VRIJDAG 8 NOVEMBER 1940 No. 24732 De Grieksch-Italiaansche oorlog Na de verkiezingen in Amerika Sfsfe Jaargang Toenemende druk der Italianen De aanvallen op Engeland Een Vlaamsche en een Waalsche (ultuurraad geïnstalleerd Megerle over Engeland-Rusland Minister Ickes afgetreden Geheel Britsch convoöi vernietigd Parade te Moskou Verspreide Berichten Een verzoek aan onze lezers DE INSTUIF 5 O'CLOCK TEA EERSTE feLAD Feiten van den dag LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van .ons Blad-gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Vérplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden 2.35 per weekƒ0.18 Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden -f portokosten (voor binnenland ƒ0.80 per 3 mnd.) SP.T. meldt uit Belgrado: Berichten uit Griekenland maken gewag van een groote activiteit aan alle fronten, waarbij de Grieken onder den druk van de Itallaansche oorlogsmachinerie wijken. De Itallaansche troepen hebben het tem po van de operaties belangrijk versneld. Onophoudelijk bestookt hun zware artille rie de Grieksche stellingen in het bergach tige terrein. Wiensdag is een groote veld slag geleverd tusschen BIklichta en Malo, aan het meer van dien naam, langs de oevers van den Devol, niet ver van Fiorina, waar de Grieken van hun versterkte stel lingen tot het offensief overgingen om het Italiaansche front te doorbreken en een wig te drijven in de richting van de Albaansche grens. Deze aanval werd na verbitterden strijd afgeslagen, waarna de Italiaansche troepen tot een tegenaanval overgingen en de Grieksche eenheden, door een snel uit gevoerde zwenking van den linker- en rechtervleugel, in een tang vingen, die thans langzaam wordt dichtgeknepen. De Italiaansche troepen maken thans een veel vuldig gebruik van zware bommenwerpers, die den Griekschen linies zware schade toe brengen. Zoo zijn Woensdag de Grieksche stellingen bij Fiorina over een breedte van 60 K.M. door Italiaansche eskaders, welke van Albaansche vliegvelden waren gestart, tot driemaal toe uit de lucht gebombar deerd. De eerste luchtaanval op Fiorina begon reeds te 4.30 's morgens. Hij duurde ruim 2 uren. Te 10.30 volgde de tweede aanval. Volgens verklaringen van vluchtelingen zou de stad grootendeels verwoest zijn. Het station en de voornaamste straten liggen in puin, terwijl op tal van plaatsen felle branden woeden. Het aantal slachtoffers zou zeer groot zijn. Ook in den sector van Janina neemt de Italiaansche druk toe. De Itallaansche troe pen concentreeren zich vooral op de stellin gen van Lelpslsta, welke, langs den Zuide lijken oever van de Kalamas-rivier ge bouwd, tegen het Noorden zijn gericht en over een betrekkelijk korten afstand Jn de richting van Paramythla naar het Zuid- Westen afbuigen. Hier zijn echter zwakke plekken in de Grieksche verdediging, waar van de Italianen gebruik maken. Door een snelle, omsingelende beweging trachten zij het front als het ware op te rollen en de Grieken naar Janina terug te drijven. In verband met het overschrijden van de Kalamas door de Italiaansche divisies wijst het Giornale d'Italia in een bericht van het front op de reusachtige moeilijkheden, die de Italianen bij hun opmarsch in Grie kenland moeten overwinnen. Er zijn in dit gebied in het geheel geen straatwegen, waardoor de Italiaansche pioniers gedwon gen zijn in voortdurenden arbeid wegen en muildierpaden te veranderen in rijwegen, die noodig zijn voor den opmarsch van mo derne colonnes. Voor den bewegingsoorlog op dit door kloven doorsneden en zeer af wisselende terrein en voor de overmeeste ring der