De Wereldoorlog en de
oorlog van nu
Ons Kort Verhaal
8
LEIDSCH DAGBLAD - Derde B!ad
Dinsdag 23 Juli
Waarom het toen een stellingoorlog werd
en ditmaal niet De motor werd door
Duitschland volledig uitgebuit
Verkeerde zuinigheid,
die de wijsheid bedroog
Nu ging het anders!
Waarschuwende stemmen van de
ouderenmaar de motor werd
ingeschakeld
Schele Hoofdpijn
De nieuwe tactiek
RACK
GEMENGD NIEUW
De hoed van een
vogelverschrikker
Welke bon is geldig
0
Een belangwekkende
beschouwing van Generaal
Paul Hasse.
Zeer vaak hoort men de vraag stellen,
hoe het toch mogelijk Is geweest, dat de
wereldoorlog, ondanks 4',j Jaar van aller-
zwaarsten strijd en het offer van twee mil-
lloen dooden aan Duitsche en van ongeveer
3 miUloen dooden aan geallieerde zijde, in
een stellingoorlog ls ontaard en ondanks
tallooze heldhaftige doorbraakpogingen
niet tot een duidelijke beslissing op het
slagveld heeft geleld. De tegenwoordige
oorlog immers heeft vanaf den veldtocht
in Polen een tempo en een beweging ver
toond, welke in de volgende operaties te
gen Noorwegen, Nederland. België en
zelfs tegen de groote mogendheid Frank
rijk en haar goedgeschoolde en dappere
weermacht ondanks de Maginotllnle en ae
modernste vestingen, nog van dag tot dag
toenamen.
Op deze vragen geeft een artikel van de
hand van den Generaal der Artillerie Paul
Hasse, dat wij aantroffen in de WestfiUl-
sche Landes-Zeitung, een zeer belangwek
kend antwoord. De?e militaire autoriteit
staat allereerst stil bij de oorlogsvoorbe
reidingen in de Jaren voor 1914. In einde-
looze debatten werd toenmaals om iedere
militaire begrooting in den Rijksdag ge
worsteld. Niet echter in den Rijksdag al
leen. Uit vrees voor dit lichaam waagde
men het vaak zelfs niet positieven steun
te geven aan de door de bekwaamste vak
lieden als absoluut noodzakelijk beschouw
de eisehen. Als een Juist oordeelend man
als Ludendorff, als chef van een operatie-
afdeeling van den grooten generalen staf,
met alle energie, die hem eigen was, zijn
overtuiging trachtte te doen zegevieren,
dat Duitschland drie legercorpsen ontbra
ken voor de veilige uitvoering van het
Schlleffen-plan, was het resultaat, dat
een zoo ongemakkelijke figuur uit den
generalen staf werd „weggeprezen" en
voor den frontdienst werd bestemd.
Onze bevolking, aldus generaal Hasse,
was zoo groot, dat zelfs deze 3 legercorpsen
bij lange niet alle voor den oorlog geschik
te jonge menschen voor de vervulling van
hun wettelijken dienstplicht zouden heb
ben opgeëischt. De algemeene dienstplicht
bestond slechts op papier. Inderdaad werd
ieder jaar een groot aantal gezonde en
sterke jonge menschen „vrijgeloot", dat wil
zeggen van den dienstplicht ontheven. Pre
cies als op het aantal manschappen werd
bezuinigd op het aantal onderofficieren
en officieren, die toch in geval van oor
log voor de bezetting van althans een
deel der leidende plaatsen in de reserve-
en landweerformaties zoo dringend noodig
waren. De promotic- en bezoldigtngsver-
houdlngcn van beide leidersgroepen, waren
uitermate krap. Er waren kort voor den
wereldoorlog tijden, waarin een luitenant
18 Jaren diende om kapitein, een kapitein
12 jaren om majoor te worden. En ook de
generaals waren te oud, hoewel toegegeven
moet worden, dat deze rang slechts door
officieren bereikt placht te worden, die in
den loop van hun diensttijd op grond van
bijzonder goede prestaties er reeds jaren
voor waren voorbestemd.
