81ste Jaargang MAANDAG 3 JUNI 1940 No. 24596 De val van Duinkerken lijkt aanstaande HET VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN Het Duitsche legerbericht Uit Italië Eden over den slag in Vlaanderen De capitulatie van koning Leopold EERSTE BLAD De Engelsche landbouw Gibraltar De positie van Turkije Uit Noorwegen Pauselijk pleidooi voor behoud van geestelijke waarden LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 3D ets. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel. Voor zakenadvertentles belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven 10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordeindiplein Telefoonnummer* voor Directie en Administratie 25041 (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gerestlgd sffa! per 3 maanden (.249 per week f.049 Franco per post 2:35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f.0.80 per 4 mnd> Hoofdkwartier van den Flihrer. Het opperbevel der Dultaohe weermacht maakte gisteren bekend: In harden strijd is de door de Engel schen ook gisteren taai verdedigde kuststrook ter weerszijden van Duin kerken uit het Oosten verder inge drukt. Nieuwpoort en de kust ten Noord-Westen daarvan zijn in Duit sche handen. Adinkerke, ten Westen van Veurne, en Ghyvelde, 10 K.M. ten Oosten van Duinkerken, zijn genomen. Het aantal gevangenen en de buit zijn gisteren aanzienlijk gestegen. Al leen reeds bij één leger werden 200 stukken geschut van allerlei kaliber buitgemaakt. Aan het Zuidelijk front geen bijzondere gebeurtenissen. Het luchtwapen heeft op den eersten Juni pogingen van resten van het verslagen Brltsche cxpcditieleger om te ontkomen op de voor Duinkerken liggende schepen, be streden. In totaal zijn vier oorlogsschepen en elf transportschepen met een totale tonnage van 54.000 ton tot zinken ge bracht, veertien oorlogsschepen, n.i. twee kruisers, twee lichte kruisers, een luchtafweerkruiscr, zes torpedoboot- jagers, twee torpedobooten, een „Schnellboot"', benevens 38 koopvaar dijschepen met een totale tonnage van 160.000 ton, werden door bomtreffers beschadigd. Talrijke booten, barkassen en sleepbooten werden tot kenteren gebracht en troepenconcentraties op het strand van Duinkerken met succes met bommen aangevallen. Bij een nieuwen aanval van Duitsche „Schnellboote" op het nog ln handen van den vijand zijnde deel der Belgisch-Fran- sche kust gelukte het een dezer booten, een zwaar beladen transportstoomschip van 4000 ton, door een torpedo tot zinken te brengen. Voor de eerste maal hebben ge vechtsgroepen van het luchtwapen de haven van Marseille aangevallen en daar twee groote koopvaardijschepen met bommen in brand gestoken, net spoorwegtraject LyonMarseille werd op verscheidene plaatsen door bom treffers beschadigd. De totale verliezen van den tegenstander ln de lucht bedroegen op 1 Juni 58 vlieg tuigen. Daarvan werden 42 in luchtgevech ten, 8 door luchtafweergeschut neerge schoten, de rest werd op den grond ver nield. Vijftien eigen toestellen worden ver mist. Door onze uit Trontjean naar het Noor den opgerukte bergjagers werd op 1 Juni Bodoe genomen. Daarbij werd, behalve an der oorlogstuig, een Engelsohe batterij buitgemaakt. Het frontbericht van het D.N.B. geeft daarop volgenden commentaar: De strijd om Duinkerken nadert zijn einde. Ondanks den wanhoplgen tegen stand van den vijand is het nog niet door Duitsche troepen bezette gebied aan de kust om en ln Duinkerken belangrijk ver smald. De Engelschen schijnen allengs ln te zien, dat ae pogingen om nog nieuwe gedeelten van het verslagen expedltleleger over het Kanaal te redden, zóóveel scheeps- rulmte en menflehen kosten, dat het ver lies ondraaglijk is. Het