Uit Amerika De aanvallen op Engeland Verklaring van Matsoeoka Ifste laargang DINSDAG 10 DECEMBER 1940 No. 24759 Verduisteren Duitschland's luchtoverwicht Economische moeilijkheden voor Engeland Lloyd George in het Britsche kabinet Winterhulp Nederland De Fransche chemische industrie „Japan heeft ten aanzien van Nederlandsch-Indiö alleen economische bedoelingen" De geruchten over leening aan Engeland 17.27 uur 9.39 uur VJ EERSTE BLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES SO ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend by vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. by maximum aantal woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van brieven moet 10 ets. porto betaald worden - Verplicht bewysnummer 5 ets. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zyn; per 3 maanden 2.35 per weekƒ0.18 Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden -4- portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) In de Londensche City, in de regeerings- wijk en in de aangrenzende gebieden kon men tijdens het bombardement van gister nacht, reeds binnen twee uur 40 uitgebrei de branden waarnemen, aldus verneemt het D.N.B. Zes tot acht bijzonder groote bran den hadden in enkele minuten tijds heele blokken straten aangetast. Vooral zwaar geteisterd werden de stadswijken Poplar en Bethnal Green ten Noorden en Noord-Wes ten van de Theemsbocht. Een geweldige steekvlam in Poplar, af komstig van een brandstoffenopslagplaats, vloeide samen met talrijke daar in korten tijd oplaaiende branden in pakhuizen, graansilo's en groote maalderijen. De wijk Bethnal Green is buitengewoon zwaar getroffen. Heele reeksen huizen stortten in en na enkele uren vormden groote puinhoopen en rookende ruines het beeld, dat de Duitsche vliegers in het licht der vlammen aanschouwden. Ondanks de zen geweldigen aanval keerde slechts één Duitsch vliegtuig niet naar zijn basis terug. De generaal der vliegers, Quade, geeft in een opmerkelijke beschouwing over het on derwerp der superioriteit van Duitschland in de lucht belangwekkende vergelijkende cijfers. Hierbij gaat de schrijver uit van het gunstige strategische uitgangspunt van het Duitsche luchtwapen, waardoor het mogelijk werd in zeer korte vluchten de doelen in Engeland te bereiken. De Duit sche gevechtsvliegtuigen konden dienten gevolge al naar gelang het type één- tot tweeduizend kilogram bommen per vlieg tuig op iedere aanvalsvlucht mede nemen, terwijl de'Engelsche nachtbommenwerpers in het gunstigste geval bij een noodzake lijk af te leggen afstand van 2050 kilometer en meer hoogstens 500 kilo bommen kunnen meenemen. Alleen al als gevolg van dit gunstigste uitgangspunt is de gevechtskracht van de Engelsche vliegtuigen 50 a 75 procent min der dan die van de Duitsche toestellen. Belangwekkend is verder een vergelijking van de aanvallen op Berlijn en Londen. Churchill heeft toegegeven, dat de Duit- schers op 26 September 251 ton bommen op Londen hebben neergeworpen. Generaal Quade neemt deze Engelsche cijfers ais basis en neemt aan, dat gemid deld per dag 20 ton bommen worden neer geworpen, dus op Londen alleen al 6.000 ton per maand. Bij de iets grootere aan vallen op Berlijn werden telkens 5 tot 10 ton, in totaal sedert 7 September, den dag waarop den Duitsche vergeldingsaanvallen op Londen begonnen, 58 ton bommen neer geworpen. Tegenover de 20.000 ton, die tot dusver op Londen zijn geworpen, staat dus nog geen 60 ton, die op Groot-Berlijn neer vielen. Dit is een verhouding van 1 333-. (D.N.B.) In ëen Duitsche beschouwing over de Engelsche verliezen ter zee wordt o.m. ge zegd: Wanneer men de beschadigingen, welke tot verlies der lading hebben geleld, mede- rekent, is sedert het uitbreken van den oor log minstens 10 tot 12 millioen ton Engel sche en op Engeland varende scheepsruimte verloren gegaan. Aangenomen kan worden, dat daarbij meer dan 15 millioen ton goede ren vernietigd