Boven het toelaatbare uit werd bespaard
in menig opzicht, op het paardenvoeder, op
de bewapening, op proefnemingen op groo
te schaal met nieuwe wapenen of verbeter
de modellen, en noodlottlgerwijs op spe
ciaal alle min of meer technische troepen
op de artillerie, de pioniers, de berichten-
troepen, de ballon- en de vliegtuigforma
ties. En dat alles in een rijk land!
Geheel onvoldoende echter waren de
voorbereidende werkzaamheden geweest,
welke de voeding en verzorging van het
volk en de weermacht in een wellicht toch
langen oorlog betroffen. Op een zoo lan
gen oorlog had niemand gerekend. Maar
reeds na nauwelijks een jaar, nadat tot
daaraan toe vaak letterlijk verkwistend met
vele voorraden, bijvoorbeeld met levens
middelen en genotmiddelen en wol was
omgesprongen, bleek, dat Duitschland ge
blokkeerd was, uit het buitenland nog
slechts weinig waren kon verkrijgen en dat
daardoor het land en zijn weermacht zich
od den duur niet zouden kunnen voeden
en ook de bewapening en de toerusting
niet op het absoluut noodzakelijke peil zou
den kunnen worden gehandhaafd. Na twee
jaren begon het gebrek duidelijk aan
iedere huisdeur te kloppen. Dit deed af
breuk aan de vaderlandsliefde maakte op
standig en leverde vele te voren goedge-
zlnden over aan de demagogie der linksche
partijen. Zoo kwam het tenslotte tot de re
volutie en daarmede tot de Ineenstorting.
Ondanks al deze gebreken was de kracht
waarmede de Duitsche legers uit den we
reldoorlog zich op den vijand wierpen, ze
ker niet geringer, dan die van het tegen
woordige leger. Wie terugdenkt aan de
overrompeling van de sterke vesting Luik
door Ludendorff persoonlijk, aan 't storm
achtige voorttrekken der Duitsche legers
tot nabij het Kanaal en tot aan de Marne,
wie terugdenkt aan de lederen dag op-
riieuw verrassende overwinnings-berichten
uit den nazomer van 1914, zal dat moe
ten toegeven. Toen bestonden er nog geen
gemotoriseerde afdeelingen, en de in
fanterie bracht haar geweldige marsch-
prestaties tot stand met zware ransels.Jas
en tent op den rug!
Hoe anders ging het nu! Er was geen
sprake meer van parlementairen strijd of
van naijver onder de autoriteiten. Eén man
besliste en wat voor een man!
Ook heden echter moet men er zich
rekenschap van geven, dat de reusachtige
successen, het tempo en de duurzaamheid
niet, alleen aan de onbaatzuchtige en on
vermoeibare dapperheid van de prachtige,
tot in het geringste onderdeel op elkander
ingestelde en met elkaar vergroeide troepen
en hun zeer goede leiding gedurende den
oorlog te danken zijn, maar dat zij slechte
mogelijk zijn geworden door den vooruit-
zienden blik en het voorbereidende werk
van den Führer in de 6% Jaar, die aan den
oorlog voorafgingen.
De mogendheden, die in den wereldoorlog
hadden gewonnen, Engeland en Frankrijk,
waren ingeslapen op dc lauweren, die zU
veroverd hadden met de goedkoope hulp
van Amerika. Dit is niets nieuws in de
geschiedenis. Tal van groote rijken zijn
groot geworden door enkele groote per
soonlijkheden en vervallen, omdat de vol
gende generaties klein en kortzichtig waren.
Ook Pruisen verkeerde na het tijdperk van
den Grooten Koning in dit gevaar. Precies
zooais destijds in Pruisen hadden de lei
dende mannen der plutocratische staten
geloofd, dat zooals de wereldoorlog verliep
ook de toekomstige oorlog zou verloopen.
Men behoefde dus slechts een Maginotllnle
te bouwen aan de Duitsche grens, dan
stond het vast, dat men het Duitsche Rijk,
zelfs als het bewapend was. weer door een
hongerblokkade op de knieën zou kunnen
krijgen. Want de wereldoorlog had bewezen,
dat zelfs veldvcrsterklngcn niet tc door
breken zijn. De Maginotllnle moest dus als
onneembaar worden beschouwd. Daarmede,
aldus generaal Has.se. hadden zich de
levensmoede democratieën getroost.