eene schip na het andere is door de Duitsche luchtmacht en <1p Duitsche marine langs de kust. In het Kanaal of in de Noordzee tot zinken ge bracht. Het aantal Engelsche en Fransche soldaten, dat hierbij verdronken Is, komt vermoedelijk overeen met de sterkte van verscheidene divisies. De op de reede van Duinkerken liggende, krachtig beveiligde Brltsche transportvloot werd met inbegrip van de beveiliging verstrooid of vernietigd. Aangezien lord Gort. de opperbevelheb ber van het expedltleleger thans van Lon den uit. den „succesvollen terugtocht" als geëindigd beschouwt, zlln dus de restanten van het verslagen Engelsche expeditiecorps aan hun lot overgelaten. Een feit is, dat de Engelsche transport- en oorlogsschepen voor Duinkerken verdwenen zijn. De val van Duinkerken is derhalve binnenkort te verwachten. Het Duitsche luchtwapen zal er toe bijdragen, dat de laatste tegenstand gebroken wordt. Nadat kortgeleden een aantal militaire vliegvelden aan de Oostkust, van Engeland ir»* ^ommen hoqtroold was zlln thans binnen het uitgestrekte actie-gebied van her Duitsche luchtwapen ook militaire doelen ln Zuid-Frankrijk met bommen aan gevallen. Voor de eerste maal ls de voor de Fransche ravitallleering buitengewoon be langrijke haven van Marseille ln de thans van Noord-Noorwegen tot aan de Mlcldel- landsche Zee reikende operaties van de Duitsche luchtmacht betrokken. Ook de voornaamste spoorwegverbindingen tus- schen Zuid- en Noord-Frankrijk werden met succes aangevallen. Van het Zuidelijk front heeft de leger leiding geen bijzonderheden te melden. Dit feit kenmerkt de passieve houding van de Fransche landsverdediging. ZIJ zag en ziet I lijdzaam toe, hoe het eerste, zevende en I negende Fransche leger, benevens de strijd macht der bondgenooten ter sterkte van ver over het mlllioen man door de Duit sche weermacht door superieure leiding en onvergelijkelijken aanvalsgeest vernietigd of gevangen genomen wordt. Do omvang van dilt groote succes van het Duitsche leger ln het Westen zal vermoe delijk binnen enkele dagen ook ln om vangrijke cijfers van gevangenen en oor logsbuit tot uitdrukking komen. Op het oogenbllk stroomen nog colonnes gevan genen. die niet eindigen willen, ln de ver zamel kampen binnen, terwijl de schifting van het materiaal, dat van den vijand werd afgenomen ln het gebied, waar tot dusverre gestreden ls. voortgang maakt. geallieerden ln een hinderlaag wilde lokken. Men zou zich kunnen afvragen, aldus dat blad, of de koning de hulp van de gealli eerden niet Ingeroepen heeft met de bedoe ling de Fransche en Engelsche troepen aan Duttschland uit te leveren. Evenmin als de Matln stelt 1'OeuVre zich ermee tevreden den koning lafheid voor de voeten te wer pen; maar onverbloemd wordt hij van ver raad en zelfs hoogverraad beticht Zoo beweert l'Oeuvre, dat de capitulatie van België in October 1939 ln Dultsch-Belglsche besprekingen bekokstoofd werd. LORD GORT MET VERLOF. Lord Gort, de aanvoerder van het Brlt sche expeditiecorps, ls te Londen aange komen en gaat voorlooplg met verlof. De Brltsche minister van Oorlog, Eden, heeft, meldt D.N.B., een radiorede gehou den, waarin hU de vlucht over het Kanaal van de resten der ln Noord-Frankrijk ver slagen Engelsche en Fransche legers als een succes uitlegde. HU moest toegeven, dat de Dultschers bij den grooten slag ln Noord-Frankrijk groote strategische voor- deelen hebben behaald. De Engelche ver liezen aan uitrusting en materieel zijn zeer zwaar geweest. De kern van het Brltsche expedltleleger en tienduizenden Franschen zijn echter gered. Het was de geest van het Brltsche expedltleleger, dde hier heeft ge wonnen. Het leger was op den roep van België te hulp