Sf sfe Jaargang
DINSDAG I OCTOBER 1940
No. 24699*
De Duitsche aanvallen
op Engeland
Rijkscommissaris verwelkomt
de laatste kinderen uit
de Oostmark
Duitschland's voedselvoorziening
gewaarborgd
Zonder onderbreking
voortgezet
Bommen op Duitschland
Churchill dringt op
sparen aan
Zomertijd in Duitschland
voorloopig gehandhaafd
Een hartelijk weerzien
Leidsche Begrafenis Associatie „Memento Mori"
ER WORDT GEEN CONTRIBUTIE GEHEVEN
Verklaringen van
Rijksminister Darré
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
Nieuw geïllustreerd
Kinderverhaal
De Sovjets blijven
onzijdig
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Leiden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertenties belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lolden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2.35
per weekƒ0.18
Franco per post 235 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland ƒ0.80 p. 3 maanden)
Onophoudelijk golven Duitsche vliegtuig
formaties over Engeland. Het D.N.B. geeft
daarover o.a. volgende berichten:
De aanvallen op Londen waren voorna
melijk gericht tegen dokinstallaties ten
Zuiden van de Theems. Tijdens de gevechts
handelingen ontwikkelden zich luchtge
vechten, in het verloop waarvan, naar tot
dusverre bekend is, 38 vijandelijke vlieg
tuigen werden neergesohoten, 14 eigen
vliegtuigen worden vermist.
Een Ju 88 heeft gisteren het vliegveld van
Hastings vernield. In duikvlucht vloog de
duikbommenwerper over de nog gedeeltelijk
in aanbouw zijnde installaties en wierp van
zeer geringe hoogte zijn bommen uit. Een
hangar vloog door een voltreffer in de
lucht. Andere bommen bezaaiden het
vliegveld secondenlang met doodelijke vuur-
spuitende fonteinen. Het vliegveld werd
achtergelaten als een onbruikbaar veld vol
trechters. Een loods ging in vlammen op.
De aanval kwam voor den vijand zoo ver-
rassend-, dat er geen jagers opstegen en de
luohtdoelartlllerie niet vuurde.
Berichten uit Londen melden, dat in het
weekeinde 11,000 kinderen en vrouwen uit
de Engelsche hoofdstad zijn weggevoerd.
Voor de bureaux die zorgen moeten voor de
ontruiming en het onderbrengen der dak-
loozen, staan iederen dag, zoo meldt Svens-
ka Dagbladet. reusachtige files, wat in ge
heel Londen de bitterste klachten heeft
doen ontstaan. De bezittende klassen heb
ben reeds in toenemende mate de hoofd
stad verlaten. Overal ziet men meubel
transportwagens. Het aantal leegstaande
winkels en huizen neemt van uur tot uur
toe. In de omstreken van Londen is het
onmogelijk een kleine hotelkamer, onver
schillig tegen welken prijs, te vinden. Dui
zenden huizen in de omstreken van Londen
hebben slaapplaatsen ingericht voor de
Londenaars, die des avonds de stad verla
ten om een nacht te kunnen uitslapen. De
correspondent van Svenska Dagbladet
meldt; dat de kwestie van de gevolgen der
Duitsche luchtaanvallen op de voor den
oorlog belangrijke productie in Engeland,
vooral de vliegtuigproductie van dag tot
dag ernstiger wordt. De Sunday Disnatch
schrijft, dat wanneer de Engelsche vlieg
tuigproductie nietop het beste peil wordt
gebracht, dat mogelijk is, er nauwelijks
bestaat, dat de overwinning zal wor
den behaald.
De New York Herald Tribune meldt uit
Londen, dat ten minste 100.000 menschen
door de luchtaanvallen op Londen dakloos
zijn geworden, waardoor een vluchtelingen
probleem is ontstaan, dat. alle soortgelijke
problemen, die men op het vasteland
heeft leeren kennen, in de schaduw
stelt. Alle hulpmaatregelen zijn slechts
langzaam en ontoereikend. De autoriteiten
trachten thans om te beginnen een duur
zaam verblijf voor 20,000 personen in te
richten. Het aantal dakloozen stijgt echter
dagelijks. In dezelfde mate daalt het aan
tal beschikbare behuizingen.
