LEIDSCH DAGBLAD - Tweede Blad Maandag 27 Mei 1940 Wonderen der techniek in Lopik, waar twee nieuwe zenders komen In drie en een halve week had men een zendmast van 192 meter hoogte geheel gereed Voor de Vrouw Een einde GEMENGD NIEUWS Drama te Hushoven. bij Weert Voor f. 53.000 aan bankbiljetten opgevischt Voorzichtig met gevonden voorwerpen en een begin De aardbeving in Peru VRAGENRUBRIEK Wijlen de schccve toren van Pijnackcr Ls er niets bij! De fotograaf maakte, staande aan den voet van dc 192 meter hooge zendmast, welke de Nozema te Loplk heeft laten plaatsen, bovenstaande foto. Men lette op de klimkooi in het stalen gevaarte. (Van onzen speclalen verslaggever). - n. De 192 meter hoogc zendmast, het 160 ton wegende stalen gevaarte, welke door de Nozema op het voor den bouw van twee zenders te Loplk aangekochte terrein, is geplaatst, moet op de gevoelige plaat vast gelegd worden. Aldus had de fotograaf be sloten. En nog wel zoo. dat ledereen duide lijk een Indruk zou krijgen, wat 192 meter hoogte wil zeggen. Het toestel wijst bijna loodrecht omhoog als de toto gemaakt wordt. Het resultaat? Men bekijke bijgaand plaatje maar eens: wijlen de scheeve toren van PIJnacker ls er niets bijl Hoe ls men er ln geslaagd hier stelt dc leek vragen om dc zendmasten, die tot basis hebben, een geHJkzljdlgen driehoek met een zijde van 2,70 meter, omhoog te krijgen? De expert, de man die met groote getallen en uitgebreide berekeningen goo chelt als U en lk met twee kaatsballen, .somt op, hoe zulk een zendmast gebouwd Ls Let op: de eerste 30 meter zijn gemon teerd, terwijl dit eerste stuk nog op den grond lag en wel zoodanig, dat er tevens een montagellft ln gemaakt werd Daarna ls dit eerste stuk verticaal gezet, waarbij de tuien, welke het precies ln evenwicht hou den, goede diensten bewezen. En vervolgens ls men met den afbouw begonnen Eiken dag vorderde men 8 meter, zoodat na 3'/« week de heele mast stond, met een zooge naamde klimkooi er ln. En met de tweede mast, welke maar 166 meter hoog ls, ging het op precies dezelfde wijze De bouwers gaan er overigens niet trotsch op, dat zij ln betrekkelijk korten tijd dergelijke kunststukjes tot stand brachten. Voor hen stond het vast, dat alles nauwkeurig berekend en geteekend was Zóó moest het goed zijn. Het was ook goed! „Als de hoeren eens omhoog willen?" De fotograaf kijkt mij aan en lk kijk terug 192 mct$r klimmen in een kooi, waarin Je alleen op de kracht van je armen bent aan gewezen? Het moge aanlokkelijk zijn voor Michlel dc Ruyters. maar de man-van-de- krant voelt er niets voor. Die bedankt voor het vriendelijk aanbod. En de fotograaf dito, dito, met een storretje, want die werd duizelig alleen al bij het staren omhoog ln het gevaarte. Wonderen der techniek! Zij die van verre de zendmasten zien oprijzen, denken er niet eens over na hoc men dergelijke ge vaarten eigenlijk op de plaats van bestem ming weet te brengen, of hoe men ze in evenwicht weet te houden. Maar zij, die hun nieuwsgierigheid van dichtbij bevredi gen, worden vervuld van een diep respect voor de prestaties van Hollandsche vak- menschen, die precies uitgerekend hebben aan welke voorwaarden een moderne zen der moet voldoen om goed te functionnee- ren en die er in geslaagd zijn in Nederland een plaats te ontdekken, waar deze voor waarden inderdaad het best vervuld wor den. ZIJ vertellen iets van het hoofdgebouw, waar ln de kelderverdiepingen tevens schuilkelder 20 K M aan kabels komt. Daarnaast is het gebouw waar de zend apparatuur reeds gedeeltelijk ls aange bracht. een