MAANDAG 25 NOVEMBER 1940
No. 24746
De aanvallen op Engeland
Ook Slowakije toegetreden
tot Driemogendhedenpact
Duitsche ervaring
ter beschikking van Nederland
gfsfe Jaargang
Vele steden bestookt
De Paus en de vrede
Uit Amerika
Dr. Tuka te Berlijn
Rede van den rijkscommissaris
Verspreide Berichten
Prins Saionji overleden
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij" maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet -10 ets. porto betaald worden, - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden2.35
per weekƒ0.18
Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden 4- portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.)
Onafgebroken duren de aanvallen op
Engeland voort. Het Duitsche opperbevel
meldt daarover:
ZATERDAG:
„In den nacht van 22 op 23 November
heeft de luchtmacht haar vergeldingsaan-
vallen op Londen voortgezet en voorts we
derom Birmingham en Coventry, alsmede
Bristol en Southampton, bestookt. Overdag
werden de aanvallen op Londen, Brighton
en andere voor den oorlog belangrijke doe
len voortgezet. In midden Engeland heb
ben gevechtsvliegtuigen verscheidene vlieg
velden gebombardeerd en brand veroor
zaakt in hangars en onderkomens. Aan de
Zuidoostkust van Engeland en bij Lincoln
zijn verkeersinstailaties hevig bestookt. Bij
aanvallen op konvooien werden twee
vrachtschepen door bomtreffers 'zwaar be
schadigd.
In den nacht van 22 op 23 November
hebben Brltsche vliegtuigen ln West Frank
rijk en West Duitschland in de eerste
plaats weer woonwijken aangevallen. Dak
branden konden snel gebluscht worden
door het ingrijpen van veiligheids- en
hulpdienst. Zeven burgers zijn om het le
ven gekomen, ongeveer twintig werden
gewond.
Een vijandelijk vliegtuig. Is door lucht
doelgeschut neergeschoten, een Dultsch
vliegtuig wordt vermist.
ZONDAG:
Een duikboot heeft zes bewapende vijan
delijke koopvaardijschepen met een geza-
menlijken inhoud van 29.100 b.r.t. tot zinken
gebracht.
In den naqht van 22 op 23 November
zette het luchtwapen zijn vergeldlngs-
vluchten tegen Londen methet grootste
succes voort, en viel met sterke afdeelingen
opnieuw de instalaltles van de Brltsche be
wapeningsindustrie te Birmingham aan.
Verscheiden honderden vliegtuigen wier
pen hier in een onafgebroken aanval meer
dan 300.000 K.G. bommen neer. In het
schijnsel van de lichtfakkels .en van de
branden was duidelijk waar te nemen, dat
talrijke voor den oorlog belangrijke fa-
brieksinstallaties vernield zijn.
Bij een ln de vroege morgenuren van 22
November verrichten luchtaanval op de
wapenfabrieken in Grantham ontstonden
aldaar verscheiden branden. Voorts waren
de bomaanvallen gericht tegen Portland,
Southampton, Portsmouth en andere voor
de oorlogvoering belangrijke doelen in Zuid
Engeland.
Het leggen van mijnen in de Britsche
havens werd in versterkte mate voortge
zet. In den loop van 23 November wier
pen vliegtuigen in het kader der gewa
pende verkenning bommen op Londen.
Het grootste deel van de in den afge-
loopen nacht naar Duitschland gevlogen
Britsche vliegtuigen kon ten gevolge van
den krachtlgen luchtafweer zijn doel niet
bereiken en wierp daarom de bommen op
open veld neer. In een klein plaatsje wer
den woonhuizen door deze bommen getrof
fen en verscheiden personen gewond.
Het Italiaansche vliegercorps schoot ln
een luchtgevecht zes Brltsche jagers neer
en verloor twee eigen vliegtuigen. Vier an
dere Britsche gevechtsvliegtuigen werden
door Duitsche jagers en een door de lucht
doelartillerie neergeschoten, zoodat de to
tale verliezen van den vijand gisteren 11
vliegtuigen bedroegen. Zeven eigen vlieg
tuigen worden vermist.
