STADSNIEUWS
IEIDSCH DAGBLAD - Eerste Blad
Woensdag 25 September 1940
Het Vademecum van
het Leidsch Dagblad
Concert voor de
Duitsche Weermacht
De verzakkingen bij den
Stadhuisbouw
Laatste Berichten
Binnenland
Nieuwe werkobjecten
voor den opbouwdienst
Verspreide Berichten
Hoe kom ik aan mijn
sigaretten
Waarschuwing aan
wielrijders.
Buitenland
De bommen op Gibraltar
Paul van Kempen in zijn geboortestad.
HIJ DIRIGEERDE DE „DRESDNER
PHILHARMONIKER".
Foto Bildpresse Max Porsche
Onze oud-stadgenoot Paul v. Kempen.
Men schrijft ons:
In onze stad had een bijzondere gebeur
tenis plaats: een beroemd zoon van Lei-
een. Paul van Kempen, dirigeerde het
K.D.F.-Weermachtconcert' van de „Dresde-
ner Philharmoniker". De „Dresdner Phil-
harmoniker" maken thans een concertreis
door Nederland voor de Duitsche troepen.
De tournee begon met een concert Vrijdag
j.i. in Den Haag, waarbij ook de Rijkscom
missaris en hooge vertegenwoprdigers aller
troepenonderdeelen verschenen waren. De
..Philharmoniker" bezoeken alle groote ste
den van Nederland en zij kunnen onder de
vaste leiding van hun dirigent het eene
succes na het andere boeken. Een bijzon
dere gebeurtenis blijft echter het concert
hier ter stede. Hier speelde Paul van Kem
pen in zijn geboortestad voor zijn bejaar
de moeder in dezelfde concertzaal, waarin
hij vroeger als negenjarige kleine viool
kunstenaar is opgetreden.
Paul van Kempen werd 16 Mei 1893 al
hier als zoon van een koopman geboren.
Hij stamt uit een kinderrijke familie en
heeft 12 broeders en zusters Op zevenja
rigen leeftijd begon hij reeds viool té spe
len. Na het beëindigen der muziekschool
voor Toonkunst studeerde hij aan het Con
servatorium te Amsterdam en ontving we
gens zijn talent een studiebeurs. Toen hij
17 jaar was, kwam hij als eerste violist
bij Mengelberg in het Concertgebouwor
kest; van daar ging hij in 1916 naar
Duitschland, om dirigent te worden. In
1920 werd hij stedelijk kapelmeester te
Dortmund, in 1933 stedelijk muziek-direc-
teur te Oberhausen.
Na groote buitenlandsche concertreizen
door de Baltische en Scandinavische lan
den haalde General-Intendant Staatsrat
Tietjen hem in 1939 naar een gastvoorstel-
ling in Berlijn en in 1940 kreeg hij een
contract bij de Berlijnsche Staatsopera.
Na vele (jaren bezocht Paul van Kempen
nu voor het eerst weer zijn geboortestad
en oogstte met zijn orkest een succes, dat
zóó groot was. dat hij zich moest ver
plichten, hedenmiddag in de Sleutelstad
een extra weermachtconcert te geven.
NOG STEEDS GEEN OVEREENSTEMMING
BEREIKT.
Op de rol van het Haagsche Gerechtshof
compareerde vanmorgen opnieuw de be
kende procedure tusschen de gemeente Lei
den en de winkeliers Feld en Zandvoort,
wier perceelen als gevolg van den Stad
huisbouw ernstig werden beschadigd en die
derhalve een eisch tot schadevergoeding
instelden.
De oorsprong van dit proces gaat reeds
zóóver terug in het schier grijs verleden,
dat velen zich den gang van zaken nauwe
lijks meer zullen herinneren.
De verzakkingen openbaarden zich tij
dens de uitvoering van het grondwerk ten
behoeve van den Stadhuisbouw in de eerste
dagen van December 1935. Toen tallooze
pogingen om door onderling overleg tot een
minnelijke schikking te komen, zonder het
gewensohte gevolg bleven, werd in April
1938 namens de gedupeerde winkeliers tot
dagvaarding overgegaan, waarna de Haag
sche Rechtbank in beginsel de verplichting
tot schadevergoeding oplegde aan den
aannemer en de gemeente van die ver
plichting ontlastte. Inmiddels waren bij
arbitrale uitspraak de gemeente en de
aannemers ieder voor de helft der schade
aansprakelijk gesteld.
In hooger beroep adviseerde het Gerechts
hof in eerste instantie de drie betrokken
partijen bijeen te brengen voor een min
nelijke schikking.