rijn, d.w.z. een kwart onge veer van den normalen jaarlljkschen Invoer in Engeland. Daarbij komen dan nog de vernielingen door bommen en branden. Daar Engeland zekére grondstoffen, die voor den oorlog van belang zijn. voor hon derd procent uit het buitenland moet be trekken, daar bij het uitbreken van het conflict volgens Engelsche enquêtes geen noemenswaardige voorraden waren opgesla gen en daar de goederen in Engeland ge durende de laatste 15 maanden In gebruik "er^mpn zijn, moet volgens de meening van de Duitsche economische kringen, die de ontwikkeling oplettend gadeslaan, op zeke ren dag het oogenblik komen waarop het ver lies van één enkel schip, dat blivoorbeeld met bepaalde chemicaliën geladen was, zal leiden tot een maandenlangen stilstand van het bedrijf in geheelë takken van het eco nomische leven. De wferkelijk kritieke tijd voor de Britsche r-roductie staat volgens het oordeel der Duitsche ondernemingen, die dagelijks met de vraagstukken der grondstoffenvoorzie- ning in aanraking komen, nog pas voor de deur. Hij begint, wanneer plotseling voor geld of goede woorden noch op militair bevel be paalde grondstoffen te krijgen zijn. zoodat een geheel productieproces stokt. Bij den vijand ter zee en den vijand in de lucht voovt Tïch dan de derde gevaarlijke tegen stander: de eigen arbeiders, die geen be hoorlijk werk en geen behoorlijk eten heb ben. De ouderen onder de Duitsche industri- eelen. die reeds^ gedurende den wereldoor log aan het hoofd van hun ondernemingen stonden, hebben ten aanzien van deze din gen hun eigen meening. Bovendien was het toen in Duitschland nog veel en veel beter dan het thans reeds in Engeland is. Indien de Duitsche arbeiders al tengevolge van de hongerblokkade niet voldoende gevoed kon den worden, kwamen zij tenminste uitge slapen in de werkplaats. Bij de overige moeilijkheden komen in Engeland nog de moreele druk van het luchtalarm en van het onderbreken van den arbeid bij lucht aanvallen Ten slotte mogen ook de gevoelens der Engelsche industrieelen niet onderschat worden Zij zien, hoe de eene fabriek na de andere, hoe hun vermogen vernield wordt. Vandaag is de concurrent het slachtoffer, morgen kan hun eigen fabriek getroffen worden. Bovendien is het bekend, dat men in Engeland hooge dividenden en goede tantièmes verlangt. (Het D.N.B. geeft trou wen- cijfers over stijgende oorlogswinsten in Engeland). Engeland wil, naar men in Duitschland meent, langs den weg der economische blokkade zijn oorlog „op zijn gemak" zooals Hore Belisha het in het Lagerhuis uit drukte. winnen. Het dreigt hem te verlie zen. en in de eerste plaats van den econo- mischen en financieelen factor uit. Honderd jaar lang hebben de Engelschen gezongen: „we hebben de mensehen, we hebben de schepen, we hebben ook het geld". Terwijl de spreekwijze „veilig als de Bank van En geland" sedert jaar en dag in de wereld niet meer gebruikt wordt, hebben de Brit sche bladen juist duidelijk gemaakt, dat, na het wegvallen van de bondgenooten, waarop men had gerekend, zoowel bij het leger als de industrie een tekort aan men- schen bestaat Over de schepen hebben de laatste weken talrijke Engelsche ministers hun opmerkingen gemaakt en ten aanzien van 't geld leverde de Britsche ambassadeur te Washington, lord Lothian, zijn commen taar, die overal zooveel opzien baarde. International News Service meldt uit Londen, dat men in welingelichte kringen van Whitehall een wijziging in het Brit sche kabinet verwacht, waarbij Lloyd George tot de regeering Churchill zou toe- Het gironummer van de Winter hulp Nederland, Den Haag:, is: 55 5 3. Als bank der Winterhulp Ne derland is aangewezen de Kas- vereeniging N. V., Amsterdam, No. 8 7 7. Stort op 5553 of 877, Ge brengt geluk in veler leven. treden. Bepaalde Engelsche bladen hebben de laatste weken voortdurend de toetre ding van Lloyd George tot het kabinet ver langd. Men neemt algemeen aan, dat door de verwijdering van den minister