vijandelijke stellingen is een zeer gedetailleerde organisatie noodig, die veel tijd kost. Aan den strijdlust der Italiaansche troepen doen al deze hindernissen overi gens geen afbreuk. (D.N.B.) S. P. T. meldt uit Londen: Hore Belisha, de Britsche oud-minister van oorlog, heeft Woensdag voor het eerst sinds zijn aftreden in het Lagerhuis het woord gevoerd. Belisha zeide van meening te zijn. dat de militaire autoriteiten niet altijd snel genoeg besluiten nemen en soms dralen op een oogenblik. dat zij moeten ingrijpen. Hij eischte een actiever optreden van de vloot in de Middellandsche Zee. „Wij moeten, aldus betoogde spr.. thans meer dan ooit het initiatief nemen en den tegenstander voor zijn. De oud-minister raadde de regee ring verder aan den oorlog in Griekenland tot Syrië uit te breiden. Ook de Times eischt een onverwijld actief optreden van Engeland in het Middelland sche Zeegebied. Wij moeten vooral in Grie kenland snel en krachtig handelen, betoogt het blad en geen enkele gelegenheid om den vijand ook slechts het geringste nadeel te berokkenen mag worden verzuimd. De Psychologische waarde van een dergelijke tact'»k mag niet worden vergeten. Be Duitsche aanvallen op Londen zijn ook gisteren voortgezet, in weerwil van het aan houdende slechte weer. Bij verscheidene invallen zijn voor den oorlog belangrijke doelen gebombardeerd. Er deden zich lucht gevechten voor, waarbij tien vijandelijke lagers werden neergeschoten. Een Duitsch vliegtuig wordt vermist. Majoor Wieck bevocht zijn 53ste lucht overwinning. Voorts zijn succesvolle aanvallen op con- Vooien gedaan bij Norwich en bij de Theems. Eenige schepen werden getroffen, w.o. een kruiser van 10.000 ton, aldus het D.N.B. Een speciale correspondent, die meegevlo- gen heeft bij een aanval op Installaties der zware industrie in Birmingham, meldt het DJ4.B. over zijn ervaringen het volgende: „Toen wij over de Engelsche kust gevlogen waren, wezen ons de branden rechts en links van onze route den weg. Portsmouth. Southampton en Londen zijn levendig ver licht. Spoedig zijn wij vol spanning over den komenden aanval. Slechts enkele woorden worden gewisseld. De waarnemer en de boordmechanicus zijn op hun plaats voor een nauwkeurig richten en voor het waar nemen van de Inslaande bommen. Nog ligt voor ons doel een afweerversperring. Wij weten reeds, waarom de Tommy juist het industriegebied van Birmingham zoo krach tig beschermt. Hier staan, voor zoover het Duitsche luchtwapen ze tot dusver nog niet kapotgeslagen heeft, belangrijke ijzergiete rijen en walsfabrieken. Er door heen en er op af. De koers wordt gehouden, uitwijken be staat niet. In deze beslissende seconden laten wij ons door niets van onzen weg af brengen. Een zoeklicht glijdt over het lin ker draagvlak. Maar ondanks dé vele ont ploffende granaten om ons heen, antwoor den wij met bommen, die op keurige afstan den neerkomen. Eerst, merken wij in het vliegtuig slechts het neerdalen der zware bommen. Maar dan slaan zij beneden In. Een geweldige ontploffing en bliksemsnel laaien twee geweldige branden op in het nachtelijk duister van Birmingham. De berichten van den waarnemer worden met groote vreugde ontvangen. Niemand let meer op het afweervuur. Onze comman dant en vliegtuigbestuurder vliegt met ons een eererondje over de flakkerende branden. Een huiveringwekkend schoon schouwspel. Heele stadswijken zijn rondom de beidé laaiende vierkanten te zien. Met één klap staan de beide witte vlakken aan den rand van ons doel in vlammen. Hier moeten springstoffen of lichtontvlambaar materiaal in brand zijn geraakt. Onze