COVENTRY.
De Londensche correspondent van de
Nya Daghgt Allehan^a heeft een bezoek
gebracht aan Coventry. Hij schrijft daar
over: „Coventry bestaat nog slechts uit een
puinhoop. Het zaken- en bedrijfsleven ls
geheel verlamd. De bevolking loopt werk
loos op straat rond. De gasfabrieken lig
gen in puin. De voeding der bevolking is
geheel afhankelijk van den arbeid der
hulporganisaties. Ongekookt water en melk
mogen niet gedronken worden. In de voor
steden mag zelfs geen brood worden ge
bakken. Het gevaar voor besmettelijke
ziekten dwingt tot de uiterste voorzich
tigheid." (D.N.B.)
OP BASIS VAN GERECHTIGHEID.
In een rede, welke twintig minuten duur
de, heeft de Paus het sterkste beroep voor
den vrede op de oorlogvoerende mogend
heden gedaan sedert het uitbreken van den
oorlog. Paus Plus XH smeekte God, na den
oorlog een duurzamen vrede op basis der
gerechtigheid te scheppen.
Met gebroken stem, aldus United Press,
klaagde hij over het voortdurend toene
mend geweld, waarmede de oorlog gevoerd
wordt. Telkenmale wanneer de Paus het
woord oorlog noemde.trilde zijn stem en zij,
die ln zijn nabijheid stonden, zagen, dat
zijn oogen zich met tranen vulden.
In hooge geestelijke kringen gelooft men,
dat dit het laatste vredesappèl van den
Paus zal zijn. Deze week zal de paus stren
ge geestelijke oefeningen houden en streng
vasten.
De paus hield zijn toespraak aldus
D.N.B. tijdens de H. Mis, die hij, naar
aanleiding van den voor alle katholieken
over de geheele wereld op 24 November hi-
gestelden gebedsdag voor de oorlogsslacht
offers en den vrede ln de Sint Pieterskerk
hefeft opgedragen. Behalve het diplomatie
ke corps woonden vele duizenden in de ba
siliek den plechtigen dienst bij. De basiliek
was bijna tot de laatste plaats bezet.
Zinspelend op het evangelie van den
dag, zelde de Paus: „Al is het einde der
wereld nog niet nabij, de huidige tijd vormt
een ernstige phase in de geschiedenis der
menschheid". Na gewezen te hebben op zijn
moeitevolle pogingen om. den vrede te be
waren, verklaarde de Paus, dat hij aan de
roepstem van zijn hart gehoor had gege
ven, opdat tusschen de volken, de sedert
zoo langen tijd verstoorde en thans ver
nielde eendracht wederkeere met een
rechtvaardiger en meer algemeene, op die
rechtvaardigheidsbeginselen gegrondveste
orde, die de hartstochten stilt, den haat be
dwingt en de oorzaken van wrok en strijd
wegneemt, een orde, die allen volken in
rust, vrijheid en veiligheid dat aandeel aan
de bronnen van welvaart en macht waar
borgt, dat ieder van hen op deze wereld toe
komt, om heü in staat te stellen, het gebod
des Heeren: „Neemt toe, vermenigvuldigt u
en verspreidt u over de wereld", op te vol
gen.
God moge alle ongelukkigen troosten, den
strijdenden echter „te zamen met den hel
denmoed om hun plicht voor de verdedi
ging van het vaderland ook tot het hoogste
offer te vervullen, dien edelen, zin van men-
schelijkheid verleenen", „wat gU niet wilt,
dat u en uw vaderland geschiedt, doet dat
ook aan anderen niet"
WAARNEMER NAAR DUBLIN.
