"Slsie Jaargang
DONDERDAG 18 JULI 1940
No. 24635
Japan krijgt een kabinet Konoje
President Roosevelt thans officieel
candidaat voor een derden termijn
Van de democratische
partij
Het partij-program
Volledige overeenstemming met leger en marine
Japan en Engeland
worden het eens
Omrekeningskoers
van
Reichskreditkassen-
scheine
EERSTE BLAD
Feiten van den dag
LEIDSCH
EU
s'
*n. W
M
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen
van ons Blad gevestigd z^Jn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel.
Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend
bij vooruitbetaling 's Woensdags en 's Zaterdags 50 ets. bU maximum aantal
woorden van 30 stuks. - Incasso volgens postrecht. - Voor opzending van
brieven moet 10 ets. porto betaald worden. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Witte Singel no. 1, hoek Noordeindsplein
Telef. nrs. Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT.:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f 235
per week ƒ0.18
Franco per post ƒ2.35 per 3 maanden portokosten
(voor binnenland f030 per 3 mnd.)
il»
Tl
Hetgeen vrijwel vaststond is thans offi
cieel: de democratische partijdag heeft met
een groote meerderheid van stemmen Roo
sevelt aangewezen als candidaat voor het
presidentschap.
.,Zal hem gelukken,
ühetgeen tot dusver
niemand volbracht:
een derde termijn
als president? Zijn
voorganger gelijkna
mige slaagde des-
fcljds niet!
Het kwam nog tot
een hevig tumult,
toen afgevaardigde
jiflyan een voorstel
indiende, dat gericht
s was tegen een der
den ambtstermijn
,7 van Roosevelt. Sena-
Ator Wheeler zag ver
bolgens af van zijn
kandidatuur voor het President Roosevelt
'presidentschap, aangezien het partijpro
gram, naar hij verklaarde, rekening hield
lfimet zijn wenschen ten opzichte van de
bultenlandsche politiek, zoodat niets meer
in den v/eg stond aan een benoeriïing van
Roosevelt.
Voor Roosevelt hebben 947 van de 1095
afgevaardigden gestemd. De minister
van P.T.T., Farley, kreeg 72 en vice-
president Garner 61 stemmen. Onder
minuten lang aanhoudend gejuich
deden Garner en Farley afstand van
hun stemmen zoodat de benoeming van
8 Roosevelt kon worden aangeteekend als
met algemeene stemmen tot stand ge
komen.
De partijdag benoemde vervolgens de
commissie, die Roosevelt van het besluit
van het partijcongres in kennis zal stellen
en hem zal verzoeken de benoeming te aan
vaarden.
Men twijfelt er niet aan, dat Roosevelt de
candidatuur zal aannemen. Naar Associa
ted Press meldt heeft president Roosevelt
gisteren den geheelen avond bij zijn radio
toestel de gebeurtenissen in Chicago ge
volgd.
Het partijprogram is vastgesteld.
Ter inleiding wijst het program op de
„gewelddadige" wijzigingen, die thans in de
wereld aangebracht worden. Geen demo
cratische regeering kan blijven bestaan,
welke deze ontwikkelingstendenties niet in
ziet en geen tegenmaatregelen neemt. Bui
ten Amerika worden oude erkende instel
lingen ten val gebracht, en democratische
philosophieën afgewezen. Op de huidige ge
neratie der Vereenlgde Staten rust de taak
om het naar binnen door verkeerd beheer
en van buiten door de totalitaire Ideologie
uitgedaagde democratische geloof te ver
dedigen. De wereldrevolutie, waartegen de
Vereenlgde Staten verdedigingsvoorberei
dingen treffen, is zóó dreigend, dat de
waakzaamheid eerst mag worden vermin
derd, wanneer deze revolutie op de aarde
uitgebrand is. In de laatste zeven jaar ls
het de democratische partij gelukt de de
mocratie door defensieve bewapeningen te
versterken tegen openlijke of verkapte
agressie, evenals door verbetering van het
economische prestatievermogen en door
opheffing van de sociale positie. Op deze
verdiensten is men trotsch. Zij vormen de
verdienste van het „schitterende en moe
dige leiderschap van Roosevelt en van zijn
staatkunde en die van het congres".