Voor Duitschland echter stond in Adolf
Hitler ccn leider op met een wijdheid en
klaarheid van vooruitzien en tegelijk met
een energie en stoutmoedigheid, zooals
slechts het genie bezit en welke hem ln
staat stelden uit dit vooruitzien ook de
laatste consequenties te trekken. De Führer
was een van de weinige menschen ter we
reld, zoo niet de eenlge, die vroegtijdig
Veilig en vlug als geen ander helpt
hierbij altijd een poeder of cachet
van Mljnhardt. Mljnhardt's Poeders per
stuk 8 ct. Doos 45 ct. Oochets, genaamd
„Mijnhardtjes" Doos 10 en 50 ct. N.V. Phar-
maceutische Fabriek A. Mljnhardt, Zeist.
6Q21 (Inscz Med.)
inzag dat met den motor een nieuw tijd
perk ln de krijgskunst begon on dat dat
volk in den volgenden oorlog zou zegevie
ren, dat in staat was den motor en de
daardoor bereikbare snelheid van beweging
eerder en beter uit te bulten dan zijn tegen
standers. Het is Hitler zeer zeker niet
gemakkelijk gemaakt, dit inzicht in daden
om te zetten. De techniek van den bouw
van allerhande motorrijtuigen en van
vliegtuigen was in het Rijk weinig ontwik
keld omdat de kleine Rijks weer noch pant
serwagens. noch vliegtuigen mocht bezitten
en omdat het verarmde land zelf voor
auto's en relsvlicgtuigon slechte weinig ge
bruiksmogelijkheid had. Daarmede hing de
stand van den motorenbouw samen» De
eerste motoren voor Jachtvliegtuigen
moesten uit Amerika betrokken worden en
met de zoo kostbare deviezen worden be
taald, omdat wU or zelf geen zoo goede en
tot groote prestaties geschikte konden ver
vaardigen.
Toen kwamen dc waarschuwende stem
men los. niet het minst uit dc rijen van dc
oudere officieren. ZIJ wezen or niet ten
onrechte op, dat pantsereskaders veel Ijzer
verelschen, Öat ln Duitschland sehaarsch
ls. en evenals het lurhtwapen veel rubber,
olie en brandstof, welke zoo goed als geheel
uit het buitonland moesten worden betrok
ken. Waar zou men hen vandaan moeten
halen ln geval van een oorlog, die natuur
lijk weor een blokkade mede zou brengen.
Het paard was een betrouwbaarder middel
ter versnelde voortbeweging. Het was ln
toereikend aantal ln het land aanwezig,
vond vrijwel steeds zijn voedsel op hot oor
logsterrein zelve en kwam op wegen, die
door weersinvloeden of beschadigingen voor
motorrijtuigen vaak onbegaanbaar zouden
zijn. nog steeds voorwaarts.
Deze waarschuwingen konden intusschen
een man als do Führer on zijn voor het
luchtwapen zeer deskundigen paladijn Her
mann Goering, nadat zij eenmaal het doel
als Juist beoordeeld hadden, er niet van
afhouden den weg naar dit doel te banen.
De bouw van auto's van allerlei soort werd
gepropageerd. Dc wegen in hot geheele
rijk werden verbeterd dc prachtige
autobanen worden aangelegd de auto-
raocsport werd ontwikkeld, dc goedkoope
volkswagen gebouwd, de export van auto's
werd bevorderd. In verbluffend korten tijd
waren de Dulteoho racewagens dc beste ter
wereld, werd aan Duitsche auto's door het
buitenland de voorkeur gegeven. Precies
zoo ging het met den vliegtuigbouw. Duit
sche verkeersvliegtuigen golden spoedig als
dc betrouwbaarste ter wereld, Duitecho
jagers werden de snelste ter wereld. De
productie van kunst rubber en benzine uit
steenkool maakte snol voortgang. Dc
voorraadvorming, die voor de levensmid
delen reeds begonnen was, werd uitgebreid
tot rubber, benzine, olie en Ijzer. De poll-
tleko en economischo betrekkingen met de
nabuurlanden Rusland en Roemenie wor
den uitgebreid, verbeterd en beveiligd. Te
gelijkertijd werden bil de uitbreiding var
de weermacht hot luchtwapen en dc snelle
troepen bijeonder bedacht, totdat Dut toch-
land's weermacht met deze twee wapens
met een geweldigen voorsprong voor alle
andore staten ter wereld aan de spits mar
cheerde.