hoogspanningsgebouw. En daarom heeft men den veiligheidsgraad zoo hoog mogelijk opgevoerd Nergens zal men hout zien. En evenmin zal het mogelijk zijn. dat leeken door het openen van een ver keerde deur ln groot gevaar komen. Want opent men een deur, die niet geopend mag worden, dan wordt daardoor de spanning van den zender afgeschakeld en ls het ge vaar opgeheven. Een hoogspanningsge bouw in optima forma: zeker, d&t mag men zeggen. Maar ook: een gebouw, waarin bezoekers zich volkomen op hun gemak zullen voelen. Overal zijn er voorzorgs maatregelen getroffen. De zenders. En dan de zenders zelf. Zij bestaan leder uit zes trappen, waarvan dc eerste 5 te zamen achter een lang paneel weggebouwd zijn. De zesde trap is ln een apart paneel ondergebracht. Daar de belde paneelen een betrekkelijk groote lengte hebben en wel 8 cn 11 m. ls het voor het overzicht gewenscht. de beide zcnderdcelen boven elkander te plaatsen De zenders zijn zoodanig gebouwd, dat zij 100®/o gemoduleerd kunnen worden en dat de golflengteconstantheid tot een zeer hoo- gen graad van volmaaktheid ls opgevoerd. Gegarandeerd wordt, dat dc zenders ge durende een tijdsverloop niet meer dan drie perloden zullen verschillen van hun nominale frequenties. De zenders zijn zoodanig geconstrueerd, dat de trappen 1, 2 en 3 continu afstem- baar zijn van 200—550 M.; de trappen 4 en 5 zullen varleerbaar zijn van 300420 M. en de 6e trap plus en min 10 °/o ten op zichte van de normale draaggolven. BIJ den algemeenen opbouw van de ap paratuur ls er rekening mede gehouden, dat ln den vollen omvang reserves aanwe zig zijn; bij de kleinere onderdeelen ge schiedt dit door het in tweevoud aanbren gen van die onderdeelen; bij de grootcre onderdeelen, zooals bijv. de eindlampen. welke een vermogen zullen hebben van 100 kW eik. ls voor'de 4 bed rij Islam pen per groep van 2 telkens 1 reservelamp inge bouwd. welke door omschakeling oogen- blikkelljk ln bedrijf gesteld kan worden ln de plaats van een lamp, welke tijdens het bedrijf defect zou raken De voor den zender benoodlgde span ningen en stroomen worden deels geleverd door machines, deels door gelijkrlchters. Ook deze machines en gelijkrlchters zijn in duplo aanwezig, evenals de koelwater- pompen Alleen de groote gelijkrlchters van de elndtrappen zijn niet gedupliceerd, doch bezitten een gemeenschappelijke re serve. De dupliceering is ook doorgevoerd ln de stroomleveringen. welke geschieden door de PUEM (prov. Utrechtsche Electricitelts- Maatschapplj. die hiertoe een hoogspan ningsstation in het zendergebouw heeft in gericht, waar vier kabels van het provin ciale net uitkomen. Een dezer kabels ver bindt de zenders rechtstreeks met de elec- trlsche centrale en ls dus practlsch niet onderhevig aan storingen, veroorzaakt door nevenbelastingen. De PUEM levert de energie bij een span ning van 10.000 V.; deze spanning gaat rechtstreeks door naar de groote gelijk- richters. waar zij opgetransformeerd wordt tot 20.000 V. ten behoeve van de belde elndtrappen van den zender Voor de overige zendertrappen alsmede voor alle andere diensten, waarvoor elec- trische energie benoodlgd is, wordt de 10 000 V. in een NOZEMA-transformator station neergetransformeerd van 310 V— 220 V.. welke spanning naar de verschil lende motoren en apparaten gevoerd wordt om omgezet te worden ln de spanning en stroomsoort, welke voor de verschillende deelen van den zender beschikbaar moet zijn. Het koelwater, dat voor het koelen van gelljkrichterlampen en dergelijke benoo- digd Ls, stroomt rond ln een gesloten koel systeem. zoodat