bommen hebben belangrijke installaties en opslagplaatsen getroffen. In ieder geval was de slag raak. De „Viklngers" waren weer eens boven het hart van de Britsche zware Industrie". De chef van het militaire bestuur voor België en Noord-Frankrijk regeeringspresi- dent Reder heeft de kortelings Ingestelde Vlaamsche en Waalsche cultuurraden ge ïnstalleerd, die tot taak zullen hebben het cultureele leven ln het Vlaamsche en het Waalsche gebied te controleeren en te ver zorgen. In een toespraak zette dr. Reeder de hooge taak uiteen, die den leden der cultuurraden binnen het kader van de nieuwe .orde is gesteld. Aan de tegenstel lingen op het gebied der cultuur, zei hij, moet een einde worden gemaakt. In plaats van den partijgeest van hoogescholen moet een eenheid vormend, tot het geheele volk sprekend hoogeschoolwezen komen. Een andere belangrijke taak van de cultuur raden bestaat ln een vruchtbare samen werking met Duitschland. In hun antwoorden zeiden, aldus het D. N. B„ de voorzitter van den Vlaamschen cultuurraad, de dichter Verschaeve. en de voorzitter van den Waalschen cultuurraad. Fourenarier, dank voor de Duitsche hulp ter bevordering van de Vlaamsche en de Waalsche cultuur. Ze legden den nadruk op den wil tot samenwerking met Duitsch land. De diplomatieke redacteur van de Ber- iner Börsënzeitung", dr. Karl Megerle, .schrijft over de verwikkelingen in de hui dige betrekkingen tusschen Engeland en de Sovjet Unie. De bekende publicist herinnert aan de onlangs afgelegde verklaring van den Brit- schen minister van buitenlandsche zaken volgens welke de Engelsche ambassadeur te Moskou ook verder actief blijft en dat hij er hopeniijk in zal slagen „alle oorzaken, die in de toekomst tot misverstanden zou den kunnen leiden, weg te nemen". Deze oorzaken, zoo meent Megerle, zijn gelegen in het nog steeds niet opgegeven voornemen der Engelschen om de Sovjet- Unie toch nog op een of andere manier in hun oorlog te betrekken. Voorts liggen zij op principieel terrein- Want Engeland heeft zich met de Ver. Staten verbonden geen wijziging in den territorialen status quo te erkennen, die naar hun meening door geweld of bedreiging met geweld tot stand gekomen is. Engeland weigert dus princi pieel erkenning van de gebiedswinsten, die de Sovjet-Unie in Finland, het Oostzeege bied. Polen en Roemenië verkregen heeft. Of Engeland handhaaft zijn standpunt van de principieele niet-erkenning der ter ritoriale wijzigingen, zoo vervolgt Megerle. of het geeft dit standpunt prijs en verliest daarmede tegelijkertijd den zedelijken en juridischen titel om zich elders tegen de- Nog zijn de volledige cijfers der verkie zingen in Amerika niet bekend. De laatste verkiezingsuitslagen zijn: in 119,174 van de 127,245 districten heeft Roosevelt 25,957.877 stemmen verworven, Willkic 21,592.173. Roosevelt beschikt over 468 kiesmannen, Willkie over 63. Op het Witte Iiuis wordt verklaard, dat President Roosevelt Maandag te 11 uur een boodschap tot het Amerikaansche volk zal richten ter gelegenheid van Wapenstil standsdag. Ook Willkie zal dien dag een radiorede houden, daar hij zich verplichtgevoelt voor hen die op hem stemden, zijn meening over taak en houding uiteen te zetten. De bladen, die in den verkiezingsstrijd Willkie steunden, waarschuwen Roosevelt ertegen, zijn verkiezingsoverwinning we derom als in 1936 als „mandaat" op te vatten. De Washington Daily News publi ceert een telegram van den bekenden na- tionalen econoom Babsom aan Roosevelt waarin deze erop wijst, dat een verlaging met slechts een procent van het totale stemmenaantal bij het