WOENSDAG 28 AUGUSTUS 1940
No. 24670
Hoe de Duitsche .luchtmacht
Engeland teistert
Historische dagen tegemoet
gtsfe Jaargang
Groote verliezen toegebracht
Nederlandsche werknemers in
Duitschland
De gezondheidsdienst
bij de arbeidsbeurzen.
De spil en het
Hongaarsch-Roemeensdie
vraagstuk
Aanval op Britschen
kruiser
Bijna één jaar oorlog
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
De gemeente-politie
Italië en Egypte
De Duitsche bisschoppen
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd ?4Jn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertentlcs belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bJJ vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden 2.35
per week 0.18
Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland 0.80 p. 3 maanden)
Hot D.N.B. meldt uit Berlijn:
Van 1 tot 26 Augustus zijn, naar het
D.N.B. van bevoegde zijde verneemt, bij
luchtgevechten, door afweergeschut of
op den grond, in totaal 1055 Engelsche
vliegtuigen vernietigd.
In dezelfde periode zijn ook 98 Engel
sche versperringsballons vernietigd. De
Duitsche verliezen aan vliegtuigen in dit
tijdvak bedroegen 271.
Zelfs van Engelsche zijde bereidt men de
bevolking voor op fellere aanvallen.
Reuter meldt b.v. uit Londen:
Zeer waarschijnlijk zal de luchtslag boven
Engeland steeds grootere afmetingen aan
nemen. De luchtvaartcorrespondent van
Reuter verneemt ln bevoegde kringen te
Londen, dat Görlng alles ln het werk stelt
om zijn vliegers voor nachtvluchten op te
lelden. Overeenkomstig de verbetering ln de
organisatie zullen de aanvallen op Engeland
ln hevigheid toenemen. Men moet er op
voorbereid zijn, dat het aantal en het ge
weld der nachtelijke aanvallen zullen stij
gen. Het eerste doel ls ongetwijfeld de Royal
Air Force te vernietigen. Tot dusver hebben
de aanvallen zich hoofdzakelijk gericht op
vliegvelden, vliegtuigfabrieken en wapen
industrieën.
De Dally Mali schrijft, dat dc luchtaan
val tijdens het weekeinde bewezen heeft dat
er bij nachtelijk alarm verwarring ontstaat.
Duizenden menschen, die uit schouwburgen
en bioscopen naar huls wilden rijden, wer
den Zaterdag even voor middernacht door
het luchtalarm verrast. Toen het alarm af-
grloopen was, moesten zij constateeren, dat
de ondergrondsche spoorweg reeds gesloten
was. De hotels ln het Westend werden als
het ware belegerd, zonder dat voor allen
pjaats was. Nog ln de vroege ochtenduren
was de straat vol menschen.
Naar het blad voorts meldt, heeft een stad
ln Zuld-Wales gisteren sedert Juni voor de
honderdste maal luchtalarm gehad. De
menschen hebben gisteren acht tot tien uur
ln den kelder doorgebracht. (D.N.B.).
Volgens berichten ln de Portugeesche pers,
aldus het D.N.B. uit Lissabon, vertelt de be
manning van het s.s. Magelhaes, dat zoo-
Juist teruggekeerd ls, dat de haven van
Southampton een puinhoop is. Het schip,
dat sedert twee Jaar vracht vervoerde tus-
Echen Portugal en Zuld-Engeland, wachtte
ruim twee weken In Southampton tevergeefs
op lading. Het verliet de haven terstond na
het bekend worden van de Duitsche blok
kade-verklaring. De gezagvoerder deelde
mede, dat de haven volkomen dood is en dat
ln twee weken slechts één schip met in-
dustrleele producten uit Southampton was
vertrokken.
