N.V. v.h. Fa. BERNARD
EEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Maandag 23 December 1940
OFFICIEELE KENNISGEVING
Rijkscommissaris Terhoven over
den opbouw in Noorwegen
Ryti legtden eed af
Verspreide Berichten
De eerste ijs-Zondag
van het seizoen
NIEUW/
Vier erresfatres in verband me!
knoeierijen met broodbonnen.
ïoo een verdere vlucht te kunnen verhin
deren.
In politieke kringen heeft het de aan
dacht getrokken, dat het eerste bericht over
het verdwijnen van Rydz-Smygli door den
Britschen omroep werd gegeven en dat
Reuter het eerst over inlichtingen beschik
te. Men ziet hierin de bevestiging van de
opvatting, dat Engelschen bij de vlucht
hebben geholpen, zoodat Engelsche journa
listen het eerst kennis van dit voorval kon
den dragen.
In dit verband verneemt men nog, dat de
vroegere Poolsche minister van buitenland-
sche zaken Beek na zijn mislukte ontvluch
tingspoging in ëen particulier huis te Boe
karest geïnterneerd is en streng bewaakt
wordt, zoodat men een nieuwe poging tot
ontsnappen onmogelijk acht.
EERST DE WEGEN, DAN DE STEDEN.
Rijkscommissaris Terboven heeft -in een
persgesprek met de Berliner Börsenzeitung
een overzicht gegeven van het op Duitsch
initiatief in Noorwegen verrichte herstel-
werk in de afgeloopen acht maanden. De
opbouw aan wezen, bruggen en spoorlijnen
werd reeds begonnen toen de strijd in
Noorwegen nog gaande was. Er zijn nieuwe
wegen aangelegd tot een bedrag van on
geveer 70 millioen kronen. In het voor
jaar zal men den wederopbouw van de
Noorsche steden aanpakken, die onder de
oorlogshandelingen geleden hebben. Het
eerst de stad Namsos.
Wat de maatregelen betreft tot herstel
van het Noorsche bedrijfsleven zei de rijks
commissaris, dat de productie inmiddels
weer op bijna alle gebieden haar vredes-
peil bereikt en hier en daar zelfs over
schreden heeft. Het is gelukt den Noor-
schen uitvoer elders heen te leiden. Han
delsverdragen zijn gesloten met Zweden.
Denemarken, Finland, Griekenland, Bul
garije, Zwitserland en Italië. Verdragen
voor groote leveringen zijn voorts met
Dultschland aangegaan. Ten slotte betoog
de de rijkscommissaris, dat men thans op
groote schaal gaat beginnen aan de exploi
tatie van de nog ongebruikte waterkrach
ten. (D.N.B.)
FINLAND WENSCHT GOEDE
BETREKKINGEN MET ALLE VOLKEN.
Onderzeer groote belangstelling heeft
Zaterdag de beëediging van president Ryti
plaats gehad in tegenwoordigheid van re
geering, militaire autoriteiten en talrijke
vertegenwoordigers van het openbare leven.
De voorzitter van het parlement las
allereerst een boodschap van wijlen presi
dent Kallio voor, waarna hij den overlede
ne herdacht. Vervolgens legde Ryti den
eed af. Ook hij herdacht Kallio en zei, dat
men zijn nagedachtenis het beste kan
eeren door in zijn geest den arbeid voor
de eenheid van het volk voert te zetten.
Het recht van het Finsche volk tot zelf
beschikking en de vrijheid van het land
moeten tbt eiken prijs gehandhaafd wor
den. Daarom moet de legerorganisatie bij
de nieuwe omstandigheden worden aange
poot en ontwikkeld, opdat ze de zelfstan
digheid nog beter bescherme. De Finsche
wapenen dienen slechts de verdediging.
Om de oorlogsschade zoo snel mogelijk te
kunnen herstellen heeft het volk vrede
noodig.
