WOENSDAG 28 AUGUSTUS 1940 No. 24670 Hoe de Duitsche .luchtmacht Engeland teistert Historische dagen tegemoet gtsfe Jaargang Groote verliezen toegebracht Nederlandsche werknemers in Duitschland De gezondheidsdienst bij de arbeidsbeurzen. De spil en het Hongaarsch-Roemeensdie vraagstuk Aanval op Britschen kruiser Bijna één jaar oorlog EERSTE BLAD Feiten van den dag De gemeente-politie Italië en Egypte De Duitsche bisschoppen LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd ?4Jn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentlcs belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bJJ vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maanden 2.35 per week 0.18 Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten (voor binnenland 0.80 p. 3 maanden) Hot D.N.B. meldt uit Berlijn: Van 1 tot 26 Augustus zijn, naar het D.N.B. van bevoegde zijde verneemt, bij luchtgevechten, door afweergeschut of op den grond, in totaal 1055 Engelsche vliegtuigen vernietigd. In dezelfde periode zijn ook 98 Engel sche versperringsballons vernietigd. De Duitsche verliezen aan vliegtuigen in dit tijdvak bedroegen 271. Zelfs van Engelsche zijde bereidt men de bevolking voor op fellere aanvallen. Reuter meldt b.v. uit Londen: Zeer waarschijnlijk zal de luchtslag boven Engeland steeds grootere afmetingen aan nemen. De luchtvaartcorrespondent van Reuter verneemt ln bevoegde kringen te Londen, dat Görlng alles ln het werk stelt om zijn vliegers voor nachtvluchten op te lelden. Overeenkomstig de verbetering ln de organisatie zullen de aanvallen op Engeland ln hevigheid toenemen. Men moet er op voorbereid zijn, dat het aantal en het ge weld der nachtelijke aanvallen zullen stij gen. Het eerste doel ls ongetwijfeld de Royal Air Force te vernietigen. Tot dusver hebben de aanvallen zich hoofdzakelijk gericht op vliegvelden, vliegtuigfabrieken en wapen industrieën. De Dally Mali schrijft, dat dc luchtaan val tijdens het weekeinde bewezen heeft dat er bij nachtelijk alarm verwarring ontstaat. Duizenden menschen, die uit schouwburgen en bioscopen naar huls wilden rijden, wer den Zaterdag even voor middernacht door het luchtalarm verrast. Toen het alarm af- grloopen was, moesten zij constateeren, dat de ondergrondsche spoorweg reeds gesloten was. De hotels ln het Westend werden als het ware belegerd, zonder dat voor allen pjaats was. Nog ln de vroege ochtenduren was de straat vol menschen. Naar het blad voorts meldt, heeft een stad ln Zuld-Wales gisteren sedert Juni voor de honderdste maal luchtalarm gehad. De menschen hebben gisteren acht tot tien uur ln den kelder doorgebracht. (D.N.B.). Volgens berichten ln de Portugeesche pers, aldus het D.N.B. uit Lissabon, vertelt de be manning van het s.s. Magelhaes, dat zoo- Juist teruggekeerd ls, dat de haven van Southampton een puinhoop is. Het schip, dat sedert twee Jaar vracht vervoerde tus- Echen Portugal en Zuld-Engeland, wachtte ruim twee weken In Southampton tevergeefs op lading. Het verliet de haven terstond na het bekend worden van de Duitsche blok kade-verklaring. De gezagvoerder deelde mede, dat de haven volkomen dood is en dat ln twee weken slechts één schip met in- dustrleele producten uit Southampton was vertrokken. De meeste havenloodsen zijn door Duit sche bommen vernield of beschadigd, het Empresshavendok ls door een gezonken En- gelsch tankschip volkomen versperd en groote bomtrechters gapen ln de kaden. Het drie jaar geleden gebouwde, ontzaglijke dure King George V-dok, dat het eenige was ln Engeland, waarin reuzenschepen als de Queen Mary konden worden opgenomen, is door een treffer ln de sluisdeur bulten func tie gesteld, terwijl in het Prince of Wales- dok een hulpkrulser van de P. en O. lijn met zware beschadigingen ligt, die tijdens de reparatie opnieuw door een treffer aan het achterschip beschadigd is. De verbindingen met het achterland functionneeren nog slechts etappegewljs, daar steeds weer de spoorwegen door Duitsche bomaanvallen ge stagneerd werden. Bij zijn vertrek uit de haven, waartoe eerst na lang dralen door de autoriteiten toestemming werd gegeven, telde de gezagvoerder de