Engelsche explosieve en
brandbommen op
Amsterdam
Naar de vernietiging
van Londen
DINSDAG 8 OCTOBER 1940
No. 24705
De situatie in het Verre Oosten
81ste Jaargang
Acht personen vonden den dood,
talrijke gewonden
Groote verbijstering
onder de bevolking
Samenwerking in
Groot OostAzië
Voortzetting der
luchtaanvallen
Represailles tegen de behandeling
van Duifschers in Indië
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 cts^, porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden ƒ2.35
per week ƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Het A.N.P. meldt:
Gisteravond en in den loop van den
nacht hebben Engelsche vliegers we
derom de hoofdstad als doelwit van
hun „heldendaden" gekozen.
Reeds om 9 uur naderden de eerste
toestellen en kwam het luchtafweerge
schut in actie. Korten tijd later stegen
ook Duitsche vliegtuigen op, die ver
schillende malen in heftigen strijd met
de aanvallers gewikkeld waren.
In de stad hoorde men duidelijk het
mitrailleur vuur. Op zeer krachtige wijze
werden de Engelsche vliegtuigen beschoten
en de burgerbevolking, opgeschrikt door de
zware knallen, samengedrongen in de huis
kamers, vroeg zich met verbijstering af, of
dit het voorspel zou zijn van een aanval,
gelijk aan dien van de vorige week. Zij, die
zöó dachten, bicken helaas den misdadigen
opzet der Engelsche luchthelden goed ge
raden te hebben. Ondanks het feit, dat de
vliegers der „Koninklijke" luchtmacht on
telbare hoeveelheden lichtfakkels uitwier
pen, waardoor de stad bijwijlen als bij dag
licht onder hen lag en dus militaire en
niet-militaire doelen duidelijk te onder
scheiden waren, lieten zij niet na, hun
bommen op de woningen van weerlooze
burgers te werpen.
Niet minder dan acht personen von
den hierdoor een verschrikkelijken
dood in de instortende huizen, terwijl
talrijke min pf meer ernstig gewonden
naar de verschillende ziekenhuizen
moesten worden vervoerd.
Dat het aantal slachtoffers in verhou
ding tot de groote schade en het aantal
neergeworpen projectielen nog betrekkelijk
gering is, vindt zijn oorzaak in het feit, dat
spoedig luchtalarm was gegeven.
Het duurde tot bijna vier uur in den och
tend, alvorens de aanvallers zfch definitief
terugtrokken, nadat zij in de laatste uren
tevergeefs getracht hadden door het vuur
van het afweergeschut heen te breken.
IN DE OMGEVING VAN DE
VECHTSTRAAT.
Het ergst was wel de toestand in de
omgeving van de Vechtstraat. Het per
ceel Vechtstraat 135 was door een vol
treffer aan de achterzijde geraakt,
waardoor het pand vrijwel geheel ver
nield werd, en ook de perceelen 131 en
133 dusdanige schade hadden opgeloo-
pen, dat zij grootendeels waren inge
stort. Vier dooden vallen in het eerste
pand te betreuren, terwijl het rond
vliegende puin, de bomscherven en het
glas talrijke gewonden veroorzaakten.
Twee der lijken, die van een onbekende
vrouw en een onbekenden jongen, waren in
den loop van den nacht geborgen en naar
het Wilhelminagasthuis overgebracht. De
beide andere slachtoffers bevonden zich
toen nog in de huizen en zijn bij daglicht
geborgen. Enkele der gewonden verkeeren
in levensgevaar. De achter het getroffen
pand liggende huizen in de Eemsstraat on
dervonden eveneens groote materieele scha
de. De kracht van de explosie was zóó he
vig, dat het puin van de perceelen in de
Vechtstraat over een breedte van 25 meter
werd weggeslagen. In de tuinen van de per
ceelen in de Eemsstraat trof men, tegen de
huizen aan, stukken aan van een veranda,
ja zelfs een trapleer en een deur. Een vijf
tal woningen in deze straat was hier
door aan de achterzijde volkomen onbe
woonbaar geworden.
Onder de talrijke belangstellenden, die
het intensieve reddingswerk van de ver
schillende diensten gadesloegen, bevond
zich de hoofdinspecteur van politie de heer
F. E. Bergsma. chef van het bureau Pieter
Aertszstraat.
Zeer ernstig waren ook de gevolgen
van den bominslag in het perceel Lek
straat 54. Twee menschen werden
daar op slag gedood, terwijl twee an
deren ernstige verwondingen opliepen.