van bul- teniandsche zaken, lord Hallfax, en van sir Kingsley Wood uit het kabinet, de weg voor de benoeming van Lloyd George zou worden vrijgemaakt. (D.N.B.) MOEILIJKHEDEN MET DE GROND- STOFFENYOORZIENING. De Fransche chemische industrie staat in verband met transportmoeihjikheden, die, zooals betoend, slechts gedeeltelijk kon den worden overwonnen, en in verband met het gebrek aan grondstoffen, voor groote moeilijkheden in zake den wederopbouw. De organisatie-commissie der chemische industrie houdt zich thans bezig met de inventarisatie van de nog aanwezige grond stoffen. Men is het er over eens, dat ook een kwantitatieve beperking noodlg zal zijn, speciaal met het oog op de Europee- sche besprekingen, welke worden gehouden met betrekking tot de vereischte verdeeling van de markten. Tegenwoordig kunnen slechts die bedrij ven der chemische industrie op volle kracht welkeen., die bepaalde eenvoudige grond stoffen, zooals kolen, kaJlk, stikstof uit de luoht enz. verwerken. Men hoopt pyriet uit Spanje en fosfaat uit Noord1-Afrika te kun nen betrekken. De takken der chemische industrie, die voor hun producten aange zien zie vervolg pag. 2 van het le Blad) De Japansche minister van buitenland^ sche zaken, Matsoeoka, heeft gistermiddag tijdens een „tea" voor vertegenwoordigers van de buitenlandsche pers eenlge verkla ringen afgelegd betreffende problemen der Japansche buiteniandtsche politiek. Op de vraag, of de nieuwe ambassadeur in Washington, Nomoera, speciale richt lijnen heeft gekregen tot regeling van de Japansch-Amerikaansche betrekkingen, ver klaarde Matsoeoka, dat Japans buitenland sche politieke lUn jegens de Vereenigde Staten volkomen duidelijk is, aangezien deze is gebaseerd op het driemogendlheden- pact. Deze politiek tracht men, aldus de Japan sche minister, niet alleen voor het eigen volk, maar ook voor het buitenland duide lijk te maken. Mochten de Vereenigde Staten aan Duitschland den oorlog verklaren, dan zal Japan, op grond van het driemo- gendhedenpact, terstond aan den oor log deelnemen aan den kant van de spilmogendheden. Wel sprak Matsoeoka de hoop uit, dat dit niet werkelijkheid behoefde te worden. Op een vraag betreffende een mogelijke ontwikkeling der Japansch-Amerikaansche betrekkingen, zeide Matsoeoka: „Wij mogen verschillen van meerling met Amerika heb ben, maar wanneer beide staten zich met hun eigen zaken bemoeien, kan het niet tot ernstige botsingen komen. Ik heb de hoop niet opgegeven, dat wij wellicht in een niet al te ver af gelegen toekomst oog in oog tegenover elkander zullen staan en onze betrekkingen vreedzaam zullen rege len. Ik zie geen reden, waarom wij in den Stillen Oceaan oorlog zouden voeren. Dat zou een domheid zyn. Moeilijkheden kun nen worden overwonnen, wanneer beide partyen het hoofd helder houden". Ten aanzien van de Japansch-Rus- sische betrekkingen zeide Matsoeoka, dat onderhandelingen gevoerd worden, Vertiere bijzonderheden kon hij niet mededeelen. De Amerikaansche minister van finan ciën, Morgenthau, heeft bekend gemaakt, dat hij gisteravond te zijnen huize een be spreking zou hebben met den onderstaats secretaris in het Britsche ministerie van financiën, Phillips. Voorts verklaarde Mor genthau, dat de Amerikaansche regeering nog geen besluiten betreffende een finan- cleeie hulp voor Engeland genomen heeft en dat de Engelschen tot dusver noch for meel noch Informeel om eenlge flnancieele hulp verzocht hadden. Deze onderhande lingen dienden uitsluitend om den toestand te bestudeeren. Wat er daarna gebeurt, is een aangelegenheid der regeering. Morgen thau zeide niet gemachtigd te zijn eenige verplichtingen aan te gaan. De democratische senator Thomas heeft volgens de Associated Press, de schrap ping van de Engelsche oorlogsschul den voorgesteld, waarna Engeland met een Amerikaansche controle over alle Britsche bezittingen op het Westelijke halfrond Canada uitgezonderd zou instemmen. Deze controle