Nadat dit resultaat, ondanks de be
staande, ongelooflijke moeilijkheden was
bereikt, kon niet alleen, maar moest een
nieuwe tactiek gevonden worden, welke de
snelheid, de onvermoeibaarheid en de
vreeselijkc zenuwsloopende werking der
belde gemotoriseerde wapens ln de lucht
en op dc aarde volledig uitbuitte. Dat deze
tactiek ondersteund kon worden door in
fanteriedivisies, die snolier waren, dan die
uit den wereldoorlog, sprak van zelf. Dit
word bereikt, doordat men de infanteristen
ontlastte van al hun bepakking. Iets wat
ln den bewegingsoorlog van 1914 nog voor
absoluut onmogelijk werd gehouden. Van
zelfsprekend kon deze nieuwe tactiek der
snelheid slechte uitgebuit worden door lei-
VOOR WOENSDAG 24 JULI.
Jaarsveld, 414,4 M. VARA.-UltzcndiiiR
8.00 Berichten ANP., gr.muz. 10.00 VPRO.:
Morgenwijding ïo.lb Deolnmatlo 10.30
Plnnovoordracht 11.00 Declamatie 11.20
Orgelspel 12.00 Berichten 12.05 Esmeralda
en .soliste 12.45 Berichten ANP. 1.00 Or.-
muzlck 1.30 VARA.-Harmonie-orkest (opn.)
2.00 Gr.muz. 2.45 Orgel en zang 3.30
Voor de kindoren 5.15 Berichten ANP. 5,30
Or.muz. 6.00 De Rambler» 0.40 Boekbe
spreking 7.00 Vragen van de dag lANP.)
7.20 Volkszang 7,40 Felicitaties - 7.45 Pu/./.le
uitzending 8.00 Berichten ANP. - 8.15 De
clamatie 8.30 Radlotooneel 0.00 Bont pro
gramma 10.00 VARA.-strijkorkest (opn.) -
10.15—10.30 Berlohten ANP.
KootwUk. 1876 M. AVRO.-Ultzondlng
7.00 Berichten (Dultsch) 7.15 Berichten lEn-
gelsch) 7.30 Or.muz. (Om 8.00 Berichten
ANP.» 9.00 Omroeporkest en solist (opn.)
9.30 Berichten (Vlaamsch) 9.45 Or.muz.
10.00 Morgenwijding 10.15 OewUde muziek
(gr.pl.) 10.30 De Twilight Sercnaders (op.)
11.15 Berichten (EngeUcn) 11.30 Berichten
(Vlaamsch) 11.45 Altviool, piano en klarinet
12,30 Berichten (Dultsch) 12.45 Berichten
ANP., eventueel gr.muz. 1.00 AVRO.-Aeolinn-
orkest en soliste 2.00 Berichten (Dultsch)
2.15 Omroeporkest - 3.16 Berichten (Engelsch)
3.30 Or.muz. 4.30 AVRO.-dansorkest 6.00
Berichten (Dultsch) 5.15 Berichten ANP.
5.30 Or.muz. 6.16 Berichten (Engelsch)
6.30 OnderwUsf. Schcepv.: Taalles en causerlo
„Do waterwegen van West-Europa" 7.00 Vra
gen van de dag (ANP.) 7.20 AVRO.-Amuse-
mentsorkest 8.00 Berichten (Dultsch) 8.15
Berichten ANP. 8.30 Berichten (Engolsch)
8.45 Berichten (Vlaamsch) 9.00 De vrooHJke
vijf «9.169.30 Berichten Engelsch) 9.45
Berichten (Vlaamsch) 10.00 Berichten
(Dultsch) 10.15-10.30 Berichten ANP. en
sluiting 10.30—10.45; 11.15-11.30 en 0.16-
0.30 Berichten (Engelsch) 1.001.15 Berich
ten (Vlaamsoh) 1.15—1.30 Berichten (Eng.).
ders, die snel denken en handelen kun
nen, die snel beweeglijk en Jong zijn.
