Engeland blijft onder Duitschen druk MAANDAG 19 AUGUSTUS 1940 No. 24662 Tegen Engeland volledige blokkade afgekondigd gfsie Jaargang Duitsche successen voortgezet Uit Frankrijk Ontslagaanvrage van mr. J. linthorst Homan De bedevaar! naar den IJser Uit Zuid-Oost-Europa EERSTE BLAD Feiten van den dag De torpedeering der „Helle" LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES 30 ets. por regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor allo andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentle3 belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van brlovon moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn: per 3 maandenƒ2.35 per weekƒ0.18 Franco per post 2.35 per 3 maanden portokosten (voor binnenland 0-8P per 3 mnd.) Het opperbevel van de Duitsche weer macht deelde gisteren mede: Een duikboot meldt het tot zinken bren gen van 32.300 ton aan vijandelijke koop- vaardljscheepsrulmte. De luchtmacht heeft gisteren en vooral ln den nacht van 17 op 18 Augustus haar verkennlngs- en aanvalsvluchten tegen Engeland voortgezet. In een uitgestrekt ge bied van Zuid- en Mldden-Engeland zijn met succes vliegvelden, luchtdoel- en zoek- lichtstclllngen, de motorenfabrleken te Fll- ton, vliegtuigfabrieken bij Birmingham, fa- brlekslnstallatles in Reading' en de haven werken van Swansea, Avonmouth en Bour nemouth gebombardeerd. Het leggen van mijnen in Engelsche havens Is voortgezet. In denzelfden nacht zijn Engelsche vlieg tuigen West- en Midden Duitschland en België binnengevlogen. In verscheidene plaatsen, o.a. Dortmund, zijn woonwijken getroffen en een aantal burgers gedood of gewond. Ook een luchtaanval op de bin nenstad van Brussel heeft slachtoffers on der de burgerbevolking gemaakt. Hier zijn vier menschen gedood en 22 gewond, onder wie vrouwen en kinderen. Een Britsch vliegtuig is door Duitsche lichtjagers neer geschoten, vier vliegtuigen zijn ln ,den nacht van 17 op 18 Augustus door Duitscli af weergeschut neergehaald. Een Dultsch vliegtuig wordt vermist. Het aantal vijan delijke vliegtuigen, dat op 16 Augustus verloren is gegaan, is van 89 tot 92 ge stegen. Later ls dit nog aangevuld met volgend bericht: In het kader van de gewapende verken ning ln het gebied rondom Londen en ln het graafschap Hampshire hebben de Duit sche vliegtuigformaties weder groote suc cessen behaald. De Duitsche gevechtsvlie gers ondernamen doeltreffende aanvallen op strategisch belangrijke objecten, met name verschillende vliegvelden ln de on middellijke nabijheid van Londen; talrijke vliegtuigen werden op den grond vernield. De Duitsche Jagers en verniellngstoestel- len hebben tijdens de luchtgevechten, die zich hierbij ontwikkelden, aan de Royal Air Force opnieuw gevoelige slagen toege bracht. Een groot aantal vliegtuigen werd ln de lucht neergeschoten. Tot op dit oogenblik bedraagt het aantal van de heden vernielde vijan delijke machines 138, daarvan werden er 23 op den grond vernietigd. Bij deze acties heeft vooral het ver- nielingseskadcr Horst Wessel onder aanvoering van zijn commodore, luite nant-kolonel Hnth, zich in het bijzon der onderscheiden. Dit eskader heeft vandaag 51 vliegtuigen neergehaald. Tot dusverre zijn 34 eigen toestellen niet teruggekeerd. Het DN.B. geeft nog volgende aanvul lende berichten: De Engelsche oorlogshaven Portsmouth was o.a. het middelpunt van hevige lucht gevechten. Krachtige Britsche afdeelingen trachtten te verhinderen, dat de Duitsche