Associated Press maakt in berichten uit
Londen melding van afschuwelijke toe
standen in de openbare schuilkelders ii
het Oosten van de stad. Het zijn koude,
vochtige, vuile gaten, waar iederen naoht
duizenden, slechts gehuld In een deken, op
den oneffen grond hurken om te wachten
op het aanbreken van den dag en het einde
van het alarm. De correspondent geeft een
beschrijving van zijn persoonlijke indruk
ken bij een bezoek aan een grooten schuil
kelder in het Oosten van Londen. Deze kel
der kon ongeveer 20,000 man bevatten en
werd nooit schoongemaakt of gedesinfec
teerd. Bijna iedereen was verkouden en het
hoesten had geen einde. Er werd wel ge
probeerd thee te schenken, maar de thee
potten konden niet schoongemaakt worden,
aangezien dit buiten den kelder moest
gebeuren. Duizenden hebben in dit reuzen-
gewelf drie weken lang doorgebracht, nacht
aan nacht, zonder uit de kleeren te komen.
Overal liggen vuile dekens en kleeden, het
vuil wordt eenvoudig in de hoeken geveegd
om een zitplaats vrij te maken. Cockneys,
Indiërs en negers zitten in bonte mengeling
dooreen en pas wanneer men weer naar
buiten komt kan men begrijpen, waarom
duizenden in dit afschuwelijke hol bijeen
komen.
Gistermorgen kreeg een voor gewapende
verkenning gestart Duitsch vliegtuig van
het type Do. 17 voor de monding van de
Tlieems een Britsch koopvaardijschip van
4000 br.t. in het oog. Nadat het op groote
hoogte in de nabijheid was gekomen, maak
te het een duikvlucht en wierp verscheidene
bommen naar het schip. Een der projectie
len trof midscheeps, de andere kwamen
dicht bij de wanden van het schip neer. Een
sterke ontwikkeling van witte en zwarte
rookwolken toonde, dat de voltreffer de
ketelinstallatie had vernield. Het schip
werd zoo zwaar beschadigd, dat het zonk.
Het D. N. B. meldt: Op een kleine stad
in het Rijnland hebben gisteren Engelsche
vliegtuigen een nachtelijken aanval gedaan.
Verscheidene brand- en brisantbommen
werden boven de kweekschool voor onder
wijzers aldaar uitgeworpen. Een deel van
het gebouw stortte in en in een zijvleugel
brak brand uit. Toen de brandweer waarbij
zich kweekelingen en leeraren van de
school gevoegd hadden, de blusschings-
werkzaamheden ter hand nam, opende een
Britsch vliegtuig in verscheidene salvo's
een hevig mitrailleurvuur op den brand
haard. Eén kweekeling kreeg lichte verwon
dingen en het blusschen moest tijdelijk ge
staakt worden. Toch kon spoedig daarop
de brandhaard ingeperkt en de brand ge-
bluscht worden.
De aangevallen plaats is een stil, droo-
merig wijnstadje zonder militaire doelen
hoegenaamd en in vredestijd jaarlijks het
doel van duizenden toeristen.
Britsche vliegtuigen hebben hedennacht
voorts vluchten gemaakt naar Noord- en
West-Duitschland. Een deel hunner kwam
reeds in het Westen voor een versperring
van .nachtjagers. Na een kort gevecht wer
den twee Hampton-Herford en een Vickers-
Wehington bommenwerper neergeschoten.
Uit een brandend neerstortend vliegtuig
sprongen twee inzittenden met valscher
men. Zij werden gevangen genomen. Het
waren Nieuw-Zeelanders, die eerst sedert 4
weken dienst deden en hun eerste vlucht
naar vijandelijk gebied maakten. Zij ver
klaarden. dat hun toestellen alleen brand
plaatjes en lichtkogels aan boord hadden.
Eenige bommenwerpers drongen door tot
Berlijn en vlogen op groote hoogte boven
de rijkshoofdstad. Het luchtafweergeschut
opende spoedig een systematisch vuur, zoo
dat de vijand verhinderd werd gerichte
bommen uit te werpen.
Met groote headlines wijzen de Duitsche
bladen er op, dat ook bij de laatste Engel
sche luchtaanvallen uitsluitend niet-mill-
taire objecten, b;v. een landgoed, een ge-
denkteeken Voor gesneuveldeh en een te
huis voor dames werden getroffen.
Te Keulen, zoo betoogt de „Nachtaus-
gabe", kwamen Britsche brand- en bri
santbommen op dichtbevolkte woonwijken
terecht, zoodat vier dooden en twaalf ge
wonden te betreuren zijn.