Ryti sprak voorts over den opbouw op
economisch gebied en zei, dat het Finsche
volk buiten den oorlog wil blijven en goe
de betrekkingen met alle buurstaten en
volken wil onderhouden. In het bijzonder,
wenschte het vriendschappelijke en ver
trouwelijke betrekkingen met de Sovjet
unie, die het wenscht te ontwikkelen op
den grondslag van verdragdh en eerbiedi
ging van de wederzijdsche rechten. Het wil
ook zijn vriendschappelijke betrekkingen
met Duitschland, waarmee het van ouds
in cultureele, historische en economische
aanraking is geweest, versterken en uit
breiden. De Finsche vriendschap met
Zv/eden steunt op gemeenschappelijke
eeuwenoude herinneringen, op dezelfde
rechtsbegrippen en hetzelfde verlangen
eenzijdig te blijven.
Ryti drong ten slotte aan op een zoo
nauw mogelijke samenwerking tusschen
parlement en regeering.
Na, de plechtigheid ging het parlement
tot 30 December uiteen.
GROOTE SGRTEERING
BREESTRAAT 55 - Schuin tegenover
de Gehoorzaal - MIDZA-ZAAK,
(Ingez. Med.)
CSAKY MET ZIEKTEVERLOF.
De Hongaarsche rijksbestuurder heeft
den minister van buitenlandsche zaken
graaf Csaky op eigen verzoek ziekteverlof
verleend en tot het tijdstip van zijn her
stel den ministerpresident met de voor-
loopige leiding van het ministerie van bui
tenlandsche zaken belast. (D.N.B.)
GRECEIANU ROEMEENSCH MINISTER
VAN BUITENLANDSCHE ZAKEN.
In een te Boekarest uitgegeven commu
niqué wordt medegedeeld dat ing. Con-
stantin Greceianu benoemd zal worden tot
minister van buitenlandsche zaken. Gre
ceianu is thans ambassadeur Berlijn.
(D.N.B.)
DONAUMONDING GEVAARLIJK GEBIED.
De Roemeensche radio heeft een waar
schuwing aan zeelieden omgeroepen, dat de
wateren in de Zwarte Zee bij de Donau-
monding tusschen 45.14 gr. N.B. en tusschen
de kust en 29.57 gr. OJL. tot gevaarlijk ge
bied verklaard worden. De vaartuigen moe
ten tijdig de havenautoriteiten van Soelina
van hun nauwkeurige aankomst verwitti
gen en op 45.57 N.B. en 29.45 O.L. op den
militairen loods wachten. De lichtboeien en
vuurtorens van Soelina en St. George zijn
gedoofd. De misthoorns blijven echter wer
ken. De militaire dienst werkt van zonsop-
tot ondergang. Bij nacht, slecht weer of
nevel is er geen loodsdienst. Zonder loods
vaart men in bedoeld gebied op eigen risico
(D.N.B.)
JODENWET IN BULGARIJE.
De Bulgaarsche minister van binnen-
landsche zaken heeft bij de tweede lezing
van de wet tot bescherming van de natie
in de Sobranje een verklaring afgelegd
over de toekomstige positie van de Joden
in Bulgarije. Deze wet, zoo verklaarde hij
o.a., moet voor alles verhinderen, dat Joden
leidende functies in het economische leven
van Bulgarije innemen en daardoor in
vloed op het leven van de natie oefenen.
Diensvolgens verbiedt de nieuwe wet aan
Joden het lidmaatschap van raden van
beheer en van toezicht benevens het be-
kleeden van directeurs- en onderdirecteurs-,
posten bij financieele instellingen en ban
ken.
ARGENTINA'S GEBREK AAN
SCHEEPSRUIMTE.
Het D.N.B. meldt uit Buenos Aires:
Aangezien de oorlog in Europa tot een
sterke vermindering van het aantal han
delsschepen en daarmee tot een groote
vermindering van den Argentijnschen uit
voer heeft geleid, ziet de Argentijnsche re
geering zich genoodzaakt maatregelen te
onderzoeken tot opheffing dezer moeilijk
heden. Volgens berichten in de bladen zou
de regeering voornemens zijn in Argentijn
sche havens liggende Fransche, Deensche
en Italiaansche handelsschepen te huren,
te koopen of eventueel te onteigenen.
ENGELSCHE NOODLANDING
IN IERLAND.