eskaders hun doelen bereikten, doch te vergeefs. Zwermen Messerschmitt-jacht vliegtuigen braken door de versperringen heen en schoten een aanzienlijk aantal Britsche jachtvliegtuigen neer. Door de bressen, die hierdoor ontstonden, drongen de Duitsche bommenwerpers binnen en vie len daarop stelselmatig hun doelwitten aan, waarbij zij verschelden vliegvelden met hun bommen vernielden. De bewoners van enkele voorsteden ten Zuiden van Londen, o.a. Croydon en Sut ton, waren wederom getuige van de Duit sche bomaanvallen. In golven achter el kaar kwamen de bommenwerpers aanstor- mei. Talrijke bommen werden geworpen op Kenley en Bigglnhlll. De begeleidende Duit sche jagers vielen de Engelsche jacht.toe- stellen energiek aan, met het gevolg, dat hier twaalf Britsche toestellen omlaag- stortten. Op een vliegveld werden acht en op een ander dertien Engelsche vliegtuigen, die voor de hangars en aan den rand van het veld stonden, door goedgemikte bom men vernield. Bij een aanval op een ballonversperring werden niet minder dan zeven ballons ver nield. De overige ballons werden ijlings in veiligheid gebracht. De Duitsche eskaders liepen slechts geringe verliezen op, aange zien, naar men verwacht, slechts zeven vliegtuigen, die aan dezen aanval deel na men, niet op hun bases zullen terugkeeren Een van een vlucht boven het vijande lijke gebied teruggekeerd eskader Duitsche bommenwerpers meldde: „Opdracht met goed gevolg uitgevoerd. Croydon brandt weer. Te Maidstone zijn hangars ingestort. Op beide vliegvelden stonden op den grond vliegtuigen, welke vernield werden. Vijandelijke jachtafweer was krachtig. Het vuur van het luchtdoel geschut was slecht gericht. Begeleidende Jagers hebben verscheidene vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Van ons eskader ontbreken nog drie machines. Duitsche reddingsvllegtulgen hebben Za terdagmorgen oi de Noordzee vijf Engelsche vliegers, die ln ultgeputten toestand ver keerden, aan boord genomen en naar Am sterdam gebracht. ENGELSCHE BOMMEN OP DUITSCH SOLDATENKERKHOF. De Royal Air Force heeft ln den nacht van 15 op 16 Augustus, naar thans te Berüljn bekend wordt, ook het keridhof te Neuss a. d. Rijn, de rustplaats van gevallen soldaten, tot voorwerp van een luchtaanval gemaakt. Een bom werd ln de buurt van het gedenk- teeken geworpen. Slechts door een aanplan ting van boomen werd verhinderd, dat schade werd aangericht. Deze nieuwe daad van Engelsche vliegers heeft onder de bevolking de grootste ver ontwaardiging en a/fschuw verwekt. Het kerkhof met zijn gelijkmatige witte krui sen is uit de lucht als zoodanig te herken nen. Hieruit moet worden geconcludeerd, zoo stelt men van Duitsche zijde vast, dat de bommen ook hier opzettelijk werden uit geworpen. (DN.B.) ENGELSCHE BOMMEN OP TUINHUIS VAN GOETHE TE WEIMAR. Het DNJ3. meldde voorts uit Berlijn: Vrijdagnacht hebben Engelsche vliegers behalve op vele andere plaaitsen ln Thü- rlngen, ook een aanval gedaan op Welmar, de hoofdstad van den gouw. Hier probeer den zij niet alleen bommen te werpen op de duidelijk kenbare afdeeling van het Roode Kruis, doch bombardeerden zij ook het wereldberoemde tuinhuis van Goethe in het park. De bommen sloegen in een kring van twintig tot dertig meter rondom het huis in. Ook tijdbommen werden in groot aantal gevonden. Ais door een wonder is het gebouw voor groote schade behoed ge bleven. Daar het terrein in het helle maanlicht duidelijk te onderschelden viel en