Proclamatie
van HM. de Koningin
Een regeering Churchill
in Engeland
De stemming in Amerika
LEIDSCH DAGBLAD
Dinsdag 14 Mei 1940
Een klein oorlogskabinet
Eerste ontmoeting met
het parlement
NAGEKOMEN BERICHTEN
Binnenland
Het vertrek
van H. M. de Koningin
Engelsch oorlogsschip
bracht onze regeering
naar Londen
Laatste
oorlogsnieuws
Fransche legerbericht
van hedenmorgen
Hongarije roept
verscheidene
lichtingen op
lnterneeringen in
Engeland
Verspreidt geen
geruchten
STADSNIEUWS
Scholen blijven tot nader
order gesloten
Vrijwillige
Vrouwelijke hulp.
De actie ter zee
Naar den oorlog
Laatste Berichten
Binnenland
Officieel bericht van het
Nederlandsche
opperbevel
Hare Majesteit de Koningin heelt hedenochtend een proclama
tie uitgevaardigd van den volgenden inhoud:
Nadat volstrekt zeker was geworden dat Wij en onze Ministers
in Nederland niet langer vrijelijk konden voortgaan met de uit
oefening van het Staatsgezag, moest het harde, maar nood
zakelijke besluit worden genomen, den zetel der Regeering te
verplaatsen naar het buitenland voor zoo lang als onvermijde
lijk, en met de bedoeling Ons terstond weer in Nederland te
vestigen zoodra zulks maar eenigszins kan.
De Regeering bevindt zich thans in Engeland. Zij wenscht een
regeeringscapitulatie te voorkomen. Daarbij blijft het Neder-
landsche grondgebied, dat in Nederlandsche banden blijft, in
Europa zoowel als in Oost- en West-lndië, één Souvereine staat,
die zijn stem als volwaardig lid der statengemeenschap en in
het bijzonder in de beraadslagingen van de gezamenlijke bond-
genooten zal blijven laten hooren en tot zijn recht zal weten te
brengen.
De militaire overheid en in hoogste ressort de opperbevelhebber
van Land- en Zeemacht, beoordeelt thans welke maatregelen
In militair opzicht noodig en verantwoord zijn.
Daar waar de overweldiger heerscht, moeten de plaatselijke
burgerlijke overheden alles blijven doen wat in het belang der
bevolking nuttig kan zijn. en in de eerste plaats medewerken,
tot het bewaren van orde en rust.
Ons hart gaat uit naar Onze landgenooten in het vaderland, die
harde tijden zullen doormaken. Maar Nederland zal zijn ge-
heele Europeesche grondgebied eenmaal met Gods hulp
herwinnen. Herinnert U rampen uit vroegere eeuwen, waaruit
Nederland is herrezen. Zoo zal het ook ditmaal gaan.
Dispereert niet. Doet allen wat U mogelijk is in 's lands welbe
grepen belang. Wij doen het Onze. Leve het Vaderland.
w.g. W1LHELM1NA.
ChurohU! heeft de kern van zijn kabinet
gevormd. Deze ziet er aldus uit:
Churchill: eerste minister en minister
van defensie,
Chamberlain: lord preeident of the
council.
Attlee: lord grootzegelbewaarder.
Lord Hallfax: minister van bulten-
landsche zaken.
Greenwood: minister zonder porte
feuille.
Churchill, Chamberlain, Attlee, Hall
fax en Oreenwood vormen het oorlogs
kabinet.
De volgende regeerlngsleden hebben geen
zitting In het oorlogskabinet: Alexander
(Labour), eerste lord der admiraliteit;
Eden: staatssecretaris voor oorlog; Archi
bald Sinclair (Lib.), staatssecretaris voor
luchtvaart.
De leiders der drie partijen, die aan de
regeering deelnomen, zullen, of zij lid zijn
van het oorlogakablnet of niet, geraad
pleegd worden, wanneer zich problemen
voordoen, dlc betrekking hebben op het al
gemeen karakter en de doelstellingen der
regeering met Inbegrip van vredesvoor
waarden.