resten van niet minder dan 32 scheepswrakken alleen tus- schen Calshot Castle en den vuurtoren bij Hurst Castle. Zuld-Engeland sterft, zoo be sloot de kapHtein zijn dramatisch relaas, geen wonder zal deze agonie meer kunnen stuiten. Het A.N.P. meldt uit Stockholm De bevolking van Londen haast zich sinds Zondagavond om bij de Duitsche luchtaan vallen met een snelheid, die op een paniek gelijkt, de schuilplaatsen binnen te gaan. Er is geen autobus meer, die tijdens een luchtalarm doorrijdt. De particuliere auto's stoppen terstond en de reizigers van de ondergrondsche treinen krijgen gelegenheid zkh bij aankomst in het volgende station ln veiligheid te brepgen. De branden ln de City hebben aan de be volking van de hoofdstad den ernst van den toestand voor oogen gesteld, te meer daar deze branden een bijna huiveringwekken- den indruk achterlaten. Iedereen, die zich ln Londen op de derde verdieping van een ^oning bevond, zoo schrijft Dagens Nyheter, kon Zondagmorgen den brand in de City Jlen. Huizenhoog stegen de vlammen ten hemel en als spookverschijningen teekenden de kerktorens der stad zich tegen.het firma- pent af. Afgezien van de City werd, naar het blad nog meedeelt, ook een stadsdeel in de buurt van de St. Pauls-kathedraal ge troffen. Een vleugel stond terstond in brand en bij de uitbreiding van het vuur werd ook Cen geheele rij huizen vernietigd. Nergens vindt men concrete gegevens over den omvang van de aangerichte schade. Naar Maandagmorgen bleek, ls de censuur van het ministerie van voorlichting nog nooit zoo scherp geweest als de laatste drie dagen. Uit de berichten der Zweedsche bla den valt dan ook geen steekhoudende ka rakteriseering der volksstemming ln Londen op te maken en alleen uit een artikel van de Times blijkt, dat de Londensche bevolking goed op weg is, het hoofd kwijt te raken. De Times verklaart, dat de bewoners van Londen represailles verlangen en elschen, dat Berlijn voor de ln Londen aangerichte HET TOTAAL BESPAARDE LOON MAG NAAR NEDERLAND WORDEN GEZONDEN Het hoofd van het bureau voor sociale zaken bij den staf van den rijkscommissa ris voor het bezette Nederlandsche gebied maakt bekend: Vaak heerscht er nog twijfel over, tot welk bedrag de ln Duitschland werkzaam zijnde Nederlandsche werknemer, die niet aan de grens woont, overschotten van zijn loon naar huis kan zenden. Op grond van de verordening van den Duitschcn rijksminister voor sociale zaken van 29 Juni 1940 kan thans de Nederlandsche werknemer in Duitsch land het totaal op rijn loon bespaard geld naar Nederland zenden. Deze nieu we regeling betcekent een belangrijk gunstiger positie van den Nederland sehen werknemer, die tot dusver slechts in beperkte mate geld kon over zenden. Voor het overmaken van geldbedragen reiken de Duitsche arbeidsbureaux speciale kaarten uit, welke aan de Nederlanders dadelijk nadat zij in de bedrijven werk zaam zijn gesteld worden overhandigd. Bij het toonen van deze speciale kaart, waarop de werkgever de hoogte van het bereikte nettoloon vermeldt, kan dc betaling van het gespaarde loon bij iedere deviezenbank of bij de Duitsche rijksbank plaats vinden. Het doorsturen van het gespaarde loonbe drag geschiedt door het verrekeningsbureau bij den Nederlandschen rijksconsulent voor sociale aangelegenheden te Arnhem. Voor een ongestoorde overmaking van het ge spaarde loon ls zoodoende zorg gedragen. Bij eventueel rijzende moeilijkheden geven de Duitsche arbeidsbureaux inlichtingen. Zij beschouwen het als een bijzondere plicht de Nederlanders te helpen. schade zal betalen. Ter geruststelling ant woordde het blad daarop, dat militaire doe len ln Duitschland al lang eiken nacht door het Engelsche luchtwapen worden aangeval len en dat men deze aanvallen zoo noodig zou kunnen verscherpen. Dergelijke opera ties dienen echter ook ln de toekomst te berusten op voorzichtige en nauwkeurige plannen, niet op de elschen van het publiek. Het „Hamib. Frcmdenblaitt" zegt o.a.: De Duitsche luchtmacht is thans geko men aan het punt, waar het stadium der gewapende veHkenaiing begint over te gaan in dat van stelselmatige en breede actie begen militaire