Op een landgoed in het Rijnsch-Berg-
sche district vielen niet minder dan elf
brisant- en tachtig brandbommen. In de
gouw Wezer-Eem werden opnieuw brand
plaatjes boven dorpen, landerijen en bos-
schen uitgestrooid.
De Britsche minister-president heeft zich
tot de bevolking van Schotland en Noord-
Ierland gericht in een oproep, waarin hij
zeide, dat de Britsche oorlogsuitgaven
slechts voor een deel uit de opbrengst der
belastingen bestreden kunnen worden. Het
land is in groote mate afhankelijk van vrij
willige gaven der bevolking en van leenin
gen. Indien de enkeling den staat wil hei-
pon, dan moet hij zijn spaargeld op de een
of andere wijze ter beschikking van het
land stellen.
De onderstaatssecretaris van het minis
terie van financiën, Crookshank, heeft te
Coventry een „oorlogsspaarweek" geopend.
Hij zeide, dat iedere Engelschman thans
zooveel mogelijk moet sparen. Indien men
er niet in slaagt, de gelden, die voor het
voortzetten van den oorlog noodig zijn, bij
een te brengen, dan kan men den strijd
ook niet volhouden.
OOK IN NEDERLAND?
Het DNB meldt uit Berlijn: De
zomertijd heeft zoo goed vol
daan, dat hij tot nadere aankon
diging gehandhaafd blijft. De
desbetreffende verordening van
den ministerraad voor de
rijksverdédiging zal in de ko
mende dagen in het Staatsblad
gepubliceerd worden.
(De redactie van het ANP tee
kent hierbij aan: Hoewel om
trent het behoud van den zomer
tijd hier te lande niets bekend is,
mag men aannemen, dat de in
bovenstaand bericht vermelde
regeling ook zal gelden voor de
door Duitschland bezette gebie
den, dus ook voor Nederland,
zoodat het waarschijnlijk is, dat
ook wij den zomertijd behouden.
Eenige positieve mededeeling
daaromtrent is echter nog niet
te verstrekken).
(Van een A.NP.-verslaggever.)
Gistermiddag om vijf uur is de laatste
trein met 750 Rotterdamsche kinderen,
die een heerlijke vacantie in de schoone
Oostmark hebben genoten, aan het
station Maas te Rotterdam aangeko
men. En niemand minder dan de rijks
commissaris zelf, door wiens toedoen
zooveel duizenden Nederiandsche kin
deren in een mooie omgeving konden
vertoeven, was aanwezig, om de laatste
kleinen, die nit zijn eigen geboorteland
terugkeerden, te verwelkomen.
Om zes uur arriveerde de rijkscommissaris
op het station, waar de vroolijke en uitge
laten kinderschare hem reeds wachtte. Met
zichtbaar genoegen monsterde de rijkscom
missaris de opgeruimde kinderen. Vervol
gens stapte het jongetje Louis Brugman
naar voren om voor den rijkscommissaris
een gedioht op te zeggen, waarin tot uiting
kwam, hoe de Rotterdammertjes het in
de Oostmark naar den zin hebben gehad.
Hierna ging rijkscommissaris Seyss-In-
quart de rij eens langs, om den kinderen
persoonlijk te kunnen vragen, wat zij zooal
hadden beleefd, en wat hun uit de Oost
mark wel het meeste was bijgebleven. Voor
de miorofoon hield hij vervolgens een toe
spraak waarin hij dank bracht aan gouw
leider Eigruber en de andere Oostmarksche
functlonnarlssen, die zoo veel werk voor de
Kinderaktion hebben verricht en aan wie
de Nederiandsche kinderen zeer veel dank
verschuldigd zijn. Tenslotte sprak hij er zijn
vreugde over uit, dat de vacantie-gan-
gertjes ln de Oostmark gemiddeld vier kilo
zijn aangekomen, hetgeen een bewijs te
meer ls. dat zij het er uitstekend hebben
gehad.
Hiermede was de offlcleele ontvangst,
welke een zeer ongedwongen karakter had,
ten einde en vertrok de rijkscommissaris
naar Den Haag.
