Massa-luchtaanval
op Londen
Bommenregen veroorzaakt
enorme schade en groot
aantal branden
81ste Jaargang
MAANDAG 9 SEPTEMBER 1940
No. 24680
In twee dagen gingen 161 Engelsche en 50 Duitsche
vliegtuigen verloren
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
Zeer ernstige politieke
botsing in Den Haag
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zUn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brlovcn moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeind&plein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maandenƒ2.35
per week ƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.30 p. 3 maanden)
Stokoude Dingen
HET Is een wonderlijk verschijnsel een
politicus van den ouden stempel te
hooren verkondigen dat de huidige
roep om vernieuwing uit niets anders be
staat dan uit „stokoude dingen", gelijk men
In ons Blad van Zaterdag heeft kunnen
lezen. Indien prof. Slotcmaker de Bruine
In de te Scheveningen gehouden gecombi
neerde vergadering van Chr. Historlschen
en Antl-Revolutlonnalren gezegd had dat
het vernieuwlngs-gcluld van thans reeds
vroeger geklonken heeft, maar toen veel
minder hard en nadrukkelijk (Immers aléón
door enkele vooruitstrevende Jongeren!) zou
men het veelszins met hem eens geweest
kunnen zijn. En indien hij, bij zijn verwij
zing naar de werkloosheidsbestrijding, de
economische ordening, de staatkundige her-
oriënteering en de cultureel-geestelijke ver
nieuwing, had vastgesteld dat al meerdere
achtereenvolgende regeeringen hier te lan
de moeizaam met deze problemen hebben
Kcwofsteld, zou er al evenmin reden zijn
geweest tot critlek. Maar Juister ware het
ook in dat laatste geval van den spreker
al geweest als hij er eerlijk bij opgemerkt
had dat al de pogingen onzer toenmalige
regeerders zonder eenig blijvend resultaat
zijn geweest. En Juist hierin ligt een be
langrijk verschil met de nieuwe orde, wel
ke zich thans heeft baan gebroken en zich
ook bij het Nederlandsche Volk heeft aan
gediend! Voortaan zal het niet bij plan
nen en bij pogingen tot verbetering blijven,
maar een stuwende daadkracht zal ook zor
gen voor verwezenlijking er van.
Het is mogelijk dat prof. Slotemaker ook
vroeger den roep naar vernieuwing wel eens
heeft vernomen (een roep, zooals die mo
menteel met zooveel voortvarendheid dooi
de Nederlandsche Unie wordt verbreid!)),
maar hij heeft er dan toen toch in leder
geval nauwelijks naar geluisterd en zeker
niet naar gehandeld. Hetgeen onzerzijds ten
opzichte van een oud-minister uit een ka
binet. dat zich uitsluitend op „aanpassen"
had ingesteld, niet bedoeld is als een ver
wijt, doch zuiver als een vaststellen vanr
feiten!
„Stokoude dingen" noemt prof. Slotema
ker de elschen van dezen nieuwen tijd.
Maar heeft de oud-minister er dan niets
un vernomen dat de door hem genoemde
werkloosheidsbestrijding en economische
ordening op gansch andere basis worden
geschoeid dan voorheen het geval is ge
weest? En heeft hij de „historie dezer woe
lige tijden" zoo weinig in zich opgenomen
dat hij méént het streven naar geestelijke
vernieuwing en staatkundige heroriëntee
ring in één adem te kunnen noemen en als
programma-punten o* den voorgrond
schuiven? Kan het, onder de huidige om
standigheden, zin hebben het „staatkun
dige" aan de orde te stellen als de geeste
lijke herordening van het Nederlandsche
volk zich nog in haar eerste stadium be
vindt? Immers neen! Nederland is op het
oogenblik niet meer zijn eigen baas en wie
dat vergeet (of vergeten wil) doet daar
mede zichzelf en zijn volk tekort. Ais eerste
en onafwijsbare voorwaarde voor een on
afhankelijk Nederland heeft het nieuwe
Gezag de tot-stand-komlng geëischt van de
eenheid van ons volk. Menschen als prof.