Het huis stortte ineen, evenals het
belendende perceel, in zijn val de
electrische bovenleiding van de tram
meesleurend, waardoor ernstig gevaar
ontstond. Ook hier was de schade aan
omliggende huizen zeer aanzienlijk.
BOMBARDEMENT IN HET
NOORDELIJK DEEL DER STAD.
Het Noordelijk deel van de stad heeft
eveneens in de avonduren een waar
bombardement te verduren gehad. Her
haaldelijk wierpen de Engelsche pilo
ten hun explosieve lasten uit, en zij
troffen daarbij het perceel Urkstraat
13, hetgeen verschrikkelijke gevolgen
had.
De bom sloeg door het dak in de huiska
mer, waar zich de twee reeds bejaarde be
woners, de heer en mevrouw Kaman, be
vonden. Beiden werden op slag gedood. Een
drietal kennissen, dat bij hen op bezoek
was, ontsnapte het gevaar -wonder boven
wonder. Wel werden zij allen dusdanig ge
wond, dat zij respectievelijk naar het Wil-
helmina- en het Binnengasthuis moesten
worden overgebracht. Het stoffelijk over
schot van den heer Kaman had men van
ochtend vroeg nog niet kunnen bereiken.
De aangrenzende perceelen, waarin even
eens ouden van dagen wonen, werden ge
lukkig voor verwoesting gespaard.
Bovendien werden verschillende bommen
in het water van het Bulten-IJ geworpen,
uiteraard zonder schade aan te richten,
terwijl op den weg tusschen Schellingwou-
de en Durgerdam verscheiden bommen in
een weiland vielen. Een bom werd gewor-
IN DE OMGEVING VAN P. C.
HOOFTSTRAAT EN ALEXANDER
BOERSSTRAAT.
Behalve explosieve bommen gooiden de
Britsche vliegtuigen groote hoeveelheden
brandbommen uit. De omgeving van de
P. C. Hooftstraat en de Alexander Boers-
straat. had hiervan het ergste te lijden.
In het perceel P. C. Hooftstraat 158 brak
een middelbrand uit, welke echter door de
gemeentelijke brandweer, daarin bijgestaan
door de brandweer van den luchtbescher
mingsdienst, o. 1. van den plaatsvervan
gend commandant der brandweer, J. B.
Schuitemaker en hoofdbrandmeester W.
de Boer, spoedig werd beheerscht. De derde
etage en een vertrek op de tweede verdie
ping brandden echter geheel uit. De be
woners, die zich te bed bevonden, hadden
wonder boven wonder geen letsel bekomen,
al kan men zeggen, dat het een haartje
heeft gescheeld. Ook de perceelen P. C.
Hooftstraat 161, Alexander Boersstraat 43
en 39 werden rechtstreeks door brandbom
men getroffen. Het perceel in de P. C.
Hooftstraat was door een bom getroffen,
welke dwars door het huis heengeslagen en
via de serre in den tuin terechtgekomen
is. Daar kwam zij tot ontbranding zonder
schade aan te richten. In het perceel
Alexander Boersstraat 43 had een bewoon
ster van de derde verdieping de bom in
den luchtkoker hooren vallen. Zij wist zich
nog juist bijtijds in veiligheid te stellen,
enkele oogenblikken later brandde haar
slaapkamer heftig. Voorts trof een brand
bom een houten bijgebouw van het Pae-
dologisch Instituut der Vrije Universiteit
in de Vossiusstraat. Met behulp van een
snelbluschapparaat en zand werd de bom
spoedig onschadelijk gemaakt. Een drietal
brandbommen viel bovendien nog in het
Vondelpark, waarbij een gasbuis is. ver
nield. Op het Muiderpoortstation werd
eveneens een aanval andernomen. De
brandbommen misten echter haar doel en
konden door het spoorwegpersoneel on
schadelijk gemaakt worden .Een brand
bom, welke in de Wagenaarstraat viel,
werd tenslotte door de wijkbrandweer ge-
bluSCht. jm
Op een tweetal plaatsen Ih de stad zijn
voortspersonen door granaatscherven ge
troffen. Zij zijn naar het Wilhelminagast-
huis overgebracht.
Op onzen tocht langs de zoo zwaar ge
teisterde plaatsen troffen wij vele inwoners
van de hoofdstad in de grootste schrik en
ontsteltenis aan.
