel braakliggend land bebouwd
zou worden, hetgeen voor de eigen verzor
ging van Finland van het hoogste belang
is. Volgens verklaringen van officieele zijde
is Finland door het vredesverdrag name
lijk van een levensmiddelen uitvoerend land
tot een staat, die levensmiddelen moet im
porteeren, geworden.
Daar Finland door den huidigen oorlog
van zijn vroegere markten is afgesneden is
het in sterkere mate afhankelijk van zijn
eigen levensmiddelenproductie. Van zuiver
economisch standpunt bezien ware dus de
toewijzing van onontgonnen land de beste
oplossing en op dit punt stemmen alle par
tijen overeen. Degenen echter, die wen-
schen dat den vluchtelingen ook geculti
veerd land ter beschikking wordt gesteld,
zijn van meening, dat het onrechtvaardig
zou zijn de kolonisten alleen te belasten
met de vruchtbaarmaking van woeste gron
den. De vluchtelingen worden in de eerste
plaats gesteund door de agrarische partij,
die in parlement en regeering grooten in
vloed heeft. De partij verklaart dat hét
Fiiische volk den vluchtelingen beloofd
heeft dat zij schadeloos gesteld zullen wor
den voor alles wat zij in het ontruimde ge
bied moesten achterlaten. Het zou onrecht
vaardig zijn, indien men den vluchtelingen,
die reeds het meeste geleden hebben, ook
nog de last van den agrarischen heropbouw
op de schouders zou laden. De vluchtelin
gen zelf verklaren dat zij niet als pioniers
de bosschen in willen trekken en niet in ko
lonistenkampen jaren willen wachten dat
nieuwe landerijen en boerderijen voor hen
beschikbaar zijn. De regeering, waarin de
agrarische partij over drie ministerzetels
beschikt, heeft zich min of meer aangeslo
ten bij het standpunt der vluchtelingen.
Zij heeft bepaald dat met de gedeeltelijke
onteigening en de verkaveling van groote
en middelmatige landgoederen in Zuid- en
midden-Finland begonnen moet worden. Dit
heeft geleid tot een storm van protesten
der bezitters en arbeiders dezer goederen.
Daar komt nog bij, dat een groot deel van
de door deze verordening getroffen land
eigenaren en arbeiders tot het Zweedsch
sprekende deel der bevolking behoort. De in
het Zweedsch verschijnende bladen oefenen
dan ook scherpe critiek uit op de uitvoe
ring der wet en geven uitdrukking aan hun
vrees, dat deze gebruikt zal worden om de
overwegend Zweedsch sprekende deelen van
het land te denationaliseeren. Dit argument
is op zijn beurt aangevallen door de agra
rische partij, die in haar bladen zich er ver
ontrust over toont, dat de taalkwestie ver
bonden zal worden met een probleem van
zoo groote nationale beteekenis als het
vluchtelingenvraagstuk. De geheele discus
sie heeft meer en meer een politiek karak
ter aangenomen, hetgeen het vinden van
een goede en rechtvaardige oplossing nog
moeilijker maakt.
Tengevolge van het vredesverdrag heeft
Finland ongeveer 250.000 hectare bouwland
verloren, d. i. een tiende gedeelte van zijn
geheele akkergebied. Men schat dat onge
veer 5 millioen hectare Finsche bodem /oor-
landbouwdoeleinden geschikt gemaakt kan
worden. Een kort geleden opgerichte maat
schappij voor landontginning heeft de re
geering plannen voorgelegd voor de culti
veering van 300.000 hectare land in een
tijdsbestek van twee a drie jaar. Dit plan
is gebaseerd op een ondersteuning van de
zijde der regeering. De maatschappij vraagt
namelijk kapitaal en goedkoope arbeids
krachten.
DÜITSCHLAND EN AMERIKA'S
NEUTRALITEITSWET.
De Berlijnsche bladen bespreken de po
gingen van. Engeland en Amerika om de
neutraliteitswet te ontduiken, alsmede het
door Eire uitgesproken verlangen om de
neutraliteit onvoorwaardelijk te hanaha
ven.