objecten. In weerwil van de weinig eervolle tactiek, waarvan de tegenstander zich bedient bij zijn vluchten boven Duitschland, heeft de Duitsche weer macht tot dusverre vastgehouden aan het gebruik van een fatsoenlijke oorlogvoering, waarbij men ouden van dagen, vrouwen en kinderen, Ja de geheele burgerbevolking voor de gevolgen van de oorlogsgebeurtenis sen tracht te sparen. De onridderlijke ver klaringen van bekende Engelsche bladen, die pleiten voor een bomaanval op Berlijn, missen daarom lederen zaJkelljken grond en zijn de uiting van het wanhopige verzet van een vijand, die verantwoordelijk ls voor INVOERING WORDT ONVERWIJLD TER HAND GENOMEN. Van offlcieele zijde wordt medegedeeld: Bij beöluit van het hoofd van het bureau voor sociale zaken bij den gieneraall-com- missaris voor financiën en sociale aange legenheden wordt thans onverwijld de in voering van een gezondheidsdienst bij de arbeidsbeurzen ter hand genomen. Deze maatregel was weliswaar bij het departe ment voor sociale zaken reeds lang een onderwerp van beraadslaging, maar men kwam niet verder dan tot theoretische beschouwingen en kon niet besluiten deze aangelegenheid ln een daad om te zetten. Wanneer nu midden in den oorlog deze vooruitgang op sociaal gebied in Nederland plaats heeft, dan ls daarmede opnieuw be wezen, dat het Gioot-Dultsche rijk ook aan den arbeidenden mensch ln het bezette geibled die sociale voordeelen ten goede wil doen komen, welke de arbeider in het Duit sche rijk reeds sinds jaren geniet. Intusschcn moet in Nederland de basis voor een planmatigen opbouw van dezen gezondheidsdienst nog geschapen wor den. Dat zal in dezen vorm geschieden, dat vooreerst werkloozen, die bij de districtsarbeidsbeurzen zich aanmelden, medisch onderzocht worden of en in hoeverre zij voor tewerkstelling nog in aanmerking komen. Eerst na deze eer ste schifting zal het mogelijk zijn zich nader bezig te houden met den gezond heidstoestand van ieder afzonderlijk. In elk geval is dan dc eerste schrede gedaan en lean verwacht worden, dat de gezondheidszorg voor den Neder landschen arbeider binnen zeer korten tijd zoodanig zal zijn uitgebouwd, dat ze in het kader van de geneeskundige zorg van het geheele Nederlandsche volk een wezenlijke rol zal spelen. Het D.N.B. meldt: De Duitsche rijksminister van buitenlandsche zaken von Rib- bentrop en de Italiaansche mi nister van buitenlandsche zaken graaf Ciano hebben den Hon- gaarschen minister van buiten landsche zaken graaf Csaky en den Roemeenschen minister van buitenlandsche zaken Manoiles- ca oitgenoodigd naar Weenen te komen, om aldaar vraagstukken van gemeenschappelijk belang te bespreken. Dc besprekingen der ministers van buitenland sche zaken beginnen morgen. de verlenging van den oorlog en in het nauw gedreven is. Het Hamburger Fremdenblatt acht het van beteeken is, dat Londen, hoewel het op dit oogenbllk een vermenigvuldiging der Duitsche aanvallen verwacht, zich tevens genoopt ziet zijn bezorgden blik te richten op Egypte, het Suez-kanaal, den Soedan en het Oosten van de Middellandsche Zee. ZWITSERLAND VERLANGT VAN ENGELAND EERBIEDIGING DER NEUTRALITEIT. De bondsraad heeft, naar het Zwitsersehe telegraafagentschap meldt, den bondspresi dent opgedragen, den Britschen gezant te Bern er op te wijzen, „dat van de Britsche luchtstrijdkrachten onverwijld de strikte nakoming van het haar door de Britsche regeering gegeven bevel, de neutraliteit van Zwitserland te eerbiedigen, verlangd wordt." (D.N.B.) De bijzondere correspondent van Stefani in Lybië maakt melding van een aanval van een Ibaliaansch torpedovliegtuig op een Britschen kruiser, welke met succes door een torpedo werd geraakt. Het toestel, dat niet heeft kunnen vaststellen of de kruiser Ls gezonken, ls. ondanks het feit, dat het op vele plaatsen was getroffen door het hevige vuur van den kruiser, er toch ln geslaagd op zijn basis terug te keeren. Gemeld wordt, dat de torpedo bij den achtersteven van het schip Insloeg, ter hoogte van de waterlijn. Het schip was on middellijk ln een vuurzuil en witte wolken gehuld en begon vervolgens slagzij te ma ken. terwijl het geheel stil