Men vroeg zich verbijsterd af, waartoe dit
alles diende, waarom de Engelsche viegers
thans wederom de weerlooze bevolking van
de hoofdstad hadden uitgekozen als hun
slachtoffer. Hebben de machtshebbers in
Engeland dan geen besef van het onnoeme
lijk leed en de ellende, welke zij zaaien over
deze dichtbevolkte woonwijken van Amster
dam? Het schijnt wel van niet! Vergissingen
zijn totaal uitgesloten. De Engelsche licht-
pen nabij het perceel Buikslotermeerdijk fakkels Wngenboven^de wooiwijken en de"
134. De hevige luchtdruk verwoestte hetpiloten moeten de straten nauwkeurig heb-
huisje grootendeels, doch de vier bewoners ben kunnen onderscheiden. Eens te meer
kwamen er zonder noemenswaardige ver- i blijkt, dat Engelsche vliegers niets ontzien
wondingen at. Ook aangrenzende perceelen in hun strijd voor wat zij „beschaving"
kregen belangrijke schade. noemen
De Japansche minister van buitenland-
sche zaken Matsoeoka heeft gisteren een
rede over de buitenlandsche politiek ge
houden voor de gouverneurs der provin
cies. Hij begon met uiteen te zetten, dat
bepaalde staten tot dusver steeds weer
gepoogd hebben de politiek van Japan
en zijn noodzakelijke taak binnen Groot-
Oost-Azië te onderdrukken. Dit heeft ten
slotte tot het sluiten van het drie-landen-
pact geleid. Japan is niet voornemens ge
bieden te annexeeren of Aaziatische vol
keren te onderdrukken en uit te zuigen,
zooals, volgens hem, eenige Europeesche
en Amerikaansche staten dit gedaan heb
ben.
Integendeel, Japan wil deze volkeren van
imperialistischen druk bevrijden, en op,
grondslag van gemeenschappelijke wel
vaart met hen samenwerken. De botsing in
China, zoo vervolgde Matsoeoka, toont
twee verschillende opvattingen: Japan
heeft de stabiliseering van Oost-Azië op
het oog door vreedzame samenwerking,
terwijl Tsjang Kai-sjek de stabiliseering
tracht te bereiken door front tegen Ja
pan te maken. Wat de betrekkingen tus
schen Japan en de Sovjet-Unie. betreft,
meende de minister, dat het gezien den
tegenwoordigen toestand der wereld ver
keerd zou zijn, indien beide mogendheden
in het Verre Oosten met elkander in con
flict zouden geraken. Eventueele misver
standen dienen terstond te worden wegge
nomen en hangende vraagstukken dienen
te worden opgelost. Het parool moet lui
den: voor een groot doel samenwerken.
Voor sommige landen zou het de grootste
vreugde zijn, wanneer Rusland en Japan
met elkander in conflict geraakten. Daar
om is in het drielanden-pact ook de
Sovjet-Russische kwestie duidelijk vastge
steld.
Matsoeoka zeide verder, dat het, zoolang
de oorlog in China duurt, niet te vermij
den is, dat de rechten en belangen van
vreemde mogendheden geraakt worden,
vooral wanneer deze belangen liggen in het
gebied van de Japansche operaties. Wan
neer derhalve vreemde mogendheden hun
rechten en belangen wenschten te be
schermen, behoorden zij geïnteresseerd te
zijn bij een spoedige bijlegging van het
conflict.
De Japansche regeering, zoo ging Mat
soeoka voort, verwacht thans met de groot
ste belangstelling of Engeland den weg
door Birma zal heropenen. Japan heeft
niet het voornemen om twist te zoeken
met een of ander land, maar moet met be
slistheid iedere poging van de hand wijzen
om den vrede in Oost-Azlë door verderen
steun aan Tsjang Kai-sjek te verstoren en
daarmede den oorlog langer te doen du
ren.
Voorts sprak Matsoeoka den wensch
uit dat Nederlandsch-Indië, Fransch Indo-
China en Thailand gemeenschappelijk met
Japan aan den opbouw zouden medewer
ken.
DE JAPANSCH-RUSSISCHE
BETREKKINGEN.
De vroegere Japansche ambassaderaad
te Moskou, Sjitsjida. heeft bij zijn aan
komst in Tokio aan Japansche journalisten
verklaard, den indruk uit To&o te hebben
meegenomen, da! de diplomatieke onder
handelingen tusschen Japan en de Sovjet-
Unie. op grondslag van de jongste verkla
ring van Molotof in zake de wederzijdsche
betrekkin-zen, vorderingen maken.
DE AMERIKANEN IN HET
VERRE OOSTEN.
