Hitier opent het Duitsche
Winterhulpwerk
DONDERDAG 5 SEPTEMBER 1940
No. 24677
Tot Engeland: „Stelt U gerust, wij komen"
De Nederlandsche arbeiders
in Duitschland
1
8lsfe Jaargang
Scherpe aanvallen op de Britsche
oorlogspropaganda
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
Er wordt goed voor hen gezorgd s
Tevreden brieven aan
de familie
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 cis. per rceel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakcnadvertentlcs belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bil vooruitbetaling 'r. Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden235
per weekƒ0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
fvoor binnenland 030 per 3 mnd.)
In ©en geweldige, groot© betooging is gisteren in het Sportpalast t© Ber
lijn het achtste Winterhilfswerk van het Duitsche volk door den Führer ge
opend, die in 'ngrooteen raecsleepende redevoering het Duitsche volk opriep om op
nieuw te werken voor het geweldigste sociale werk van alle tijden. Tevoren had
rijksminister dr. Göbbcls rapport uitgebracht over het eerste Winterhilfswerk
van den oorlog, welks reusachtige getallen getuigen van de onwrikbare en
innige verbondenheid tusschen front en vaderland.
BIJ deze plechtigheid waren talrijke voor
staande mannen van staat, party en weer
macht aanwezig. Men merkte onder ande
ren op de rUksministers Frlck, Guertner,
Lammers. Schwerln-Kroslgk, Darre, Dorp-
mliller, dr. Todt en S e y s s-In q u a r t,
staatsminister Meissner, rijkslelder Bouh-
ler en vele vertegenwoordigers van genera
litelt en admiraliteit.
Begeleid door den gevolmachtigde voor
de „Winterhilfs"-actie, Hllgenfeldt, ver
scheen de Führer in het veldgrljs. HJJ werd
begroet met een onvergeiykelijk gejuich,
toen hy met den chef der Duitsche politie,
Himmler, Rykslclder Bormann en zyn per-
sooniykcn adjudant door het midden van
de zaal ging, naar alle kanten dankende
voor de ovaties, die nog toenamen, toen dr.
Göbbels den groet tot den Führer richtte.
„Op dezen dag", zoo verklaarde Hitler,
„eindigt het eerste oorlogsjaar. De succes-
cen van dit eerste Jaar zijn uniek, wy kun
nen in het geheel geen vergeiyklng trekken
met het eerste oorlogsjaar van den wereld
oorlog, want in dat eerste oorlogsjaar zijn
Immers overal, ondanks de grootste dap
perheid, ondanks den ongehoorden omvang
der offers, slechts gedeelteiyke resultaten
bereikt en niet een definitief voltrokken
oplossing.
Foto Stapf.
Rijkskanselier Hitler.
Hitler wees vervolgens op de geweldige
6cographischc ruimte, die thans door de
Duitsche weermacht wordt beschermd en
verklaarde o.m.: Een aantal tegenstanders
is uit den weg geruimd. Alleen aan zijn
gelukkige geographische ligging en aan zijn
buitengewone snelheid in het vluchten
heeft Engeland het te danken, dat hetzelf
de lot het nog niet ten deel is gevallen.
Want het is niet zoo,-geiyk eenige Britsche
politici zeggen, dat het Britsche leger, als
een wild paard aan den teugel rukt, bran
dend van begeerte om eindeiyk te worden
losgelaten tegen den Duitschen vUand. zy
waren immers zoo dicht by ons en konden
zonder meer hun begeerte bevredigen, zy
zelf hebben zich van ons verwyderd en het
bleef hun voorbehouden deze verwyderin-
gen als groote overwinning voor te stellen.