De meeste havenloodsen zijn door Duit
sche bommen vernield of beschadigd, het
Empresshavendok ls door een gezonken En-
gelsch tankschip volkomen versperd en
groote bomtrechters gapen ln de kaden. Het
drie jaar geleden gebouwde, ontzaglijke dure
King George V-dok, dat het eenige was ln
Engeland, waarin reuzenschepen als de
Queen Mary konden worden opgenomen, is
door een treffer ln de sluisdeur bulten func
tie gesteld, terwijl in het Prince of Wales-
dok een hulpkrulser van de P. en O. lijn met
zware beschadigingen ligt, die tijdens de
reparatie opnieuw door een treffer aan het
achterschip beschadigd is. De verbindingen
met het achterland functionneeren nog
slechts etappegewljs, daar steeds weer de
spoorwegen door Duitsche bomaanvallen ge
stagneerd werden. Bij zijn vertrek uit de
haven, waartoe eerst na lang dralen door de
autoriteiten toestemming werd gegeven,
telde de gezagvoerder de resten van niet
minder dan 32 scheepswrakken alleen tus-
schen Calshot Castle en den vuurtoren bij
Hurst Castle. Zuld-Engeland sterft, zoo be
sloot de kapHtein zijn dramatisch relaas,
geen wonder zal deze agonie meer kunnen
stuiten.
Het A.N.P. meldt uit Stockholm
De bevolking van Londen haast zich sinds
Zondagavond om bij de Duitsche luchtaan
vallen met een snelheid, die op een paniek
gelijkt, de schuilplaatsen binnen te gaan.
Er is geen autobus meer, die tijdens een
luchtalarm doorrijdt. De particuliere auto's
stoppen terstond en de reizigers van de
ondergrondsche treinen krijgen gelegenheid
zkh bij aankomst in het volgende station ln
veiligheid te brepgen.
De branden ln de City hebben aan de be
volking van de hoofdstad den ernst van den
toestand voor oogen gesteld, te meer daar
deze branden een bijna huiveringwekken-
den indruk achterlaten. Iedereen, die zich
ln Londen op de derde verdieping van een
^oning bevond, zoo schrijft Dagens Nyheter,
kon Zondagmorgen den brand in de City
Jlen. Huizenhoog stegen de vlammen ten
hemel en als spookverschijningen teekenden
de kerktorens der stad zich tegen.het firma-
pent af. Afgezien van de City werd, naar
het blad nog meedeelt, ook een stadsdeel in
de buurt van de St. Pauls-kathedraal ge
troffen. Een vleugel stond terstond in brand
en bij de uitbreiding van het vuur werd ook
Cen geheele rij huizen vernietigd.
Nergens vindt men concrete gegevens
over den omvang van de aangerichte schade.
Naar Maandagmorgen bleek, ls de censuur
van het ministerie van voorlichting nog
nooit zoo scherp geweest als de laatste drie
dagen. Uit de berichten der Zweedsche bla
den valt dan ook geen steekhoudende ka
rakteriseering der volksstemming ln Londen
op te maken en alleen uit een artikel van de
Times blijkt, dat de Londensche bevolking
goed op weg is, het hoofd kwijt te raken.
De Times verklaart, dat de bewoners van
Londen represailles verlangen en elschen,
dat Berlijn voor de ln Londen aangerichte
HET TOTAAL BESPAARDE LOON MAG
NAAR NEDERLAND WORDEN GEZONDEN
Het hoofd van het bureau voor sociale
zaken bij den staf van den rijkscommissa
ris voor het bezette Nederlandsche gebied
maakt bekend:
Vaak heerscht er nog twijfel over, tot
welk bedrag de ln Duitschland werkzaam
zijnde Nederlandsche werknemer, die niet
aan de grens woont, overschotten van zijn
loon naar huis kan zenden.
Op grond van de verordening van den
Duitschcn rijksminister voor sociale
zaken van 29 Juni 1940 kan thans de
Nederlandsche werknemer in Duitsch
land het totaal op rijn loon bespaard
geld naar Nederland zenden. Deze nieu
we regeling betcekent een belangrijk
gunstiger positie van den Nederland
sehen werknemer, die tot dusver
slechts in beperkte mate geld kon over
zenden.