Be „N.-Yonk Times" meldt uit Washington-,
dat het Amériicaansche ministerie van oor
log met het oog 'op de „toenemende span
ning" ten aanzien van de kwestie der Ier-
sche steunpunten voor Engeland, den Ame-
riikaanschen luchtattadhé', generaal Seanlon,
opdracht heeft gegeven denzelfden post in
Dublin op zich te nemen. De kwestie der
steunpunten in Ierland heeft een zoodanig
crltik stadium bereikt, dat het ministerie
van oorlog, aldus genoemd blad, door aan
stelling van een eigen waarnemer zich wil
verzekeren tegen „verrasende ontwikkelin
gen". (D.N.B.)
DE EENHEID IN DE ARBEIDERS
ORGANISATIE.
Philip Murray, de nieuwe voorzitter van
het C.I.O., die Lewis lieeft opgevolgd op het
congres van het C.I.Ó., heeft verklaard, de
pogingen van president Roosevelt, om de
American Federation of Labor en het C.I.O.
te vereenigen, ten schepste afgekeurd. Mur
ray zeide de eenheid in de arbeidersbewe
ging graag te willen bevorderen, doch dit
kan zeker niet geschieden op de wijze, zoo
als Roosevelt dit wenscht. Daarvoor be
staan er, aldus spreker, te groote princl
pieele verschillen.
Aan het slot van zijn rede keerde Murray
zich tegen de interventie-politiek van de
Ver. Staten in het Buropeesche conflict. Spr.
verklaarde, dat hierdoor kapitalistische be
langen en zeker niet die der arbeiders wor
den gediend. Hij waarschuwde tegen de ge
varen van een economische crisis die, vol
gens hem, na den oorlog zal volgen, omdat
de tegenwoordige hoogconjunctuur in de
Amerikaansche grootindustrie uitsluitend
het gevolg is van de wapening. De alge
meene opinie is, dat na deze rede van Mur-
Na Hongarije en Roemenië is thans
ook Slowakije tot het drie-mogendhe-
denverdrag toegetreden. De plechtige
onderteekening van het protocol is gis
teren te Berlijn geschied door de drie
verdragspartners cenerzijds en den Slo-
waakschen minister van Buitenland-
sche Zaken, dr. Tuka, anderzijds.
Dr. Tuka was kort na het vertrek van
den Roemeenschen staatsleider, generaal
Antonescu, op het Anhalter station te Ber
lijn aangekomen, waar hij op het perron
verwelkomd werd door minister von Rib-
bentrop, generaal-veldmaarschalk Keitel,
dr. Ley, minister Lammers, den rijkspers
chef dr. Dietrich, den Slowaakschen gezant
en vele vertegenwoordigers van Staat, par
tij en weermacht.
In den loop van den dag werd dr. Tuka
door minister von Ribbentrop ontvangen
voor een bespreking.
Het protocol is vrijwel eensluidend aan
dat van Roemenië.
Gistermiddag gaf von Ribbentrop een re
ceptie ter eere van den Slowaakschen gast,
die later door Himinler is ontvangen.
Dr. Tuk^i heeft een verklaring afgelegd
waarin hij o.m. nog zeide:
Het Slowaaksche.- volk had gelegenheid
met daden te bewijzen, dat het zich de be
ginselen van het driemogendhedenpact
eigen gemaakt heeft, toen het een jaar ge
leden met de wapens in de hand zich aan
de zijde van Duitschland schaarde. Der
halve heeft het Slowaaksche volk zijn aan
vaarding van het fundamenteele denkbeeld
van dit pact reeds met het bloed van zijn
zonen bekrachtigd. Ook heeft het Slowaak
sche volk reeds zijn vastbeslotenheid om
mede te werken aan de verwezenlijking van
de nieuwe ordening te kennen gegeven, toen
het als een van de eersten met den opbouw
van zijn staats- en maatschappelijke orde
op nationaal-socialistischen grondslag be
gon. Thans, op dit oogenblik is datgene in
een document vastgelegd, waarvan ik lange
jaren in de gevangeniscel heb gedroomd
en waarvoor onze knapste koppen hebben
gewerkt en waarvoor onze soldaten en gar
disten hun bloed hebben vergoten. Ik ben
gelukkig, dat ik op dit zoo beteekenisvolle
oogenblik aan het groote Duitsche volk, aan
zijn zegenrijke weermacht, en aan zijn
vrienden Italië en Japan de groeten van
het Slowaaksche volk kan overbrengen.