De lange stroom kinderen begon het per
ron te verlaten en het zoeken was nu naar
de respectievelijke ouders. Doordat deze
zich ln twee rijen voor het station hadden
opgesteld, hadden de kinderen hun ver
wanten spoedig gevonden en blij was het
weerzien. Reeds op het perron begonnen
de lange, opgetogen verhalen, welke, men
kan het zich voorstellen, ondanks de ver
moeienis van de reis. zich des avonds ln de
huiskamer voortzetten. Verhalen over de
mooie gastvrije Oostmark en over de lange
reis erheen. En daarbij was menig dankbaar
woord voor rijkscommissaris rijksminister
Seyss-Inquart. die op zulk een treffende en
hartelijke wijze duizenden Nederlandschen
kinderen een paar schoone maanden heeft
bezorgd.
Ondern. A. LUVK en A. WATTEZ
Oosterdwarsstraat 17. Telef. 21416 Haarlemmerstraat 277, Telef. 25625
1436
(Inset. Med.)
Rijksminister Darre, de leider van de
Duitsche voedselvoorziening in oorlogstijd,
heeft in een aan de „Nachtausgabe" ver
leend onderhoud verklaard, dat de voor
spellingen van Engelsche en FransChe des
kundigen over een ineenstorting van de
Duitsche "Voedselvoorziening niet alleen om
ver zijn geworpen, doch dat het tegendeel
waarheid is geworden.
Duitschland heefft in 1940, aldus zeide de
minister, een graanoogst in oorlogstijd van
24,6 millioen ton, tegen een gemiddelden
oogst van 25,1 millioen ton in de jaren
1934 tot 1938.
Wij zijn dus twee procent beneden het
gemiddelde gedaald. De broodvoorziening
van Duitschland is evenals vroeger voor
een lange periode gewaarborgd. Wij heb
ben,, wat graan betreft, een voorraad van
ongeveer 6,2 millioen ton tot aan het be
gin van den oorlogsoogst aan graan ge
handhaafd en hebben hem thans nog. Wij
hebben zelfs dit jaar een meelvoorraad van
150.000 ton meer bij de bakkers.
Aan aardappelen zullen wij waarschijn
lijk een oogst binnenhalen van- 60 millioen
ton, hetgeen 5 millioen ton meer is dan
in het laatste vredesjaar. Wij hebben ook
een oogst aan suikerbieten, die hooger is
dan in het laatste vredesjaar. Wij oogsten
waarschijnlijk 20 millioen ton, terwijl de
oogst in het afgeloopen jaar slechts 18,7
millioen ton bedroeg.
De grootte van het huidige vetrantsoen
wordt gehandhaafd. De vleeschrantsoenen
zullen in den komenden winter eveneens
onveranderd blijven. Onze veestapel heeft
zich normaal ontwikkeld.
De gunstige opbrengst van den hak-
vruchtenoogst maakt het mogelijk de var
kens ln de toekomst weer iets zwaarder te
mesten dan in de laatste maanden. De
vooruitzichten voor de groentevoorziening
in den a.s. winter zijn beter dan in het af
geloopen jaar. Slechts de vooruitzichten
voor ooft zijn slecht. Wij hebben als gevolg
van den strengen winter en Van d'e on
gunstige weersomstandigheden in den
bloeitijd een mislukten fruitoogst.
Van beslissende be teekenis echter, aldus
minister Darré, is de vetvoorziening ge
weest. De levering van melk aan de zui
velbedrijven bedroeg in 1933 10,3 milliard
liter en in 1939 15,9 milliard liter. Midden
in den oorlog is thans echter de levering
van melk nogmaals met 10 tot 15 pCt. ge
stegen, waardoor weer e^n stijging van de
botêrproductie ontstond. De Duitsche boter-
productie was in het eerste halfjaar van
1940 ongeveer 30 pCt. hooger dan in de
zelfde periode van 1939, hetgeen gedeelte
lijk een gevolg is geweest van den overgang
van het gebruik van volle melk op onder-
melk. Zonder de te juister tijd doorgevoer
de groote uitbreiding van de zuivelbedrijven
zou deze stijging in de levering van melk
nooit mogelijk zijn geweest. De plattelands
bevolking heeft ln de laatste jaren voor
deze taak 300 millioen rijksmark opge
bracht.
De teelt oppervlakte van groente is met
30 pCt. verhoogd. De opbrengst van de
groenteteelt is gedeeltelijk, zooaals b.v. bij
kool. met 50 pCt. gestegen.
Wij zullen noch bij de verzorging voor de
bezette gebieden, noch voor de verzorging
voor andere Europeesche staten in dezen
oorlogswinter bijzondere moeilükheden heb
ben. aldus verklaarde de minister. De moei
lijkheden van de voedselpositie in Neder
land en België heeft men in het buitenland
aanzienlijk overschat.
