Een dramatische presidentswisseling
in Finland
De situatie in Engeland
8Isle Jaargang
VRIJDAG 20 DECEMBER 1940
No. 24768
Voorzichtig met explosieve
voorwerpen
Verduisteren
Autobus met
mijnwerkers door trein
gegrepen
Uit Amerika
Studentencorporaties
ontbonden
Zwitserland in den
Kerstnacht niet
verduisterd
17.28 uur
9.48 uur
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden ƒ2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden -f portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Foto-aTchief L. D
Kallio
overleden
na
hulde-
betooging.
Wijlen president
Kallio.
Een dramatisch verloop heeft gisteren
de presidentsverkiezing in Finland ge
had. Nauwelijks was de huidige premier
Kyti, zooals algemeen verwacht was, tot
president gekozen, of oud-president
Kallio stierf aan een beroerte
Rytl kreeg bij de eerste verkiezing 282
stemmen van de 300 kiesmannen, Heio kreeg
4 stemmen, Svinhufvud 1 stem, Kivimaeki
1 stem. Zes stemmen waren ongeldig.
Risto Ryti is tot ver buiten de Finsche
grenzen bekend als financieel deskundige.
De 51-jarige Finsche president heeft sedert
1923 als president de leiding gehad van de
Finsche Staatsbank en heeft de financiën
van den jongen staat op een gezonden
grondslag geplaatst. Zijn juridische studiën
brachten hem o.m. naar Londen, waar hij
den bouw en de organisatie der Engelsche
financiën leerde kennen. Zijn politieke car
rière begon hij in 1919 in den rijksdag. Van
1921 tot 1924 was hij belast met het ministe
rie van financiën. In de daarop volgende
jaren wijdde hij zijn geheele kracht aan den
opbouw der Finsche financiën in de Bank
van Finland. In 1939 werd hij, bij het uit
breken van den Finsch-Russischen oorlog,
tot minister-president benoemd.
Over den dood van oud-president Kallio
wordt gemeld:
President Kallio reed van het kasteel naar
het station, om zich naar zijn landgoed
Nivala te begeven. Nadat gistermiddag de
nieuwe president, Ryti, met overweldigende
meerderheid gekozen was, had de bevolking
het scheidende staatshoofd een indrukwek
kend afscheid bereid. Door de geheele stad,
van het kasteel tot het station, stond de
bevolking met fakkels langs den weg ge
schaard, waarlangs Kallio met familie en
vrienden naar het station reed.
Op het station bevonden zich, behalve de
hoogste autoriteiten, de leden der regeering
en de hooge militairen, onder wie veldmaar
schalk Mannerheim en vele burgers.
Kallio inspecteerde het eerebataillon en
kreeg bij het instappen in den trein een
beroerte, waaraan hij spoedig daarop in de
armen zijner vrienden bezweek. Veldmaar
schalk Mannerheim en zijn persoonlijke
adjudant ondersteunden hem.
Het nieuwe staatshoofd, Ryti, heeft om
half elf per radio het Finsche volk van het
sterfgeval verwittigd. Met diepe smart, zoo
zei hij, buigt het Finsche volk zich onder
dezen zwaren slag, want president Kallio
heeft in voor Finland uiterst moeilijke tijden
de staatszaken met vaardige, vaste hand
geleid.
Kyösti Kallio werd op 10 April 1873 te
VHvieska in Oostbotnië geboren als zoon
van een boer. Hij was van zuiver Finsche
afkomst. Hij begaf zich al jong in de poli
tiek en was vertegenwoordiger van den
boerenstand in de Standenvertegënwoordi-
ging van 1904 tot 1906. In den Landdag
(sinds 1918 Rijksdag) heeft hij van 1907 af
onafgebroken de plattelandspartij gerepre
senteerd. Deze partij, die in Oostbotnië
Ryti.
ontstond, streeft tegenover de belangen
van de steedsche ambtenaren een doelbe
wuste bo erenpolitiek na en draagt een
sterk nationalistisch karakter. Ondanks
heftigen tegenstand van de Zweedsche
partij werd Kallio in 1920 en 1924 tot pre
sident van den Rijksdag gekozen, hoewel
hij de tweecle officieeie taal van het land,
het Zweedscli, niet volledig beheerschte .In
1917 werd hyi senator en' chef van het mi
nisterie van landbouw. Tusschen 1919 en
1922 was hij verscheidene malen minister
van landbouw'. In 1922 vormde hij zelf een
kabinet dat tc»t 1924 aan de regeering was
en o.a. in den herfst van 1923 de ontbin
ding van de communistische partij gelastte.