telkenmale hetzelfde koel water weer voor koelen gebruikt wordt. Deze maatregel voorkomt de afzetting van ketel steen en dergelijke in de apparatuur. Ten- 1 einde de warmte, welke in het koelsysteem wordt opgenomen, af te voeren, wordt dit water ln z.g. tegenkoelers gekoeld met wa ter. dat uit op het terrein geslagen bron nen wordt gepompt. Alle pompen voor deze handelingen zijn ln tweevoud aanwezig, Honderdzestig ton staal rust met de punt op een porceleinen isolator, die, naar de experts berekend hebben, een druk van 450 ton kan weerstaan. Ziehier het voetstuk van den 192 meter hoogen zendmast, welke te Lopik is verrezen. nemen bij weigering automatisch elkanders werk over en geven door het Inwerking stellen van slgnaallnrlchtingen van alle onregelmatigheden direct kennis. Indien ondanks deze maatregelen het koelsysteem zou haperen, b.v. door het opdrogen van de bronnen, kan men door het omzetten van enkele handwielen oogenbllkkelijk koelen door middel van water, dat door de drinkwaterleiding wordt aangevoerd In de tusschenperiode. welke tijdens dit omschakelen verloopt, zorgt een zooge naamde hydrofoorlnstallatle voor het rond- persen van water langs de kostbare zend- lampen. zoodat oververhitting hiervan practlsch- nimmer ls te vreézen. Teneinde de zendapparatuur ook te kun nen beproeven op vol vermogen, zonder dat energie behoeft uitgezonden te worden. Ls een z.g kunstantenne aangebracht, welke bestaat uit een systeem van spoelen, condensatoren en gekoelde weerstanden, welke eenzelfde electrisch beeld vertoont als de antennes en deze dus kan vervan gen. Werkt de zender normaal dan wordt de energie van den eindtrap toegevoerd aan een feederlljn, welke eindigt ln een feeder- huisje, dat aan den voet van belde masten ls geplaatst. Van deze feederhuisjes wordt de energie door daartoe passende afstem- middelen aan de masten, die van het zelf- stralende type zijn, toegevoegd Teneinde een goede uitstraling te ver zekeren, zal men ln den grond rondom de masten aardnetten graven, bestaande uit straalsgewijze uitloopende koperdraden, welke even lang zijn als de uit te zenden golflengte. En tot slot het antwoord op de vraag hoeveel energie er verloren zal gaan tij dens den toevoer naar den mast. De ex perts hebben ook dat uitgerekend. Zij hou den het er op, dat 90 van de toegevoer de energie nuttig zal worden uitgestraald. De genomen maatregelen laten slechts spe ling voor een verlies van 10°/o, dat eerder minder dan meer zal worden. (Nadruk verboden). TWEE DOODEN. In een café tc Hushoven bij Weert (Lim burg) heeft zich een drama afgespeeld, dat de vijftienjarige F H„ dochter van een caféhouder aldaar, en den vijf en twlntlg- larlgen M J eveneens afkomstig uit Hus hoven, het leven heeft gekost Het meisje had des avonds ln het cafe geholpen met het bedienen van de klanten ZIJ begaf zich tegen tien uur naar bulten en ls daar van het leven beroofd. Familie leden van het slachtoffer vonden het lijk renlgen tijd later. De vermoedelijke dader, de vijf en twintigjarige M. J., was gezien toen hij zich per rijwiel van Hushoven naar Weert begaf. Onderweg ls hij ln de Zuld- Wlllemsvaart gesprongen, waarin hl) ls ver dronken. Do aanleiding tot deze ontstellende daad moet waarschijnlijk gezooht worden ln het lelt, dat de man omgang zocht met het meisje, waartegen haar ouders zich. ln ver band met haar Jeugdigen leeftijd, verzet ten Vrijdagavond vlschfce een kolenwerker uit het water van de Reguli rarht te Am sterdam een pakje op. Bij nader onderzoek bleek het pakje te best-aan uit op de helft