De hongeragitatie van Engeland heeft een
zuiver politieken achtergrond en wanneer
eenige Fransohe steden in den aanstaan
den winter honger zouden lijden, hetgeen
ik overigens niet geloof, dan is dit haar
eigen schuld. De zware schade, die door de
eigen schuld van de Fransche landbouwers
en hun leiding is ontstaan, is niet zoo maar
op te heffen.
Ten slotte zeide Rijksminister Darré, dat
öe berekening der deskundigen van onze
vijanden, ais zouden door de toeneming van
onzen invloed de moeilijkheden toenemen,
totaal verkeerd is. Onze invloed reikt van
de Noordkaap tot aan de Itsliaansche be
langensfeer. Wij hebben het hierdoor ge
makkelijker, omdat de mogelijkheden voor
het uitwisselen en voor den handel veel
talrijker zijn. (D.N.B.).
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
Dr. Fischböck over de toekomst van de
Nederiandsche economie. (3e Blad).
Geldswaarden, die op een buitenlandsche
reis mogen worden meegenomen. (Bin
nenland, 3e Blad).
48 zieke Nederlanders uit Frankrijk terug
gekeerd. (Binnenland, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS
Vrij opgewekte markt - Vaste stem
ming voor locale waarden - Duitsche
fondsen willig - Nederiandsche beleg
gingen meerendeels vast gestemd -
Amerikanen kalm.
Buitenland
Voortdurende luchtaanvallen op Engeland.
(Ie Blad).
Duitsche voedselvoorziening is verzekerd.
(Ie Blad).
Suner te Rome. (Ie Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
VIERDE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD.
Heden beginnen wij met de publicatie
van een nieuw geïllustreerd Kinderverhaal,
waarvoor wij bijzondere aandacht vragen.
Een echt Nederlandsch verhaal is nog
weer eens opgehaald, nj. de reisavonturen
van Mijnheer Prikkebeen.
DE DIRECTIE.
De sovjet-Russische Prawda stelt vast,
aldus het D.NB., dat het voor de Sovjet-
Unie geen verrassing was, omdat het in
den grond een vorm gaf aan de tusschen
Duitschland, Italië cn Japan eenerzijds en
Engeland en de Ver. St. anderzijds bestaan
de betrekkingen en omdat de Sovjet-regee
ring door de Duitsche van het op tU zijnde
sluiten van het verdrag verwittigd was.
In het feit. dat de oorlog tot nu toe tot
Europa en Noord-Afrika ln het westen en
tot China ln het oosten beperkt bleef met
schelding van belde sferen kan nu veran
dering komen, daar van nu af Japan afziet
van de politiek der niet-inmenging hl
Europa en omgekeerd de spilmogendheden
dit doen ten aanzien van die der niet-in
menging ln het Verre Oosten.
Deze ontwikkeling beantwoordt aan de
laatste rede, door Molotof voor den opper
sten Sovjetraad gehouden, waarin hij sprak
over het gevaar van een verdere uitbrei
ding van den oorlog, die in een imperla-
ilstlschen oorlog wordt omgezet.
Er is geen twijfel aan vervolgt de Praw
da, dat het verdrag van Berlijn ln de eerste
plaats door de laatste feiten ln zake ver
sterking van de militaire samenwerking
tusschen Engeland en de V. S. te voor
schijn geroepen ls. Hierbij geldt vooral de
toenemende militaire steun der V. S. aan
Engeland, de overdracht van militaire
steunpunten van Engeland op het westelijk
halfrond aan de V.S, en de toestemming
van Engeland zijn steunpunten in het
Verre Oosten en Australië voor de V. S.
in te ruimen.
Een andere gewichtige bijzonderheid van
het pact betreft het voorbehoud omtrent
de Sowjet-Unie. Dit voorbehoud moet men
bepaaldelijk opvatten als een ontzien van
de onzijdigheidspositie der Sovjet-Unie
evenals een bevestiging van de kracht van
het niet-aanvalsverdag tusschen de unie
en Duitschland en dat tusschen haar en
Italië. „Trouw aan haar vredes- en onzij-
digheidspolitlek", aldus besluit het blad,
„kan de Sovjet-Unie harerzijds verzekeren,
dat deze politiek, voorzoover van haar al-
hangt, onveranderd blijft."