Churchill heeft dus een oorlogskabinet
van vi)f aanvaard. Aanvankelijk schijnt het
alsof Chamberlain minister van financiën
zou worden, doch de oppositie bulten en
ln de conservatieve partij heeft zich
daartegen verzet, daar zij dan een te nauwe
combinatie tuwchen Churchill en den af
getreden premier vreesden.
Verdere benoemingen zijn de volgende:
Tot lord-kanseller werd benoemd sir John
Simon, die in do regeering Chamberlain
minister van financiën was. Tot minister
van financiën ls benoemd, sir Klngsley
Wood, die ln de vorlgo regeerlng de functie
vervulde van lord-grootzegelbewaarder. 8lr
John Anderson blijft minister van binnen-
landsche zaken. Minister voor de voorraden
wordt Herbert Morrison (Labour). Duff
Cooper wordt mlnifter voor de Inlichtingen
en sir Andrew Duncan blijft minister van
handel. Lord Lloyd wordt minister van ko
loniën.
Minister voor Indlc en Burma wordt
Leopold Stennett Amery, minister van ge
zondheid MacDonald, minister van arbeid
en nationalen dienst Ernest Bevln, minis
ter voor de voedselvoorziening, lord Wool-
ton.
Het Lagerhuis la gisteren onverwacht bij
eengekomen om den nieuwen premier,
Churchill, de gelegenheid te geven voor een
ontmoeting met zijn oorlogskabinet. Toen
Churchill voor de eerste maal als premier
binnenkwam, werd er luide gejuicht, het
geen herhaald werd toen Chamberlain bin
nenkwam en naast Churchill ging altten.
Ook toen Churchill opstond om het woord
te voeren, werd hij luide toegejuicht. HIJ
zeide: „Vrijdagavond J.l. kreeg lk van Z.M.
de taak een nieuwe regeering te vormen.
Het was de duidelijke wil van het parle
ment en de n. tie, dat deze nieuwe regee
ring op de breedst mogelijke basis zou zijn
gevormd en dat zij alle partijen zou om
vatten. Ik heb het belangrijkste deel van
deze taak reeds voltooid. Er ls een oorlogs
kabinet gevormd van vijf leden, die de een
heid der natie vertegenwoordigen. Het was
noodzakelijk, dat dit gebeuren zou ln één
enkelen dag, gezien de uiterste urgentie en
gestrengheid der gebeurtenissen.
Do overige sleutelposities werden gisteren
bezet. Ik zal vanavond een verdere lijst aan
den koning voorleggen Morgen ln den loop
van den dag hoop lk de benoeming der
voornaamste ministers te voltooien. De
aanstelling van de overige ministers elscht
gewoonlijk eenlgen tijd meer. Ik hoop, dat,
wanneer het parlement wederom bijeen
komt, dJt deel van mijn taak vervuld zal
zijn en dat da regeering dan in alle op
zichten volledig zal zijn. Ik was van mee
ning, dat het in het openbaar belang was
den voorzitter van het Lagerhuis voor te
stellen het huls vandaag bijeen te roepen.
Aan het einde der vergadering van vandaag
zal een verdaging der zitting tot 21 Mei
wot den voorgesteld met de bepaling, dat
het zoo noodig eerder bijeengeroepen zal
worden.
Spr. verzocht vervolgens het Huls uit
drukking te geven aan vertrouwen aan de
nieuwe regeering door goedkeuring te
hechten aan een door hem Ingediende mo
tie, Jdende:
Het Huis begroet de vorming van een
regeering, die de eensgezinde onwrik
bare vastberadenheid dei natie verte
genwoordigt om den oorlog met Duitsch-
land voort te zetten tot aan het zege
vierende einde.
Voortgaande zelde Churchill: wij bevin
den ons ln de preliminaire fase van een der
grootste veldslagen ln de geschiedenis.
WIJ zijn in actie op vele andere punten
ln Noorwegen en Nederland en wij
moeten voorbereid zijn ln de Middel -
landsche Zee. De luchtetrijd duurt voort
en ln het binnenland moeten vele voor
bereidingen worden getroffen.