het tuin huis duidelijk herkend kon worden, ls het niet twijfelachtig, zoo wordt van Duitsche zijde vastgesteld, dat het hier een bewuste poging gold het wereldberoemde gedenk- teeken van Duitsche cultuur te vernielen. De buitenlandsche pers heeft er steeds weer cup gewezen hoe de Duitsche troepen bij hun opmarsch ln het Westen zich vaak strate gische moeilijkheden getroost hebben om bouwwerken, die van artistieke en cultureele waarde zijn te sparen. De Britsche vliegers schrikken er blijkibaar uit zuivere verniel zucht niet voor terug een Dultsch nationaal heiligdom aan te vallen. Engeland heeft daarmede, naar van Diutsche zijde ten slotte verklaard wordt, den „oorlog voor de beschaving" opnieuw in het ware licht geplaatst. BETOOGINGEN TE VICHY EN TOULOUSE. Zaterdagmiddag zijn, aldus het D.N.B. uit Genève, te Vlchy demonstraties ontstaan van aanhangers van de beweging Dorlot tegen Joden en vrijmetselaars. De betoo- gers trokiken naar het op dit tijdstip van den dag zeer drukke plantsoen tusschen het Casino en het groote café. Een door hen meegenomen buste van den oprichter der vrijmetselaarsloge te Vichy werd onder kreten „weg met de Joden en vrijmetse laars. weg met Engeland" aan een boom opgehangen. Ook in Toulouse zijn dergelijke betoogin gen gehouden, welke vooral gericht waren tegen Sarraut den vroegeren minister van blnnenlandsche zaken en zijn broer, eige naar van het groote provinciale dagblad Dépeche de Toulouse. DE WEDEROPBOUW. Plctri, de Fransche minister van verkeer, heeft volgens berichten uit Vichy een rond reis door het nlet-bezette gebied gemaakt om het herstel der verkeersmiddelen te be- studeeren. In dit deel van Frankrijk zullen 700 tot 800 groote bruggen gebouwd moeten worden, alsmede 6000 kleinere kunstwer ken Het Rhoneda! is bijzonder zwaar getrof fen. In de departementen Drome, Isère en Rhóne zijn volgens deze berichten 50 gToote bruggen opgeblazen. Waarschijnlijk zullen 200.000 arbeiders bij den herbouw, waar mede onverwijld een begin zal worden ge maakt, te werk gesteld worden. De zeeoorlog in het gebied om Engeland is in vollen omvang ontbrand. Het geheele gebied is met mijnen versperd, de vliegtuigen vallen elk schip aan. Elk neutraal schip, dat in de toekomst in dit gebied vaart, stelt zich dus bloot aan het gevaar, vernietigd te worden. Met deze woorden, vervat in een uitvoerig communiqué (men zie het 3e Blad) heeft de Duitsche regcering de totale blokkade van Engeland afgekondigd. De rijksregeering, aldus het communiqué, wijst in de toekomst zonder eenige uit zondering de verantwoording voor eenige schade, die schepen van welken aard ook of personen in deze gebieden zouden oploopcn, van de hand. Door hun scheepvaart volkomen van de Britsche eilanden verwijderd tc houden, zullen de neutrale landen ook van hun kant de beste bijdrage leveren ter vermijding van complicaties en voor een snel einde van dezen oorlog. In aansluiting hierop wordt, naar het D.N.B. meldt, van bevoegde zijde medege deeld, dat het Duitsche luchtwapen in den grootsten omvang in de wateren van de Britsche eilanden mijnen gelegd heeft. Werd dit uitwerpen van mijnen tot dusver hoofd zakelijk beperkt tot Engelsche havens en ri viermondingen, thans worden ook de groote toevoerwegen van open zee uit, stelselmatig met mijnen versperd. Het St. Georgekanaal, het Noordkanaal en de Iersche Zee zelf zijn reeds tot een zeer gevaarlijk zeegebied ge maakt. waardor het aandoen van de Brit