doorgesneden bankbiljetten, en wel Hol landsche bankbiljetten voor eon totaal van 53.000 gulden; verder nog 69Q0 dollars en 390 Engelsche ponden. De herkomst van deze halve bankbiljetten kon nog niet wor den vastge-atcV WEER TWEE ONGELUKKEN. Een Jongen uit Bergen op Zoom had, naar het Vad. meldt, op een verzamel plaat-s van oorlogsmaterieel een granaat gevonden. Zijn vader F. zag. toen de Jon gen thuis kwam. het projectiel en nam het den Jongen af. F. zelf beging de onvoor zichtigheid om uit nieuwsgierigheid het voorwerp te openen. In een schuurtje be werkte hij het met hamer en beitel Het gevolg was. dat de granaat uiteen sprong. De arm van F. werd afgerukt en ln ern- stigen toestand werd de man naar het zie kenhuis vervoerd. Het zoontje van de familie T uit Bergen op Zoom. zat, zonder dat de onderwijzer van de St. Josephschool aldaar het be merkte. met een granaat te spelen, die hij op weg naar school had gevonden. HIJ peuterde er aan met een penhouder. Op een gegeven oogenblik ontplofte het projectiel. De linkerhand van het ventje werd totaal verbrijzeld, terwijl hij tal van vleeschwon- den opliep. Het Jongetje, dat naast hem zat, bekwam eveneens dusdanige verwon dingen. dat beide jongens in het Alg Bur- gergasthuis moesten worden opgenomen. MINNESTRIJD UITGEVOCHTEN TE HAARLEM In de Barrevoetsstraat te Haarlem ls Zaterdagavond een minnestrijd uitgevoch ten tusschen twee Amsterdammers. De 19- jarigc L was naar Haarlem gekomen om zich te wreken op den 20-Jarigen V., die te goede vrienden was geworden met het meisje van L. Na eenig zoeken yond hU hem in genoemde straat. Een heftige woordenwisseling ontstond, waarbij L. ten slotte zijn medeminnaar met een dolkmes te lijf ging. De vechtpartij was buitenge woon fel, want V. gaf zich niet zoo maar gewonnen, hoewel hij al een paar steek wonden aan zijn handen gekregen had. Beiden rolden over de straat en de aan valler L. wist zich boven op den ander te laten vallen. Doch deze trapte zoo verwoed van zich af. dat het eene oog van L. spoe dig dicht zat Nog eenmaal probeerde de eigenaar van het mes zijn tegenstander te steken en wel ln de hartstreek, maar daarbij werden slechts de kleeren geraakt. Inmiddels wa ren twee soldaten toegesneld, die de vech tenden wisten te scheiden. Dc gewonde ls in het St. Ellsabethsgasthuis verbonden en kon daarna huiswaarts keeren. L ls naar het politiebureau overgebracht en in arrest gesteld Crt AAN ZIJN WONDEN BEZWEKEN. De 23-jarige tweede luitenant v. H. uit Driebergen, die Donderdag als bestuurder van een motorrijwiel op den Wagenweg te Haarlem een voetganger had aangereden, die onmiddellijk daarna overleed, ls thans zelf ook in het St. Joannes de Deo-zieken- huis aan zijn wonden bezweken. Crt. Ze hadden „woorden" gehad. Een onein dig aantal booze woorden. Hij had tenslotte gezegd, dat het uit was, radicaal uit. En zU had gezegd, dat het voor haar allkng uit was geweest. Toen waren ze van elkaar gegaan, elk ln een verschillende richting. Nu was het uur aangebroken, waarin ze anders na kantoortijd op elkaar wachtten om samen naar huis te gaan, thee te drin ken, een boterham te eten en tc bespreken wat ze 's avonds zouden gaan doen. En nu? Niets van dit alles. Geen vroolljke plannen meer voor den avond, geen lucht- kasteelen over de toekomst. Nu was ze zijn meisje niet meer, maar eenvoudig Juffrouw X en hij was niet meer haar lieve Bobble, maar ijzig gewoon mijnheer LJ. Hoe moei lijk was dit alles te verwerken. Opzijn hoofd droeg hij den hoed. dien zU hem gegeven had en de das, die hij droeg, was een