heèrschende kies- mannenstelsel tot een zege van Willkie zou hebben geleid. In een hoofdartikel schrijft het blad, dat Roosevelt na zijn stembuszege van 1936 ernstig teleurgesteld heeft. Daar om moet het volk onverminderd waakzaam blijven. De meerderheid van de Amerikaan sche kiezers heeft blijkbaar niet gevreesd, dat Roosevelt het land naar den oorlog zal leiden. Men kan slechts hopen, dat deze meerderheid gelijk krijgt. Het blad blijft wantrouwend ten aanzien van de toezeg gingen van Roosevelt en spreekt de drin gende hoop uit, dat Roosevelt zich terug houding zal opleggen. Alle bladen wijzen erop, dat de meerderheid aan stemmen van Roosevelt de kleinste is sedert 1916 en dat hij er procentsgewijze slechter af is geko men dan in 1932 en 1936. (D.N.B.) De minister van binnenlandsche zaken Harold Ickes is afgetreden om Roosevelt gelegenheid te geven' tot wijziging van zijn kabinet, er gaan zelfs geruchten, dat Roo sevelt eenige republikeinen ln zijn kabinet zou willen opnemen, waarbij ook de naam van Willkie wordt genoemd, doch iedere bevestiging hiervan ontbreekt. Associated Press meldt: President Roo- sevelts onomwonden overwinning op Willkie is voor John Lewis aanleiding geweest om zijn woord in te lossen en als voorzitter van het C. I. O. (comité voor industrieele or ganisatie) af te treden. Voorts heeft zij aanleiding gegeven tot het vermoeden, dat nieuwe pogingen gedaan zullen worden om een einde te maken aan de splitsing van de federale C. I. O. in vakvereenigingen. Lewis, die in 1936 de New Deal steunde, had zich voor Willkie uitgesproken en ge zegd, dat als Roosevelt voor de derde maal herkozen zou worden, hij dit als een motie van wantrouwen zou opvatten, die men jegens zijn eigen onderscheidingsvermogen uitsprak en dat hij daarom zijn functie zou neerleggen op de bijeenkomst van het C.I.O. op 18 November a.s. Niettemin heeft men bij de eerste teekenen van Roosevelt's zege stappen gedaan om Lewis over te halen de zaak nog eens te overwegen en in functie te blijven. De voorzittér van de American Federation of Labor, William Green, verklaarde dat een analyse der verkiezingsresultaten in de dichtst bevolkte kieskringen aantoont dat de stemmen der arbeiders de beslissende factor voor de herkiezing van den president zijn geweest. Het streven naar sociale rechtvaardigheid in Roosevelt's politiek heeft daarmede vruchten gedragen. De Amerikaansche minister van financiën Morgenthau, heeft op de persconferentie verklaard, dat hij het Congres zal vragen, de limiet voor de nationale schuld te ver- hoogen van 49 milliard tot 60 of 65 milliard dollar, om het wapeningsprogramma te kunnen bekostigen. Hij zal het Congres eerst 4 milliard vragen voor den aankoop van speciaal wapenmateriaal. Dit bedrag zal deel uitmaken van de 15 tot 20 milliard die op de volgende begrooting zullen ver schijnen. De oude leenlngsgrens van 45 mil liard is reeds vrijwel bereikt. In Japan blijft de pers pessimistisch. De Yomioeri Sjlmboen schrijft, dat de herkiezing van Roosevelt een opheldering van .de Japansch-Amerikaansche betrek kingen bemoeilijkt, ja zelfs onmogelijk maakt, en dat een verscherpte anti-Japan- sche politiek van de Vereenigde Staten te verwachten is. Japan moet dus bij het voe ren van zijn Ingeslagen politiek een nog grootere vastberadenheid toonen. De Ja- pansche politiek, zoo schrijft de Asahl Sjlmboen, is vastgelegd in het drielanden- pact en kan ook door de verkiezing van Roosevelt niet beinvloed worden. Wel kan verder een druk en Inmenging van de Ver. Staten verwacht worden, maar Japan zal Het opperbevel der Duitsche