sche havens buitengewoon bemoeilijkt wordt. Mackay Radio te Washington meldt, dat het Zweedsche s.s. „Hedrum" (2325 b.r.t.) aan de Iersche kust is getorpedeerd. Het station meldt verder, dat het Britsche vrachtschip „Clan McPhee" (6628 b.r.t.) ten Westen van Ierland is getorpedeerd. Het New Yorksche Bureau voor de Scheep vaart meldt, dat de Grieksche vrachtsche pen „Thetis" (4111 b.r.t.) en „Naftills" (3531 b.r.t.) getorpedeerd en tot zinken gebracht zijn. Bij het eiland Man, aldus het D.N.B., zijn drie groote schepen op mijnen geloopen. Twee daarvan zijn gezonken. Het derde drijft met zware slagzij rond. De „Völkischer Beobachter" schrijft o.m.: De Duitsche nota bevat in verband met de ontwikkeling van den oorlog, die een on verbiddelijke eindstrijd is geworden, een laatste waarschuwing tegen het varen in Britsche wateren, welke thans aan een to tale blokkade onderworpen zijn. Engeland blokkeert ook niet-oorlogvoerende larrtien en dringt hun een vernederende handels controle op. Daarom moet snel een einde worden gemaakt aan de Britsche zeerooverij De strijd van Duitschlandis daarom een bevrijdingsoorlog voor geheel Europa. Het ls voor de neutrale staten raadzaam, de ge varen te ontwijken, waarvan de gevolgen voor henzelf niet te overzien zijn. De „Lokal Anzeiger" constateert, dat En geland de ontwikkeling van den oorlog ter zee, vooral die van den handelsoorlog, be paald heeft. Als Duitschland nu de zeeën om Engeland tot oorlogsgebied verklaart, dan ls dat het gevolg van het Britsche op treden. De Duitsche nota aan de neutrale landen ls een waarschuwing, die niet over het hoofd moet worden gezien. Zij brengt officieel ter kennis van de regeeringen, hóe de zaken met Engeland staan. Zij wijst er op, dat het practisch niet meer mogelijk is. den handel met de Britsche eilanden te handhaven, zonder tegelijkertijd leven en eigendom lichtvaardig op het spel te zetten. De vaart op Engeland ls een vaart naar den dood geworden. De ,3örsenzeltung" verklaart, dat de oor log tegen Engeland thans ter zee absoluut is geworden en dat de wereld gewaarschuwd is. Nu Engeland ook bulten de eigen machts sfeer geen middel tegen Duitschland, al was het nog zoo verwerpelijk, heeft geschuwd, bedient Duitschland zich thans van den strijdvorm. die de juiste is om Engeland van de buitenwereld af te snijden. De re geeringen der niet-oorlogvoerende landen staan thans voor de keus, of zij met haar schepen Engeland al dan niet willen blijven helpen. Schepen, die naar Engeland blijven varen, zullen als vijandelijke schepen be handeld worden. Voor dergelijke nuttelooze en zinnelooze pogingen moeten de staten zelf de veranwoordelijkheid dragen. Het „Hamburger Fremdenblatt" verge lijkt de Britsche eilanden met een brandend huis. Niemand zal zich er over verwonderen, dat op hemzelf vonken neervallen, als hij binnen het bereik van den brand komt. Staten, die blijven dulden, dat hun schepen zich binnen het oorlogsgebied wagen, zetten eigendom en het leven van burgers op on verantwoordelijke wijze op het spel. De Italiaansche pers sluit zich daarbij ge heel aan. ALS COMMISSARIS DER PROVINCIE GRONINGEN. Wij vernemen, dat mr. J. Linthorst Homan, nu hij door zijn medewerking aan de lei ding der Nederlandsche Unie zich in het politieke leven heeft begeven, daarvan ten volle de consequenties wil aan vaarden, zoodat hij het als een plicht heeft gevoeld, een ver zoek om eervol ontslag als commissaris der provincie Gro