Zulks is inmiddels geschied, doch hoewel
een betrekkelijk gering verschil de partijen
verdeeld houdt ,bleek geen harer tot ver
dere toenadering bereid, zoodat het Hof
hedenmorgen moest constat.eeren, dat' nog
steeds geen overeenstemming was bereikt.
Nu het treffen van een onderlinge
schikking mislukt is, werd het Hof ge
vraagd een dag te bepalen, ten einde te
trachten op de zitting tot een schikking
te komen. Dit zal thans gebeuren op
Woensdag 2 October a.s.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Bevorderd tot doctor in de wis- en na
tuurkunde op proefschrift getiteld „Stu
dies on octocorallia of the families Briarei-
dae, Paragorgiidae and Anthothelidae", de
heer J. Verseveldt, geboren te 'sGraven-
hage en wonende te Zwolle.
Geslaagd voor het candidaatsexamen
wis- en natuurkunde, letter K mej. E.
Reudler (Groningen); idem, letter J de
heer Ph: C. P. Hartman (Leiden)voor het
economisch doctoraal examen Indologie de
heer M. S. Kamminga (Haarlem); en voor
het candidaatsexamen Rechten de dames
L. M. van Dijk (Den Haag) en C. Verwey,
(Rijswijk), en de heeren H. Eyma (Egmond
aan Zee), dr. W. J. M. Buch (Leiden), Y. S.
de Wilt (Oegstgeest) en E. van Weel (Den
Haag).
HANDELSREGISTER
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Wijzigingen: N. V. Leiüsche kousen en
tricotagefabriek Key, Hooge Morsehweg 50,
Leiden, breierij. Nieuwe mede-directeur: S.
Ohr. in 't Veld, Breda.
N. V. Visscherij Maatschappij „Alka", Van
der Veghtstraat 44, Katwijk a/Zee. De zaak
is met ingang van 4 Sept. 1940 in liquidatie
getreden. LiquidateurenC. den Duik Azn.,
Katwijk aan Zee en W. de Jong, Katwijk
aan Zee.
IN DE PROVINCIES OVERIJSSEL
EN DRENTHE.
Als vrucht van de samenwerking tus
schen den rijksdienst voor de werkverrui
ming en den opbouwdienst zal zeer binnen
kort een aanvang gemaakt kunnen worden
met een aantal belangrijke werkobjecten in
de provincies Overijssel en DreAte.
Het 77ste korps, dat momenteel bezig is
met opruimingswerkzaamheden aan den
IJssel-oever. zal geleidelijk de wegverbetc-
ring ter hand nemen in de omgeving van
Deventer en zich voorts ook wijden aan
het uitdiepen van het stroombed van de
Schipbeek I verwijderen van het stroom-
zand en egaliseeren van den bodem).
Een afdeeling van het 26ste korps te Al
melo zal worden ingezet bij de uitvoering
van het uitbreidingsplan der gemeente
Wierden. Twee afdeelingen zullen worden
tewerkgesteld bij de ontginning van het
Wierdensche veld, terwijl de vierde afdee
ling zal werken in de staatsbosschen Nij-
verdal
Het 27ste korps, te Meppel-Hoogeveen zal
werkzaam zijn bij het verharden van wegen
in de gemeente Staphorst, ten behoeve van
het waterschap Hasselt en Zwartsluis, en
voorts ontginningswerk verrichten nabij
Over Lankhorst, terwijl tenslotte dit korps
als taak toegewezen krijgt den aanleg van
een nieuwe begraafplaats te Hoogeveen.
Hel 33ste korps. Steenwijk, zal ontgin
ningswerk verrichten in den Giebhoorn-
schen Polder en nabij Willemsoord, en
voorts de bebossching van een gedeelte van
het oefeningsterrein in Steenwijk ter
hand nemen.
Het 34ste koips. Ommen en Dalfsen, Is
reeds aangevangen met verbetering van
zandwegen aldaar, tenéij] voorts bosch- en
landontginningswerk op het landgoed Jun-
ne en bosohwerk in de gemeente Ambt-
Hardenberg op het programma staat.
De voorloopige voorbereiding van deze
werken Is door den rijksdienst voor de
werkverruiming geschied. Voor een aantal
Objecten is reeds de toestemming van be
langhebbenden verkregen, voor andere is
het overleg nog gaande.
Eenige groote werken in de genoemde
provincies liggen in het verschiet, meer
speciaal op het gebied van de ontginning,
wat van zoo groot belang Is in verband met
de voedselvoorziening van ons land.
AUTO TEGEN EEN BOOM
GEREDEN.