In 1925 vormde Kalho.een tweede kabinet,
dat een kort leven beschoren was en reeds
in het volgende jaar moest aftreden. Van
1929 tot 1930 en. van 1936 tot 1937 is Kal
lio nogmaals minister-president geweest:
Sinds 1926 was .hij lid van de directie van
de Bank van Finland. Op 15 December
1937 werd hij voor den tijd van zes jaar
tot president van de republiek gekozen als
opvolger van Per Svind Svinhufvud.
Om gezondheidsredenen zag hij zich ge
noodzaakt tusschen tijds af te treden.
President Kallio zal op staatskaste]} be
graven worden. De rouwplechtlgheid wordt
waarschijnlijk gehouden a.s. Zondag in de
groote kerk te Helsinki. Daama zou dan
de teraardebestelling: plaats vinden op het
landgoed van president Kallio te Nivala.
REDE VAN CHURCHILL.
Churchill heeft in het Lagerhuis het
woord gevoerd over den oorlogstoestand en
daarbij verklaard, dat het-een fout zou zijn
te willen aannemen, dat het gevaar reeds
voorbij is. De premier noemde de verliezen
van de Engelsche koopvaardijvloot op den
Atlantischen Oceaan „zeer verontrustend."
(D.N.B.)
HET TEKORT AAN STEENKOOL.
Voor het in Engeland steeds meer op den
voorgrond tredende gebrek aan steenkool,
vermeldt de „Daily Herald" vier redenen:
1. De -spoorwegen staan onder een on
voorzien hevigen druk.
.2. De kustvaart, waarmede de steenkool
ln groote hoeveelheid vervoerd placht, te
worden, is door vijandelijke actie belem-
meird.
3. De evacuatie heeft in sommige gebie
den de benoodigde hoeveelheid bij spron
gen doen toenemen.
4. Door de verplaatsing van industrieën
is heit verkeer op sommige spoorwegtrajec
ten moeilijk te verwerken.
PLUNDERAARS TE LONDEN
TERECHTGESTELD..
Uit New-York meldt het Duitsche Nieuws
bureau., dat in de Londensche Tower, vol
gens berichten uit de Engelsche hoofdstad
Dinsdagochtend elf plunderaars terecht
zijn gesteld Bij hun arrestatie in een voor
stad ten Westen van Londen hadden ze
zich tegen de politie verzet. Ze werden door
een speciale rechtbank veroordeeld. Het is
de eerste- maal, dat in dezen oorlog ln En
geland plunderaars ter dood gebracht wor
den.
ARRESTATIES TE LONDEN.
Naar uit Londen gemeld wordt, heeft
Scotland Yard acht verdachte burgers ge
arresteerd. Deze gebeurtenis heeft tot vele
geruchten aanleiding gegeven, daar het
hier vooraanstaande personen uit de En
gelsche society betreft. Terwijl anders in
zulke gevallen aan de pers bereidwillig in
lichtingen worden verstrekt, zoudên de
Londensche politie-autoriteiten in dit geval
de strikste discretie bewaren.
Naar bij geruchte verluidt, wordt het on
derzoek geleid door een bekend crimina
list van Scotland Yard, hoofdinspecteur
Hamilton Greenwood. In dit verband wor
den de namen genoemd van een bekenden
lord en renstalbezitter, alsmedë van ver
scheidene industrieelen uit het gebied van
Birmingham.
Men neemt algemeen aan, dat de gear
resteerden van een defaitistische houding
beschuldigd worden. Hun arrestatie onder
de merkwaardige bijkomstige omstandig
heden zou echter volgens de te Londen
heerschende meening niet geschied zijn, als
niet in verband daarmede nog andere ern
stige feiten aan het licht zouden zijn ge
komen. (DN.B.)
VROUWEN IN DEN LANDBOUW.
Naar Associated Press uit Londen meldt,
heeft de Engelsche minister van landbouw,
Hudson verklaard, dat 30.000 tot 40.000
vrouwen het volgende jaar in den land
bouw moeten gaan werken, wil Engeland
zijn landbouwproductie althans nog op
dezen stand kunnen handhaven Op het
oogenblik werken er slechts 9.000 vrouwen
op het platteland. (D.N.B.)
IERSCHE HAVENS ONDER MILITAIRE
CONTROLE.
Reuter meldt uit Dublin, dat krachtens
een verordening van den minister van de
fensie van Eire de havens Galway en Sligo
aan de Westkust van Ierland onder mili
taire controle geplaatst worden.
STAKINGEN IN MUNITIEFABRIEKEN.
De Engelsche minister van arbeid, Bevin,
heeft naar uit Londen gemeld wordt
in het Lagerhuis verklaard, dat er den
laatsten tijd in verscheidene munitiefabrie
ken stakingen zijn uitgebroken. (D.N.B.)