weer macht deelt mede: Bovenwater-strijdkrachten der Duit sche marine, die tot taak hebben den handelsoorlog op den Atlantischen Oceaan te voeren, hebben in het Noor- delijk deel van den Atlantischen Oceaan op den belangrijken Britschen toevoer- weg, een Britsch convooi volkomen ver nietigd. De in één klap door de Duit sche strijdkrachten tot zinken gebrachte vijandelijke koopvaardijtonnage be draagt 86.000 b.r.t. zelfde ontwikkelingen te verzetten. Welis waar ligt het zeker wel in de lijn van de Engelsche politiek een fraaie formule te zoeken, die haar veroorlooft zich tusschen deze beide principieele beslissingen door te kronkelen, maar daarmede is het wan trouwen te Moskou niet uit de wereld ge holpen. Daar houdt men van zuivere ver houdingen en ontzegt Engeland het recht, naar de afwijzing van het Britsche protest inzake de Donaucommissie toont, zich te bemoeien met vraagstukken en streken, die Engeland niets aangaan. Men zal er zich te Londen dus voortaan in moeten schikken, dat het met de Sovjet- Unie niet naar Engelands wensch gaat, doch integendeel in een richting, die men in het geheel niet waardeert. Het D.N.B. meldt uit Moskou: Op het Roode Plein te Moskou is gister ochtend ter gelegenheid van den 23sten verjaardag der bolsjewistische revolutie in aanwezigheid van alle toonaangevende Sovjet-Russische staatslieden met Stalin en Molotof aan het hoofd, benevens de leden der regeering, de hoogste vertegenwoordi gers der generaliteit etc. de traditioneele groote troepenparade gehouden. Voor de eerste maal werd de November- parade, die onder bevel stond van den be velhebber van het Moskousche militaire distrjet, leger-generaal Tjoelenew, gehou den voor den commissaris van oorlog Ti- mosjenko. De commissaris opende de pa rade met een korte toespraak in den geest van de uitgevaardigde legerorde. Na de toespraak van Timosjenko begon de para de, waaraan formaties van alle soorten troepen deelnamen. Voor de eerste maal zag men de nieuwe, prachtige uniformen der Sovjet-generaals en de eveneens nieu we bontmutsen bij de troepen. De parade werd geopend .door afdeelingen van de Mos kousche krijgsscholen en academies, bene vens troepen van de grensbescherming, de binnenlandsche beveiliging en de marine. Daarop volgden formaties der z.g. eerste Moskousche proletarische divisie ln veldte- nue, afdeelingen cavalerie en gemotoriseer de infanterie op motorrijwielen en ln pant serauto's. Bij de parade van dit Jaar is echter de nadruk gelegd op de demonstratie van de zware en zwaarste gemotoriseerde wapens. Zoo zag men schijnwerpers, luchtafweerge schut van alle kalibers, pantserafweerge- schut, mijnwerpers, lichte, zware en zeer zware artillerie. Voor de eerste maal merk te men verder op verdragend geschut en mortieren van het modernste type. Daarop volgden ongeveer 250 tanks van alle groepen, o.m. tien van het zwaarste type. De parade werd besloten met eenige hon derden bommenwerpers en Jachttoestellen van verschillende types, die over het Roode Plein vlogen. Op de militaire parade volgde een mas- sabetooging. in den loop waarvan verschei dene honderdduizenden personen met vlag gen, transparanten, leuzen en portretten van Sovjet-Russische staatslieden over het Roode Plein trokken, terwijl Stalin en zijn omgeving op de trappen van het mauso leum van Lenln voor het Kremlin staande de hulde ln ontvangst namen. Molotof hield later een receptie. 