Slotemaker en dr. Colljn praten daarover
dag aan dag, bepleiten zoo waarlijk even
eens de noodzaak er van (de versplintering
van het partij-wezen moet immers worden
tegengegaan en belangengroepen zijn uit
den booze, aldus de professor!), maar als
dan de Nederlandsche Unie (met meerdere
honderdduizenden achter zich) tot hen
komt om medewerking, zakt ineens het en-
thouslsame, en is er alleen bereidheid tot
samengaan: „als aan het bestaan van onze
partijen niet getornd wordt" en derhalve
haar leiders een vooraanstaande rol kun
nen blijven vervullenEigenbelang
vóór algemeen belang! Van stokoude ge
luiden gesproken!
Is het overigens niet merkwaardig dat
prof. Slotemaker in den roep om vernieu
wing niets nieuws heeft kunnen bespeuren,
terwijl dr. Colijn, de man met wlen hij in
zoovele vergaderingen het woord heeft ge
voerd, als stelling geponeerd heeft „dat het
nieuwe nog grootendeels onbekend is!", in
verband waarmede hij het onjuist acht het
ongezien te aanvaarden? De meeningsver-
schlllen bij de vernieuwers, waarover dr.
Colijn Zaterdag ironisch sprak, schijnen
ook in andere kringen niet te man-
keeren
PROF. Slotemaker heeft in de vergade
ring te Scheveningen gelukkig ook tal
van andere feiten verkondigd, waar-
tusde wij en verreweg het grootste deel
van ons volk gaarne onze instemming
betuigen. Hij zeide:
„Concentratie van allen, die op één ter
rein werken, is mogelijk en in vollen gang.
Ook samenbundeling van allen, die op gees
telijk erf of van uit geestelijk beginsel hun
arbeid doen, is noodzakelijk. Wegneming
van ongemotiveerde gescheidenheid moet
worden nagestreefd".
Wel is waar vreezen wij dat de spreker
bier in hoofdzaak of uitsluitend gedoeld
heeft op een samengaan der Prot. Chr. groe
pen in ons land, maar voor wie dan meent
hem daarin te moeten volgen, mogen wij
met onfeilbare stelligheid constateeren dat
genoemde uitspraken practisch woord voor
woord worden gedeeld en nagestreefd door
de Nederlandsche Unie, die, eveneens en
met groote warmte ijvert voor samenbun
deling van alle krachten, welke in de eerste
Plaats het algemeen landsbelang willen be
vorderen, en zich herhaaldelijk duidelijk
heeft uitgesproken voor geestelijke vrijheid
en verdraagzaamheid op de basis der
Het opperbevel van de Duitsche Weermacht maakte Zaterdagavond bekend:
Het luchtwapen heeft hedenmiddag voor het eerst met sterkere krachten
de haven van Londen en de stad aangevallen. De aanvallen geschiedden als ver
gelding voor de nachtelijke aanvallen, welke het Engelsche luchtwapen de laatste
weken in versterkten omvang tegen niet-militaire doelen in het Duitsche rijks
gebied heeft ondernomen. Van het stadscentrum van Londen tot aan de mon
ding van de Theems strekt zich één enkele groote rookwolk uit. Volgens tot
dusver ontvangen berichten werden 31 vijandelijke vliegtuigen in luchtgevech
ten neergeschoten. Zes eigen toestellen worden vermist.
DE EERSTE BERICHTEN.
Sterke afdeelingen Duitsche gevechts
vliegtuigen, zoo meldde het D.N.B. later op
den avond, zijn nog op dit oogenblik bezig
aan den grootschen aanval op militaire doe
len in de stad en de haven van Londen.
Formaties Duitsche Jacht- en torpedo
vliegtuigen maken het Engelsche luchtdoel
geschut nutteloos. In onregelmatige volg
orde en over verschillende hoogten verdeeld
jagen de Duitsche bommenwerpers gecon
centreerd hun aanvalsdoelen tegemoet. Over
al vallen bommen en vlammen branden op.
Rookwolken vormen zich boven de daken
van de grootste stad ter wereld. Ontploffin
gen zijn tot In de Duitsche vliegtuigen te
vernemen. De moeite van het Britsch lucht
doelgeschut ls vergeefsch. Steeds komen
nieuwe golven aanzetten, terwijl een deel
der Duitsche vliegtuigen, ontdaan van hun
bommenlast, reeds weer huiswaarts vliegt.
