DONDERDAG 9 MEI 1940
No. 24576
De spanning om de
Middellandsche Zee
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
81ste Jaargang
Uit Italië
Een
geallieerd garantie-aanbod
Belgrado 1
aan
De strijd in Noorwegen
Koorens veroordeeld lol 15 jaar Dit nummer bestaat uit VIER bladen
en 6 maanden EERSTE BLAD
Overzicht
'n TIP VAN BOOTZ
Debat in het Britsche
De Bilt
Hoogerhuis
verwacht
Redevoering van Eden
Maisky bij lord Halifax
LE I DSC H
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D eft." per regel voor advertentie, uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestlsd i|)n Voor alle andere
advertenties 35 ets per regel Voor zakenadvertcntles belangrijk
lager tarlet. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags cn Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. Incasso volgens po&trccht. Voor opzending van brieven
10 cti.l porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdiplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Poatcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, wssr agentschappen gevestigd stint
per 3 maanden f.2 35
per week i'.'.V.t:1 f.0.13
Franco per post f 2.35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f.0.80 pet 3 i
Een groep van meer dan duizend studen
ten waarvan dc aanvoerders ln fascistische
uniformen waren gekleed heeft een marsch
gehouden door do voornaamste straten van
Rome naar het Duitsche consulaat, alwaar
zi) oen vriendschaps-demonstratic hebben
gehouden. ZU schreeuwden leuzen als „Heli
Hitler, weg met Engeland en Frankrijk,
weg met de democratie" en ook „Tunis.
Tunis". Aan deze demonstratie was een
redevoering van Mussolini voorafgegaan
van het balcon van het Palazzo Venezta.
HIJ richtte zich tot een massa van ca.
75.000 personen die was opgesteld op het
plein voor het paleis, ter gelegenheid van
den vierden verjaardag van dc stichting
van het Imperium. De Duce zeide o.m.:
„9 Mei 1936 was een groote dag ln de
historie van onze natie.
Na de laatste maanden moet gij aan
mijn zwijgen zijn gewend geraakt; dit
zal slechts door handelen worden ver
broken".
Na zijn rede verscheen Mussolini nog drie
maal op het balcon. eiken keer weerklonk
het geroep „Tunis, Tunis".
Het sein voor den aanvang van deze
„yells" werd gegeven door een groep offi
cieren, die vlak onder het balcon stond op
gesteld.
In een artikel getiteld „Gibraltar", be
toogt Gayda ln de Glornale dltalia. dat
Parijs en Londen zich aan een nieuwe fata
le Illusie overgeven, wanneer zij Italië
dreigen economisch te isoleeren en on
machtig te maken enkel en alleen door het
afsluiten van de 8traat van Olbraltar.
Eerst moet worden vastgesteld, aldus
Gayda, dat er geen blokkade mogelijk is
tegen een groot, krachtig bewapend land.
dat vastbesloten ls te strijden, zonder dat
de landen die de blokkade toepassen zich
storten ln een hachelijke onderneming, zoo-
als de gebeurtenissen ln Noorwegen aan-
toonen. Verder moet erop gewezen worden,
dat een blokkade van Gibraltar ln het ge
heel niet een werkelijke economische bele
gering van Italië zou be teekenen.
In 1939 kwamen ln Itallaansche havens
uit landen voorbij Gibraltar aan 12.300.000
ton goederen. Dit ls een Imposant getal,
maar het grootste deel van die goederen
bestond uit steenkool en cokes (60 per
cent), minerale oliën en paraffine <20 per
cent). Welnu, steenkool en cokes bereiken
Italië tegenwoordig vla land uit Dultsch-
land, terwijl minerale oliën en paraffine
kunnen worden ingevoerd uit Albanië en
andere landen van Zuldooet-Europa. De
overige Ingevoerde producten kunnen ver
kregen worden uit Albanië, Itallaanach
Noord-Afrlka cn de Balkanlanden. waar
mede Italië wil samenwerken en ln vrede
leven.
Het ligt dus voor de hand, zoo besluit het
blad. dat een blokkade van Gibraltar niet
de uitwerking kan hebben waarop Lon
den en Parijs rekenen. Gibraltar, evenals
Suez cn andere door Frankrijk en Enge
land gemaakte stelsels in de Middelland
sche Zee, blijven ln leder geval getuigenis
geven van een onverdraaglijke hegemonie,
welke niet te vereenigen ls met een Euro-
peeschc orde van gerechtigheid en vrijheid
voor alle volkeren.