Voor het overmaken van geldbedragen
reiken de Duitsche arbeidsbureaux speciale
kaarten uit, welke aan de Nederlanders
dadelijk nadat zij in de bedrijven werk
zaam zijn gesteld worden overhandigd. Bij
het toonen van deze speciale kaart, waarop
de werkgever de hoogte van het bereikte
nettoloon vermeldt, kan dc betaling van
het gespaarde loon bij iedere deviezenbank
of bij de Duitsche rijksbank plaats vinden.
Het doorsturen van het gespaarde loonbe
drag geschiedt door het verrekeningsbureau
bij den Nederlandschen rijksconsulent voor
sociale aangelegenheden te Arnhem. Voor
een ongestoorde overmaking van het ge
spaarde loon ls zoodoende zorg gedragen.
Bij eventueel rijzende moeilijkheden geven
de Duitsche arbeidsbureaux inlichtingen.
Zij beschouwen het als een bijzondere
plicht de Nederlanders te helpen.
schade zal betalen. Ter geruststelling ant
woordde het blad daarop, dat militaire doe
len ln Duitschland al lang eiken nacht door
het Engelsche luchtwapen worden aangeval
len en dat men deze aanvallen zoo noodig
zou kunnen verscherpen. Dergelijke opera
ties dienen echter ook ln de toekomst te
berusten op voorzichtige en nauwkeurige
plannen, niet op de elschen van het publiek.
Het „Hamib. Frcmdenblaitt" zegt o.a.:
De Duitsche luchtmacht is thans geko
men aan het punt, waar het stadium der
gewapende veHkenaiing begint over te gaan
in dat van stelselmatige en breede actie
begen militaire objecten. In weerwil van
de weinig eervolle tactiek, waarvan de
tegenstander zich bedient bij zijn vluchten
boven Duitschland, heeft de Duitsche weer
macht tot dusverre vastgehouden aan het
gebruik van een fatsoenlijke oorlogvoering,
waarbij men ouden van dagen, vrouwen en
kinderen, Ja de geheele burgerbevolking
voor de gevolgen van de oorlogsgebeurtenis
sen tracht te sparen. De onridderlijke ver
klaringen van bekende Engelsche bladen,
die pleiten voor een bomaanval op Berlijn,
missen daarom lederen zaJkelljken grond en
zijn de uiting van het wanhopige verzet
van een vijand, die verantwoordelijk ls voor
INVOERING WORDT ONVERWIJLD
TER HAND GENOMEN.
Van offlcieele zijde wordt medegedeeld:
Bij beöluit van het hoofd van het bureau
voor sociale zaken bij den gieneraall-com-
missaris voor financiën en sociale aange
legenheden wordt thans onverwijld de in
voering van een gezondheidsdienst bij de
arbeidsbeurzen ter hand genomen. Deze
maatregel was weliswaar bij het departe
ment voor sociale zaken reeds lang een
onderwerp van beraadslaging, maar men
kwam niet verder dan tot theoretische
beschouwingen en kon niet besluiten deze
aangelegenheid ln een daad om te zetten.
Wanneer nu midden in den oorlog deze
vooruitgang op sociaal gebied in Nederland
plaats heeft, dan ls daarmede opnieuw be
wezen, dat het Gioot-Dultsche rijk ook
aan den arbeidenden mensch ln het bezette
geibled die sociale voordeelen ten goede wil
doen komen, welke de arbeider in het Duit
sche rijk reeds sinds jaren geniet.
Intusschcn moet in Nederland de basis
voor een planmatigen opbouw van dezen
gezondheidsdienst nog geschapen wor
den. Dat zal in dezen vorm geschieden,
dat vooreerst werkloozen, die bij de
districtsarbeidsbeurzen zich aanmelden,
medisch onderzocht worden of en in
hoeverre zij voor tewerkstelling nog in
aanmerking komen. Eerst na deze eer
ste schifting zal het mogelijk zijn zich
nader bezig te houden met den gezond
heidstoestand van ieder afzonderlijk.