De Boersenzeitung herinnert er aan, dat
de Valera zich nog eens nadrukkelijk ge
noodzaakt heeft gezien om voor de geheele
wereld nadruk te leggen op de vastbera
denheid van Eire, zijn neutraliteit tegen
elke schending met de wapens in de hand
te verdedigen.
Deze verklaring laat geen achterdeur
open en duldt geen ontduiking. Pogingen
tot ontduiking worden echter den laatsten
tijd in het Engelsche kamp op steeds drei
gender wijze ondernomen.
Het blad verwijst er naar, hoe den Veree-
nigden Staten het denkbeeld aan de hand is
gedaan om de neutraliteitswet zoodanig te
wijzigen, dat Ierland uit de voor de Ame
rikaansche scheepvaart gesperde zone wordt
weggenomen, opdat het voor Engeland be
stemde Amerikaansche oorlogsmateriaal
met Amerikaansche schepen naar Ierland
en vandaar naar Engeland gebracht kan
worden. In de neutraliteitskwestie, zoo be
toogt het blad, heeft echter alleen Ierland
te beslissen en Duitschland zal uiteraard
alle. pogingen om den Engelschen nieuwe
scheepsruimte te verschaffen, met de noo-
dige aandacht gadeslaan.
De Nachtausgabe laat de volgende waar
schuwing hooren: Duitschland heeft het
gebied der blokkade nauwkeurig vastge
steld. In officieele, aan de geheele wereld
ter beschikking staande mededeelingen, is
de grens van het gebied, waarin Duitsch
land de blokkade tegen Engeland uitoefent,
bepaald. In dit gebied kan elk koopvaardij
schip aan elke oorlogshandeling worden
blootgesteld. De algemeene waarschuwing,
die Duitschland tot de koopvaardijschepen
van alle landen heeft gericht, om zich niet
in dit blokkade-gebied te begeven, is nog
steeds van kracht en een wijziging van deze
bepalingen ligt niet in het voornemen.
HONGAARSCH MINISTER AFGETREDEN.
De Hongaarsche minister van Landbouw,
graaf Michael Teleki, heeft zijn ontslag in
gediend. Over de beweegredenen van zijn
ontslag is niets medegedeeld.
De bijzondere volmachten der Hongaar
sche regeering zijn tot 2 Mei 1941 verlengd.
(DNB)
ZWEDEN TEVREDEN GESTELD.
Het Zweedsche gezantschap in Londen
heeft aan het Zweedsche departement van
buitenlandsche zaken medegedeeld, dat
nauwkeurige onderzoekingen der bevoegde
Engelsche autoriteiten tot de conclusie ge
leid hebben, dat het Britsche luchtwapen
verantwoordelijk is voor de bommen, welke
op 29 October j.l. bij Helsingfors gevallen
zijn. De Engelsche eegeering heeft, daarop
aan de Zweedsche regeering haar leedwe
zen met deze schending der neutraliteit
uitgesproken en beloofd, de door het bom
bardement ontstane schade te vergoeden.
(DNB).
LANDINGEN OP VLIEGVELDEN IN
MEXICO.
Aan militaire vliegtuigen der Ver. Staten
toegestaan.
De Mexicaansche Senaat heeft het voor
stel der Amerikaansche regeering aangeno
men, waarbij voortaan aan Amerikaansche
militaire vliegtuigen, die zich tusschen de
Ver. Staten en het Panamakanaal bevin
den, het maken van tusschenlandingen op
de Mexicaansche vliegvelden Teoeria en Mi-
natitlan wordt toegestaan. Echter mogen
deze toestellen hoogstens drie officieren,
twee soldaten en drie passagiers aan boord
hebben. (D.N.B.).
van hedenavond
tot morgenochtend
en van Zondagavond
tot Maandagmorgen
De maan komt heden op te
8.53 uur en gaat onder te 17.47
uur. Voor morgen zijn deze
tijdstippen respectievelijk 9.45
en 18.50 uur.
't laar heeft haast zijn loop volbracht,
't Afscheid klinkt ons tegen.