geschenk van haar. Op zijn zakdoeken had ze zijn naam ge borduurd. zijn portefeuille had ze hem ook gegeven Haar schoentjes, haar taschje, de ring aan haar vinger, haar halsketting, haar notitieboekje en haar zilveren potlood, het waren allemaal kleine en groote atten ties van hem. Dat alles zou nu van niemand zijn. Of zouden ze leder een groot pak ma ken cn elkaar alles terugsturen? En de lieve herinneringen, de teedere woorden, de beloften? En de gedachten en meeningen, die ze hadden uitgewisseld, waardoor ze nooit meer zóó konden zijn als ze tevoren geweest waren? Hij, die het eerst gezegd had, dat alles uit was, slenterde in zijn kamer op en neer en voelde zijn woede langzaam wegsmelten. Het was een heerlijke dag. Hij dacht niet aan de das of den hoed. Hij dacht eraan, dat ze nu thee inschonk en dat hij nog voor een potje Jam had zullen zorgen. Ja, nu stond ze bij de tafel Maar ze stond heelemaal niet bij de ta fel Ze zat op haar bed en huilde. Ze had absoluut niet willen hullen, maar toen had ze er één oogenblik niet aan gedacht en toen waren de tranen opeens toch ge komen. Ze drukte een zakdoek een groote heerenzakdoek, die bij ongeluk ln haar la gelegen had tegen haar oogen, maar ze merkte het niet. Nu haar woede bedaard was, kon ze hee lemaal niet begrijpen wat er gebeurd was. Ze voelde zich ontzettend eenzaam. Ze dacht er niet aan, thee te zetten: het had geen zin, de tafel te dekken, nu hij niet kwam. Ze dacht ook niet aan de Jam, ze had geen trek. Nu zat hij ln een café en dronk kof fie en at gevulde koeken. Heel hard en on verschillig. Misschien keek hij ook al wel naar andere meisjes, misschien had hij het juist daarom afgemaakt. Ze huilde. Ze bette haar oogen met de zakdoek en keek naar zijn naam, dien ze erop geborduurd had en huilde nog harder. „Wat nu?" dacht ze „Niets!" Ze voelde, hoe al hun luchtkasteelen niets dan lucht waren geweest. Niets had ze meer om zich aan vast te klemmen, niet aan hem, niet aan de toekomst, niet aan het verleden. Ze voelde zich van minuut tot minuut leeger en slapper en ellendiger worden. Ennu. zat hij onverschillig In een café, waarschijnlijk met een ander meisje.... Maar hij zat heelemaal niet in een café. Hij had intusschen een heelen tijd rond- geloopen en toen daar zijn woede totaal weg was had hij maar een pot jam ge kocht, want hij kon zoo gauw niets anders bedenken. HIJ droeg het potje ln de hand en sloeg zonder erbij te denken den weg naar haar huls ln. Voor de voordeur aarzel de hij, maar dan ging hij de trap op en voelde zich plots omgeven door blijde her inneringen. Hij voelde zich rijk, toen hij aanbelde. Verbeeld Je, dat ze thuis was en dat alles weer goed werd! Zij was intusschen heelemaal uitgehuild. Zij had haar gezicht gewasschen en gebet en was daar juist mee klaar, toen hij belde. Aan het belletje hoorde ze. dat hU het was. Haar hart bleef stilstaan' ze werd vuurrood en sprong bevend naar de deur. Hij stond dwaas met den pot jam in de hand en stak haar verlegen het potje toe. Ze spraken niet veel, maar er waren ook geen woorden noodig Het droevig einde was zoomaar vanzelf een blij begin geworden werkers levend begraven werden, van wie er 12 te voorschijn gehaald zijn. Omtrent het lot van de overige veertig heerscht bezorgd heid. DOODELIJK VERKEERSONGEVAL BIJ TEUGE. Motorrijder het slachtoffer. Te Apeldoorn had Vrijdagavond om streeks kwart over elf, naar De Crt. meldt, op de Dcventerstraat ter hoog le van de buurtschap Teuge een aanrijding plaats tusschen een vrachtauto en een motorfiets, bestuurd door den heer