Het hart van het Britsche wereldrijk is aan
den aanval van het Duitsche luchtwapen
blootgesteld.
Later meldde het gevechtseskader 220:
Wij hebben met alle afdeelingen haven
en dokwerken van Londen aangevallen .Tref
fers ln het Silverton-dok; branden in de
nabij gelegen benzine-opslagplaats; ver
scheidene loodsen en pakhuizen ingestort;
krachtige afweer van jagers voor het berei
ken van Londen; boven de stad zelf minder
last; een andere afdeeling heeft doelen ten
Noord-Oosten van mij aangevallen; zware
rookwolken boven het Albert-dok en de gas
fabriek van Becton waargenomen.
Een andere eskaderlelder meldde:
„Doorbraak schitterend gelukt; naderen
het. doel; zijn zoojuist vliegveld Hawkings
gepasseerd; branden aan hangars waarge
nomen; verscheidene bomtreffers in start
banen; boven Londen groote bedrijvigheid
van vliegers; vliegen ongestoord- verder op
het doel af".
Bij den grooten aanval van Zaterdag
op de Britsche hoofdstad zijn, naar het
D.NJL verder meldt, alle vliegtuigtypes
gebruikt welke Duitschland bezit. Hein-
kel-bommenwerpers, Junkers-vliegtui-
gen en Messcrschmitt-machincs hebben
verderf naar het eiland overgebracht.
Elke machine droeg tweeduizend kilo
gram ontplofbare stoffen naar den
vijand. Verscheidene millioenen kilo
gram ijzer zijn de laatste uren boven
Londen losgelaten.
De Engelsche luchtvcrspcrring werd
van het Zuiden uit doorbroken. Het was
moeilijk door den gordel van afweer
rondom Londen heen te komen. De En-
gclschen verdedigden hun hoofdstad
taai en verbeten. De geweldige schade
welke aan het hart van het Britsche rijk
veroorzaakt werd, is met offers betaald
moeten worden.
In de officleele en semi-officieele berich
ten over den grooten Duitschen aanval op
Londen wordt, aldus het D.N.B., o.a. gezegd,
dat het talrijken Duitschen vliegtuigen ge
lukt is de in het oosten van Londen liggende
industrieele Installaties te naderen. Electri-
sche centrales en andere bedrijven zijn voor
een deel zwaar beschadigd. Ook hebben de
Duitsche vliegtuigen de Londensche dokken
aangevallen.
„Er is veel schade aangericht en een be
paald aantal personen is dakloos geworden"
ken doeltreffend met bommen bestookt;
in Chatham werd een munitiefabriek ge
troffen.
Tengevolge van het concentreuren van de
Britsche Jagers boven Londen ontmoetten
de Duitsche aanvallers zoo goed als geen
afweer. Alle vliegtuigen wierpen hun bom
men uit en keerden zonder een enkel verlies
terug.
VUURZEE IN FRANKRIJK
ZICHTBAAR.
Naar van dc Fransche kust aan het
D.N.B. gemeld wordt, heeft men Zater
dagnacht den ontzaglijken brand ln
Londen niet alleen kunnen zien van de
Kanaalkust bij Calais, maar zelfs de
geheele bocht van de Seine tot aan
Cherbourg toe.
Even ver ls overdag ce geweldige rook-
massa te zien. die van Londen naar de kust
trekt. De rookwolken schuiven tot wolk-
banken ineen, welke een hoogte van ver
scheidene duizenden meters hebben be
reikt.
Gisteren bevestigde Reuter in een uitvoe
rig bericht de vernietigende uitwerking van
den Duitschen luchtaanval van Zaterdag
op militaire doelen ln Londen zelf. In dit
bericht wordt gezegd: Bij hun eersten aan
val verschenen de Duitsche bommenwer
pers vroeg in den avond in verscheidene
golven boven Londen. Er waren oogenblik-
ken waarop de lucht vol was met ontplof
fende granaten, neerstortende duikbom
menwerpers en omlaagvliegende bommen.