De Standard Cacuum Oil Company heeft,
r.aar de China-Press meldt, haar personeel
in China aangeraden, familieleden zoo
spoedig mogelijk naar de Vereenigde Sta
ten te laten vertrekken. Ook de Texas Oil
Company heeft een deel van haar perso
neel aangeraden hun gezinsleden thans
reeds te laten vertrekken bij wijze van
voorzorg, daar er door den toestand in het
Verre Oosten wellicht gebrek aan scheeps-
ruimte kan ontstaan.
Londen is gisteren weer den geheelen dag
onder luchtalarm geweest.
Het D.NJB. meldt:
Duitsche gevechtsvliegtuigen vielen ten
deele onder bescherming van jachtvliegers
Londen en doelen in het Zuiden en Zuid-
Oosten van het Britsche eiland aan. Ha
veninstallaties, wapenfabrieken, ravitaillee-
ringsinstallaties, spoorwegen, vliegvelden
en andere belangrijke doelen kregen tref
fers, die branden en verwoestingen ten ge
volge hadden. Op verschillende plaatsen
ontwikkelden zich luchtgevechten en trad
luchtdoelartillerie in werking. Bij de lucht
gevechten werden 22 vijandelijke en 7 eigen
toestellen neergeschoten.
Hedennacht werd een nieuw hoogtepunt
bereikt In de golf van vergelding, welke
Engeland teistert. In nog grooter aantal
dan gewoonlijk verschenen de bommenwer
pers boven de Britsche eilanden. Hun aan
vallen op voor den oorlog belangrijke doe
len werden door het heldere weer bijzon
der begunstigd.
Naar uit een bericht in de Daily Mail
blijkt, heeft Scotland Yard een razzia op
groote schaal ondernomen tegen de ultdee-
lers van vlugschriften op de stations van
de ondergrondsche, die voor luchtbescher
mingsdoeleinden gebruikt worden. Omtrent
den inhoud van deze pamfletten wordt
slechts medegedeeld, dat hij „defaitistisch"
was. Een reeks kantoorlokalen is doorzocht
en men heeft bij deze gelegenheid groote
hoeveelheden vlugschriften in beslag ge
nomen.
Het D.N.B. meldt uit Stockholm:
De stemming in de wijken van Oost-Lon
den is zoo dreigend geworden, naar uit
Londen gemeld wordt, dat de nieuwbe
noemde minister van binnenlandsche za
ken, Morrison, gisteren een inspectietocht
moest ondernemen door de openbare schuil
kelders en de onderkomens in den onder
grondsche. Deze inspectietocht was een
uitvloeisel van den toenemenden ernst der
verslagen, die bij het ministerie van bin
nenlandsche zaken er) de politieautoritei
ten binnenkomen over de gemoedsgesteld
heid der .bevolking, wier zenuwen in een
mate. als men zich eenvoudig niet kan
voorstellen, overprikkeld zijn, niet in de
laatste plaats ook omdat tot aan het einde
van de vierde week der Duitsche lucht
aanvallen nauwelijks een minister of an
dere hooggeplaatste persoon zich in het
East End vertoond had.
Morrison trachtte op zijn tocht de men
schen er van te overtuigen, dat nu alles
beter zou worden en werkelijk doortasten
de maatregelen voor betere bescherming
en betere verzorging der bevolking geno
men zouden worden.
Ook na de vierde week der aanvallen
zijn nog steeds honderdduizenden bewo
ners der voorsteden van het East End zon
der eenigerlei bescherming tegen lucht
aanvallen. Men heeft thans bevel gegeven
het pastgebouwde station van den onder
grondsche in Bethnal Green voor vluchte
lingen open te stellen. Daar kunnen ove
rigens ten hoogste achtduizend personen
ondergebracht worden.
„Over enkele weken zal het zinneloos
zijn, dat Duitsche vliegers nog langer Lon
den bombardeeren, wanneer tot zoolang de
Duitsche aanvallen even intensief worden
voortgezet, als het geval was tijdens de
laatste dagen van mijn verblijf in Lon
den. De verwoesting van Londen zal dan
in de geschiedenis worden opgeteekend als
de ondergang van Carthago", zoo ver
klaarde een neutrale diplomaat, die op 23
September uit Londen is vertrokken en die
thans in Genève is aangekomen, aan het
D.N.B.
De laatste dagen van zijn verblijf in
Londen, zoo wordt in deze indrukwekkende
RUIM 100 PERSONEN GEARRESTEERD.