gesneld en had daar zijn stellingen aan de Schelde betrokken. De opmarsch duurde verscheidene dagen. In minder dan de helft van dien tijd moest het leger zich weer terugtrekken door ge beurtenissen, die buiten de controle der Engelschen lagen. Vijf en zeventig mijl voorwaarts, dan een gevecht en weder al vechtende 75 mijl terug binnen tien dagen, dat was de eerste faze ln den slag om de Kanaalhavens. Eden constateerde, dat die faze schitterend voltooid was. HIJ sprak daarna over de gevechten van Calais en Boulogne, die hij verder trachtte voor te stellen als groote Engelsche suc cessen. Terwijl al deze dingen zich in de nabijheid van de eigen kust hebben afge speeld. heeft het expedltleleger op den terugtocht naar Duinkerken voor zijn leven gevochten. Er ls. aldus besloot Eden. geen dapperder epos ln de Brltsche annalen dan dit. Omtrent de laatste ontmoeting tusschen Koning Leopold en minister-president Pier lot op het slagveld in Vlaanderen publiceert de Paris Soir een vraaggesprek met Pierlot. Deze bespreking ls, naar blijkt, op 25 Mei gevoerd. Volgens de verklaringen van Pierlot ls deze, te zamen met den minister van bui- tenlandsche zaken, Spaak en den minister van landsverdediging, generaal Denis, om vier uur 's ochtends op het kasteel Wynand- sel door den Koning ontvangen. Koning Leopold gaf, na zijn ministers te hebben aangehoord, den wil te kennen, wat ook mocht geschieden, te midden zijner troepen te blijven. De Belgische ministers zouden zich met alle kracht tegen dit voornemen verzet hebben. Pierlot verklaarde tegenover den Koning, dat hij bereid was bij den op perbevelhebber van het leger te blijven en mot dezen op het laatste oogenbllk per vliegtuig de vlucht te nemen. Als voor waarde stelde hij echter, dat de Koning ook op het laatste oogenblik zou vluchten. Daarop antwoordde Koning Leopold: „Mijn besluit is genomen, Ik blijf". Hierop ver klaarden de ministers, dat zij in dit geval zich openlijk van den Koning desolidarisee- ren moesten. Om vijf uur 's ochtends heb ben daarop Pierlot, Spaak en Denis den Koning verlaten. Het D.N.B. meldt nog uit de Fransche pers: Generaal Duval werpt ln het Journal de heele schuld voor den verloren slag op den Koning der Belgen. Omtrent de overgave van België beweert de Matln in vollen ernst, dat Leopold de NATIONALE RAAD BIJEEN. De nationale raad der fascistische partij is Zaterdag in het Lictorenpaleis bijeenge komen. De vergadering werd bijgewoond door alle federale secretarissen die na een rede van den partijsecretaris Muti met al- gemeene stemmen een motie aannamen, waarin de raad als zijn gevoelen te kennen geeft, dat de controle ter zee ls geworden tot een middel van economische verstik king. Het Italiaansche volk, aldus de motie, schaart zich, gereed tot alle beproevingen, rond zijn Duce. dien het aanroept voor de voltooiing van de eenheid en de onafhanke lijkheid van het vaderland op de zeeën. MOBILISATIE BIJNA GEREED. Ansaldo, de politieke hofdredacteur van de „Telegrafo" een blad, dat ln nauw con tact staat met het Italiaansche departement van Bultenlandsche Zaken heeft ln e radiotoespraak tot hot Italiaansche leger als Italië s oorlogsdoelen genoemd: Sorlsica, Tunis, Gibraltar en Suez. Iedereen weet, zoo verklaarde Ansaldo, hoe de Italianen sedert ruim vijftig jaar ln Tunis behandeld worden. Gibraltar ls een vesting ln handen der Engelschen. Suez vormt een nauwen pas, voor het passeeren waarvan een hoog bedrag moet worden be taald. Corsica, Tunis, Gibraltar en Suez zijn controlesteunpunten tegen de Italiaan sche onafhankelijkheid. Deze steunpunten, deze misbruiken en Inbreuken moeten ver dwijnen. m.a.w. Italië moet zijn recht en vrijheid ln de