631 OVERLEVENDEN VAN LAURENTIC EN PATROCLUS. Naar Associated Press uit Londen meldt, zijn 631 overlevenden van de onlangs ge torpedeerde hulpkruisers Laurentic en Patroclus ln een haven aangekomen. Onder hen bevonden zich 52 officieren en 316 matrozen van de Laurentic en 33 officieren en 230 matrozen van de Patroclus. EEN „RAAD DER HISPANITEIT" OPGERICHT. Het Spaansche staatsblad van 7 Novem ber publiceert een wet waardoor de ,raad der Hispaniteit" wordt opgericht. De taak van deze commissie moet zijn het bevorde ren der cultureele en geestelijke betrekkin gen tusschen de Ibero-Amerikaansche lan den en Spanje. De raad der Hispaniteit moet er naar streven, dat Spanje voor de Spaansch-Amerikaansohe volkeren de ge zaghebbende vertegenwoordiger in Europa wordt. (D.N.B BOTERDISTRIBUTIE IN DENEMARKEN. Met ingang van heden is het verbruik van boter in Denemarken aan rantsoenee ring onderworpen. Volgens een officieele mededeeling bedraagt de distributie 350 gram boter per week en per persoon. D.N.B. des te intensiever voortgaan met zijn op bouwende politiek in het Verre Oosten, daar de politiek van Roosevelt tot dusver niet tot den vrede der wereld heeft bijge dragen. De onrust in de werejji is door de herkiezing van Roosevelt nog vergroot schrijft de Nitsjl Nitsjl. Roosevelt heeft te voren wel verklaard, de Vereenigde Staten buiten den oorlog te willen houden, doch ook Wilson heeft Amerika ondanks verze keringen van het tegendeel, ln den wereld oorlog gestort. De Kokoemin Sjimboen meent, dat men thans niet meer van vrede in den Stillen Oceaan kan droomen. Voor de Japansche diplomatie zijn zware tijden te verwachten. Zelfs wanneer de Ver. Sta ten zich tot een economischen druk op Japan zouden beperken, zou eens het tijd stip moeten komen, waarop dergelijke vij andige en eenzijdige acties in een staat van oorlog moeten uitloopen. Intusschen aldus het D.N.B. heeft Enge land een nieuwen stap tegen Japan ge nomen. In een bericht dat ln handelskringen te Osaka uit Calcutta ontvangen is, wordt ge meld. dat de Britsche douaneautoriteiten van Calcutta voor hennep en henneppro ducten, die voor Japan en Mantsjoekwo bestemd zijn, een exportembargo hebben afgekondigd. Domei bestempelt dezen Brit schen maatregel, gezien het belang van de betreffende goederen voor de oorlogsindus trie van Japan ais een duidelijke poging tot het uitoefenen van oeconomlschen druk. Mogen wij een vriendelijk ver zoek richten tot onze abonné's? Zulks ln het belang van een vlotte bezorging van ons Blad en om het werk onzer bezorgers te vergemakkelijken. De kwestb ls n.l. deze: bij de duisternis zijn de huisnummers zeer moeilijk te onderschelden. Een groote verbetering zou het zijn, wan neer de bewoners, liefst onder aan deur of gevel, een tweede nummerbord zouden willen la ten aanbrengen met witte cijfers op een zwarten achtergrond. Ook een witte rand om de brie venbus bevordert reeds een ge makkelijke bezorging. In Duitschland ls zoo'n tweede nummerbord reeds verplicht ge steld. Wilt u aan ons verzoek voldoen? Wij en speciaal de bezorgers, zullen er u dankbaar voor zijn! ELKEN MIDDAG in van het TRIANON-THEATER Br eestraat no. 31 - Leiden MUZIEK GRATIS SURPRISES voor de Dames. 2626 (Ingez. Med.) Dit Nummei bevat DRIE Bladen Binnenland Nieuwe distributiebonnen aangewezen (3e Blad). Nadere bepalingen betreffende de geblok keerde marken-belasting (3e Blad). AMSTERDAMSCUE BEURS. Groote omzetten Zeer willige markt Aanzienlijke koerswinsten Heftige schommelingen Amerikanen druk, belangrijk hooger, scherp fluctueerend Nederlandsche beleggingen gedrukt Duitsche fondseh affaireloos. Buitenland Na de verkiezingen in Amerika (le Blad). Toenemende Italiaansche druk op Grie kenland (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1