Zoo werd de nieuwe Dulteche tactiek oen
tactiek van bllksemsnello verrassingen, der
diep ln de gevechtszone zich een weg ba
nende gepantserde pijlen, van het de lucht
behec-rschende, ver in het vijandelijke land
vernietigend en zenuwsloopend inwerkende
luchtwapen, dat de verdedigingslinie van
den vijand, de artillerie en reserve-op
stellingen, de opmarsoh- en terugtocht-
wegen van den vijand vernielde en daar
mede den vijand zelf verlamde en aan d©
andere wapenen de inbraak ln en de voor
onmogelijk gehouden doorbraak door de
linies belangrijk vergemakkelijkte.
Door deze doorbraakploatsen boorden
zich dan de eindeloos» eskaders der snelle
troepen, met een snelheid en onvormoel
baarheid, die het den tegenstanders ln
zoovele gevallen totaal onmogelijk maak
ten, nieuwen weerstand te bieden. Door
een geniale leiding systematisch bestuurd,
ontstonden zoo uit de doorbraken de diepe
omvattingen, daaruit weer de omsingelin
gen op groote schaal en daaruit weer de
nauwe insluitingen en de verplettering der
afgesneden vijandelijke groepen door de
infanteriedivisies. Zoo greep dc eene vol
maakte vernletlgingsslag na de andere
plaats. En ln elke van deze geweldige oor
logshandelingen boden zioh kansen voor
moedige en ondememlngslustlge officieren,
onderofficieren en afzonderlijke strijders
voor het verrichten van holdondadqn, die
het onmogelijke mogelijk maakten.
Zoo heeft deze oorlog, aldus besluit ge
neraal Hasse. dank zij de geniale leiding
van den Führer door de doelbewuste ont
wikkeling en aanwending van den motor
een geheel nieuwe tactiek en strategie ge
boren doen worden .Ook zij zal niet eeuwig
blijven. Nieuwe strijdmiddelen zullen er
komen en daarmede nieuwe strijdmetho-
den. Overwinnaar zal steeds 'hij zijn, die
heii het eerst ontdekt en er alle mogelijk
heden van uitbuit.
EEN BRANDBOM ALS SOUVEXj
IN DE KAMER!
Na de verschillende waarschuwt,
den Luchtbeschermingsdienst JJ--
ln de Tel. blijkt, het nog noot
schen, maar vooral kinderen, tc ïj:
wen eventueele voorwerpen, die zij T
en waarvan zij niet weten, wat het-
ls, niet aan te raken.
Een Amsterdamschc jongen, dit 4
dagen ergens bulten ln een wellus
voorwerp vond, dat veel op een
geleek, nam dit projectiel t
huls. HIJ wilde het als souvenit
waren en had het reeds in dc
een mooi plaatsje gegeven, toeo
vader het voorwerp zag en de j
waarschuwde.
Toen men een deskundige Het
bleek dat men te doen had met
ontplofte brandbom. Dit feit nyj
eens als waarschuwing golden.
BEJAARDE DAME UIT EEN Ri
GEVALLEN.
In een ziekenhuis aan de gevolp
overleden.
In de Sonoystraat te Den Haag b
middag de 71-Jarlge Juffrouw W. E
aan de achterzijde van haar wonls
eerste verdieping uit een raam p
ZIJ kwam terecht ln den tuin vat
nedenburen en werd zeer en itlg
De Qoneesk. Dienst bracht haar i
Roodo Kruis Ziekenhuis, waar z(J
aankomst on zonder bij konnis tt
komen ls overleden.
BUITENLAND5CH GEMB
HITTEGOLF IN AMERIKA
Sedert zes dagen heerscht overt'
Vereenlgde Staten een ongewoon
hitte. De temperatuur schommelt
de 90 en 100 graden Fahrenheit,
verre zijn 22 menschen. bevangen
warmte, om het leven gekomen en
het baden verdronken. In eenlge sl
het Westen loopt de malaoogst
aanhoudende droogte gevaar. Op
richt zijn de prijzen op de malslx
Chicago sterk gestegen.
door PAJIG WAD.