Het groote gebied, dat door de Duitsche
troepen op het oogenblik wordt beheerscht,
Is nog uitgebreid door onzen bondgenoot,
Italië, die van zyn kant in Oost-Afrtka het
Initiatief heeft genomen, daar zyn positie
versterkte en Engeland terugsloeg. Natuur
lijk staan ook daartegenover Engelsche
..successen". Maar het zyn successen, die
het normale gezonde menschenverstand
niet begrijpt. En daarom staan zy ook in-
neriyk niet in een speciaal verband. Wij
heieven steeds weer, dat de Engelsche pro
paganda van de eenige hoogte in de andere
diepte valt, weliswaar om enkele dagen la
ter op nog grooterc hoogten te zweven. Zoo
heb ik bijvoorbeeld eens gelezen: „Thans
wordt de teerling van den oorlog gewor
pen. Wanneer het den Dultschers niet ge
lukt naar Parys te komen en dat zal
hun niet gelukken dan hebben zy den
oorlog verloren. Mochten zy echter toch
naar Parijs komen, dan zal Engeland den
oorlog winnen". Zoo heeft Engeland tal-
ryke z.g. „overwinningen" bevochten. De
roemrijkste overwinning die weliswaar
in onze oogen het smadeUJkste wansucces
was was de vlucht uit Duinkerken.
DE ENGELSCHE OORLOGS-
BERICHTGE VING
Telkens onderbroken door het luide
lachen van artjn toehoorders, gaf de Führer
eenige voorbeelden van Engelsche oorlogs-
berichtgcving, die haar onbetrouwbaarheid
kenmerken. Wij rukten Juist, zoo zei de spr..
ojti. Polen binnen, toen de Engelsche pro
pagandisten verklaarden, dat zy uit welin
gelichte kringen wisten, dat de Dultschers
reeds ©en heele reeks zware nederlagen
hadden geleden en* dat de Polen zegevie
rend naar Berlijn oprukten. Eenige dagen
later en stellig uit nog beter ingelichte
kringen, hoorde men, dat het lot in het
Oosten nu definitief gekeerd was. Daarop
kwamen even welingelichte deskundigen,
die opmerkten, dat zelfs wanneer Duitsch-
land een succes zou hebben verworven,
hetgeen in het geheel niet het geval was,
dit .succes- in werkelijkheid toch slechte een
wansucces was, gezien van een hooger stra
tegisch standpunt. En toen wy reeds voor
Warschau stonden, wist imen weer, dat men
gerechtigd was om aan te nemen, dat thans
in het Westen de aanval der geallieerden
zyn eerste groote en doorslag gevende suc
ces bereikt had. Vervolgens zei de men: „Er
is een groote nachtmerrie van ons wegge
nomen. Die Polen in het Oosten waren
steeds onze zwakke zyde. Nu kunnen wij
ons op het Westen concentreeren, waar wij
met de Dultschers zullen afrekenen".
Toen kwam een geruime tijd van kalmte.
Die rust was natuurlijk ook een ontaagiyk,
duurzaam succes der Brttsdhe weermacht
en een even constant wansucces van
Duitschland. Wat hebben de Engelschen
in die maanden al niet gewerkt en wat
hebben wy niet al verslapen. Wat hebben
de Engelsche politici in dien tyd niet alle-
gezien en Juist ingezien en vooral
Ontbinding der
Vrijmetselaarsloges
bevolen
Van bevoegde officieele zijde
wordt ons medegedeelddat
gisteren in geheel Nederland
de ontbinding der vrijmetse
laarsloges is bevolen, zulks in
het raam van de herordening
van het Nederlandsche maat
schappelijke en geestelijke
leven.
steeds op het juiste tijdstip aangepakt. En
wat hebben wy daartegenover niet alle
maal gemist.
TOT NOORWEGEN KWAM. AMSTERDAMSCHE BEURS
Toen de operaties begonnen, verheugde
de Engelsche oorlogsberichtgeving zich over
de ontaagiyke fout, die wy, Dultschers, had
den gemaakt. En men verheugde zich in
Engeland er over, dat men eindeUJk de ge
legenheid kreeg om zich te kunnen met^n
met de Dultschers. ZIJ kregen ^e gelegen
heid en de krachtmeting kwam ook. Het is
een ironie van het lot, dat de voor de
Engelschen toentertyd ergste slag te dan
ken was aan hun eigen propaganda.
Toen wij n.l. de Noren ten slotte tot
voorbij Hamar en LHIebammer hadden ver
slagen, marcheerde een Britsche brigade
zonder van iets te weten op den weg naai
Hamar. zy had naar achteren geenerlei
verbinding, want die verbinding hadden
onze duikbommenwerpers en gevechtsbom-
bardementstoesrtellen vernield. Zij luister
den dus alleen naar de Britsche radio. En
door de Britsche radio vrenam de brigade
commandant, dat wy nog ver achter Lille-
hammer zaten en doit wij een zware neder
laag hadden geleden. Nu marcheert de
Britsche brigadecommandant aan het hoofd
van zyn brigade LiHehammer binnen en
gaat daar rustig op een kist zitten, gevuld
met documenten, waarop stond „geheim,
niet den vijand in handen laten vallen".