Mlddellandsche Zee verkrij gen Dat moet Italië met eigen middelen en eigen overwinningen berelken.Het zou dwaas zijn er op te willen wachten, dat deze aan spraken ons door den hemel in den schoot worden geworpen. In zijn toespraak sprak Ansaldo ver der over de voorbereidingen van Italië, die in de laatste week zeer intensief zijn geworden. De voorbereidingswerk zaamheden bevinden zich in de laatste phase, de mobilisatie is reeds in vollen gang. Toch betreft het hier geen over ijlde mobilisatie, doch een in alle rust uitgevoerden arbeid, waarbij het aan tal troepen steeds grooter wordt. Het wachtwoord van den Duce: ..Geloo- ven. gehoorzamen en strijden" ls door deze mobilisatie, die zich ln alle stilte voltrekt, een feit geworden. Het geheim van deze mobilisatie is het volle vertrouwen op den Duce. Dit vertrouwen sluit echter niet uit, dat iedere Italiaan afzonderlijk ook de re denen moet kennen, die Italië op het oogen blik leiden en waarom de Duce het bevel tot den opmarsch kan geven. Een volk als het Italiaansche kan met zijn energie niet bul ten een groot conflict blijven, waaraan alle Europeesche groote mogendheden deelne men en die over het lot van Europa beslis sen Indien Italië zich afzijdig zou willen houden, dan zou het zich daardoor op on herroepelijke wijze diskwaliflceeren. Italië moet alleen reeds om bestaansre denen handelen en dat beteekent strijden. Dat ls het moreel motief voor de houding van Italië, terwijl de tweede reden moet zijn de onafhankelijkheid van Italië op zee. IMPERIAL AIRWAYS VERLAAT ROME. De correspondent van de .Daily Telegr." te Rome meldt, dat het personeel van de vertegenwoordiging der Imperial Airways te Rome order heeft gekregen naar Londen terug te keeren. Het kantoor is gesloten. IDNB' DE ITALIAANSCHE DAG VAN DE TECHNIEK. In het Palazzo Venezia. Is in tegen woordigheid van Mussolini, een bijeen komst gehouden ter gelegenheid van den dag der techniek, waarop de uitvinders, die deelnemen aan den natlonalen wed strijd. door maarschalk Badoglio onder scheiden werden. Er werd een resolutie aangenomen, waarin de aanwezigen ver klaarden: ..In dit uur beleven wij op bijna wonderbaarlijke wijze, dat alle nieuwe his torische voorwaarden, die uw genie reeds sedert het begin der revolutie voorzien had, zich vervullen. In dit uur scharen zich uitvinders en technici met geestdrift om de roemrijke vanen van het vaderland, om met de groote opofferingsgezindheid zich te zette aan alle taken, dïe de wil van den duce hun oplegt In een korte toespraak legde Mussolini er den nadruk op, dat het fascistische re gime door de onderscheiding der uitvinders iecht doet wedervaren aan het gevoel en de levensbehoeften van het Italiaansche volk. De secretaris van de organisatie van uitvinders wees er op. dat het nieuwe ka rakter van aanvaLs- en verdedigingswa penen en het gebruik daarvan op de slag velden thans het lot der volken bepalen en dat al degenen, die zich niet bijtijds van de methoden van vroeger hebben kun- i.«uipp li a i nen losmaken, steeds duidelijker met in D|| nUmim ItéSiaaf Uit TWEE DUflen j eenstorting bedreigd worden. Met stormachtige ovaties voor Mussolini eindigde de bijeenkomst. DE ITALIANEN IN DE FRANSCHE KOLONIËN. Stefani meldt, dat de ophitsingscampagne tegen Italië in geheel Algerije steeds he viger wordt. De verdedigingswerken wor den met grooten spoed aangelegd. In de belangrijkste woonwijken worden zelfs loopgraven aangebracht. Generaal Nogues reist voortdurend heen en weer tusschen Rabat, Algerije en Tunis. Uit Casablanca meldt Stefani, dat het leven der Italianen ln Fransoh Marokko van dag tot dag moeilijker wordt Onder allerlei voorwendsels worden hun woningen