Door onvoorzichtig om te gaan met uitgeworpen drijvende of aangespoelde
sclieipe n.ijnen U .ercperring'en zijn in den laatsten tijd verschillende soldaten
en burgers gedood. Derhalve wordt er voor gewaarschuwd een in zee. rivier of
kanaal drijvend onschuldig lijkend voorwerp, dat er als een mijn of boei uitziet,
aan te raken, op te nemen of te naderen. Reeds bij het naderen kan een explosie
volgen. Het onschadelijk maken van deze voorwerpen moet door de daartoe be
voegde instanties geschieden.
Op de navolgende punten moet gelet worden:
1. Het vinden van drijvénde of aangspoelde mijnen, boeien of verdacht uit
ziende voorwerpen moet onmiddellijk met nauwkeurige opgave van vindplaats
aan de dichtst bijzijnde Duitsche militaire instantie, politie of burgerlijke autori
teit worden medegedeeld.
Hetzelfde geldt voor het zien van mijnen of op boeien lijkende voorwerpen in
zee, rivier, kanalen of op het land terecht gekomen voorwerpen.
2. Men vermij de in ieder geval het aanraken of naderen van deze voorwerpen,
zoolang niet is vastgesteld, dat deze volkomen onschadelijk zijn.
3. Men zorge dat tot de komst van politie of desbetreffende instanties voor af
zetting rond om deze voorwerpen op een afstand van 1 K.M. door in den omtrek
wonende personen- wordt .-gezorgd.
Drie dooden en negen emstig gewonden.
SPOORWEGBOOMEN WAREN NIET
GESLOTEN.
Het A.N.P. meldt uit Heerlen:
Doordat de spoorboomen niet gesloten
waren, is vanochtend een autobus met mijn
werkers door den trein gegrepen, waardoor
drie menschen werden gedood en negen
ernstig gewond.
Omstreeks vijf unr reden drie autobussen
met mijnwerkers van Bocholts naar de mijn
onder Bocholtserheide. De bussen moesten
den spoorwegovergang passeeren. De hoo
rnen waren niet gesloten. De eerste bns was
den overweg reeds voorbij, toen men een
geweldigen klap hoorde. Het bleek, dat de
tweede wagen door een trein, welke in de
richting Aken reed, was gegrepen.
De gevolgen waren verschikkelijk: drie
mijnwerkers waren op slag gedood en negen
ernstig gewond. Geestelijke en geneeskun
dige hulp was spoedig ter plaatse. De lijken
zijn naar het klooster in Bocholts vervoerd,
terwijl de gewonden naar het ziekenhuis In
Heerlen zijn overgebracht.
De gedoode mijnwerkers zijn de 64-jarige
H. Meisters, geboren te Maastricht, de 31-
jarige J. Meesters en de 39-jarige J. H.
Dumoit. Zij woonden in Bocholts.
DE OORLOGSLASTEN.
Voor de K. v. K. te Montevideo heeft de
economische adviseur van de thans ln Uru
guay vertoevende Engelsche missie onder
leiding van lord Willingdon, Henry Brand,
een rede gehouden, waarin hij de redenen
noemde, die Engeland ertoe gebracht heb
ben zijn aankoopen in Zuld-Amerika te
beperken. De oorlog, zoo betoogde hij,
eischt van het Engelsche volk geweldige In
spanningen. Zelfs den leden van de missie
Willingdon zal het moeilijk vallen, na twee
maanden afwezigheid uit Engeland, zich
weer te verplaatsen ln die gespannen, on
aangename atmosfeer. Hoewel Engeland de
hulp geniet van de dominions, de Vereenig-
de Staten en Griekenland, heeft het eiland
toch den voornaamsten last van den oorlog
te dragen. De eerste taak van de Engelsche
regeering ls, zoo vervolgde Brand, den mi
nimalen levensstandaard en het moreel in
Engeland te handhaven. De overige energie
wordt besteed aan het streven naar
de overwinning, waarvor een groot leger in
het moederland, voorts een leger ln het
midden-oosten en een groote vloot moeten
worden onderhouden. Deze Inspanning
weet Engeland zich te getroosten onder de
onophoudelijke aanvallen van een machti
gen vijand, die vliegvelden bezit op slechts
vier minuten vliegen afstands van Enge
land en practisch over de geheele wapen
industrie van Europa beschikt. Bovendien
moet Engeland, ln tegenstelling tot
Dultschland, alles van overzee aanvoeren,
waarbij veel scheepsruimte noodig is. Daar
geen enkel neutraal land schepen naar de
Engelsche wateren stuurt, blijft deze taak
alleen voor Engeland voorbehouden. Elk be
schikbaar schip wordt voor militaire doel
einden en het vervoer van munitie gebruikt
en pas op de tweede plaats komen de be
hoeften van de burgerbevolking. Ik verzoek
u derhalve begrip te hebben voor de nood
zakelijkheid, waarin Engeland verkeert,
zijn buitenlandsche aankoopen tot 't aller
noodzakelijkste te beperken. De Engelsche
regeering wil alle mogelijke stappen onder
nemen om den op Engeland drukkenden
oorlogslast te verlichten, maar wanneer de
oorlog langer duurt, zou het wel kunnen
gebeuren, dat zoowel de economische posi
tie van Engeland als die van de Zuld-Ame-
rlkaansche landen ernstiger dan tot dusver
den Invloed daarvan ondervindt. Overigens
gaf Brand toe, dat de landen van het Brit-
sche rijk vurig naar den vrede verlangen.