W. Sch. te Wenum. gem Apeldoorn De motorrijder werd ge dood De vrachtauto ls doorgereden. BUITENLANDSCH GEMENGD. MIJNINSTORTING IN JAPAN. Veertig man begraven. In een schacht van een kolenmijn te Kokocra ln de prefectuur Foekoeoka op het eiland Kloesjoe heeft zich Zaterdagavond een instorting voorgedaan, waarbij 52 mljn- MEER DAN TWEEHONDERD SLACHT OFFERS. De aardbeving, welke Peru heeft geteis terd, de hevigste sedert veertig Jaar, heeft voor zoover thans valt te overzien, meer dan tweehonderd dooden geëischt; onge veer vierduizend personen werden gewond. Alleen ln de havenstad Callao en in de badplaatsen Chorillos en Barranco zijn ln totaal meer dan drieduizend huizen Inge stort. De bevolking ln Lima bracht bij dui zendtallen den nacht onder den blooten hemel door. In den vroegen morgen veroorzaakten nieuwe aardbevingen een nieuwe groote paniek Alle winkels, bioscopen en theaters zijn gesloten De materieele schade, vooral in de hoofdstad en haar omgeving ls bui tengewoon groot, daar zich hier het cen trum van de aardbeving bevond. De ver bindingen met het binnenland zijn voor een groot deel weer hersteld De ministerraad heeft besloten buitengewone maatregelen te treffen tot het verleenen van hulp aan de tienduizenden dakloozen. Naar de deskundigen van het Instituut te Jena mededeelen, staat de streek, die vooral docr de aardbeving is getroffen, na melijk de hoofdstad Peru en de havenstad Oailao, bekend als een der gebieden op aarde, waar aardbevingen ln haar grootste hevigheid voorkomen. In deze streek deed zich ln 1687 een aardbeving voor met vijf duizend slachtoffers en in 1746 met een bijna ever. groot verlies aan menschen- levens. Niet zulke ernstige gevolgen hadden de aardbevingen van 1586. 1823 en 1904. Be halve deze ernstige aardbevingen deden zich nog dikwijls lichtere trillingen voor, die voor een groot deel slechts materieele schade veroorzaakten. J. de N. te L. - Berekend naar een huur waarde van f. 205 ls de aanslag Juist becijferd. Indien de huurprijs echter onder normale om standigheden is bedongen d.wr. dat leder wil lekeurig persoon hetzelfde bedrag zou moeten betalen, dan is de huurwaarde op een te hoog bedrag vastgesteld. U kunt dan reclamecren tegen de grondslag-huurwaarde. P. W. M te L. - De vermindering bear aagt ln de gemeente L. voor elk kind bU een belast bare huurwaarde van niet meer dan f.350 14%. Bij een huurwaarde van meer dan 1.350 en niet meer dan f. 525 12 Uw aanslag werd becijferd als vólgt: Belastbare huurwaarde f.360.— Vermindering art. 13 170 f.190 Belasting 10% li.— M©b. waard <f200 t m. f. 299» 1.50 Totaal f. 2050 Kinderaftrek 12% 246 Totaal belasting en hoofdsom f. 18.04 150 opcenten Gemeente 27 06 Totaal aanslag f. 45.10 Op Uw aangiftebiljet kunt U als huurwaarde opgeven de geschatte huurwaarde Pers Bel na aftrek van grond bel. straat belasting, assuran tie en onderhoudskosten. Alleen de werkelijk gemaakte kosten komen c q. voor aftrek ln aan merking Kosten voor water mogen niet in min dering worden gebracht. OOK EEN AARDBEVING IN IRAN In het district Robeh Schamat nabij Sab- zevar in het Noordoosten van Iran. heeft zich een hevige aardbeving voorgedaan. Verscheidene dorpen zijn geheel vernield. In de dorpen Galleh Meidan en Germab zij naar tot nu toe werd gemeld, tien per sonen omgekomen en velen gewond. Ook is veel vee omgekomen. Ook uit Khoy in het Noordoosten van Iran wordt melding gemaakt van heftige aardschokken, welke evenwel geen noemens waardige schade hebben aangericht. 2

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 7