en zaken onder politietoezicht gesteld MINISTER HUDSON VOOR DE RADIO. De Brltsche minister van landbouw. Hudson heeft in een radiorede tot de land bouwers belangrijke wijzigingen in het landbouwbedrijf aangekondigd. Zoo zal het b.v. voor werkgevers in andere bedrijven verboden zijn arbeiders in dienst te nemen welke thans in den landbouw werken. Een landarbeider, die in een ander bedrijf wer- loos wordt, moet naar den landbouw terug- keeren. Werkgevers en werknemers ln het landbouwbedrijf zijn overeengekomen een minimumweekloon aan te bevelen van 84 shillings. Voor de landbouwproducten zul len nieuwe prijzen worden vastgesteld Houders van varkens en» pluimvee moeten terstond beginnen met vermindering van hun aantal dieren, indien zij afhangen van in het buitenland gekocht voer. Het feit, dat wij een aantal schepen verkregen heb ben als gevolg van de gebeurtenissen ln Noorwegen, Nederland en Denemarken wil nog niet zeggen, dat onze Invoer zal toe nemen. Wij moeten die schepen meer en meer gebruiken voor munitie, hetgeen een groote vermindering in den import van vee voeder meebrengt. De boeren moeten dus veel meer rekenen op voer, dat zij zelf kun nen verbouwen. Voor het beschikbare voer zal het melkvee de voorkeur krijgen, ten einde de handhaving der melkvoorziening te verzekeren. BINNENLAND. Rotterdam weer aan den slag (le Blad). De lotgevallen van de geïnterneerden van Ooltgenspiaat (2e Blad). Poststukken bleven vijf dagen in Utrecht (2e Blad). Onze kolenmijnen zijn intact (Binnenland, 2e Blad). De evacuatie van de burgers uit Gibral tar nadert de voltooiing Het garnizoen houdt geregeld schletoelenlngen. De nieuwe Engelsche gezant te Madrid sir Samuel Hoare, is daar per vliegtuig uit Lissabon gearriveerd Studenten en ande ren hebben een reeks betoogingen georga niseerd onder den kreet: Gibraltar voor Spanje en een deel der pers laat zich in gelijken geest uit. De Turksche minister-president Say dam heeft een radiorede gehouden, waarin hij in de eerste plaats den economisch en toe stand van Turkije schetste en de belasting - verhooging motiveerde. Overgaande op politiek gebied, verklaarde hij, dat de re geering met het oog op den wereldtoestand alle noodige maatregelen neemt. Turkije Ls vastbesloten, lederen aanval, van waar hij ook zou komen, af te weren. Turkije, dat tot dusverre bulten den oorlog gestaan heeft, wil ook daar bulten blijven. Het hecht daarbij echter gewicht aan een sterke bewapening ter vergrooting van zijn veiligheid. Tenslotte vermaande Saydam het Turksche volk eensgezind te zijn. (DNB.) REDE VAN TERBOVEN. De Duitsche rijkscommissaris voor Noor wegen Terboven heeft ln een rede ver klaard. dat Duitschland op geen enkel oogenblik voor of tijdens dezen oorlog het plan heeft gehad de neutraliteit van Noor wegen te schenden. Hij verklaarde voorts, dat zijn bestuur zich niet ln de blnnen- landsche aangelegenheden van Noorwegen wil mengen. Van Duitsche zijde werd, naar hij zeide. slechts als doel gesteld, met alle ter beschikking staande middelen den vreedzamen wederopbouw van het Noor- sche bedrijfsleven in het belang der ge- heele bevolking tot uitvoering te brengen Het ls duidelijk, vervolgde Terboven. dat de volkomen veranderde toestand, waarin Noorwegen zich thans bevindt, ernstige moeilijkheden voor het land medebrengt. De oorlog heeft in het bijzonder daar. I waar de Engelschen huisgehouden hebben, belangrijke verwoestingen nagelaten. En- geland heeft niet geaarzeld, zijn blokkade ook tot de Noorsche burgerbevolking uit te breiden. De rijkscommissaris spoorde de bevolking en de verantwoordelijke man nen in de politiek en het bedrijfsleven aan. rekening te houden met de werkelijke