Volgens een Reuterbericht uit Dublin
heeft het bureau van voorlichting van de
Iersche regeering meegedeeld, dat een
Britsch verkenningsvliegtuig, dat gister
nacht aan de Noordgrens van Eire pa
trouilleerde, vijfhonderd meter op Iersch
gebied op een stuk land bij Dungooley
neergestort is. Boeren kwamen den beiden
inzittenden te hulp. Een der vliegers, een
officier, werd licht gekwetst. De ander is
geïnterneerd.
Stadsnieuws
GEZELLIGE STEMMING OP DE BANEN.
Gistermorgen werd de ijsbaan van de
Leidsche Usclub voor de tweede maal in
dit seizoen opengesteld. Menigeen heeft van
deze gelegenheid gebruik gemaakt, om de
gladde ijzers onder te binden en van het
mooie ijs te profiteeren, vooral nu nog
geen tochten te maken waren. Het ijs was
van zeer goede kwaliteit, hard, zonder
scheuren, met hier en daar helaas kleine
oneffenheden tengevolge van den vrij
straffen wind tijdens het dichtvriezen. Er
heerschte een gezellige stemming, hoewel
van een groote drukte niet gesproken kon
worden. Wellicht was de vrij koude stevige
Noordenwind, die in de lengte van de baan
woei, hiervan de oorzaak.
Gramofoonmuziek verhoogde als van
ouds de stemming. Aanvankelijk werd van
één luidspreker nabij de clubtent gebruik
gemaakt, later op den middag werd nog
een tweede aangebracht op het midden
van de baan. Ook in de clubtent heerschte
een vroolijke stemming. De tijdsomstandig
heden brachten hier mede dat koffie en
thee plaats hadden moeten maken voor
chocolade en anijsmelk, hetgeen zich overi
gens bij de heerschende koude eveneens
uitstekend liet smaken.
Het bestuur van de Leidsche IJsclub
heeft besloten, morgenmiddag om 2 uur
wedstrijden voor kinderen van 810, 1113
en 1416 jaar te doen houden. Aangezien
de kinderen thans van de Kerstvacantie
genieten, kan zeker op een groote deelne-
neming gerekend worden.
De ondergespoten tennisbanen van het
Leidsch Tennisperk en de Krogt werden
gisteren bijzonder druk bezocht.
Al met al kan dus worden geconstateerd,
dat het enthousiasme voor de Hollandsche
schaatsensport geenszins geluwd is.
UITVOERING IN „ENDEGEEST."
Voor patiënten en verplegend personeel
der inrichtingen Endegeest, Rhijngeest en
Voorgeest is Zaterdagmiddag in de cen
trale ontspanningszaal een uitvoering ge
geven door het Leidsche Hulsvrouwenkoor
onder leiding van mevr. C. B. Leih.
Deze uitvoering stond geheel in het tee-
ken van het komende Kerstfeest. Niet al
leen v/as dit merkbaar aan den smaakvol
versierden kerstboom die voor het tooneel
was opgesteld, maar ook door de samen
stelling van het programma, waarvan
reeds het eerste nummer, het Kerstsprookje
.Het klokje van InnLszare" getuigde. Welk
een diepen en wijdingsvollen indruk ver
wekte hierbij de declamatie van mevr. C.
Hageman, waarnaast wij den koorzang met
bijzondere belangstelling mochten beluis
teren
Deze uitvoering waaraan als solisten me
dewerkten mevr. G. Reusink, stond op een
hoog peil, terwijl mevr. Leih de leiding in
handen had. Een woord van hulde mag
zeker niet onthouden v/orden aan mevr. W.
E. v. d. Heyden voor haar goede pianobe
geleiding.
Namens den directeur geneesheer heeft
het hoofd van den econ. en adm. dienst,
de heer J. A. Valk tijdens de pauze in de
koffiekamer in welgekozen woorden dank
betuigd voor deze zeer bijzondere uitvoe
ring onder aanbieding van een bloemen
hulde aan de solisten.
EEN AMERKAANSCH STEUNPUNT
IN DEN SAMOA-ARCHIPEL.
Asociated Press meldt uit Honoloeloe:
Van officieuze zijde wordt vernomen, dat
de Vereenigde Staten op het tot den Sa-
moaijarchipel behoorende eiland Rose met
voorbereidingen zijn begonnen voor den
aanleg van een marineluchtbasis.