ningen in te dienen, hetgeer hij dan ook dezer dagen heeft gedaan. FRANSCH VLIEGER STELT ZICH TER BESCHIKKING VAN DE DUITSCHERS. Op een vliegveld bij Orleans, aldus het DN3., landde Vrijdag een Fransch vlieg tuig van het type Morane. De machine was niet bewapend. Zij werd bestuurd door den sergeant Joudrier van een eskader Jagers, dat aan de gevechten in Duinkerken heeft deelgenomen. Joudrier verklaarde het vol gende: >rDe oorlog tegen Duitschland is voor mij af geloopen. Ik ben van Toulouse naar Orleans gevlogen om mij ter beschik king van de Duitschers te stellen tegen Engeland. Velen van mijn vrienden zouden hetzelfde doen, indien de Duitsche regee ring een deshetrelfenden oproep zou uit vaardigen. De 21ste bedevaart naar den Yser, de tra- ditloneele tocht van het Vlaamsche volk naar het eeregedenkteeke- ln Dlxmuiden, dat opgericht is ter nagedachtenis aan de strijders voor de Vlaamsche vrijheid en voor de ln den wereldoorlog gesneuvelde Vlamin gen, stond geheel in het teeken van het parool: „Concentratie en nieuwe orde". Na een toespraak van den leider der Vlamingen, dr. Borms, sprak namens de Vlaamsche frontsoldaten van 19141919 de voorzitter van den Vlaamschen oudstrij- dersbond, Germain Lefever, die het dictaat van Versailles en zijn gevolgen hekelde. De neutraliteit van België, zoo zeide hij is opgeofferd aan de omsingelingspolltlek van Frankrijk, waardoor België automatisch in den oorlog der anderen gesleurd werd. Men vertrouwde op bondgenooten en werd bedrogen. Men verlangde hulp en wat heeft men gekregenmassa-arrestaties, verjaging, plundering, bedrog, matelooze en ontzag gelijke vernietiging. En t-och kwamen de Vlaamsche oudstrijders op voor dezelfde ta ken van 1918, n.l. voor een nieuwen vrede en voor den herbouw van Europa. Daar voor zijn echter niet de machthebbers van gisteren, die verantwoordelijk zijn voor de economische, cultureele en sociale wanorde van gisteren en morgen. Tenslotte sprak de dichter Versnoeke als vertegenwoordiger van de jonge Vlaamsche frontgeneratie, die zeide, dat de jonge Vlaamsche generatie van soldaten in dienst van een volksvijandigen staat heeft ge staan. Zij heeft, geleid door officieren, die haar taal niet kenden, den staat moeten verdedigen, dien zij geüiaat hebben. Ook professor dr. Daels brandmerkte in naam van het bedevaartcomité de onge rechtigheden, die na den oorlog zijn voor gekomen. De loyaliteit van de Vlamingen is beantwoord met zwarte lijsten en massa arrestaties, teneinde den Franschen troepen het binnendringen in het land te verge makkelijken. Met de dooden van Vlaande ren hoopt men, dat uit dezen oorlog een nieuwe sociale orde op volkschen nationalen rondslag zal voortkomen. De plechtigheden werden gesloten met het onthullen van een nieuw eerekruis voor de gevallenen van 1918 tot 1940. ROEMENIËS ONDERHANDELINGEN. De in Turnu Severin aan de Roemeensche delegatie ovérhandigde Hongaarsche voor stellen worden te Boekarest streng geheim gehouden aldus het DNJ3. Ook over de Roemeensche tegenvoorstellen die heden in Turnu Severin ter kennis zullen worden ge bracht van de Hongaarsche afvaardiging, is tot dusver niets bekend geworden. De leider der Roemeensche delegatie, Valer Pop, heeft minister-president Gigur- tu en den minister van Buitenlandsche Za ken, Manoilescu, over het Hongaarsche standpunt en de in Turnu Severin overhan digde voorstellen van Hongarije verslag uit gebracht. Gigurtu, Manoilescu en Valer Pop