fei ten op economisch en politiek gebied. Des te sneller zou het tempo van den weder opbouw zijn. Terboven sprak daarop van de nieuwe I economische mogelijkheden voor Noorwe- I gen. Duitschland opent voor de Noorsche grondstoffen de groote en vele afzetmo gelijkheden biedende Midden-, Zuid- en I Oost-Europeesche gebieden. De voorziening van Noorwegen met es- I sentleele grondstoffen wordt in uitgebrei- BUITENLAND. De laatste strijd bij Duinkerken schijnt ingezet (le Blad). Italië's mobilisatie heet gereed te zijn le Blad). Een verklaring van den Duitschen commis saris in Noorwegen (le Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN* EERSTE BLAD. de mate verzekerd, men denkt er niet aan, voedingsmiddelen naar Duitschland uit te laten voeren. Integendeel. Duitschland zal ook bij den wederopbouw van Noorwegen behulpzaam zijn door de levering van es- sentleele grondstoffen. De werkloosheid in Noorwegen zal met alle middelen bestre den worden. De rijkscommissaris zeide vervolgens, dat de Duitsche maatregel der vrijlating van de Noorsche krijgsgevangenen door de ge vluchte regeering ln overeenstemming met den koning hiermede beantwoord is, dat zij allen Noren ln Midden- en Zuld-Noor- wegen van 18 tot 35 Jaren oud heeft gelast, zich opnieuw ln Noord-Noor- wegen voor den krijgsdienst te melden. Terboven veroordeelde dezen stap als zijn de onverantwoordelijk. Opnieuw worden Noorsche vaders, broeders en zonen er door in de ernstigste gevaren gebracht. De rijkscommissaris besloot: er ls in het verleden niets, dat tusschen het Noorsche en Duitsche volk onoverwinnelijke hinder palen zou kunnen opwerpen. Het Duitsche volk reikt het Noorsche eerlijk en zonder voorbehoud de hand en het ls tot kame raadschappelijke samenwerking op den grondslag van we derzij dsche achting be reid. Paus Pius XII heeft gisteren tot de curie kardinalen een toespraak gehouden, waarin hij, met verwijzing naar het feit. dat hij reeds verscheidene malen stelling heeft ge nomen voor een rechtvaardigen, eervollen en duurzamen vrede, een betoog hield over de gevaren van de vernietiging van geeste lijke en zedelijke waarden. De Paus wees daarbij in het bijzonder op het toenemen de verval „van de rechtsnormen, in plaats waarvan het geweld komt. dat de impul sen van ethiek en recht onderdrukt." Een duidelijk bewijs hiervoor, aldus de Paus, is „de omstandigheid, dat gebieden en volken in den oorlog getrokken worden, die meer dan anderen krachtens hun traditie voor den vrede opkwamen." De Paus be zweert alle oorlogvoerende partijen „zich steeds bewust te blijven van haar plichten van menschelijkheid. die ook ten opzichte van oorlogsrecht en oorlogsmoraal hun waar de niet verliezen." De Paus gaf voorts uit drukking aan zijn bedroefdheid over de be handeling, die non-combattanten in meer dan een gebied ondervinden en die zeer moeilijk met het begrip menschlijkheid in overeenstemming gebracht kan worden. „God is onze getuige." zoo zeide Paus Pius XII, ..dat. wanneer wij deze noodzakelijke waarheid uitspreken, wij oni niet laten lei den door een geest van partijdigheid, noch rekening houden met wie dan ook. Geen volk is beschermd voor het gevaar, dat zich eenige van zijn zonen laten meesleepen door den demon van den haat. Voor het beoordeelen van dergelijke ontsporingen is de houding der autoriteiten en haar snel ingrijpen daartegen van bijzonder belang. Hoe meer gebied door den oorlog onder reemde heerschappij geraakt, des te meer moet op de handhaving van de rechtsorde in overeenstemming met het volkenrecht en voor alles met de geboden van mensche lijkheid en rechtvaardigheid gelet worden."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1