POSTVERBINDING ITALIË-FRANKRIJK
HERSTELD.
Naar officieel medegedeeld wordt, is 15
December de grens bij Modane voor het
spoorweg- en postverkeer weer geopend en
de postverbinding tusschen Italië en
Frankrijk hersteld.
Voorloopig zijn gewone en aangeteekende
brieven toegelaten.
De onthulling van het monument voor de gesneuvelde Nederlandsche militairen op de Algemeene Begraaf
plaats Jaffa te Delft, welke Zaterdagmiddag plaats vond.
Leidsche Schouwburg.
KUNSTKRING HET SCHOUWSPEL.
Zesde Etage, spel van Alfred Gehri
Onder de dakpannen van Parijs speelt
zich Gehri's spel in 9 tafereelen af, daar
waar leeft een bijzonder volkje in kamers
als lucifersdoosjes geheel onder elkaar en
met elkaar, in tegenstelling met het alge
meene stadsbeeld, waar men immers pleegt
op te gaan in de massa, onbekend en elkaar
vreemd blijvend, zelfs al woont men jaren
naast elkaar! Dat leven op zoo'n zesde etage
wordt in schrille kleuren geteekend, die een
scherpe, afspiegeling zijn van wat daar* zich
pleegt voor te doen in lief en leed; alle be
woners vormen immers als het ware één
familie, met de verhuurster als degene, die
aa de touwtjes trekt. Een bijzonder melo
dramatische inslag heeft de auteur zijn
schets naar het rauwe leven gegeven in de
droeve geschiedenis van het verleiden van
de brekklge Edwige door een lady-killer*
die een korten tijd de etage komt mede be
volken, maar het einde is een gelukkige
oplossing, daar een ander lid van de zesde
etage-familie genoeg van het arme meisje
houdt om er mee naar het stadhuis te
gaan. Daarnevens ziet men hoe geraffi
neerd alles wordt afgeluisterd en geroddeld
onder en over elkaar; het is een beeld naar
het ware leven geworden, dat trots alles
boeit en amuseert. Het geheel zou men een
volksstuk van beter genre kunnen noemen.
Het Masker geeft er bovendien in een
zeer gelukkig gekozen décor, dat volledig
den indruk van die dakpannen-etage weet
te schenken, met zijn trap, portaal en ka
mertjes, alle relief aan. Stuk voor stuk
beeldt ieder het type uit, dat hij heeft te
vertolken op een geraffineerde wijze. De
regb van Ko Arnoldi verdient alle hulde!
Hij is er in geslaagd een kostelijk geheel
in elkaar te zetten zonder eenig zwak punt.
Het groote aantal executanten kunnen
wij niet opsommen, maar een enkele ver
dient toch bijzonder geprezen te worden.
In de eerste plaats de boekhouder-schrijver
van volksromans met wijsgeerigen onder
grond van Ko Arnoldi zelf, die terecht een
open doekje verkreeg. En dan de Edwige
van Heleen Pimentel, het echtpaar Lesca-
lier van John Gobau en Willy Haak, de ver
huurster van Jetty van DijkRiecker, de
verleider van Cruys Voorbergh, de redder
van Jan Retel zie, nu zijn we toch al
bezig, het program te volgen, doch zij ver
dienen het door hun gave, pakkende uitbeel
ding. Nog willen we Anny van Eek noemen
als harmonika-speelster, die tevens de tafe
reelen met toepasselijk spel aaneen wist te
rijgen.
De geheel gevulde schouwburg heeft het
gezelschap op overtuigende wijze van zijn
ingenomenheid doen blijken. Een zeer ge
slaagde opvoering van Het Schouwspel!
ONEERLIJKE DISTRIBUTIE-AMBTENAAR
AANGEHOUDEN.
Zooals wij de vorige week berichtten, is
alhier de winkelier P. C. aangehouden, die
opplakvellen met broodbonnen te koop
aanbood. Het betrof hier tweeduizend
broodbonnen, terwijl bij een huiszoeking nog
10.800 dergelijke bonnen werden aange
troffen.