zijr. door den koning tot het uitbrengen van rapport ontvangen. Valer Pop is be noemd tot gezant en tot lid van den rechts raad van het ministerie van Buitenland sche Zaken. Dit Nummei bevat DRIE Bladen Binnenland Wettelijke regeling ter voorkoming va* opdrijving van pachtprijzen (Binnen land, 3e Blad) Kaasaankoop gerantsoeneerd ter regeling van den kaasprijs (Binnenland, 3e BI.) Deviezenvoorschriften voor het grensver keer (Binnenland, 3e Blad). Scheveningsche schokker voor de kust vergaan (Gem. Nieuws, 3e Blad). Nationale wieier- en zwemkampioenschap pen (Sport, 2e Blad). Feyenoord is voetbalkampioen van Neder land (Sport, 2e Blad). AMSTERDAMSCHE ZETJRS Goede belangstelling Wisselvallig koersverloop Beleggingen kalm Amerikanen stiL - Buitenland Volledige blokkade tegen Engeland afge kondigd (le en 3e Blad). Successen der Italianen in Somaliland (le Blad). Voordurend raast de Duitsche luchtmacht over Engeland (le Blad). Overeenkomst tusschen de Ver. Staten en Canada inzake de verdediging van het Westelijk halfrond (2e Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN* EERSTE BLAD. In verband met de Roemeensch-Bul- gaarsche onderhandelingen, welke heden te Krajowa beginnen, heeft de regeering het volgend officieele communiqué uitgegeven. Met den wensch, te komen tot de vreed zame regeling van de vraagstukken, die Roemenië van zijn buren kunnen scheiden en in de hoop, in dit deel der wereld een nieuwe, op vreedzame samenleving en vreedzame samenwerking van alle volken gebaseerde politieke orde te vestigen, heeft Roemenië besloten, besprekingen met Bul- gr.rije te openen. United Press meldt: De definitieve uitslag van het onderzoek naar het aantal slacht offers op den getorpedeerden Grlekschen kruiser-mijnenveger Helle heeft aangetoond dat vier man gedood en meer dan 35 ge wond zijn. Tien leden van de bemanning worden nog vermist. Zaterdagavond kwam in Piraeus een door torpedobootj agers geëscorteerd convooi aan bestaande uit vier groote passagiersschepen die 5000 pelgrims van de Maria Hemel- vaartfeesten op Tinos vervoerden. Het con vooi heeft den geheelen weg van 100 zee mijlen lang zigzag varend afgelegd, waarbij voortdurend naar onderzeeërs en mijnen werd uitgekeken. Vliegtuigen beschermden het convooi tegen mogelijke aanvallen uit de lucht. De schepen stonden onder bevel van marineofficieren en hadden behalve de pelgrims de gewonden van de Helle aan boord. Twaalf ziekenauto's wachtten op de kade. De schepen meerden aan een bijzon der gedeelte van de kade. dat door militai ren was afgezet. De fototoestellen van de opvarenden werden in beslag genomen. Voor het vertrek uit Tinos voeren de schepen naar de plek. waar de Helle zeven tien vadem onder water op den zeebodem rust. Als laatste eerbewijs aan de om het leven gekomen mannen werden kransen in zee geworpen. De kapitein der marine Hanzepoulos heeft brokstukken van een niet „geïdentificeerde" torpedo naar Piraeus gebracht. Deze zullen thans door deskundi gen onderzocht worden. Het ls nog bekend geworden dat de Helle op den dag voor de torpedeering op weg naar Tinos vreemde vliegtuigen heeft waargenomen, waarop evenwel niet werd geschoten, hoewel de vliegtuigen over Grieksche wateren vlogen. GRIEKENLAND ROEPT RESERVISTEN OP De lichtingen officieren en manschappen der reservetroepen zullen voor een tijdvak van opleiding en oefening per 1 September &js. worden opgeroepen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1