In elk geval is dan dc eerste schrede
gedaan en lean verwacht worden, dat
de gezondheidszorg voor den Neder
landschen arbeider binnen zeer korten
tijd zoodanig zal zijn uitgebouwd, dat
ze in het kader van de geneeskundige
zorg van het geheele Nederlandsche
volk een wezenlijke rol zal spelen.
Het D.N.B. meldt:
De Duitsche rijksminister van
buitenlandsche zaken von Rib-
bentrop en de Italiaansche mi
nister van buitenlandsche zaken
graaf Ciano hebben den Hon-
gaarschen minister van buiten
landsche zaken graaf Csaky en
den Roemeenschen minister van
buitenlandsche zaken Manoiles-
ca oitgenoodigd naar Weenen te
komen, om aldaar vraagstukken
van gemeenschappelijk belang
te bespreken. Dc besprekingen
der ministers van buitenland
sche zaken beginnen morgen.
de verlenging van den oorlog en in het
nauw gedreven is.
Het Hamburger Fremdenblatt acht het
van beteeken is, dat Londen, hoewel het op
dit oogenbllk een vermenigvuldiging der
Duitsche aanvallen verwacht, zich tevens
genoopt ziet zijn bezorgden blik te richten
op Egypte, het Suez-kanaal, den Soedan en
het Oosten van de Middellandsche Zee.
ZWITSERLAND VERLANGT VAN
ENGELAND EERBIEDIGING DER
NEUTRALITEIT.
De bondsraad heeft, naar het Zwitsersehe
telegraafagentschap meldt, den bondspresi
dent opgedragen, den Britschen gezant te
Bern er op te wijzen, „dat van de Britsche
luchtstrijdkrachten onverwijld de strikte
nakoming van het haar door de Britsche
regeering gegeven bevel, de neutraliteit
van Zwitserland te eerbiedigen, verlangd
wordt." (D.N.B.)
De bijzondere correspondent van Stefani
in Lybië maakt melding van een aanval
van een Ibaliaansch torpedovliegtuig op
een Britschen kruiser, welke met succes
door een torpedo werd geraakt. Het toestel,
dat niet heeft kunnen vaststellen of de
kruiser Ls gezonken, ls. ondanks het feit,
dat het op vele plaatsen was getroffen
door het hevige vuur van den kruiser, er
toch ln geslaagd op zijn basis terug te
keeren.
Gemeld wordt, dat de torpedo bij den
achtersteven van het schip Insloeg, ter
hoogte van de waterlijn. Het schip was on
middellijk ln een vuurzuil en witte wolken
gehuld en begon vervolgens slagzij te ma
ken. terwijl het geheel stil lag. Het torpe
do vliegtuig kon niet in de nabijheid blij
ven, daar het getroffen was door het lucht
afweergeschut van den kruiser. Zijn ben
zinereservoirs waren bijna leeg geloopen
en het moest zich haasten om rijn basis te
bereiken.
We naderen historische dagen: 1 Sept.
zal het een jaar geleden zijn, dat Duitsch
land den veldtocht in Polen begon, terwijl
3 Sept. Engeland en Frankrijk den oorlog
verklaarden. Het verloop van zaken, de zeld
zaam snelle zege der Duitsche wapenen ligt
nog te versch ln het geheugen om te wor
den opgerakeld. Overal waar de Duitsche
we rmacht in actie kwam, werd een snelle
beslissing geforceerd. Polen viel in 18 da
gen, toen volgde de expeditie naar Dene
marken en Noorwegen, daarop volgden ons
land, België en Frankrijk
Engeland alleen zet thans den Duitschers
nog den voet dwars.