Ziet, een nieuwe tijdkring wacht
SCHEPEN TOT ZINKEN GEBRACHT.
Het Londensche filiaal van de Standard
Oil Company heeft aan haar hoofdbureau
in New Jersey medegedeeld, dat het aan de
maatschappij toebehoorende tankschip
„Charles Pratt" (8982 ton) dat zich sinds 5
December met vijf millioen gallons petro
leum op weg bevond naar Freetown in
Britsch Gambia in West Afrika, tot zinken
is gebracht. Van de uit 42 personen bestaan
de bemanning zijn er vermoedelijk 22 om
het leven gekomen.
Het Engelsche vrachtschip „Ardanbhan"
ter grootte van 4980 br. t. is, naar Associated
Press meldt, voor de Schotsche kust getor
pedeerd. (D.N.B.).
DE REGISTRATIE VAN VREEMDELINGEN
IN AMERIKA.
De termijn voor het registreeren van alle
in de Vereenigde Staten wonende buitenlan
ders is gisteren verstreken. Tot dusver wer
den 4.7 millioen buitenlanders geteld. De
definitieve telling zal echter wel dicht bij de
vijf millioen liggen. In Washington bleken
er 15.597 buitenlanders te zijn.
Het niet voldoen aan den plicht tot aan
melden en het laten nemen van vinger
afdrukken wordt met zware straffen be
dreigd. (D.N.B.).
DE ENGELSCHE UITVOER NAAR
IERLAND.
Volgens een Associated Pressbericht uit
Londen, heeft de Engelsche regeering den
heruitvoer van verschillende goederen naar
Ierland onder het licentiestelsel geplaatst.
Het betreft producten, die van overzee naar
Engeland gebracht zijn, zooals veevoeder,
kunstmeststoffen, ruwe tabak, sinaasappelen
en citroenen. Deze bepaling treedt op 1
Januari in werking. Vele Engelschen, aldus
wordt in het Associated Press bericht ge
meld, zijn van meening, dat op grond van
de Iersche weigering om steunpunten aan
Engeland af te staan, Ierland ook verstoken
moet blijven van die producten, die met
Engelsche convooien in Engeland aankomen.
(D.N.B.).
VERKLARING VAN HULL.
De Amerikaansche minister van buiten
landsche zaken, Hull, die gisteren een vrij
langdurig onderhoud heeft gehad met den
Franschen ambassadeur, heeft later op een
persconferentie verklaard, dat men de kwes
tie van een ondersteuning van de Fransche
burgerbevolking besproken had. Zijnmeening
in deze kwestie alsmede over het vraagstuk
betreffende het zenden van levensmiddelen
naar Spanje is bekend. Hij hoopte steeds
nog, aldus zeide Huil, hierover met Enge
land tot een overeenkomst te geraken. Tot
dusver is nog niets definitief beslist. Wat
Martinique betreft, de betrekkingen van de
Amerikaansche regeering met de Fransche
regeering te Vichy. alsmede met de autori
teiten van Martinique zijn alleszins bevredi
gend. (D.N.B.).
Teneinde de bezorging van ons Blad
niet te vertragen, verzoeken wij den
Abonné's beleefd onzen Ioopers, die
Nieuwjaar komen wenschen, geen ge
hoor te geven tijdens het bezorgen van
ons Blad.
De wensch is gesteld op stevig grijs
of wit papier en luidt als volgt: „De be
steller van het „Leidsch Dagblad"
wenscht U een gelukkig Nieuwjaar."
DE DIRECTIE.
Dit nummer bevat VIER Bladen
Binnenland
De radio-aangifteplicht (3e Blad).
Rechtspleging in burgerlijke zaken (Bin
nenland, 3e Blad).
Geen Duitsch personeel in Joodsche huis
houdens (Binnenland, 3e Blad).
Buitenland
Luchtactie weer begonnen (le Blad).
Agrarische moeilijkheden in Finland
(le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA DRIE VAN HET DERDE BLAD.
Bel 24244
De Radiotechnisehe Dienst IEMCO n.v.
NIEUWE RIJN 32.
Ö798 (Ingez. Med.)