Ik zeg het Huls, zooals lk gezegd heb
tegen de ministers, die ln de regeering
zitting hebben genomen: „Ik heb nieU
andera aan te bieden dan bloed en
zwoegen, tranen en sweet." Wij hebben
niets andera voor ons dan een beproe
ving van den meeat smartelijken aard.
WIJ hebben voor ons vele lange maan
den van leed en strijd.
Onze politiek ia oorlog te voeren
(toejuichingen).
Oorlog te land, ter zee en ln de lucht,
oorlog met al ons verraoren en met alle
kracht, die God ons kan geven en oor
log voeren tegen een monsterachtige
tyrannic, die nooit is overtroffen In
haar duistere en bedroevende reeks van
menschelijke misdaden. Wanneer gy
vraagt wat ons doel ls, kan Ik dat In
één woord antwoorden, het ls de over
winning. Ons doel is de overwinning
ten koste van alles, de overwinning
ondanks alle terreur, de overwinning,
hoe lang en zwaar de weg ook moge
zijn, want tonder overwinning ia er
geen verder leven.
Laat men zich daarvan bewust zijn, geen
verder leven voor het Britsche rijk, geen
verder leven voor alles waarvoor het Brlt-
sche rijk ls opgetreden, geen verder leven
voor den drang en de Impuls der tijdperken
gedurende welke de menschheld zich zal
voortbewegen naar haar doel.
Ik aanvaard mijn taak met veerkracht
en hoop (toejuichingen!
Ik voel de zekerheid, dat niet veroorloofd
zal worden, dat onze zaak onder de men-
schen zal falen. Ik voel mij op dit oogen-
bllJ gerechtigd de hulp van allen op te
eischen en lk zeg. „komt, laat ons te zamen
voorwaarts gaan met onze vereenlgde
kracht."
Toen Churchill deze rede uitgesproken
had, weerklonk luid gejuich.
Lr.bour en liberalen verklaarden voor te
zullen stemmen. Ook Lloyd George zelde
deze regeering te aanvaarden.
Alleen Maxton van de Onafh. Labour
was tegen
De resolutie werd aanvaard met 381
stemmen voor, geen tegen.
Het Huls ls tot 21 dezer op reces.
In het Hoogerhuls heeft lord Hallfax een
gelijke verklaring afgelegd als Churchill ln
het Lagerhuis.
Lord Halifax zelde verder, dat de Dultsche
Inval in Nederland en Belgie zonder waar
schuwing, zonder het voorwendsel van grle-
ver en zonder rekening te houden met de
nauwkeurig ln acht genomen neutraliteit
een daad van wettelooze barbaarschheld
wal en het ls de taak van de beschaafde
landen dit récht te setten
Met algemeene stemmen werd de reaolutle
aangenomen.
De opperbevelhebber van land- en
zeemacht deelt, in opdracht van H.M.
de Koningin, mede, dat Hare Majesteit
aan Haar voornemen om naar
Zeeuwach-Vlaanderen te gaan. geen
gevolg heeft gegeven, tengevolge van
een langdurig oponthoud te Hoek van
Holland, waardoor Hare aanwezigheid
aldaar in ruime mate bekend werd en
bet groote gevaar ontstond, dat het
den vijand gemakkelijk zou vallen de
Koningin te vinden en Haar te bom
bardeeren. Tevens meende de Konin
gin in het buitenland meer voor Haar
land te kunnen doen.
Reuter meldt uit Londen: De leden
van de Nederlandsche regeering wer
den bij aankomst te Londen heden
morgen verwelkomd door sir John
Monck, als vertegenwoordiger van Lord
Halifax en door de leden van de Neder
landsche legatie De Nederlandsche
minister van justitie verklaarde man
journalisten, dat de geheele regeering,
bestaande uit negentien personen, h*
een Engelsch oorlogsschip naar Enge
land was gekomen.