zou pas twee jaar na afloop van dezen oorlog ophouden. Thomas, die lid van de senaatscommissie voor buiten landsche aangelegenheden is. verklaarde: een dergelijke ruil zou Engeland van de Johnson-wet bevrijden en daardoor den weg vrijmaken voor een financieele hulp verleening aan Engeland door middel van particuliere credieten. Tevens zou Engeland ontheven worden van de verantwoording voor de verdediging van zijn bezittingen in het Westen en zouden de Ver. Staten nieu we steunpunten verkrijgen. Dit voorstel vindt in kringen van het congres weinig in stemming De senatoren Clark en Holt heb ben het plan hevig bestreden en in andere kringen Van het congres wordt het als een proefballon beschouwd. De besprekingen over de kwestie eener financieele hulpverleening aan Engeland gaan, naar de Associated Press meldt, van de volgende gezichtspunten uit: 1. Geen financieele hulp, zoo lang alle Engelsche middelen in de Ver. Staten niet zijn uitgeput, hetgeen waarschijnlijk bin nen eefi jaar tijds het geval zal zijn. 2. Inmiddels de definitieve belofte eener financieele hulp, zoodra het zoover geko men is. Het voornaamste doel van het Britsche streven is in de eerste plaats een prtnei- pieele belofte van crediet te verkrijgen in dien dit in de toekomst noodig zou zijn, teneinde het Britsche moreel te versterken, de Britsche aankoopen beter te organisee- ren en de Amerikaansche leveranciers ten aanzien van de toekomstige Engelsche be talingscapaciteit gerust te stellen. Niettemin staat thans reeds de kwestie van een waarborg voor eventueele toekom stige Britsche credieten op den voorgrond, daar er sterke twijfel heerscht, of een hulp voor Engeland zonder eenige garantie het Amerikaansche volk aannemelijk gemaakt kan worden. De levendige bespreking van het vraagstuk in congreskringen, waarbij gewag gemaakt wordt van de Britsche be zittingen op het westelijk halfrond en van de Engelsche machtspositie in de rubber en tinproductie, is hiervoor een duidelijke bevestiging. (D-N.B.) TEGEN DEELNEMING AAN DEN OORLOG. Kardinaal WilHam O'Connell, aartsbis schop van Boston, heeft in een intervieuw verklaard dat Amerika zich buiten den oor log moet houden en voor een blijvenden vrede moet werken, in plaats van aan oor logspropagandisten en zekere „emigranten" gehoor te schenken, die ernaar streven, Amerika aan het oorlogvoerende Engeland te ketenen. De 81-jarige kardinaal zeide woordelijk: „De Vereenigde Staten willen den oorlog vermijden, wijl dit het beste voor Amerika en zijn volk is. Ondanks de propaganda van alle kanten, hoopt het volk van Amerika thans, van de oorlogsverschrikkingen ver schoond te blijven. Het leeft in het ver trouwen, dat zijn regeeringsleiders oprecht waren, toen zij beloofden, Amerika buiten den oorlog te houden." De kardinaal zeide verder, dat hij niet kon begrijpen, waarom het aan sommige propagandisten wordt toegestaan, den be- grijpelijken vredeswensch van het Ameri kaansche volk door hun geschreeuw te overstemmen. „Wat ls hun bedoeling?" vroeg de kardi naal. „Zij kunnen geen ware Amerikanen zijn, want die denken eerst aan hun va derland." „Het Amerikaansche volk moet Amerika tot voorbeeld maken van den vrede en de religieuze rechtvaardigheid. Zonder recht vaardigheid kan er geen duurzame wede zijn. Het verdrag van Versailles is ook uit eengevallen omdat het onrechtvaardig was." En in het Joumal American schrijft Hearst, dat de tegenwoordige politiek ge schikt is om de Ver. Staten in den oorlog te storten en wel daar, waar het den strijd niet wenscht. Tevens zouden de Ver. Staten in een oorlog met Japan geraken, waardoor drievijfde deel van de Amerikaansche vloot gebonden zou zijn. Er bestaat geen moge lijkheid op het Europeesche vasteland te landen. De oorlog zou enorme bedragen verslinden en tot reusachtige verliezen lei den. Het zou daarom, zoo besluit Hearst, voor de Ver. Staten beter zijn, den vrede te bewaren. (D.N.B.) ROOSEVELT OP HET EILAND