De Leidsche recherche heeft haar
onderzoek naar de herkomst der bon
nen met prachtig succes bekroond ge
zien. Het spoor leidde naar Leiderdorp
alwaar de 20-jarige leider van den
plaatselijken distributiedienst, H. S. E.
van B. werd aangehouden, die ervan
werd verdacht de bonnen aan C. te
hebben verstrekt. Voorts zijn nog aan
gehouden de 32-jarige boekbinder J.
B. K. en de 20-jarige koopman J. W. H.
beiden alhier, die de bonnen aan bak
kers te koop aanboden.
Allen hebben een bekentenis afgelegd.
Aangezien vermoed wordt, dat dit viertal
zich aan nog meerdere overtredingen heeft
schuldig gemaakt, wordt het onderzoek
met kracht voortgezet.
UITVOERING DER BURGERZANGSCHOOL
Operette „Goud-Sprookjes Tooverlied".
Vele oude getrouwen der Burger Zang'
school waren gistermiddag in de Stadszaal
weer actief, om de jaarlijksche operette-
uitvoering tot een waar succes te maken!
Ditmaal was de keuze gevallen op ,,Goud-
Sprookjes Tooverlied" van Otto Ludwig
(pseudoniem), denzelfden componist van de
succesvolle operette ,Een dag Khalif".
Onder leiding van den heer de Rook, die
als steeds met onverflauwde energie de
uitvoering in samenwerking met de regis
seuse mevrouw van der Lijke—Sijtsma had
voorbereid heeft deze romantische en me
lodieuze operette, die volop gelegenheid
geeft tot mooien zang en aardig spel, de
vele aanwezigen gedurende eenige uren
buitengewoon geboeid.
Er is hier stof te over, die sterk op de
fantasie der kinderen, maar ook op die der
ouderen werkt en al zijn de dialogen soms
wel wat al te hoogdravend, toch volgt men
met belangstelling deze geschiedenis, waar
in Joessoef, koning der vuur-aanbldders,
een booze toovenaar, Esisis, een der negen
koningsdochters, Ben Azaf, een jonge goud
smid, acht koningsdochters, zuster van
Esisis, Goudsprookje, Bachoer, de vertrouw
de van Joessoef, Mirza, de zuster van Ben
Azaf, Achivis. opperwachter van het slot
der koningsdochters en vele figuranten als
zeeroovers, feeën, wachten, bloemenfeetjes,
vuurduiveltjes. vuurpriesters en anderen,
zulke belangrijke rollen spelen.
Wij willen de gansche geschiedenis hier
■niet na vertellen, maar gaarne getuigen
van de welverzorgde voorbereiding, die re
sulteerde in goeden en zuiveren zang, van
loffelijk spel der hoofdvertolkers, waarin
mej. Rosine Gaykema als Ben Azaf wel bij
zonder opviel en van de kunstzinnige dans
jes der jongeren w.o. vele dreumessen
van 5 a 6 jaar en de ouderen, die blijk
gaven, de aanwijzingen van mej. v. d. Lijke
die zélf meedanste, uitstekend ter harte ge
nomen te hebben.
Behalve van den zang en de actie was
5024
(Ingez. Med.)
OPHALEN HUISHOUDELIJK AFVAL.
In verband met de a.s. Kerstdagen zal
het ophalen van huishoudelijk afval uit die
perceelen, welke gewoonlijk op Woensdag
worden bediend, deze week plaats vinden
op Dinsdag 24 December.
Voor de perceelen, welke gewoonlijk op
Donderdag worden bediend, zal dit ge
schieden op Vrijdag 27 December. 5063
De Directeur Gem. Reinigings-
en Ontsmettingsdienst.
veel werk gemaakt van de costumes en de
décors, waaraan men het hart kon ophalen.
De rollen bleken bovendien goed te zijn
Ingestudeerd en wij ontdekten aardige, veel
belovende stemmen speciaal die van
Esisis, vertolkt door mejB. de Jong zoo
dat deze uitvoering wederom alleszins aan
de verwachtingen, voldeed. Het boeiende ge
geven liet niet na bij jong en oud de noo-
dige spanning te veroorzaken en men lui
sterde ook met belangstelling naar de mu
ziek, die, ofschoon geenszins oorspronkelijk
en sterk geïnspireerd door Wagner niet na
liet indruk te nlaken.