Langs de zonovergoten akkers sjokte de
oude Tjeerd voort. Het was een -varme dag
en zijn bundeltje dat hij aan een stok over
de schouders droeg, drukte hem zwaar op
de botten. In langen tijd was Tjeerd niet
in deze buurt geweest. Was het twintig of
tien jaar geleden? Hij wist het niet. Tjeerd
zwierf het heele land door, schooieren hier,
schooieren daar. 's Zomers sliep hij in het
wijde veld, 's winters ln de boerenschuren
of in den hooiberg. Hij kende zijn men
schen ln iedere streek. Ook hier wist hij
wel waar wat te krijgen was.
Daar had je boer Brandsen, de oude
Brandsen dan wel te verstaan. Dat was een
prachtmensch. Vroeger ging Tjeerd daar al
tijd heen tegen slachttijd. Dan bracht de
gulle Brandsen uitkomst voor Tjeerd's al
tijd hongerige maag. Een vette worst, een
stuk spek en een borrel toe.
Tjeerd sloeg een zijweg in en liep nu tus-
schen het hooge koren.
„Kerel, wat staat het veld van Brandsen
er weer mooi bij", dacht-ie.
Dikke zware aren en de boomgaarden vol
met fruit. Je kon ze zoo plukken die gou
den appels. Maar Tjeerd deed het niet.
Want het waren de appels van den ouden
Brandsen. Even later stapte hij het erf van
Brandsen op. Hij liep, zooals hij dat jaren
geleden deed, achter om. Maar op de oude
bank onder de linde stond niet meer de
rieten leunstoel van den baas.
„Wil je wel eens maken dat Je weg komt",
klonk plotseling een scherpe stem achter
hem.
Verschrikt draaide Tjeerd zich om. Dat
was hij op dit erf niet gewend. Een jonge
boer kwam op hem toeloopen.
„Da's de Jonge Brandsen" dacht Tjeerd,
„oei oei, wat een kwaaie".
Willem Brandsen; Tjeerd had hem ge
kend toen het nog een Jochie was. Hij had
eens een moolen gesneden stok voor hem
meegebracht. In Brabant had Tjeerd hem
van den boom gehaald en heel den weg
naar hier had hij er aan gewerkt. Kunstige
figuren met z'n mes sneed hij er in.
„Dag Willem" zei de oude landlooper,
„ken je me niet meer?"
„Landloopers kennen wij hier niet", ant
woordde de jonge boer. „En je moet niet
denken, dat het hier, net als toen de oude
heer nog leefde, een zoeten inval voor land
loopers is. Vooruit schiet op".
Tjeerd stond bedremmeld te k'.lken.
.Maar, ge wilt toch niet zeggen, dat c'e
oude Brandsen dood ls?"
„Als Je het nu beslist weten wil, Ja!"
„Maar, vroeger kreeg ik altijd een boter
ham van Uw vader".
„Afgeloopen", klonk het terug, „en neem
nou de beenen anders gaat de hofhond van
den ketting".
'Tjeerd draalde zich om. Dan viel Ineens
zijn oog op een vogelverschrikker, die ln
den moestuin stond. Het was een giganti
sche figuur met lange staakarmen en een
hoofd, dat gemaakt was van een groote
pompoen. Op dat hoofd stond een oude
hooge hoed.
„Da's de hoed van den ouden Brandsen",
dacht Tjeerd.
,,'t Is een mooie hoed" zei hij, ..mag ik
hem hebben? En de jas kan ik ook best ge
bruiken. 'k Heb Je vader goed gekend, laat
lk dan alleen dien hoed meenemen".
„Onder voorwaarde, dat lk Je nooit meer
hier zie", beet de jonge Brandsen hem toe.
Tjeerd pakte den hoed en slofte weg.
Voorzichtig, alsof het een kostbare schat
betrof, hield hij het versleten hoofddeksel
onder den arm. Zoo liep hij tusscVen de
gouden akkers tot de zon rood werd en weg
zakte achter de heuvels.
Onder een zware beuk zette hij zich neer.
Hier zou hij maar blijven vannacht. Uit
zijn bundeltje haalde hij wat brood te voor
schijn en begon te eten. De hoed lag voor
hem. De oude hooge hoed van den ouden
Brandsen. Hij had hem vast bij zijn trou
wen gedragen. En bij de begrafenis van
zijn vrouw, want die was al vroeg gestor
ven. vlak na de geboorte van Willem.