In den afgeloopen nacht omstreeks 12
uur is de heer S. uit Ede door onbekende
norzaak met zijn auto in de bocht van den
weg nabij Wekerom tegen een boom gere
den. In hoogst zorgwekkender! toestand is
de man naar het ziekenhuis te Arnhem
vervoerd. De auto werd aan de voorzijde
geheel vernield.
ONVOORZICHTIG DE TRAMBAAN
OVERGESTOKEN.
Een doode te 's-Gravenhage.
Door onvoorzichtig de trambaan over te
steken is gisteravond ongeveer 10 uur de
42-jarige J. H.. wonende in de Statenlaan,
te Den Haag,- in de Regentesselaan aldaar
een motorwagen van lijn 12 gegrepen. De
heer H„ die per rijwiel 'reed, werd tegen
den gTond geworpen, tengevolge waarvan
hij een schedelbasisfractuur kreeg. Tijdens
het vervoer naar het gemeente-ziekenhuis
aan den Zuidwal. is hij aan de gevolgen
overleden.
bevat de langs fotografischen weg gereproduceerde knipsels
uit de krant van* de distributie en Overheidsmaatregelen/
welke gij gelezen hebt en welke U zich al heel spoedig niet
meer kunt herinneren.
MINISTER RUST TE ROME.
De Duitsche rijksminister voor Weten
schap is te Rome en werd reeds door mi
nister Bottai en den Duce ontvangen.
SUNER WEER TE BERLIJN.
De Spaansche minister Suner had te Ber
lijn opnieuw een onderhoud met von Rib-
bentrop.
ENGELSCHE DUIKBOOT VERLOREN.
Officieel werd te Londen medegedeeld, dat
de Engelsche duikboot Thames over tijd is
en als verloren moet worden beschouwd.
NOORSCHE VISSCHERSSCHEPEN
BESCHOTEN.
Een groote visschersvloot, die in een haven
in midden Noorwegen lag, is, naar het Noor-
sche telegraafagentschap meldt, Zondag
door Engelsche vliegtuigen aangevallen en
met machinegeweren beschoten.
Aan boord van een motorkottev werd de
zoon van den kapitein door een Engelsche
kogel getroffen; hij stierf een uur later. Een
ontboden geneesheer kon geen hulp meer
bieden. Drie andere visschers werden ge
wond. Een Duitsche Roode Kruis vliegtuig
zorgde voor het vervoer van de gewonden,
die onmiddellijk naar een ziekenhuis wer
den overgebracht. De booten zijn door de
kogels letterlijk doorzeefd Bij de Noorsche
bevolking heeft deze nieuwe Engelsche over
val groote verbolgenheid gewekt, vooral, om
dat zich in de haven geen militaire doelen
bevinden en er buiten de Noorsche vis-
schersbooten geen andere vaartuigen lagen.
(D.N.B.)
3RITSCHE TORPEDOBOOTJJAGER
BRITSCHE TORPEDOBOOTJAGER
Naar de Corriera della Sera uit Tanger
meldt, heeft een vliegtuig van onbekende
nationaliteit in de nabijheid van Gibraltar
een Britschen torpedobootjager aangeval
len en tot zinken gebracht. (D.N.B.)
De wereld is vól problemen
Oplosbare em onoplosbare.
Voor den één liggen zij op militair, voor
den ander op economisch, sociaal, finan
cieel, geografisch, sociologisch dan wel
pM106ofisch gebied.
Schrijver dezes zoekt het liefst zoo hoog
niet.
Er wordt over dat alles zóóveel geschre
ven, dait het hem bijwijlen duizelt. Hij moet,
c«n niet in de war te raken, zijn horizon
noodwendig beiperlcen, tot hetgeen hem na
aan het hart ligt.
Zóó vergaat het veten.
Ongelukkigerwijs behooren wij tot dege
nen, wier interesse speciaal naar de sigaret
uitgaat: en... die is op het moment
schssrsch
Wij kunnen zelfs geen schetsje als dit
schrijven, zonder een strootje in den mond.
Niet dat er veel verloren mee zou gaan, als
het ongeschreven bleef, maar het is toch
héél ongelukkig, wanneer men, als „niet-
hamsteraar" bij gebrek aan sigaretten, zijn
vage gedachten, die men stevig op papier
wil stellen, nu zelfs in figuurlijken zin in
rook ziet vergaan!
Het onoplosbare probleem, dat mij op
het oogenblik bezighoudt, is dus vóór alles:
.Hoe kom ik aan mijn sigaretten?"