Verder wordt woordelijk in het program
gezegd: „Het volk der Vereenlgde Staten is
vastbesloten er zorg voor te dragen, dat de
in Europa, Azië en Afrika woedende oorlog
niet overslaat naar Amerika. WIJ willen niet
deelnemen aan de overzeesche oorlogen en
wij zullen onze strijdkrachten te land, ter
zee of in de lucht niet uitzenden naar ge
vechten in vreemde landen buiten het Ame-
rikaansche continent, uitgezonderd in ge
val van een aanval. Wij bepleiten de Mon-
roeleer, die wij meedoogenloos zullen uit
voeren en verdedigen. Richting en doel van
onze bultenlandsche politiek zal evenals in
het verleden ook in het vervolg bestaan In
de veiligheid en verdediging van ons land
en in het behoud van den vrede.
In het program wordt dan verder gezegd:
Het strekt de vooruitziendheid van Roose
velt tot eer. dat de landsverdediging der
Vereenlgde Staten thans op het hoogte
punt staat van haar prestatievermogen in
tijd van vrede. Amerika moet zoo sterk zijn,
dat geen enkele mogelijke combinatie van
machten een aanval kan wagen. Men zal
Amerika een onoverwinnelijk luchtwapen,
een voor de bescherming van al zijn zee
kusten en nationale belangen bekwame
marine en een volledig uitgerust, gemecha
niseerd leger geven. Ervaringen van andere
naties leeren, dat alleen een totale defensie
aanvallen kan afwijzen. Om te waarbor
gen, dat de bewapening der Vereenlgde
Staten zal bestaan uit wapens des vredes,
zal men de tradltioneele politiek der goede
nabuurschap voortzetten, de rechten van
anderen en de verdragsverplichtingen eer
biedigen, den bultenlandschen handel cul-
tiveeren door handelsverdragen en de eco
nomische samenwerking met de republieken
van het Westelijk halfrond bevorderen.
Om redenen van zelfverdediging en van
een goed geweten, zoo gaat het programma
verder, kan de grootste democratie ter we
reld zich niet veroorloven de „aangevallen"
volkeren te lgnoreeren en „wij verplichten
ons derhalve dien volkeren iedere mate-
rieele hulp te verleenen, voor zoover dat
vereenigbaar is met de wetten en de be
langen van onze eigen landsverdediging".
Op binnenlandsche politiek gebied zegt
het program voortzetting toe van de tot
dusverre gevoerde landbouwpolitiek en een
verhooging van het inkomen der farmers,
uitbreiding van het program tot behoud
van den bodem, vermindering van de schul
denlast, die op het land drukt, uitbüiting
van waterkracht, herbebosschlng, enz.
Wat de arbeidspolitiek betreft, wordt de
nadruk gelegd op het recht der arbeidenden
op collectieve onderhandelingen. Evenals in
het verleden zal een ongebreidelde concen
tratie van economische macht en uitbuiting
van den verbruiker en den spaarder ook in
het vervolg bestreden worden. De economie
der Vereenlgde Staten staat op den drempel
van een groot nieuw tijdperk op alle ge
bieden.
Ter uitbreiding van de werkgelegenheid
stelt het program voor een conferentie bij
een te roepen, voor de oplossing van de
werkloosheid onder leiding van Roosevelt.
Een afzonderlijk hoofdstuk van het pro
gram is gewijd aan de negers, voor wie een
rechtsgelijke behandeling bij aanstelling in
regeerlngsdiensten en bij de verschillende
wapens wordt geëischt.
De leiding van den democratischen
partijdag verwacht, dat Roosevelt nog
vandaag per radio bekend zal maken,
dat hij zijn benoeming tot candidaat
voor het presidentschap aanvaardt.
Prins Konoje heeft tegenover Japansohe
Journalisten verklaard, dat een samenwer
king tusschen den minister-president en de
weermacht absoluut noodzakelijk is. Hij zal
daarom, zoo zelde hij verder, voor de defi
nitieve samenstelling van het kabinet een
uitvoerde bespreking hebben met de
ministers van oorlog, marine en bulten
landsche zaken over vraagstukken betref
fende de bultenlandsche politiek en de
weermacht, teneinde een vastomlijnd pro
gramma op te stellen en alle meeningsver-
schillen reeds bij voorbaat uit te schakelen.
Het kabinet Yonal ls als gevolg van de
tegenstellingen tusschen de weermacht en
het ministerie van bultenlandsche zaken
afgetreden. Hij zal daarom een conferentie
beleggen met de ministers van oorlog,
marine en bultenlandsche zaken. Het resul
taat van deze conferentie zal van beslis-
senden invloed zijn op de nieuwe politieke
richtsnoeren, voornamelijk echter op even-
tueele veranderingen in de bultenlandsche
politiek. Voorwaarde hiertoe is echter de
absolute overeenstemming tusschen leger,
marine en bultenlandsche poltiek, want
anders ls Iedere staatsleiding onmogelijk,
die hij, Konoje, een onafhankelijk karakter
wil geven.