lag. Het torpe do vliegtuig kon niet in de nabijheid blij ven, daar het getroffen was door het lucht afweergeschut van den kruiser. Zijn ben zinereservoirs waren bijna leeg geloopen en het moest zich haasten om rijn basis te bereiken. We naderen historische dagen: 1 Sept. zal het een jaar geleden zijn, dat Duitsch land den veldtocht in Polen begon, terwijl 3 Sept. Engeland en Frankrijk den oorlog verklaarden. Het verloop van zaken, de zeld zaam snelle zege der Duitsche wapenen ligt nog te versch ln het geheugen om te wor den opgerakeld. Overal waar de Duitsche we rmacht in actie kwam, werd een snelle beslissing geforceerd. Polen viel in 18 da gen, toen volgde de expeditie naar Dene marken en Noorwegen, daarop volgden ons land, België en Frankrijk Engeland alleen zet thans den Duitschers nog den voet dwars. De Fransche radio heeft de laatste be slissende week van Augustus nog eens in herinnering gebracht ln volgende uitla tingen: Op 25 Augustus 1939 heeft Hitler zich in een persoonlijken brief tot Daladier gericht, en den Franschen minister-president krachtig het onzinnige van een nieuwen Duitsch-Franschen oorlog voor oogen ge houden. Op denzelfden dag heeft Daladier geantwoord en na zijn brief zijn alle deuren open gebleven om op het laatste oogenbllk tot een accoord te geraken. Op denzelfden 25sten Augustus heeft Londen echter met spitsvondige juridische voorwendsels zijn voornemen bekend gemaakt, den plicht tot hulpverleening tegenover Polen na te ko men. Op 28 Augustus heeft Daladier ver volgens de Fransche pers gekneveld en elke persstem gecensureerd, die nóg voor het behoud van den vrede opkwam. Sindsdien hebben de door Engeland betaalde agenten in Frankrijk de overhand gekregen en heb ben de Fransche staatslieden het geloof aan den vrede verloren. De oorlog was naar hun meening onvermijdelijk geworden. Het voorstel van Mussolini, een Europee- sche conferentie te beleggen, werd als een farce beschouwd en pas na de catastrophe heeft het Fransche volk vernomen hoezeer Mussolini tot 3 Sept. gemeenschappelijk met den Franschen diplomaat de Chambrun er naar gestreefd heeft, Frankrijk van de En gelsche boeien te bevrijden. De door Engeland betaalde Fransche oor logsophitsers, zoo besloot de Fransche ra dio-omroeper, bevinden zich thans in Amerika. De Fransche staatslieden, die aan hen hun oor geleend hebben, zullen eer lang ter verantwoording geroepen worden, omdat zij tegen Frankrijk en vóór de En gelsche belangen gewerkt hebben. Uit Hitler's brief aan Daladier willen wij nog het volgende aanhalen: In den aanvang er van wijst de Führer er op, dat hij eerlijk getracht heeft, alle conflictsstoffen tusschen Frankrijk en Duitschland uit den weg te ruimen. Met de regeling van de kwestie omtrent, het- Saar- gebied waren, naar hij uitdrukkelijk had verzekerd, alle territoriale eischen jegens Frankrijk opgehouden. De vastlegging der Westelijke grenzen van het Rijk leidde tot een steeds stijgende sympathie van het Duitsche voor het Fransche volk. Daarna besprak de Führer de Duitsch- Poolsche spanning. Hij verklaarde, jaar na jaar er naar gestreefd te hebben, tot een herziening van het Verdrag van Versailles welke, naar iedereen inzag, komen moest te geraken. „Ik heb", vervolgde hij. aan de Poolsche regeering een aanbod gedaan, waarvan het Duitsche volk in het eerst is geschrokken. Dat was een slechts éénmaal gedaan aan bod. Door de leugens over de Duitsche agressiviteit in het buitenland nu heeft de Poolsche regeering het Duitsche aanbod van de hand gewezen. Hierdoor aange spoord, is de Poolsche openbare meening begonnen, eischen ten aanzien van Duitsch land te stellen, die men slechts als waan zin kan bestempelen. Wat had Uwe Excel lentie gedaan? Zoudt gij geduld hebben, dat een corridor door Frankrijk bleef be staan, dat een terugkeer van Marseille tot uw rijk verhinderd werd? Ik geloof niet, dat een Duitscher tegen Frankrijk zou strijden, indien uw land voor dergelijke rechten ware opgekomen. Ik ge loof niet, dat een Franschman ter wille daarvan tegen Duitschland te velde zal trekken. Maar het is mij onmogelijk, afstand te doen van de twee