Zelfs mijn vaste sigarettenverkooper
heeft ze niet meer. Als iemand, die ge
meenschapsgevoel bezit, ga ik echter niet
naar andere winkeliers, om daar wat bij
elkaar te scharrelen.
Nu zit ik dus zonder en kijk steelsgewijs
sn jaloersch naar hen. die steeds nog wel
gemoed, parmantig en tevreden, hun bla-
zertje in het luchtruim paffen.
De wereld is vol van omgekeerde ver
houdingen.
Vroeger boog mijn winkelier als een knip
mes, wanneer ik binnentrad. Hij verheugde
zich bij voorbaat over de belangrijke ver
hooging van zijn omzet, die ik hem als
hartstochtelijk rooker kwam bezorgen.
Thans kom ik onderdanig zijn winkel
binnen, met angst in het hart, om hetgeen
er voor me afvallen zal.
Zelfs een vriendelijk, geheimzinnig en
wélgemeend
„Wellicht nog een pakje O. D. T. (Onder
de Toonbank)?", dat tot nu toe altijd suc
ces had, helpt me niet meer. Ik moet af
druipen, onder de scherp afwerende blik
ken van hém, die me indertijd steeds har
telijk en innemend bejegende.
Ik weet het: de goede man scheept me
niet voor zijn plezier af en zou ook liever
zien, dat niet hij, maar zijn klant nog
„koning" was.
Maar met dat al zit il: er mee en vraag
me wantrouwend af, of mijn vriend, die
nu den winkel binnentreedt en een nóg
betere klant was, soms wél een pakje O.D.T.
(te pakken krijgt.
Maar ook hij vangt ditmaal bot
Gezamenlijk gaan we troosteloos ons
weegs, klagend over een probleem, dat wél
te omvatten is, maar desondanks met geen
mogelijkheid op te lossen.
P. S.
Het was niet om uit te houden, zonder
sigaretten. We zijn, ons gevoel voor ge
meenschapszin terzijde stellend, met ons
beidjes alleen durfden we niet van
daag een „vreemde" winkel binnengegaan.
Met het air der vanzelfsprekendheid en
der zelfbewustheid, alsof er geen koutje aan
de lucht was. vroegen we naar ons ge
trouwe Amerikaansche merk.
Zoo maar, op de bonne fooi, als een ver
twijfelde grap, om ons te wreken, ja, waar
om eigenlijk, als je van te voren weet, tóch
van een koude kermis terug te zullen
komen?
Iemand, die in nood zit, doet rare spron
gen en grijpt zich aan een stroohalm vast!
Vreemd en kronkelig zijn de wegen in de
huidige sigarettenbranche: we krégen ons
merk!
Zóó maar, direct, spontaan, alsof er niets
aan de hand was
Aarzelend hebben we toegetast, als zin-
neloozen elkaar aangekeken, ons kwartje
op de toonbank neergelegd.
Wat een bof, wat een bof!
Met onze schat, veilig opgeborgen, zijn
we den winkel uitgehold. Het was. alsof de
wereld verging
Die vreemde winkelier moet op hetzelfde
moment gevoeld hebben, dat er óók niet
ons- iets niet in den haak was.
Zei ik U niet, dat de wereld vól proble-
Onoplosbare, maar óókoplosbare!
Door de Producten-Index van het Vademecum na te slaan voor
BENZINE en OLIE
BRANDSTOFFEN
CHEM. PRODUCTEN
GELDWEZEN
LEDERWAREN
LEVENSMIDDELEN
METALEN
Bezoek van
vertegenwoordiger
op aanvrage.
PAPIERWAREN
ROOKARTIKELEN
SPECERIIEN
TEXTIELWAREN
VETTEN
ENZ.
kunnen Bankiers, Fabrikanten, Grossiers, Detaillisten en
Huismoeders in één seconde op de hoogte zijn.
Vraag
een
inteeken-
biljet bij ons aan
De commissaris-generaal voor openbare
veiligheid voor het bezette Nedertamdsche
geibied maalkrt in opdracht van den rijks
commissaris bekend:
Zooals in de couranten reeds is medege
deeld, kan een nieuwe ordening voor het
wegverkeer in Nederland tegemoet worden
giesien. Talrijke ongevallen, welke zich in
den laatoten tijd he/btoen voorgedaan en die
zeker voor het meerendeel door wielrijders
veroorzaakt werden, maken het noodlg
voor het rij wiel verkeer nu reeds eenige
dringende maatregelen te nemen in af
wachting van de definitieve wettelijke rege
ling, maatregelen welker strenge nakoming
gewaarborgd is, doordat de politieorganen
verscherpte beipalingen in acht zuilen
nemen,
1. De wielrijder heeft zich, zooals ieder,
die deelneemt aan het openbaar verkeer op
den weg, zoo te gedragen, dat het verkeer
niet In gevaar kan worden gebracht. Hij
moet verder er voor zorg dragen, dat een
ander niet benadeeld of meer dan de om
standigheden onvermijdelijk maken, gehin
derd wordt.