Het Fransche legerbericht van heden
morgen luidt:
De Dultsche aanval ontwikkelt zich met
toegenomen hevigheid. Uit Midden-Be lgtë
valt niets bijzonders te melden De vijand
heelt de Maas bereikt van Luik tot Na
men en te Sedan. Deze laatste stad werd
geëvacueerd en ln de onmiddellijke om
geving alsmede ln het gebied ten Noorden
van Dinant vonden bijzonder verwoede ge
vechten plaats. Er wordt strijd geleverd
tec zuiden van Lonkwy tot de Moezel De
vijandelijke aanvallen werden algeslagen
ln het gebied van Wlssembourg. Onze
troepen en de troepen der geallieerden
strijden dapper tegen den vijand, die ln
het bijzonder met zijn gevechtswagens en
zijn luchtmacht aan buitengewone
krachtsinspanning ontplooid. Aan het «In
de van den dag van 1S Met waren 13
vijandelijke vliegtuigen neergehaald
Vannacht heeft on ie luchtmacht tal
rijke verkenningsvluchten gemaakt
Van offlcleele Hongaarsche OJde woedt
een bericht uit Belgrado bevestigd, dat
verecheldene lichtingen reservisten, voor
het meerendeel afkomstig uit Opper-Hon-
garije en Sub-Karpathlë. opgeroepen zijn
in de gebieden van Noord-Hongarlje voor
de gebruikelijk* valdoefenlngen ln dit Jaar
getijde. Men zegt. dat het niet otn feitelijke
troepenconcentraties gaat
Het Hongaarsche leger eou thans be
schikken over 360000 menschappen, ter
wijl nog maar vier dagen geleden zich
slechte 150.000 onder de wapenen bevon
den, De troepen zijn voor bet grootste deel
samengetrokken langs de grens van Slo-
wakije, aan de grens van Roemenië en
ln het gebied van Saeged, dus het Ooete-
lljke deel van de Hongar.rech-Joego-Slavi
sche grens
In opdracht van bet ministerie van bin
nenlandse he zaken heeft de Britsche po
litie Invallen gedaan ln de woningen van
mannelijke vijandelijke vreemdelingen ln
als verboden aangeduid gebied, dat zien
uitstrekt langs de geheele Oostkust van
Wight tot de Morray Flrth ln Schotland.
Dese actie duurde den geheelen Zondag
en tegen den avond waren honderden
Dultsehers en Oostenrijkers tussctien 16 en
60 Jaar op weg naar lntemeeringstaair-
pen. De politie ageerde grootendeels in
burgerkleedlng. waardoor het publiek ln
hêt algemeen weinig merkte. Zoowel in
Sdhotland als aan de Zuidkust werden ve
len aangehouden. Naar verluidt een 3000,
of vrijwel allen op een enkele uitzondering
na, waarna nog wordt gesocht. Blijkens da
rapporten ntmen de vreemdelingen den
toestand kalm op en ln vele gevallen meld
den »tj zichzelf bij de politie. Dikwijls wa
ren hst Joodsche vluchtelingen of emi
granten. die voor de nsal-terreur waren
gevlucht Men wijst erop. dat dese maat
regelen geen wiiriglng beteekenen van de
vreemdelingenpolitiek der regeerlng, doch
genomen worden als tijdelijke maatregel
ln verband met den eventueelen militairen
toestand, teneinde te voorkomen dat
eenlge Duitache poging tot het neerlaten
v»n paraahutetroepen op de medewerking
ven spionnen kan rekenen. Daarbij over
weegt men tevens, dat ln geval van een
Invasie van parachutisten de Dultsche be»
weners het doelwit van de vijandige ster»
mlng van het publiek zouden kunnen v4
den.
GIJ SPEELT IN DE KAART VAN DEN
VIJAND.