In verband met het aftreden van het
kablnet-Yonal wordt veel aandacht ge
schonken aan een brief van den minister
van oorlog, Hata, die deze op 14 dezer aan
Yonai heeft gericht en die thans wordt ge
publiceerd. In dezen brief zegt Hata:
„De wereld maakt tegenwoordig een
fundamenteele verandering door. Daarom
moet alle aandacht worden geschonken
aan de maatregelen, die noodig zijn voor
het voeren van den oorlog en voor de ver
nieuwing van de bultenlandsche politiek.
De regeering echter blijft werkloos en
maakt den indruk, alsof zij de bij uitstek
geschikte gelegenheid om de Chineesche
kwestie op te lossen ongebruikt voorbij laat
gaan. Zou het daarom niet raadzaam zijn,
dat de eerste minister aftreedt, om de in
voering van een nieuwe politieke structuur
mogelijk maken?"
Yonal zou een nieuwe politieke structuur
als niet noodzakelijk gekenmerkt hebben
en de elschen van Hata hebben afgewezen.
Deze heeft hierop zijn ontslag aangeboden
en dit weer heeft tenslotte geleid tot het
aftreden der geheele regeering.
Drie ministers zijn reeds aangewezen:
voor oorlog generaal Tojo, voor^ marine
blijft admiraal Yosjida en voor buitenland-
pcihe zaken de vroegere president van de
Zuid-Mandsjoerljsche Spoorwegmaatschap
pij, Matsoeoka.
Matsoeoka, die 60 jaar oud is, was vroeger
directeur van de persafdeeling van het
Konoje.
ministerie van buitenlandsche zaken. In
1918 was hij gedelegeerde op de conferentie
te Parijs en in 1932 bij den Volkenbond. Hij
wordt beschouwd als een voorstander van
de eenheidsbeweging.
De Britsche Onderstaatssecretaris Butler
heeft in het Lagerhuis verklaard, dat de
Japansche regeering ogjgggs verschillende
vragen betreffende het passeeren van goe
derenleveranties voor China tot de Britsche
regeering heeft gericht. De regeering heeft
deze vragen bestudeerd en thans zijn vor
deringen gemaakt op den weg naar een
overeenkomst met Japan, die voor een be
paalden tijd zou gelden. Men kan elk
oogenblik bericht krijgen van het sluiten
dezer overeenkomst.
In het Hoogerhuis heeft Lord Halifax een
overeenkomstige verklaring afgelegd. Hij
voegde hieraan toe, dat hij tengevolge van
het aftreden der Japansche regeering nog
geen officieele mededeeling over het tot
stand komen der overeenkomst had. Hij
kon daardoor geen volledige verklaring af
leggen.
Volgens een officieele mededeeling te
Tokio hebben de Engelsche-Japansche on
derhandelingen over het staken van de
oorlogsleveranties via Hongkong en Birma
aan Tsjang Kai-sjek tot een overeenkomst
geleid. In de verklaring wordt gezegd, dat
de uitvoer van wapens en minutie via
Hongkong reeds sedert Januari 1939 was
verboden. De Britsche regeering zal van 18
Juli af voor een periode van drie maanden
het vervoer van wapens, munitie, petroleum
vrachtauto's en spoorwegmateriaal via
Birma verbieden. De Japansche consulaire
autoriteiten in Hongkong en Rangoon zul
len in contact blijven met de Britsche
autoriteiten, teneinde het tenuitvoer leggen
van de overeenkomst te controleeren. In
politieke kringen wordt deze overeenkomst
als een compromis beschouwd.
Maarschalk Tsjang Kai-sjek heeft in een
verklaring zijn opvatting weergegeven over
de Britsch-Japansche onderhandelingen
over de oorlogstransporten via Birma ten
over het vraagstuk van het sluiten van een
vrede tusschen China en Japan.
De houding van Groot-Brittannië. aldus
verklaarde hij, beteekent in de praktijk een
ohdersteuning van Japan. Hierdoor zal
Groot-Britannië niet alleen zijn vriend
schap met China doen verdwijnen, doch
ook zijn eigen positie in het Verre Oosten
prijsgeven. Indien Groot-Britannië hoopt
door liet sluiten van den weg via Birma,
den oorlog in het Verre Oosten te kunnen
bekorten, dan zal het slechts het tegendeel
bereiken. Zoolang China zijn doel, het be
houd van zijn souvereltiiteit en de on
schendbaarheid van zijn grondgebied, niet
heeft bereikt, zal het de wapens niet neer
leggen.