De Fransche radio heeft de laatste be
slissende week van Augustus nog eens in
herinnering gebracht ln volgende uitla
tingen:
Op 25 Augustus 1939 heeft Hitler zich in
een persoonlijken brief tot Daladier gericht,
en den Franschen minister-president
krachtig het onzinnige van een nieuwen
Duitsch-Franschen oorlog voor oogen ge
houden. Op denzelfden dag heeft Daladier
geantwoord en na zijn brief zijn alle deuren
open gebleven om op het laatste oogenbllk
tot een accoord te geraken. Op denzelfden
25sten Augustus heeft Londen echter met
spitsvondige juridische voorwendsels zijn
voornemen bekend gemaakt, den plicht tot
hulpverleening tegenover Polen na te ko
men. Op 28 Augustus heeft Daladier ver
volgens de Fransche pers gekneveld en elke
persstem gecensureerd, die nóg voor het
behoud van den vrede opkwam. Sindsdien
hebben de door Engeland betaalde agenten
in Frankrijk de overhand gekregen en heb
ben de Fransche staatslieden het geloof aan
den vrede verloren. De oorlog was naar hun
meening onvermijdelijk geworden.
Het voorstel van Mussolini, een Europee-
sche conferentie te beleggen, werd als een
farce beschouwd en pas na de catastrophe
heeft het Fransche volk vernomen hoezeer
Mussolini tot 3 Sept. gemeenschappelijk met
den Franschen diplomaat de Chambrun er
naar gestreefd heeft, Frankrijk van de En
gelsche boeien te bevrijden.
De door Engeland betaalde Fransche oor
logsophitsers, zoo besloot de Fransche ra
dio-omroeper, bevinden zich thans in
Amerika. De Fransche staatslieden, die aan
hen hun oor geleend hebben, zullen eer
lang ter verantwoording geroepen worden,
omdat zij tegen Frankrijk en vóór de En
gelsche belangen gewerkt hebben.
Uit Hitler's brief aan Daladier willen wij
nog het volgende aanhalen:
In den aanvang er van wijst de Führer
er op, dat hij eerlijk getracht heeft, alle
conflictsstoffen tusschen Frankrijk en
Duitschland uit den weg te ruimen. Met de
regeling van de kwestie omtrent, het- Saar-
gebied waren, naar hij uitdrukkelijk had
verzekerd, alle territoriale eischen jegens
Frankrijk opgehouden. De vastlegging der
Westelijke grenzen van het Rijk leidde tot
een steeds stijgende sympathie van het
Duitsche voor het Fransche volk.
Daarna besprak de Führer de Duitsch-
Poolsche spanning. Hij verklaarde, jaar na
jaar er naar gestreefd te hebben, tot een
herziening van het Verdrag van Versailles
welke, naar iedereen inzag, komen moest
te geraken.
„Ik heb", vervolgde hij. aan de Poolsche
regeering een aanbod gedaan, waarvan het
Duitsche volk in het eerst is geschrokken.
Dat was een slechts éénmaal gedaan aan
bod. Door de leugens over de Duitsche
agressiviteit in het buitenland nu heeft de
Poolsche regeering het Duitsche aanbod
van de hand gewezen. Hierdoor aange
spoord, is de Poolsche openbare meening
begonnen, eischen ten aanzien van Duitsch
land te stellen, die men slechts als waan
zin kan bestempelen. Wat had Uwe Excel
lentie gedaan? Zoudt gij geduld hebben,
dat een corridor door Frankrijk bleef be
staan, dat een terugkeer van Marseille tot
uw rijk verhinderd werd?
Ik geloof niet, dat een Duitscher tegen
Frankrijk zou strijden, indien uw land voor
dergelijke rechten ware opgekomen. Ik ge
loof niet, dat een Franschman ter wille
daarvan tegen Duitschland te velde zal
trekken.
Maar het is mij onmogelijk, afstand
te doen van de twee millioen Duitschers
die in Polen onder Macedonische toe
standen zuchten. Danzig en de Corri
dor moeten naar Duitschland terug-
keeren.
Ik zie", ging Hitler's antwoord ver
der, „geen mogelijkheid, Polen nog tot
redelijkheid te brengen. Onder die om
standigheden moet deze kwestie, hoe
dan ook. worden opgelost. Mocht het
op dien grond tot een oorlog komen,
dan verklaar ik u: ik strijd met mijn
volk voor het herstel van een onrecht,
de anderen voor het behoud daarvan.
Ik ben mij ten volle bewust van de
zware consequenties van mijn besluit.