(Stormachtige vrooiyfcheid). En hier werd
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Emmen. (2e
Slechte woontoestanden in
Blad).
Werktijden in verband met de verduiste
ring. (Binnenland, 2e Blad).
Te Purmerend is, 62 jaar ond, overleden
de heer D. Kooiman, oud-lid der
Tweede Kamer. (Binnenland, 2e Blad).
De cursus voor nieuwe rijksveldwachters.
(2e Blad).
Het Nationaal Arbeidssecretariaat wordt
ontbonden. (Ie Blad).
De werkloosheid is niet alleen een euvel,
omdat zy voor den staat en daarmede voor
de gemeenten een belangrijke economische
en sociale belasting met zich medebrengt,
maar voor alles, omdat zy op den duur de
oorzaak van het zedeiyke en moreele ver
val van een geheele generatie kan worden.
De werkloosheid zoo wordt van bevoegde
zyde aan het A.N.P. medegedeeld kan
zoodoende de grondoorzaak zyn van veel
kwaad.
Wanneer men dit overweegt, kan er
slechts één parool zyn, namelyk: de werk
loosheid zoo spoedig mogeiyk uit den weg
te ruimen. Op het oogenblik is het Neder
landsche economische leven niet in staat,
de vele duizenden mannen en vrouwen, die
reeds jarenlang gedoemd waren, zonder ar
beid en zonder voldoende inkomsten te
moeten leven, wederom in het arbeidspro
ces op te nemen. Dit behoeft niet te ver
wonderen, daar ook in normale tyden een
niet gering' aantal Nederlanders zonder
werk was.
Niettegenstaande dezen ongunstlgen eco-
nomischen toestand in Nederland, is het
niettemin mogeiyk, loonenden arbeid te
vinden, en daardoor wederom tot georden
de sociale en economische Verhoudingen te
komen. Duizenden Nederlandsche arbeiders
hebben reeds door bemiddeling van de
Nederlandsche arbeidsbeurzen, waar thans
ook Duitsche deskundigen werkzaam zyn,
hun weg naar Duitschland gevonden en
een hun passenden arbeid ter hand geno
men. zy werken in streken, welke niet ver
van hun land liggen, met Duitsche arbei
ders samen, die hun in wezen verwant
zyn. Hun sociale en economische positie is
in Duitschland precies dezelfde als die van
de Duitsche arbeiders. De Nederlandsche
arbeiders en employé's, die in Duitschland
werkzaam zyn, kunnen hun geheele loon-
overschot naar hun land overmaken en
ontvangen in het kader van de desbetref
fende bepalingen ook een vacantie met be
houd van loon.
Het is bekend, dat juist de Nederlander
niet gaarne zijn familie en zyn.land ver
laat, daar juist hij de behaagiykheid en
de sfeer van een eigen woning zeer waar
deert. In het Duitsche ryk is er echter
voor gezorgd, dat den Nederlandschen ar
beiders goede werkplaatsen met in de
meeste gevallen goede woningen ter be
schikking staan en verder smakeiyke maal
tijden, die in vele arbeiderskampen door
Nederlandsch keukenpersoneel worden toe
bereid. De verzorging van de Nederlanders,
die in Duitschland in handen is van de ar
beidsbeurzen en het Duitsche Arbeiders
front, wordt nog bevorderd doordat dik
wijls Nederlandsch kamppersoneel, dat te-
geiykertyd als tolk dienst doet, aanwe
zig is.
BRIEVEN.