De opperbevelhebber van land- en
zeemacht heeft uitdrukkelijk gewaar
schuwd tegen het verspreiden van val-
sche geruchten. Het verder vertellen van
ongecontroleerd alarmeerend nieuws
dient met alle middelen te worden
tegengegaan. Zij, die zich daaraan
schuldig maken, bpulen ln de kaart van
den vijand, voor wien men vergete
dit nimmer de verspreiding van sterk
«verdreven of geheel fantastische tijdin
gen een onderdeel is van de oorlogvoe
ring. Weldenkende Nederlanders zullen
kwade geruchten uit onbekende bron
op de eerste plaats niet gelooven. ZIJ
-/uilen zich er derhalve van onthouden
dezen geruchten verdere bekendheid te
geven. De verspreiders daarvan sullen at)
met klem wijzen op hun verketrde han
delwijze. Men geloove alleen wat men
zelf gezien en ondervonden heeft en
geve daarvan, voor zoover er aanleiding
toe bestaat, uitsluitend kennis aan de
bevoegde Nederlandsche autoriteiten.
Ook deze ware berichten dienen niet ver
der te worden verspreid, daar zij, gaande
van mond tot mond, vormen plegen aan te
nemen, sterk afwijkende van het oorspron
kelijke. ZIJ. die ln verantwoordelijke functies
zijn geplaatst en berichten ontvangen van
belang voor de landsverdediging of tér
handhaving van de openbare orde, welke
berichten zij niet als volkomen aannemelijk
kunnen beschouwen, zijn gehouden navraag
te doen van zegsman tot zegsman, teneinde
vast te stellen uit welke bron het bericht
afkomstig ls BIJ twijfel omtrent de waar
heid dermededeellngen, zooals zij kwamen
van den oorspronkelljken zegsman, zal deze
voor de militaire of gemeentepolitie ge
leld worden om ter eake te worden verhoord.
Naar het hoofd van de afdeeling Onder
wijs der Gemeente-secfetaflé ons mededeelt
blijven alle scholen ln onze stad tot nader
aankondiging gesloten.
NOODVERBAND
Materiaal voor het vervaardigen van
noodverband ls verkrijgbaar aan de volgen
de adressen:
Mevrouw Dros, Frulnlaan 8.
Mevr. Van Rijnbach, Frulnlaan 14.
Mevr Gobee, Witte Singel 20.
Mevr Krult, Da Costastraat 91.
Mevr De Groot, Trompetraat 6.
Mevr 8chermer. Zoeterwoudscheweg 13.
MeJ Lans. Thorbeckestraat 25
Mevr. Smits, Rapenburg 82,
alwaar ook verband en pluksel terugbe
zorgd kan worden.
Gevraagd wordt: tulle, madras, mul of
ander effen gordijnstof om zakjes voor het
pluksel te maken. Gewaaschen doch niet
gesteven.
INZAMELING VAN KLEEDING.
De burgemeester van Leiden beveelt de
Inzameling van kleeren en linnengoed, die
heden en morgen door de Vrijwillige Vrou
welijke Hulp wordt gehouden ten behoeve
der vluchtelingen, ln de belangstelling der
burgerij aan.
Degenen die alsnog goederen, waaronder
worden verstaan kleeren, dekens, lakens,
sloopen, linnengoed, schoenen, mat rassen,
peluws en kussens voor dit doel willen af
staan, kunnen deze Inleveren aan het
V.V.H.-huis. Gravensteen, Oerecht, van 9—
12 en van 2—5 uur.
HERHALINGSOEFENINGEN
De dames die dézen winter een van de
cursussen E.H.B.O van de Vrijwillige Vrou
welijke Hulp hebben gevolgd, moeten zich
vervoegen voor de herhalingsoefeningen
van hun eigen wUk. welke door den lucht
beschermingsdienst worden georganiseerd.
BRITSCHE ONDERZEEKR VERLOREN.
Ds Britsche admiraliteit meldt:
De secretaris der admiraliteit moet tot
Hjn leedmezen mededeelsn. dst de onder
zeeër ..Seal" over tijd Ls en «ls verloren
moet worden verondersteld.