Als represaille tegen de behandeling
van Duitschers in Ned.-Indië zijn de
Duitsche autoriteiten hier te lande gis
teren begonnen met de gevangenneming
van een aantal personen, die op grond
van hun positie of van hun relaties met
Ned.-Indië geacht kunnen worden voor
Indië een begrip te vertegenwoordigen.
Hun aantal beloopt ruim 100. Indien
deze tegenmaatregel geen effect heeft,
zal tot de aanhouding van een grooter
aantal worden overgegaan. Onder de
aangehoudenen bevinden zich geen
vrouwen.
beschrijving gezegd, was hij er zich be
wust van geworden, dat het grootste eco
nomische centrum der wereld ten onder
gang was gedoemd. Er bestaat in Londen
en omgeving geen industriewijk meer, die
niet geleden heeft onder de Duitsche bom
aanvallen. Geen verstandig mensch kan
meer spreken van een normale voortzet
ting van het voor Groot-Brittannië zoo
beslissende Londensche economische leven.
Ieder economisch en handelsverkeer, dat
zich op het oogenblik nog in Londen en
een Londensche haven afspeelt, dient al
leen nog tot het transporteeren van de
daar aanwezige grondstoffen naar het bin
nenland, en om het machinemateriaal van
belangrijke Londensche oorlogsindustrieën
van de vernieling te redden. De desorga
nisatie van het Londensche verkeersleven
is reeds door de Duitschers tot stand ge
bracht. De voorziening van de Londensche
bevolking van levensmiddelen is lntusschen
tot een netelig probleem der autoriteiten
geworden, nu aan duizenden dakloos en
broodeloos geworden menschen ook nog
maaltijden moeten worden verstrekt. Hoe
dapper de Londenaars zich tot dusverre
ook gehouden hebben, toch kan hun mo
reel, gezien de slechte voorbereiding van
Londen op het groote Duitsche luchtof-
fensief, niet op peil gehouden worden. Al
leen zij, die één enkele maal een nacht
hebben doorgebracht op een der Londen
sche ondergrondsche stations, kan met
eenig recht een oordeel uitspreken over
de zenuwproef, die de Londenaars sedert
weken dagelijks moeten afleggen. Hij, de
bovengenoemde diplomaat, zelf heeft twee
maal moeten vluchten in 'n ondergrondsch
station. Nooit zal hij de paniekstemming
vergeten, die hij beleefde op Waterloo-sta
tion, toen eenige seconden lang de electri
sche stroom door het dreunen der in de
nabijheid Inslaande bommen verbroken
werd. De tweede maal bevond hij zich in
den ondergrondschen tunnel van Piccadil
ly-circus, toen plotseling uit den tunnel
der spoorlijn een dikke rookwolk te voor
schijn kwam. Tengevolge van het lichtzin
nige geroep „gas," was onder de opeen
gepakte menigte een vreeselijke paniek
ontstaan. Wat hij daarbij beleefde, behoort
tot de verschrikkelijkste indrukken van
zijn leven. Evenals vele anderen heeft hij
er de voorkeur aan gegeven, de hel onder
de openlucht te beleven dan ooit weer zich
te begeven in de hel van Piccadilly-circus.
Van de aangerichte schade kunnen de
Londenaars zelf zich volstrekt geen denk
beeld vormen, zoo bevestigt de neutrale di
plomaat verder. De het meest getroffen
industrie- en havenwijken zijn afgezet. De
journalisten van Europeesche dagbladen
kunnen zich nog alleen door middel van
hun Amerikaansche collega's eenigszins een
indruk vormen van hetgeen bij de laatste
bombardementen is aangevallen. De offi-
cieele mededeelingen bevatten in den regel
gegevens over schade, die acht dagen te
voren is aangericht.
Men kan alleen nog In de City komen,
Dit Nummei bevat DRIE Bladen
Binnenland
Engelsche bomaanval op Amsterdam; acht
dooden en vele gewonden. (Ie Blad)
Groote brand te Schijndel. (Gem., 3e Blad)
YISTKRUAMSCHF ÖEL'RL
Opgewekte markt - Zeer vaste stem
ming - Oploopende koersen. - Duitsche
fondsen méerendeels hooger - Beleg
gingen prijshoudend - Amerikanen
loom.
Buitenland
Fel wordt de vergeldingsactie tegen Enge
land doorgezet. (Ie Blad)
De situatie in het Verre Oosten. (Ie Bltd)
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAG. 1 VAN HET DERDE BLAD.