2. Wielrijders moeten steeds de uiterste
rechterzijde van den weg berijden. De po
litie heeft in het bijzonder te letten op de
meest strikte naikoming van deze bepaling.
3. Wielrijders mogen in beginsel, zooals
dit in gemeentelijke politieverordeningen
van de meeste grootere steden in Neder
land reeds is voorgeschreven, slechts met
tweeën naast elkaar rijden. Bij inhalen
echter mag slechts afzonderlijk gereden
worden. Bestendig rijden naast een voer
tuig, in het bijzonder naast een tram, zoo
mede het zich vasthouden aan voertuigen
is verboden.
4. Wielrijders, die van richting verande
ren of die in dezelfde richting verder wil
len gaan, moeten dit aan andere deelne
mers aan het verkeer tijdig en duidelijk
kenbaar maken. Dit ontslaat niet van de
geboden voorzichtigheid. Wanneer wiel
rijders van rijwielpaden of langs den weg
loopende strooken de richting van den rij
weg inslaan, dienen zij in het bijzonder op
het overige verkeer te letten.
5. Wielrijders moeten van rijwielpaden
wanneer deze in goed berijdbaren toestand
verkeeren, ook gebruik maken.
Wielrijders, die deze algemeene richtlij
nen, welke aan het steeds geldende Neder-
landsche recht ontleend zijn, niet volgen,
worden aan een strenge bestraffing onder
worpen.
Bij wielrijders, van wie de leider der groep
tegen de verkeerstucht en discipline zon
digt, kan op bevel der politiebeambten n:
daartoe aangewezen gevallen op der. wee
de lucht uit de banden genomen worden.
Verwacht wordt, dat de wielrijders, door
de bepalingen van het wegverkeer goed in
acht te nemen, rekening houden met het
feit, dat dat verkeer door den oorlogstoe
stand reeds bijzonder gespannen is.
Bijzonder oplettend diene men te zijn
tegenover de voertuigen en voertuigcolon-
nes der Duitsche weermacht. Speciaal zij
er de aandacht op gevestigd, dat aan co
lonnes voertuigen der weermacht vanzelf
sprekend in ieder geval voorrang moet wor
den verleend.
JONGETJE VERONGELUKT.
Ben gespain van den veehouder M. uit
Maartensdijk reed gisrèeren het vijfjarig
zoontje vam den heer J. van E. op den
Dorpsweg aldaar aan, dat zich met zijn
autoped op den weg bevond. Het knaapje
werd tégen den grond geworpen en was
vrijwel op slag dood.
DE ENGELSCHE ACTIVITEIT
IN DE LUCHT.
Het A.NP. meldt: In de provincie Drente,
in de omgeving van Smilde, en in Fries
land, nabij Opsterland, zijn brandplaatjes
gevonden.
Nabij Delfzijl zijn eenige Engelsche bom
men neergekomen. Er is geen noemens
waardige schade aangericht.
DOODELIJK ONGEVAL
OP ONBEWAAKTEN OVERWEG.
Gisteren in den namiddag is op den
onbewaakten spooroverweg bij Delft de 79-
jarige F. uit Delft door een uit de richting
Den Haag komenden trein gegrepen. Hij
was op slag dood.
BEZOEK VAN BURGEMEESTER
BANNING.
De nieuw benoemde burgemeester van
Leidschendam, de heer H. A. C. Banning,
heeft heden een bezoek gebracht aan zijn
nieuwe standplaats. Na kennis te hebben
gemaakt met de secretarie-ambtenaren,
heeft hij in gezelschap van de beide wet
houders en den gemeente-secretarl een
rondrit door de gemeente gemaakt.
Over het bombardement van gisteren op
Gibraltar wordt te Algiers nog bekend, dat
een bom een gebouw trof in de buurt van
het paleis van den gouverneur en brand
verwekte. Het vuur sloeg over op belenden
de gebouwen en vormde een ernstige be
dreiging voor een groot kruitmagazijn.
Voorts werden een koopvaardijschip tot
zinken gebracht en een electrische centrale
verwoest, waarbij tal van menschen gedood
en gewond werden. (D.N.B.)
2—1