Tijens het Vrijdag te Maastricht gehou
den „Richtfest" ter gelegenheid van de vol-
tooing van den bouw van het nieuwe dienst
gebouw van zijn gevolmachtigde vqor de
provincie Limburg, heeft de Rijkscommissa
ris een redevoering uitgesproken. Aan het
verslag daarvan, gegeven door het A.N.P.,
ontleenen wij het volgende:
Het verheugt mij, zoo zeide dr. Seyss-In-
quart, dat ik hier ben in een kring, dien ik
schat op 200 personen en waarvan men kan
zeggen, dat het grootste deel uit Nederlan
ders bestaat. Wij houden een „Richtfest".
Het is een oud gebruik van onze voorvade
ren. Wanneer een bouwwerk gereed was,
kwam nog eenmaal alles bij elkaar. Dan
kwarn de bouwmeester, alle meesters, hel
pers, gezellen en leerlingen om in een vroq-
lijk uur het menschelijke einde aan dit
werk te vieren. Ziet gij. dat is een gebruik,
dat alleen dan mogelijk is, wanneer men
bet werk, dat men verricht heeft, beschouwt
als het toonaangevende doel, en wanneer
niet de winst of het loon, kortom het geld,
een rol spelen. Toen dan later de kapita
listische orde kwam, is dit gebruik in ver
getelheid geraakt. De ondernemer trachtte
zooveel mogelijk arbeid voor weinig geld te
koopen. Geld is niet het belangrijkste be
grip voor den mensch. Het essentieele be
grip voor den mensch is de arbeid. De ar
beid is het groote „kapitaal", zooals wij het
willen noemen, dat ons de natuur of de
schepping of God heeft geschonken, en
daarom, kameraden, zooals ik u thans allen
wil noemen, moeten wij. anders gaan den
ken. Onze gedachten moeten zich van het
geld afkeeren. Wij in Duitschland doen dat.
Wij stellen den arbeid van den mensch en
den arbeidenden mensch in het middelpunt
van ons geheele leven.
Thans zult u wellicht begrijpen, waarom
*lj juist in de werkloosheid een ongeluk
zien, niet omdat men dan uit de begrooting
van den staat ondersteuning moet betalen,
maar omdat dit bijzondere goed van den
mensch niet wordt gebruikt. Wanneer wij
ons voorstellen dat een volk, zoowel het
Duitsche als het Nederlandsche, leeft in een
lotsgemeenschap, dan ,is het -duidelijk, dat
iedere hand, die zich niet roeren kan, een
verlies is voor het geheele volk, d.w.z. een
verlies ook voor de waardigheid van het
volk; en dientengevolge hebben wij in het
middelpunt van ons doel de eer van den
arbeid geplaatst.
Wij gelooven dat wij steeds weer bijeen
moeten komen. Men moet iedere gelegen
heid aangrijpen, waar dit mogelijk is, opdat
allen die gemeenschappelijk iets tot stand
hebben gebracht, ook buiten dezen arbeid
in blijde uren te zamen zijn. Ziet gij, daar
uit vloeit dan dit gemeenschapsgevoel van
een volk voort. Dit is de belevenis die wij
thans in Duitschland hebben, ik zeg dit op
dat ook gij, Nederlanders, deze belevenis
zult krijgen. Het bij ons niet zoo,, dat wij de
goede recepten die wij hebben, alleen voor
voor ons zelf willen houden. Tegenover u
in ieder geval niet. Tegenover u geven wij
de beste recepten rustig, want wij wenschen
dat ook gij een zeer hecht aaneengesmeed
gemeenschapsvolk zult worden, waarbij de
eer van den arbeid en ook de eer van het
bloed op. den voorgrond zal staan.