DE UITBREIDING VAN DE JAPANSCHE
BLOKKADE.
In het kader van de blokkade tegen de
kust van Sjekiang hebben de Japansche
zeestrijdkrachten een aanvang gemaakt
met haar operaties. Gisterochtend werd het
vuur geopend op de kustforten in het
Tsjlnhaigebied. De forten, die den toegang
van (Je hayen van Ningpoe beheerscheg.
Bij verordening van den rijks
commissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied is met
ingang van heden de koers
voor het omrekenen van rijks-
creditkasbiljetten tot guldens
als volgt vastgesteld:
1 gulden —133 Reichsplen-
nige.
Zooals men weet was de koers
tot dusver: 1 gulden 150
Reichspfennige.
zijn snel tot zwijgen gebracht, waarna de
Japansche landingstroepen de stellingen,
waaruit de Ohineezen zich zonder veel ver
zet te bieden, hadden teruggetrokken, be
zetten.
JAPAN EN DE VER. STATEN.
Hulls verklaring over het standpunt der
Vereenlgde Staten ten aanzien van de af
sluiting der toevoerwegen voor Tsjang
Kai-Sjek wordt door de Japansche bladen
eenstemmig en ln scherpen vorm als een
inmenging van Japansche aangelegenhe
den afgewezen. De Asahi verklaart dat de
aangelegenheid Amerika niets aangaat en
ook niets uitstaande heeft met de door Huil
genoemde beginselen van den vrijen han
del. Japan kan een inmenging der Ver
eenlgde Staten in geen geval toelaten.
De Niteji-Uitsji meent, dat het reeds ge
woonte ls geworden, dat de Ver. Staten
steeds tusschenbeide komen, wanneer
Japan met andere mogendheden onderhan
delt, en de Jemioeri schrijft, dat Japan
zich bij zijn uitgestippelde politiek ook niet
door de Ver. Staten van de wijs zal laten
brengen. De beperking van de leveranties
heeft slechte betrekking op zekere groepen
en heeft niets te maken met een algemeene
vermindering van den handel, aldus de
Tsjoegai. Indien Amerika Tsjang-Kai-sjek
echter nog steeds wil steunen, dan is ieder
verder woord overbodig.
Ook de woordvoerder van het Japansche
departement van marine sprak van een
„misplaatste Interventie".
Dit Nummer bevat TWEE Bladen
Binnenland
Beroepsmilitairen bij de politie (Binnen
land, 2e Blad).
Vergoeding voor inkwartiering Duitsehe
weermacht (2e Blad).
Een getuigenis van de Algemeene Synode
der Ned. Herv. Kerk (2e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Gedrukt marktsen fo
ment - Staatsfondsen lager - Ook
locale waarden op lager peil.
Buitenland
Roosevelt weer candidaat der democraten
voor het Amerikaansche presidentschap
(le Blad).
Prins Konoje vormt in Japan een kabinet
(le Blad).
Tal van moeilijkheden in Engeland (le
Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Op de vraag van een Amerikaanschen
correspondent of de politiek van Japan zal
worden beïnvloed door de verklaring van
Huil antwoordde de woordvoerder ln ont-
kennenden zin.
Op de vraag of de Engelsch-Japansche
regeling over Birma bevredigend is, ant
woordde de woordvoerder: „Zij is niet ge
heel en al bevredigend".
De komende maanden vallen ln den re
gentijd en het is niet te verwachten dat
het vervoer door Birma dan omvangrijk zal
zijn, doch de woordvoerder sprak de hoop
uit, dat ook nadien, wanneer met het
drogere jaargetijde de mogelijkheden voor
het verkeer weer zullen toenemen, niette
min tegen het transport van oorlogsmate
riaal zal worden opgetreden.
De hierboven gepubliceerde kaart geeft China's wapen in voerwegen weer, waarover het tot
kort geleden beschikte. - Door de bezetting van Loengtjau door Japan, werd de spoorweg
van deze plaats naar Hanoi (Fransch-Indo-Cbina) afgesneden: Indo-China bleef toen nog
wapens vervoeren via den spoorweg Hanoi naar Jünnan; door de ineenstorting van het
Fransehe Moederland, waren ook de Franschen gedwongen dezen invoerweg op te geven.
Zuid-China bleef nog wapens betrekken via den Karavaanweg van Lasjio (Birma). Nu deze
kwestie geregeld is, zal China alleen nog de wape^-invoerweg van Sinkiang over Rusland
overblijven.