Dc Lokal Anzelger meldt uit Volken
bondskringen te Genève. dat de Fransche
en de Engelsche regeeringen Jegens de
Zuid-Slavische regecring het aanbod zou
den hebben gedaan voor een garantie van
de onafhankelijkheid en de souverelnitelt
van Zuld-Slavlë. De Engelsche en Fran
sche gezanten ln Belgrado zouden in een
diplomatiek onderhoud met den minister
van Bultenlandsche Zaken gepoogd hebben
de Zuid-Slavische regeering een zelfde aan
bod te doen als zij destijds gedaan hebben
aan Roemenië en Griekenland.
Men betwijfelt echter ln Volkenbonds
kringen, zoo voegt het blad hieraan toe. of
de Zuid-Slavische regeering een garantie-
verklaring van Engeland en Frankrijk
wenscht.
KNATCHBULL HU GESSEN WEER
NAAR ANKARA.
De Brlt.sche ambassadeur ln Turkije,
Knatchbull Hugessen, ls gisteren naar An
kara teruggekeerd, na bijna een week te
Sofia te hebben vertoefd. Tijdens zijn be
zoek ls hij ontvangen door Koning Boris,
terwijl hij bovendien besprekingen heeft
gevoerd met den premier Flloff en andere
Bulgaarsche persoonlijkheden.
EEN BEDOEINEN-CAV AL ERIE-CORPS.
Gemeld wordt, dat het Egyptisch-Arabi
sche legioen, het eerste Egyptische Be-
doelnencavaleriecorps, gereed is, om in
dienst te treden Het legercorps ls verspreid
over de verschillende oases ln de Westelijke
woestijn. De manschappen zijn bewapend
met geweren, dolken en handgranaten. De
officieren zijn eveneens Bedoelnen.
Het corps ls opgeleid voor een guerrilla.
Het moet overdag onzichtbaar blijven en
des nachts de verbindingslijnen van den
vijand doorsnijden.
In Centraal Noorwegen wordt door het
leger de guerrilla voortgezet. Nabij Aaien
zou een groot deel van een Duitsch batal
jon vernietigd zijn.
In het woeste Gaudal, tusschen Roeros
en Stoeren, houden Noorsche afdeellngen
die op 300 man geschat worden, nog steeds
stand Gemeld wordt, dat zij gezworen heb
ben liever te zullen sterven dan zich over
te geven. Indien zij geen gebrek aan mu
nitie en levensmiddelen krijgen, zouden zij
gedurende een aanzienlijken tijd ln dit
moeilijke gebied tegenstand kunnen bie
den. Men zegt, dat zij den Duitschers reeds
zware verliezen hebben toegebracht. In het
district Roeros is, naar men gelooft, nog
steeds een aantal vrijwilligers onder de
wapenen. Dultsche patrouilles bestrijden
hen.
De correspondent van „8tockholms Tid-
ningen" te Mo bericht, aldus een U.P.-be
richt. dat hij in staat ls. alle mededeelln-
gen categorisch tegen te spreken, volgens
welke de Dultschers Mosjoen en Mo bezet
zouden hebben. Hij voegt hier de verkla
ring aan toe, dat de Noren ln het Nord-
land-district vastbesloten zijn, zoo :rach-
tlg mogelijk weerstand te bieden.
„Tidningen" verneemt voorts van de
Noorsche grens dat een Duitsch officier
plaatsvervangend commandant te Trond-
jem, in een restaurant ls vermoord. De
datum, waarop de daad geschiedde, wordt
niet gemeld, de nationaliteit van den da
der ls niet bekend, doch het zou geen Noor
zijn.
De moordenaar, die zijn daad met een
revolver bedreef, wist te ontvluchten,
naar men gelooft naar de geallieerde
strijdkrachten.
De Fransche Alpenjagers, die uit Nam-
sos zijn teruggetrokken, zijn aangekomen
in een stad in Noord-Engeland, waar zij
namens generaal Gamelln verwelkomd wer
den door generaal Mittelhauser.