Wij het Duitsche volk, hebbèn ons her
vonden. Wij willen onze ervaringen niet
voor ons zelf houden. Of gij er gebruik van
wilt maken is uw zaak, maar wij willen, wat
wij aan ervaring verworven hebben, u ter
beschikking stellen, daar wij niet willen dat
ook gij dezen bitteren weg moet gaan en
daar wij wenschen, dat gij deel zult hebben
aan deze groote inzichten, die wij in den
bittersten strijd hebben verworven. Daarom
zeg ik u: ook voor u geldt de eer van het
bloed en de eer van den arbeid.
Ik beken volkomen openlijk, dat wat wij
u vooreerst brengen, béperkingen zijn. Het
is volkomen juist, dat gij vroeger voor Sep
tember 1939 en ook voor Mei 1940 uiterlijk
beter hebt geleefd. Maar gij weet ook, dat
wij om ons bestaan strijden en daarom mag
ons de duur van dezen strijd niet afschrik
ken. Wij stellen ons er daarom op in, dat
deze oorlog nog jarenlang kan duren, maar
wij zullen nooit meer toegeven. Gij kunt er
echter verzekerd van zijn, dat gij op geen
enkele wijze slechter zult leven dan het
Duitsche volk, dat het op zich neemt te
strijden voor een betere toekomst.
Wij hebben hier uitstekende menschen
gevonden, die van Germaansch bloed zijn.
Zij zijn thans in hun leidende lagen voor een
deel tegen 'ons en voor Engeland. Dat staat
hiermede in verband, dat gij een groot kolo
niaal rijk hebt, dat g ijzelf met uw negen
millioen niet kunt verdedigen en voor welks
verdediging gij meende u te moeten verla
ten op de Engelsche vloot. Maar het volk is
een Germaansch volk en daarop letten wij.
Waar het gaat om de belangen van het
Duitsche Rijk, moet ik hard blijven en
daar moogt gij ook in de toekomst mij geen
verwijten maken. Het is echter opdracht
van den Führer, zorg te dragen voor het
Nederlandsche volk en daarmede is alles
gezegd.
Het is volkomen verre van mij, politieke
propaganda te maken. Welk politiek besluit
gij rieemt. is uw eigen aangelegenheid. Wij
moeten ons daartegenover ons standpunt
voorbehouden. Toestanden die den lOen
Mei konden doen ontstaan, zullen wij niet
dulden. Hoe gij overigens handelt, is uw
zaak. Wat wij willen is u een levend voor
beeld geven van de gemeenschap van een
volk. Dat een deel van het Nederlandsche
volk niet begrijpt waarom het gaat, moge
de tijd goedmaken. Een ding kunnen wij
echter niet vergeten en dat is dat de
Führer in uw Nederlandsche dagbladen is
bespot. Dat heeft ons pijn gedaan en dat
kunnen wij niet dulden, want wij staan in
voor onzen Führer. Gij zelf echter hebt niet
kunnen inzien wat voor een man onze
Führer is en ik heb daarom besloten een
brochure te laten samenstellen, waarin de
Führer is afgebeeld, gij ziet hoe de Führer
werkelijk is. Ik wil alleen een beeld geven
van den mensch, dezen oneindig goeden en
grooten, maar wanneer dat noodig is, ook
harden mensch. Dat is onze Führer. Wan
neer gij deze beelden verstaat, zult gij ons
verstaan en dan zult gij het huidige
Duitschland begrijpen.
ray, Roosevelt's pogingen eenheid in de
arbeidersbewegingen te brengen, thans de
finitief gestrand zijn (S.P.T.).
BRITSCHE SCHEPEN
GETORPEDEERD.
Volgens een bericht van Associated Press
heefft het Macfcay-radlostatlon een draad
loos bericht opgevangen, waarin gezegd
wordt, dat twee Britche schepen, de „Blal-
resk) (3300 b.r.t.) en de „Tymerlc" (5228
b.r.t.) op ongeveer 400 mijl van de Iersche
kust zijn getorpedeerd (D.N.B.).
ULSTER'S PREMIER OVERLEDEN.