Ondanks de Engelsche Jagers en het lucht
afweergeschut was het Oosten van Londen
spoedig vol dikke rookwolken en branden,
die ontstaan waren door de vernietigende
Duitsche bommenwerpers. Bij het aanbre
ken van den nacht verschenen de bom
menwerpers weer en wierpen hun bommen
uit. Zoodra een brand gebluscht was, vlam
de een andere op. Op slechts 20 meter
hoogte vloog een Duitsch vliegtuig over
een spoortrein.
LUCHTALARM VAN 8'/i UUR.
Engelsche berichtendiensten geven om
trent de door de Duitsche luchtaanvallen
Christelijke levensbeschouwing. Met eerbie
diging bovendien van de Nederlandsche
tradities.
Waartoe dus deze sectarische actie van
A.-R.- en C.-H.-zijde; waartoe deze afzij
digheid van den absoluut noodzakelijken
arbeid voor nationale eenheid, waartoe deze
„oneenigheid over eendracht", gelijk een
ander blad het dezer dagen noemde, als
men weet, of tenminste weten k&n, dat
koppig verzet -tegen een van boven af op-
gelegden elsch ons Volk geen baat kan
brengen in den nood dezer tijden?
Het is, professor, een stokoude waarheid,
dat wie opzettelijk met het hoofd tegen een
muur loopt, slechts bereikt dat hij zich zelf
verwondt zonder anderen een dienst te
bewijzen....!
Het gebied, waarop de Duitsche luchtaanvallen zich sedert Zaterdagmiddag nagenoeg
zonder onderbre king concentreeren.
zoo wordt in een dezer berichten gezegd. De
vijand concentreerde 'tgrootste deel van zijn
krachten op de beide oevers van de Theems
ten Oosten van Londen, waar groote bran
den ontstonden. Ook vielen bommen op een
openbaar gebouw. Zekere bureaux zijn ern
stig getroffen. Talrijke bommen, zoo wordt
verder in het bericht gezegd, werden gewor
pen op de haveninstallaties en de dokkgn,
waar een groote brand ontstond. Op andere
plaatsen zijn opslagplaatsen beschadigd.
Uit deze berichten blijkt tevens, dat be
langrijke verkeerscentra in het Londensche
gebied beschadigd werden.
Naar het D.N.B. verneemt, teisterden
de Duitsche bommenwerpers voorname
lijk dc ten oosten van Londen gelegen
voor den oorlog belangrijke industrieele
doelwitten in Silvcrton, Woolwich en
Greenwich. De aangerichte schade zou
ontzaglijk zijn. Het geheele verkeers-
centrum van Londen is bij den aanval
in het ongereedc geraakt. De schachten
van den ondergrondschen spoorweg
zijn, naar men heeft kunnen vaststel
len, ingestort. Twee gasfabrieken vlogen
in de lucht cn groote entrepots en
graanpakhuizen werden door de Duit
sche machines aangevallen.
Voorts werden Zaterdag ook Thames-
haven en Chatham door Duitsche bommen
werpers aangevallen.
In Thameshaven werden de Westindle-dok-
aangerlchte schade nog de volgende bij
zonderheden: Er kan niet verzwegen wor
den, dat de huidige aanvallen op militaire
doelen in Londen de felste zijn, die ooit
zijn ondernomen. Het alarm heeft Zater
dag heeft Zaterdagnacht 8uur geduurd.
De aangerichte schade is ernstig. Zoowel
in het Zuiden als in het Oosten van Lon
den zijn de verkeersverbindingen ernstig
gestoord. Opslagplaatsen en rivierbarkas-
sen zijn in brand gevlogen. In andere dee-
len van Londen zijn branden ontstaan. De
branden in de oliereservoirs waren grooter
dan ooit tevoren. Een ooggetuigenverslag
van een Engelschen radioreporter ver
klaart om. dat de grootste en ernstigste
schade is aangericht aan de Londensche
dokinstallaties.
NACHTELIJKE BOMBARDEMENTEN.