Het is maar al te goed bekend, zoo werd
verder betoogd, dat zekere elementen, wien
het nietsdoen biykbaar aangenaam is en
die er zich niet van bewust zyn hoe zy door
een zoodanige houding hun volk in zyn
geheel schaden, hun vrijen tyd benutten
om over Duitschland kletspraatjes te ver-
koopen en kwaadwillige geruchten rond te
bazuinen. Deze geruchten worden echter op
wel zeer ondubbelzinnige en afdoende wyze
weerlegd door talrijke waardeerende brie
ven en dankbetuigingen, die van de Neder
landsche arbeiders in Duitschland by de
arbeidsbeurzen zyn binnengekomen en ook
door familieleden zyn ontvangen. Den in
houd van eenige dezer brieven, welke de
arbeidsbeurzen aan het A.N.P. toezonden,
laten wy hier volgen:
Lieve vrouw,
Als zwakstroomtechniker ben ik thans in
Politz aan het werk. Het is een heel goede
betrekking en ik verdien ook flink. Het
gaat my uitstekend, alles is goed. Je be
hoeft Je om my geen zorgen te maken. Het
ls in Duitschland beter dan in Nederland.
Vriendschap ziet men overal en de men-
schen hier zyn voor ons heel goed. Het eten
is ook zeer goed. In geen geval te weinig,
hetgeen ik kryg kan ik zelfs nog niet ln
één keer opeten. Je moet met Johan in
Frankfort komen, dan kan ik Je het geld
daarheen zenden. Je kunt er daar dan iets
mee beginnen, meer dan in Rotterdam. Er
worden hier nieuwe mooie steenen wonin
gen voor ons gebouwd. Wanneer ze klaar
zyn. kan je by me komen en hier wonen.
Je kunt nu naar Lize gaan en je zult er
zeker geen spyt van hebben. Schrijf je my
het even als ie gaat? Ik heb het Dirk ook
reeds geschreven, dat je zult komen.
Harteiykc groeten van je liefhebbenden
man, Jan. j
Lieve Jongen,
Je vader gaat het goed. Het is hier best.
Ga naar Je tante. Brief en geld volgen.
Je vader,
J. W. M. van Dijk.
Mühlhelm-Ruhr, 8-7-'40.
Lieve ouders, broer en zuster,
Hierby wil ik Je even schrijven, dat het
ons nog altijd goed gaat en dat wy alien
goed gezond zyn. Ik hoop. dat het ook met
jullie allen goed is. Het werk hier bevalt
ons goed. De tweede week begint nu. Wat
het eten betreft, daarover kunnen wy niet
klagen, ook de huisvesting is goed.
Het spyt me, dat ik myn hengelstokken
niet heb meegenomen, want deze zyn hier
nameUjk duur. vyf en zes Ryksmark voor
een gewonen bamboestok, dat. is niet goed
koop, nietwaar? Wanneer jy hier ook komt,
Bul. moet je Je hengelstokken niet vergeten
mee te nemen. Hier in de omgeving is
prachtig vischwater. Wy zyn van plan de
in de omgeving liggende steden, als Dort
mund, Duisburg, Essen en Oberhausen, eens
spoedig te bezoeken.
Al deze plaatsen liggen niet ver van
Mühlheim. Zoodra we ons eerste loon zul
len hebben gekregen, zullen wy jullie het
ged toesturen. Wij verdienen circa 50 Ryks
mark in de week met verpleging en huis
vesting. Dat is best dus.
Hartehjke groeten,
Jullie Jan.
Aan mej. Joh. te Boekhorst,
p/a. Van Krimpen, Taanderstr. 74d.
Wesseling. 13-7-40.
Beste Jo,
Ook wy hebben een heel prettige reis ge
had, in Duitschland zelfs ln tweede klasse
wagons.
Je weet, ik heb nooit alle kletspraatjes
van Duitschland geloofd, maar tot nu toe
is nog geen enkele bewaarheid. B.v. krijgen
wy geen zwart brood, maar gewoon brood
en zelfs meer dan ln Nederland. Ook krij
gen wy rijkeiyk genoeg boter. Het spyt me.
dat ik niet reeds eerder naar Duitschland
ben gegaan. De eetzaal op het terrein van
de fabriek is prachtig. Een bediening als
in een hotel: aardige vriendehjke meisjes
met sneeuwwitte schorten voor. Ik vind
alles nog veel beter dan ons destyds by de
arbeidsbeurzen is verteld. Menschen. die
anders vertellen, zyn luiaards of Ujntrek-
kers, die liever steuntrekken en niet van
hun moeder weg willen, wy worden op de
zelfde wyze behandeld als de Duitsche ar
beiders en zyn volkomen vrij. Wij zyn in
nieuwe steenen gebouwen gehuisvest-, waar
douches met heet en koud water aanwezig
zyn. Deze kaart mag je by de afdeeling
bouwvakken van de arbeidsbeurs toonen.