ANTIGUA. President Roosevelt heeft gisteren -tijdens zijn inspectiereis naar de nieuwe Ameri kaansche steunpunten een langdurig on derhoud gehad met Britsche ambtenaren op het eiland Antigua over de inrichting van luchtbases. Gistermorgen ankerde de kruiser Tuscaloosa waarop Roosevelt reist, voor de St. Johns baai, waar de president een ontmoeting had met den gouverneur der Engelsche Lesward-eilanden, Letham, en met den bestuurder Boon. waarbij de opstelling van kustbatterijen en het ge bruiken van patrouillevliegtuigen bespro ken is. (DN.B.) DE CARNAVON CASTLE. United Press meldde gisteren uit Monte video: Op het oogenblik zijn 50 arbeiders bezig met herstelwerkzaamheden aan den Brit- schen hulpkruiser Carnavon Castle. Zon der onderbreken wordt dag en nacht ge werkt om het schip zoo spoedig mogelijk weer in orde te maken. In diplomatieke kringen alhier is men van meening, dat de regeering van Uru guay de Carnavon Castle, evenals destijds het Duitsche oorlogsschip Admiral graf von Spee, 72 uur ligtijd zal toestaan. Naar verluidt worden bij de reparatie werkzaamheden aan de Carnavon Castle pantserplaten gebruikt, die tot dat doel in allerijl uit het wrak van de von Spee ge haald zijn. Voor adspirant-officieren heeft de presi dent van Brazilië, Getulio Vargas, een rede gehouden, waarin hij o.a. zeide. dat een staat, die zijn rechten en belangen gere specteerd wil zien, metterdaad moet too- nen, dat hij ook zijnerzijds de belangen van andere staten respecteert. Vooral deze passage uit Vargas' rede heeft op de Brazi- llaansche openbare heenlng een diepen in druk gemaakt. Iedereen brengt natuurlijk de principieele uiteenzettingen van den president met het Itape-geval in verband, dat in steeds sterkere mate de gemoederen in de Zuia-Amerikaansche staten in beroe ring brengt. Wat Nedcrlandsch-Indië betreft, tracht Japan te komen tot een vreedzame overeenstemming. Japan heeft ten aan zien van Nederlandsch-Indlë alleen economische bedoelingen. Ten aanzien van de in dit verband aangesneden kwestie van den status quo in 't Verre Oosten zeide Matsoeoka, dat zaken en ook politieke constellaties in de wereld in den loop van den tijd veranderen. Japan heeft geen territo riale ambities Jegens andere landen van het Verre Oosten. Wanneer die Vereenigde Staten in Sin gapore schepen zouden stationneeren, al dus verklaarde de minister ten slotte nog, zou dit tot ernstige overwegingen van den kant van Japan moeten leiden. Meer kon de minister hierover op dit oogenblik niet zeggen. In zijn verklaringen heeft minister Mat soeoka ook nog de betrekkingen van Japan met de regeering te Tsjoenklng ter sprake gebracht. Hdj meende, dat een vrede met het Tsjoenking-regtme in de naaste toe komst niet mogelijk zal zijn. Op de vraag, of de nieuwe Amerikaansche leening voor Tsjang Kai Sjek niet als een toestand van niet-verklaarden oorlog tus- schen Japan en de Vereenigde Staten te beschouwen is, antwoordde Matsoeoka ont kennend. Overigens gaf de minister uiting aan zijn overtuiging, dat in de komende tien Jaren in het Verre Oosten groote ver anderingen te verwachten zijn. GREW VERLAAT TOKIO. Naar uit welingelichte kringen verluidt, zal de Amerikaansche gezant te Tokio, Joseph Clark Grew, binnenkort aftreden. Ambasadeur Grew heeft sinds 1932 de Ver eenigde Staten ln Japan vertegenwoordigd1. van hedenavond tot morgenochtend De maan komt heden op te 15.28 uur en gaat onder te 4.45 uur d.a,v. Dit Nummer bevat TWEE Bladen Binnenland De taak van den gemachtigde voor de prij zen. (Binnenland, 2e Blad). Oprichting van de Nederlandsche techni sche unie. (Binnenland, 2e Blad). Buitenland De jongste felle aanval op Londen, (le Blad). Verklaringen van Japan's minister Mat soeoka. (Ie Blad). De geruchten over Amerikaansche leening aan Engeland, (le Blad). ZIE VOORTS ..LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL PAG. 2 VAN HET TWEEDE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1