millioen Duitschers die in Polen onder Macedonische toe standen zuchten. Danzig en de Corri dor moeten naar Duitschland terug- keeren. Ik zie", ging Hitler's antwoord ver der, „geen mogelijkheid, Polen nog tot redelijkheid te brengen. Onder die om standigheden moet deze kwestie, hoe dan ook. worden opgelost. Mocht het op dien grond tot een oorlog komen, dan verklaar ik u: ik strijd met mijn volk voor het herstel van een onrecht, de anderen voor het behoud daarvan. Ik ben mij ten volle bewust van de zware consequenties van mijn besluit. De zwaarste consequenties zal echter Polen te dragen hebben. De Poolsche staat van heden zou toch in zijn hui- digen vorm onmogelijk hebben kunnen voortbestaan". Die oorlog is gekomen met het be kende gevolg! Dit Nummer bevat TWEE Bladen Binnenland Het Marnix-gedenkraam ln de Pieterskerk te Leiden (Stadsnieuws, le Blad). Reguleering van den kaashandel (2e Blad). Het bioscoopbedrijf in dezen tijd (Binnen land, 2e Blad). Negen kampioenen naar de Leidsche Sintel- baan (Sport, 2e Blad). AMSTERDAMSCHE BEURS Flinke affaire Hooger koerspeil Groote schommelingen Beleggingen prijshoudend Amerikanen meeren- deels hooger. Buitenland De Duitsche luchtmacht blijft Engeland bestoken (le Blad). Belangrijke ontmoeting te Weenen (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN" EERSTE BLAD. EENHEID IN RANG EN KLEEDING VOOR HET GEHEELE LAND. (Speciale berichtgeving). Naar ons ter oore komt verkeeren de plannen om te komen tot uniformiteit in de kleeding van de gemeente politie in een vergevorderd stadium, ook wat de rangen betreft. Reeds is in dien zin een voorstel ge daan waarover begin September de beslissing zal vallen. Een verandering in de uniformen van de rijksveldwacht en marechaus see ligt niet in de bedoeling. Stefani meldt uit Rome: De Giornale d'Italia levert commentaar op het aftreden ran den Egyptdschen pre mier. Hassan Sabri Pasja. Het blad herin nert er aan. dat hij werd beschouwd als vertrouwensman van Londen, die hem op drong ter vervanging van Ali Maher Pasja, wiens politiek van begrip jegens Italië onaangenaam was voor de onderdrukkers van Egypte. Het aftreden van Hassan Sabri Pasja, den dag na de verklaringen, die hij vol gens de Engelsohe pers zou hebben afgelegd over het Engelsch-Egyptische verdrag van bondgenootschap, kan niet onopgemerkt voorbijgaan. Dat beteekent, dat niet de ge heele Egyptische natie de opvatting deelt van den eersten minister. Een belangrijk deel der openbare meening in Egypte staat vijandig tegenover de pro-Engelsche oriën tatie van de Egyptische politiek en gunstig tegenover een oprechte overeenstemming met Italië. Talrijke Egpptenaren weten, dat Italië vriendschappelijke betrekkingen wenscht te behouden met Egypte en even als vele Egyptenaren de Engelschen wil verjagen uit Egypte en het de onafhanke lijkheid wil teruggeven. Engeland behandelt Egypte als veroverd land. het houdt er bezettingstroepen in strijd met. de uitdrukkelijke bepalingen van het bondgenootschaps-verdrag. Egypte was een der zeldzame landen, welks begrooting een actief saldo aanwees. Sedert militaire uitgaven werden opgelegd door de Engel schen. is dat niet meer het geval. De fellahs sterven van honger om hun onderdrukkers wapens te koopen, die dienen tot verdedi ging van het Britsche Rijk. Egypte is een centrum van Engelsche operaties tegen Italië geworden. Het is rechtvaardig, dat Italië Egypte als een bedreiging beschouwt. Italië heeft niet het voornemen tegen Egypte te strij den. maar het heeft den plicht om te strij den tegen de Engelschen, overal waar zij zijn en overal waar dat mogelijk is. Egypte moet dit standpunt begrijpen, zoo besluit de Giornale d'Italia en moet weigeren het Engelsche spel te spelen. De bisschopsconferentie te Fulda, die op 22 Augustus plechtig is gesloten, werd be- heerscht door de opvatting, dat de RH. kerk in Duitschland den Duitschen troepen dank verschuldigd is voor hun zegevieren den opmarsch en de verdediging van het Duitsche vaderland. j De bisschoppen brachten tot uiting, dat zonder het geslaagde afweren van een

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1