Zoodra ik hoor. dat je deze kaart gekregen
hebt, zal ik je uitvoerig schryven. wy heb
ben hier van den oorlog nog niets gemerkt.
Hoe bestaat het, niet?
Met hartelyke groeten,
Johan. 1
Kalme handel Vaste locale markt -
Duitsche fondsen iets luier Amerika
stil Ned. beleggingen verdeeld.
Buitenland
Hitler over den huidigen oorlog. (Ie Blad).
Millioenenrede van Dr. Goebbels over het
Duitsche Winterhulpwerk. (Ie Blad).
De Britsch-Amerikaansche ruilovereen
komst. (2e Blad).
De strijd in de lucht. (Ie en 2e Blad).
Generaal Antonescu benoemd tot minister
president van Roemenië. (2e Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
hy nu nog denzelfden nacht met zyn kost
baren winkel door onze troepen gevat. Dat
komt er van, wanneer iemand vertrouwt
op de Engelsche berichtgeving.
HET OFFENSIEF IN HET WESTEN.
Zoo was het overal, zy hebben gelogen
en gelogen, zy zyn de zee in geworpen en
het was. zooals zy zeggen, een heel groo
te overwinning. Toen kwam de trotsche
krachtmeting in het Westen. Juist bij de
zen veldtocht heeft de geallieerde combi
natie werkeiyk niets anders dan alleen
maar nederlagen moeten incasseeren. Nu is
Frankryk eveneens ineengeslagen. En wat
heeft men thans voor een verklaring? Men
zelde: „Thans kan Engeland zich einde-
lyk met zyn geheele kracht concentreeren,
thans heeft Engeland de strategische po
sitie bereikt, die het voortdurend ge-
wenscht en gehoopt heeft te krygen. De
ballast van Frankrijk heeft ons alleen
maar kostbaar Brltsch bloed gekast."
Men zeide, zoo verklaarde Hitler ten
aanzien van Engeland verder, dat de oor
log drie jaar duurt en dat men zich in
stelde op drie jaar. Maar Ik heb toentertyd
tegen den rijksmaarschalk gezegd: Goe-
ring, bereid alles voor op vijf jaar. Wij
handelden zoo niet, omdat ik geloof, dat
de oorlog vyf Jaar zal duren.
Maar wat ook moge komen, Enge
land zal ineenstorten (minuten lang
durend applaus). Ik ken geen anderen
termijn dan alleen dezen (applaus).
Wanneer men nu in Engeland zeer
nieuwsgierig is en vraagt: „Ja, waar
om komen jelui dan eindelijk niet?"
dan antwoord ik: „Stelt u gerust, wij
komen" (donderend applaus). Men
moet niet steeds zoo nieuwsgierig zijn.
Deze wereld, zoo riep de Fuehrer uit,
zal vrij worden. Eens en voor altijd
moet worden afgerekend met het
schandaal, dat het een natie mogelijk
kan zijn al naar believen een geheel
vasteland te blokkeeren.
Het moet in de toekomst onmogehjk
worden gemaakt, dat het een piratenstaat
van tyd tot tyd steeds weer naar wensch
en luim veroorloofd wordt- eenvoudig ruim
450 millioen menschen min of meer aan
armoede en ellende over te leveren. Ik
vind het onverdraagUjk, dat hier een natie
van 85 millioen menschen door een ander
volk te allen tyde aan lichaam en leven
bestraft kan worden, wanneer het de een
of andere horde plutocraten past.
De Fuehrer herinnerde er vervolgens
aan, dat hy het Engelsche volk reeds zoo
vaak de hand der overeenstemming had
gereikt. Gy weet het zelf. zoo zeide hy,
het was myn buitenlandsch politiek pro
gram. Na een korte verwyzing naar zyn
laatste beroep op Engeland, ging Adolf
Hitler voort:
„IK PREFEREER THANS DEN
STRIJD TOT HET EINDE".
Ik prefereer thans te strijden tot einde-
ïyk een volkomen duidelijke beslissing tot
stand is gebracht. En die duideüjke beslis-