De .Seal" had een wate'rverplaatelna
van 1330 ton en deed tevens dienst sis
mtjnenlegger
Welk effect ook beoogd was door de
door Roosevelt uitgesproken rede,
In breede kringen wordt zij uitgelegd
door het gewone publiek als aan te
kondigen, dat Amerikt eventueel aan
den oorlog moet deelnemen. De Dult
sche aanvat op de lage landen schijnt
het ten slotte voor het algemeene pu
bliek duidelijk te hebben gemaakt, dat
ChAmberiain's beschrijving van Hitier
dichter bij de waarheid staat, dan het
tevoren begreep De rede van Roosevelt
ls daarom ais een brandalarm geko
men. De perssecretaris van den pre
sident, Stephen Early, zeide dat do
rede vele duizenden telegrammen naar
het Witte Huls heeft doen stroomen,
waarvan negen van de tien gunstig lui
den. De overige 10 procent luiden ten
gunste van „vrede tot lederen prijs".
President Roosevelt heeft de neutra-
litêltswet ook van toepassing ver
klaard op België, Nederland en
Luxemburg.
EEN BELANGRIJK VOORSTEL
VAN ARGENTINIË.
Argentinië stelt den Amerikaanschen
naties voor baar positie van neutralen
opnieuw in overweging te nemen.
Een communiqué van het departement
van buitenlandsche zaken zet uiteen, dat
met het oogo op de wending die ln den
huldigen oorlog ls gekomen, het voorstel
lén heeft gedaan bij verscheidene Ame-
rikaansche departementen van bulten-
landsohc zaken ten opzichte van de mo
gelijkheid voor de Amerlkaansche landen
om opnieuw hun houding van neutralen
te overwegen, teneinde zich aan te passen
aan de realiteiten van den huldigen toe
stand. Belligerente staten eerbiedigen te
genwoordig den wil der neutralen niet
meer en dezen kunnen hun neutraliteit
niet doen eerbiedigen.
De neutraliteit ia een fictie en een
waardelooze Idee. die aan de werke
lijkheid moet worden aangepast. Om
los te komen van dese fictie en om
aan de nlet-oorlogvoerenden een ster
ke rechtspositie terug te geven, stelt
het Argentijnsche departement van
buitenlandsche zaken voor het huidige
standpunt te herzien, hetgeen niet
moet worden beschouwd ais een voor
nemen om bet continent in den oorlog
te sleepen.
De Amerlkaansche landen moeten echter
hun opvatting vaststellen van het regime,
dat zij hebben aanvaard, als wederkee-
rig systeem van garanties dat wanneer
het op eenzijdige wijze wordt uitgevoerd
hun actie op Inwendig en op uitwendig
gebied hindert. Tegenover een eenvoudig
Juridische opvatting van neutraliteit moet
men. met het oog op de hoogste belangen
van Amerika, een aan de omstandigheden
aangepaste en gecoördineerde waakzaam-
heldspolitlek stellen
Argentinië schijnt te bedoelen de neu
traliteit op te geven en een positie van
non-belligerentle aan te nemen
In de Ver. Staten schijnt men eohter
nog al Juridische berwarfn te hebben.
In den ochtend vsn guteren. 13 Mei, heb
ben Duitschê vliegtuigen een aanval op
schepen vsn de Koninklijks Msrlns ln de
Nederlsndsohe wateren om Noord-Holland
gedaan. Dese Aanval had geen succes
Van da vier boven Den Helder versche
nen vliegtuigen «Dn er drie neergeschoten.
Later ln den ochtend werden nog twee
vijandelijke vliegtuigen neergeschoten
Gisteravond hebben de Dultsehers, na
een Inleidende artilleriebeschieting gedu
rende een uur een aanval gedaan op den
Afsluitdijk. Deze aanval ls afgeslagen.
APOTHEKEN DAG EN NACHT
GEOPEND.
De opperbevelhebber maakt bekend:
Alle apotheken zijn voor den duur van
den oorlog dag en nacht geopend Indien
militaire maatregelen dit noodzakelijk ma
ken, zal de voordeur gesloten kunnen abn.
BIJ aanbellen verleent men gehoor, tensij
de spotheek om militaire redenen geheel
ontruimd ls.