De Duitsche bomaanvallen op de Brit
sche hoofdstad, aldus het D.N.B., zijn ook
tijdens den nacht niet minder hevig ge
worden. Het bombardeeren van voor den
oorlog belangrijke objecten in en bij Lon
den, dat Zaterdagmiddag laat een gewel
digen omvang had aangenomen en waar
door, zooals gemeld, postverbindingen, wa
terleidingen. gasfabrieken en de onder-
grondsche spoorwegen werden vernield,
werd tot lang na middernacht met dezelf
de hevigheid voortgezet. Daar gedurende
den nacht niet zoo talrijke vliegtuigen
kunnen starten, werden de aanvallen ge
daan door afzonderlijke groepen, meestal
bestaande uit honderd bommenwerpers. De
Dit Nummer bevat DRIE Bladen
Binnenland
Het overwegrvraagstuk te Leiden. (Stads
nieuws, le Blad)
Sociale bijslag voor Nederlandsche arbei
ders in Duitschland. (2e Blad)
De nieuwe positie en de mogelijkheden van
het N.V.V. (Binnenland, 2e Blad)
Het sportpark ln den Leidschen Hout ge
opend. (Sport, 3e Blad)
Nationale atletiekwedstrijden op de Leid-
sche sintelbaan; Osendarp won van
Nota. (Sport, 3e Blad)
Wijziging der omzetbelastingwet. (le Blad)
AMSTERDAMSCHE BEURS
Gedrukte, onder beurs terugloopende,
ongeanimeerde markt Stille, lus te-
looze affaire Olies gedecideerd flauw
Beleggingsmarkt goed prijshoudend.
Buitenland
Londen in vuur en vlam. (le Blad)
Bulgaarsch-Roemeensch verdrag geteekend
(3e Blad)
f
De reconstructie van Roemenië (3e Blad)
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Van officieele zijde wordt gemeld:
Op Zaterdag, in den namiddag, mar
cheerde een afdeeling van den „Na-
tionalen Jeugdstorm", ter sterkte van
ongeveer 200 jongens en meisjes, bege
leid door eenige W_A.-mannen van de
NJS.B.. door Den Haag in de richting
van de Balistraat, om daar het N.SB.-
huis op te zoeken. Juist voor dit huis
reed met een duidelijk provoceerende
bedoeling een wielrijder op deze afdee
ling in, waardoor een meisje op den
grond werd geworpen. Hoewel van
dezen marsch aan de politie mededee-
ling was gedaan en hiervoor toestem
ming was gegeven, grepen de slechts in
geringe sterkte aanwezige Nederland
sche politie-ambtenaren niet in. Daarop
ontstond tumult, hetwelk in een hand
gemeen overging. De ter plaatse aan
wezige Nederlandsche politie-mannen
van de gemeentepolitie waren niet op
gewassen tegen deze situatie, doch
maakten op een door den toestand niet
gerechtvaardigde wijze van hun wapens
gebruik, waardoor verschillende N.S.B.-
ers zwaar gewond werden, tengevolge
waarvan een hunner nog denzelfden
avond in het ziekenhuis is overleden.
Ook bij de verdere behandeling van dit
incident openbaarde zich een gebrek
aan organisatie bij de gemeentepolitie.
De rijkscommissaris heeft op grond
van dit feit den hoofdcommissaris van
politie in Den Haag uit zijn ambt ont
zet en aan den höheren SS- und Poli-
zeiführer, SS-Brigadeführer Rauter,
het verdere onderzoek inzake dit voor
val opgedragen.
Duitsche toestellen vlogen alle zeer handig
boven de Engelsche luchtversperring. De
Engelschen hielpen de Duitschers ln zoo
verre, dat zij de stralen van de zoeklicht-
batterijen steeds weer langs de versper
ringsballons lieten glijden, teneinde de
aanvallende vliegtuigen m het licht te van
gen, hetgeen in de meeste gevallen mis
lukte. Daarentegen zagen de Duitsche pi
loten de versperring hel verlicht voor zich
liggen en konden zij deze met gemak uit
den weg gaan.
Over de Duitsche verliezen tijdens den
nacht is nog niets bekend. Afzonderlijke
Engelsche nachtjagers trachtten eenige
Duitsche bommenwerpers lastig te vallen,
doch alle Duitsche vliegtuigen ontdeden
zich boven nauwkeurig aangegeven doel
witten van Londen van him dood en ver
derf zaaienden last.
De ministerlën vai> luchtvaart en bin-
nenlandsche veiligheid deelden volgens
Reuter mede:
„Laat in den middag zijn groote Duitsche