De minister-president van Noord-Ierland,
burggraaf Cralgavon, ls op 69-]arigen leef
tijd overleden.
NIEUWE RUSSISCHE GEZANT
TE BERLIJN.
Officieel wordt medegedeeld, dat bij ver
ordening van het presidium van den hoog-
sten Sovjet der Sovjet-Unie de plaatsver-
"vangende volkscommissaris van Bulten-
landsche Zaken. Dekanosof, tot ambassa
deur te Berlijn benoemd is. De tegenwoor
dige ambassadeur, .Sjkwarzef, ls van zijn
ambtsplichten ontheven.
Sedert Mei 1939, toen Molotof de leiding
van het commissariaat van Buitenlandsche
Zaken kreeg, was Dekanosof zijn plaats
vervanger. Daarvóór heeft hij belangrijke
functies bij de blnnenlandsche administra
tie te Moskou en in Georgië bekleed. Hij
ls ongeveer 40 jaar oud. Onlangs heeft hij
Molotof bij diens bezoek aan Berlijn verge
zeld (D.N.B.).
DE LAATSTE GENRO.
Gisteren is de Japansche prins Kimo-
chi Saionji in den ouderdom van 92
jaar overleden.
Met zijn verscheiden betreurt Japan het
verlies van een der mannen, aan wie het de
ontwikkeling dankt van middeleeuwschen
feodalen staat tot groote mogendheid. Prins
Saionji was de laatste der „genro" d.w.z.
bejaarde staats lieden, die keizer Meiyi tot
zijn adviseurs ln bijzonder moeilijke geval
len benoemde.
2834
(Ingez. Med.)
tiek In Frankrijk. Daarna reisde hij door
Europa en Amerika om vervolgens in Ja-
panschen staatsdienst te treden. Hij werd
eerst gezant in Weenen, daarna in Berlijn
en vervolgens vicevoorzitter van het Ja
pansche Hoogerhuis. In het kabinet be
kleedde hij achtereenvolgens de functies van
minister van onderwijs, van buitenlandsche
zaken, van financiën en van ministerpre
sident.
Op de vredesconferentie van 1919 was hij
leider van de Japansche delegatie. Zijn ad
viezen legden steeds zoowel bij den keizer
als bij de Japansche staatslieden groot ge
wicht in de schaal.
Toen de keizer gisteravond op de hoogte
werd gesteld, van het overlijden van den
laatsten genro, toonde hij teekenen van
diepen smart en bracht hij zijn verdien
sten in herinnering.
Wang tsjing wei, zoo wordt uit Nanking
gemeld, heeft een telegram van rouwbe
klag gezonden wegens het overlijden van
prins Saionji, die steeds geijverd heeft voor
betere betrekkingen tusschen Japan en
China. (D.N.B.).
Nader wordt nog gemeld:
De keizer heeft gelast den prins op
staatskosten te begraven. Het stoffelijk
overschot is Inmiddels in het gebouw van
het departement van buitenlandsche zaken
opgebaard. Het recht om den keizer een
nieuwen leider van het kabinet resp. een
nieuwen ministerpresident aan te bevelen,
gaat thans van den genro over op den lord-
zegelbewaarder.
Dit Nummei bevat DRIE Bladen
Binnenland
De kinderbijslag-wet; tal van vragen be-
antwoord (3e Blad).
Teeltverruiming: in den tuinbouw (Binnen
land, 3e Blad).
Het vleeschrantsoen geldt, thans voor tien
dagen (Binnenland, 3e Blad).
Buitenland
Roemen ij en Slowakije toegetreden tot het
Drie-mogendheden pact (3e en le Blad)
De laatste Japansche genro, prins Saionji
is 92 jaren oud, overleden (le Blad).
Engelsche bommen op Marseille (le Blad)
wijlen prins Saionji.
Saionji werd ln 1849 In Kioto geboren. Hij
stamt uit een oud Japansch geslacht. Van
1870 tot 1880 studeerde hij rechten en poli-
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