De muzikale begeleiding was als steeds
toevertrouwd aan den pianist Harr Zlrkzee,
die wederom de aandacht trok door zijn
muzikaal spel. De heer de Rook had het
geheel goed in handen, zoodat de inzetten
naar behooren verliepen, terwijl ook de
zuiverheid niet te wenschen overliet.
In het algemeen was het opnieuw een be
schaafde uitvoering, die de Burgerzang
school tot eere strekte en waarvan menig
een oprecht genoten heeft!
Verschillende medewerkenden en het
drietal, dat altijd zoo kranig meehelpt, een
uitvoering als deze tot een succes te maken,
n.l. de heeren de Rook en Zirkzee, alsmede
de energieke regisseuse mevr. v. d. Lijke—
Sijtsma werden in de bloempjes gezet.
De Burgerzangschool moge zóó voortgaan
en klein en groot met spel en zang blijven
vermaken
ij' Cinge t,tht;kdl-dxim aO vardicl-ecmm
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
Zaterdagrqiddag is de 68-jarige P. van
der L. aan de Uiterstegraoht uitgegleden
en daarbij te water geraakt. Hoewel voor
bijgangers hem spoedig weer op het droge
hadden geholpen, had het koude bad hem
blijkbaar zooveel kwaad gedaan, dat hij
hedenmorgen in het Academisch Zieken
huis, waarheen hij ter observatie was over
gebracht aan de gevolgen is overleden.
ZONDAGSSCHOOL VAN DEN
NED. PROT. BOND.
Kerstfeestviering.
Een groote, blijde kinderschaar vulde gis
termiddag de Remonstrantsche Kerk,
waar om bekende redenen het Kerstfeest
van bovengenoemde Zondagsschool reeds
des middags werd gevierd. Met de kinderen
vulden de talrijke vaders en belangstellen
den het ruime kerkgebouw. Dit was sober
doch smaakvol versierd in verband met
den liturgischen dienst die des morgens
was gehouden als inleiding voor de gods
dienstoefening op den eersten Kerstdag.
Een tweetal fraaie kerstboomen was ter
weerszijden van den kansel opgesteld. Door
ds. Mispelblom Beyer werd dit feestelijk
samenzijn met een kort Inleidend woord
geopend. Onder het zingen van,het beken
de Kerstlied: „Hoe zal ik U ontvangen",
kwamen daarop de verschillende klassen
met haar leider of leidster binnen, voorop
de Westhill-afdeeling de grootste groep om
vattend de jongste leerlingen. De presi
dente van de Zondagsschool Mevr. Van der
Valk—van Krimpen richtte zich op bevat
telijke wijze tot de kinderen, in het bijzon
der de vraag bevestigend beantwoordend:
kunnen en mogen wij nog Kerstfeest vie
ren? Voorts gaf zij een korte toelichting op
het Kerstspel, dat met een groep kinderen
was ingestudeerd. Dit spel, geschreven door
een van de leidsters, beeldde in soberen
vorm het Kerstgebeuren uit. Onder groote
aandacht werd dit spel op uitnemende
wijze door de jeugdige leerlingen opge
voerd. Door de jongere en oudere kinderen
werden daarbij afwisselend passende liede
ren gezongen. De pauze hierop volgend,
met de zoete streeling voor de tong, bracht
wel de ontspanning. Na de pauze volgde
het t.raditioneele Kerstverhaal. Met niet
minder gespannen aandacht werd geluis
terd naar mevr. van der Valk, die vertelde
van Jimsy's Kerstfeest, van den kleinen
Londenschen zwerver, die met zijn vrien
delijkheid en goede hart het zelfzuchtige
gemoed van John Saywer, wist te ontdooien.
Door een aantal teekeningen werd deze
vertelling met de projectielantaarn ver
duidelijkt. De uitreiking der geschenken
bracht daarop vele stralende oogen en
blijde gezichten. Dit werd gevolgd door een
dankbaar lied van alle kinderen. Nadat
alle aanwezigen gezongen het bekende lied:
„Kind'ren van één Vader reikt elkaar de
hand", gezongen hadden werd dit blij do
feest door ds. Mispelblom gesloten.
2—1