Tjeerd pakte den versleten rand van den
hoed en draalde het ding ln het rond. Aan
den binnenkant zat nog een merk. Wat er
opstond kon hij niet lezen. Ook op den lce-
ren binnenrand waren de letters ultge-
wischt. Het leer was hard en bros gewor
den. Wie weet hoelang die hoed al bulten
gestaan had op dien zotten kop van den
vogelverschrikker. Kijk, hij paste den ouden
Brandsen zeker niet goed. Aan den voor
kant zat een stuk krant tusschen den lee-
ren band.
Tjeerd peuterde het vergeelde papier er
uit en vouwde het open. Er viel iets uit
Bankpapier?
Bankpapier, een heel pakje. Met koorts
achtige haast telde hij: Honderd, tweehon
derd... duizend, ruim drieduizend gulden
Met een ruk stond hij op en rende zoo
hard zijn oude beenen hem dragen kon
den, terug naar de boerderij. Even later
stond hij weer op het erf van de boerderij.
„Willem, Willem", schreeuwde hij, „lk
heb geld gevonden hier in den ouden hoed
van Je vader
Willem kwam naar bulten en graaide
Tjeerd het geld uit de handen.
„Zoo, dus dé&r had de oude zijn spaar-
duiten verborgen", grinnikte Willem.
„Je wordt bedankt voor de moeite, hier
heb je wat
Hij drukte Tjeerd een gulden ln de han
den. „En nou weg jij
T en de maan over de heuvels kwam, lag
Tjeerd onder zijn beuk naar de sterren te
staren.
Hij was tevreden over zich zelf. Hij,
Tjeerd, de oude landlooper, was geen dief
geworden. Eén gulden had-le gekregen van
dien vrek van een zoonHij lachte luid
keels. Drieduizend gulden gevonden en één
gulden belooning. Wat kan het geld een
mensch toch te pakken hebben.
Dan greep hij in zijn broekzak en diepte
er den gulden uit.
„Daar ga Je Willem"! De gulden plonsde
ln de sloot Het water kringelde wat en werd
toen weer glad als een spiegel. Tjeerd draai
de zich om en sliep onder de sterren tot do
zon hem weer wekte.
In de boerderij van Willem Brandsen
brandde het licht nog. Binnen klonken op
gewonden stemmen. Het ging over de ver
deeling van geld. Toen het ochtend werd,
waren ze nog bezig.
Tjeerd sliep dien nacht aan een stuk
door. Maar Tjeerd was dan ook een vrij
man
(Auteursrecht voorbehouden).
(Nadruk verboden).
JJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlIhlIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIW
j Bon nr. 67 en 68
(tjn. 28 Jul
H op eiken bon 2«/t ons boter, m
i garinc of vet.
I Bon nr. 75
(tjn. 26 tt
(t.m. 26 JoE
2'/» ons tarwebloem of tanvemet
of roggebloem, of roggemeel i
boekweitmeel of zelfrijzend I
meel.
Bon nr. 90
(t.m. 9 Augstv
1 2l/t ons tarwebloem, of rofp'
1 bloem of rogge-, tarwe- of 1x4
weitmeel of zelfrijzend bakm
Bon nr. 80
I kilogram suiker.
Bon nr. 85
(t.m. 2 August
S ons thee of pond koffli
Broodbon nr. 61 t.m,
(t.m. 25 Jti
2500 gram roggebrood of
gram ander brood.
Broodbon nr. 71 t.mi
(t.m. 28 M
j§ 2500 gram roggebrood of 1#
gram ander brood.
Petroleumbon nr. 3
(t.m. 11 August*
2 liter petroleum.
Bon nr. 95
1 (t.m. 11 August*1
E 2llt ons rijst of rljstemeel.
Bon nr. 100
(t.m. 11 August*
H 2'/t ons havermout of havervl«*V
ken of gort of grutten.
j Bon nr. 105
(t.m. 11 Scptcmb*'1
ff 1 ons maizena of griesnieel p
puddingpoeder. Poddingpotdtn
die niet vervaardigd zijn van'
H niet hoofdzakelijk bestaan °-
producten bereid uit granen, rif
s of tapioca, vallen niet onder 0
j§ distributieregeling.
Bon nr. 110
(t.m. 11 ScptCTibf^
§j 1 ons macaroni of venniet"'
Ëf spaghetti.