De zwaarste consequenties zal echter
Polen te dragen hebben. De Poolsche
staat van heden zou toch in zijn hui-
digen vorm onmogelijk hebben kunnen
voortbestaan".
Die oorlog is gekomen met het be
kende gevolg!
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Het Marnix-gedenkraam ln de Pieterskerk
te Leiden (Stadsnieuws, le Blad).
Reguleering van den kaashandel (2e Blad).
Het bioscoopbedrijf in dezen tijd (Binnen
land, 2e Blad).
Negen kampioenen naar de Leidsche Sintel-
baan (Sport, 2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS
Flinke affaire Hooger koerspeil
Groote schommelingen Beleggingen
prijshoudend Amerikanen meeren-
deels hooger.
Buitenland
De Duitsche luchtmacht blijft Engeland
bestoken (le Blad).
Belangrijke ontmoeting te Weenen (le
Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
EENHEID IN RANG EN KLEEDING VOOR
HET GEHEELE LAND.
(Speciale berichtgeving).
Naar ons ter oore komt verkeeren de
plannen om te komen tot uniformiteit
in de kleeding van de gemeente politie
in een vergevorderd stadium, ook wat
de rangen betreft.
Reeds is in dien zin een voorstel ge
daan waarover begin September de
beslissing zal vallen.
Een verandering in de uniformen
van de rijksveldwacht en marechaus
see ligt niet in de bedoeling.
Stefani meldt uit Rome:
De Giornale d'Italia levert commentaar
op het aftreden ran den Egyptdschen pre
mier. Hassan Sabri Pasja. Het blad herin
nert er aan. dat hij werd beschouwd als
vertrouwensman van Londen, die hem op
drong ter vervanging van Ali Maher Pasja,
wiens politiek van begrip jegens Italië
onaangenaam was voor de onderdrukkers
van Egypte.
Het aftreden van Hassan Sabri Pasja,
den dag na de verklaringen, die hij vol
gens de Engelsohe pers zou hebben afgelegd
over het Engelsch-Egyptische verdrag van
bondgenootschap, kan niet onopgemerkt
voorbijgaan. Dat beteekent, dat niet de ge
heele Egyptische natie de opvatting deelt
van den eersten minister. Een belangrijk
deel der openbare meening in Egypte staat
vijandig tegenover de pro-Engelsche oriën
tatie van de Egyptische politiek en gunstig
tegenover een oprechte overeenstemming
met Italië. Talrijke Egpptenaren weten, dat
Italië vriendschappelijke betrekkingen
wenscht te behouden met Egypte en even
als vele Egyptenaren de Engelschen wil
verjagen uit Egypte en het de onafhanke
lijkheid wil teruggeven.
Engeland behandelt Egypte als veroverd
land. het houdt er bezettingstroepen in
strijd met. de uitdrukkelijke bepalingen van
het bondgenootschaps-verdrag. Egypte was
een der zeldzame landen, welks begrooting
een actief saldo aanwees. Sedert militaire
uitgaven werden opgelegd door de Engel
schen. is dat niet meer het geval. De fellahs
sterven van honger om hun onderdrukkers
wapens te koopen, die dienen tot verdedi
ging van het Britsche Rijk. Egypte is een
centrum van Engelsche operaties tegen
Italië geworden.
Het is rechtvaardig, dat Italië Egypte
als een bedreiging beschouwt. Italië heeft
niet het voornemen tegen Egypte te strij
den. maar het heeft den plicht om te strij
den tegen de Engelschen, overal waar zij
zijn en overal waar dat mogelijk is. Egypte
moet dit standpunt begrijpen, zoo besluit
de Giornale d'Italia en moet weigeren het
Engelsche spel te spelen.
De bisschopsconferentie te Fulda, die op
22 Augustus plechtig is gesloten, werd be-
heerscht door de opvatting, dat de RH.
kerk in Duitschland den Duitschen troepen
dank verschuldigd is voor hun zegevieren
den opmarsch en de verdediging van het
Duitsche vaderland.
j De bisschoppen brachten tot uiting, dat
zonder het geslaagde afweren van een