(D.N.B.)
DE STEUN AAN ENGELAND
De New York Times zegt in een bericht
uit Washington, dat Roosevelt den Engel-
schen heeft aangeraden nieuwe bewape
ningsopdrachten ten bedrage van ongeveer
drie milliard dollar te plaatsen zonder zich
te bekommeren om de leverantiemogelijk
heid der Vereenigde Staten of de betaling.
Deze raad zou den Engelschen vertegen
woordigers, bij wie zich onderstaatssecre-
ris van het Engelsche ministerie van finan
ciën Philips bevindt, gegeven zijn, toen ver
zekerd werd, dat Engeland alleen nog be
wapeningsopdrachten kan geven, indien het
zeker ls, dat de Vereenigde Staten financieel
helpen.
De Amerlkaansche minister van Finan
ciën, Morgenthau, heeft medegedeeld, dat
de Engelsche regeering gemachtigd is, on
middellijk onderhandelingen te beginnen
over nieuwe contracten voor de levering van
oorlogsmateriaal tot een waarde van ver
scheiden mllliarden dollar, maar de con
tracten niet te onderteekenen. "oordat het
Congres over het voorstel van P.oosevelt
om oorlogsmateriaal aan Engeland te lee-
nen, heeft beslist.
Roosevelt heeft Morgenthau opgedragen,
dit aan de Britsche inkoopoommlssie mede
te deelen. De eerste contracten van het
IN LEIDEN EN DELFT.
Van bevoegde zijde wordt het
volgende gemeld:
In de beide universiteitssteden
Leiden en Delft zijn door
de Duitsche veiligheidspolitie
eenige studentencorporaties ont
bonden en haar gebouwen ge
sloten. Deze maatregel hangt
samen met de relletjes en sta
kingen der studenten, die de
sluiting van de universiteit en
de hoogeschool in het belang
van de veiligheid en de orde
noodzakelijk maakten.
Eenige studenten en een hoog
leeraar moesten in arrest wor
den gesteld.
Het opperbevel van het Zwitsersche
leger deelt mede:
De generaal heeft bepaald, dat het
gebied van het Zwitsersche bondgenoot
schap in den nacht van 24 op 24 Decem
ber 1940 niet verduisterd zal worden, in
de hoop, dat ons luchtruim in den
Kerstnacht niet geschonden zal worden.
De verduistering zal volgens de voor
schriften op 25 December 1940 weer be
ginnen.
nieuwe programma zullen betrekking heb
ben op 60 koopvaardijschepen, die de Engel
schen nog contant zullen betalen, zonder te
wachten op aanneming van het voorstel van
Roosevelt. Morgenthau toonde den verslag
gevers een bundel dichtbeschreven docu
menten met de verklaring: „Dit ls de door
de Engelschen Ingediende lijst van hun
militaire behoeften". (D.NB.)
AMERIKAANSCHE TROEPEN
IN NEW-FOÜNDLAND.
Het Amerikaansche ministerie van oorlog
maakt bekend, dat New-Poundland als
eerste der door Engeland aan de Ver. Staten
afgestane steunpunten, Amerikaansche
troepen zal krijgen. Het eerste troepen
transport zal begin Januari New-York ver
laten. (D.N.B.).
van hedenavond
tot morgenochtend
De maan komt hedenavond op
te middernacht precies en gaat
onder te 12.50 uur d.a.v.
Dit Nummei bevat DRIE Bladen
Binnenland
De loonbelasting toegelicht (3e Blad).
Aflevering van gevogelte voor Kerstmis toe
gestaan (Binnenland, 3e Blad).
Het Nederlandsche tankschip „Pendrecht"
getorpedeerd (Binnenland, 3e Blad).
Buitenland
Ryti tot president van Finland gekozen.
Oud-president Kallio overleden (le
Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN»
EERSTE BLAD,