Het Dultsche Nieuwsbureau verneemt
van welingelichte zijde, dat de verliezen
aan neergeschoten en vermiste Dultsche
vliegtuigen sinds het begin van de actie
ln Noorwegen het aantal 33 niet over
schrijdt. Vergeleken met de zware verlie
zen, welke de Dultsche vliegers bij dag en
nacht den vijandelijken zeestrijdkrachten
DE „SLAG" IN HET BRITSCHE
PARLEMENT.
De ..slag" ln het Britsche Lagerhuis ls
geëindigd met een moreele nederlaag van
Chamberlain, die als een oud gebroken
man na de stemming het Huls verliet
Ziedaar in enkele woorden een histo
risch feit van groote beteekenls!
Het debat heeft zich gisteren opnieuw
met zeer groote felheid tegen de regee
ring ontwikkeld. En niet alleen van de
zijde der oppositie maar ook uit eigen ge
lederen werden scherpe aanklachten tegen
de regeering gericht, zelfs door Duff Coo
per, die toch als minister onder Cham
berlain heeft gediend. Het felste was wel
licht de oude liberale staatsman Lloyd
George, die zijn oratorisch talent in scherp-
sten vorm tegen den premier persoonlijk
richtte, hem bezwerend het offer van zich
zelf te brengen.
Wel heeft Churchill's rede nog eenigs-
zins verhelderend gewerkt zonder deze
zouden de cijfers voor de regecring nog
slechter zijn geweest maar ook deze
politieke houwdegen kon de regeering niet
meer aan de overwinning helpen.
Churchill heeft opnieuw beslist de Dult
sche berichten over de verliezen der Brit
sche vloot ontkend, doch uit zijn rede
blijkt anderzijds toch wel. dat het lucht-
wapen een gevaarlijk oorlogsinstrument is,
ock tegenover de vloot.
Voor de zooveelste maal schijnt de waar
heid weer eens in het midden te liggen
wat betreft vloot contra luchtmacht.
Toen de uitslag der stemming bekend
werd, 281 voor. 200 tegen met ruim 100
onthoudingen, zoodat feitelijk gezegd kan
worden, dat er geen meerderheid voor do
regeering was. riep de oppositie, die zelf
verrast was door dit resultaat: aftreden:
een geroep dat tot het vertrek der regee
ring aanhield. Het was een tragisch geval
voor den ouden conser/alleven irider.
Voor het debat zelf zie men het 4e Blad.
De vraag rijst thans: wat zal er gebeuren?
Volgens Engelsche gewoonte behoeft Cham
berlain niet de consequentie te brengen
van zijn heengaan, daar hij niet ln de
minderheid Ls gebracht. Maar zal zijn aan
blijven dc Engelsche zaak nog kunnen be
vorderen? Heeft hU daarvoor niet te veel
aan prestige Ingeboet?
In eenzelfde geval als nu Chamberlain
doormaakt was ook destijds het Fransche
kabinet Daladler. En dit heeft toen niet
geaarzeld
Op zijn allerminst mag thans een dras
tische wijziging van het Britsche kabinet
worden verwacht, al dan niet met een pre
mier-wisseling Incluis.
Het krachtigst zou natuurlijk zijn het
vormen van een nationaal kabinet Maar.
onder wlen? Lord Halifax wordt genoemd,
waarbij dan een aparte maatregel zou wor
den genomen ten aanzien van diens moge
lijkheid ln het Lagerhuis te verschijnen,
hetgeen volgens traditie niet ls geoorloofd.
Een nationaal kabinet onder Chamberlain
ls uitgesloten. Dat zal Labour nooit aan
vaarden.
Er heerscht dus groote onzekerheid in en
om Engeland's regeering, die wellicht ook
te ParUs eenige uitwerking zal hebben.
Bepaald geschokt ls de positie van het
Fransche kabinet niet, want Frankrijk
heeft zich blijkbaar niet ingelaten met
den gang van zaken ln Noorwegen, dien
het aan Engeland heeft overgelaten.
Het kabinet Reynaud heeft hedenmor
gen een uur of drie vergaderd, nadat Rey
naud president Lebrun had bezocht. Dins
dag heeft weer een bijeenkomst plaats.
Eén ding houde men echter bij al het ge
beuren wel in het oog: Engeland denkt er
niet aan om den strijd op te geven, Inte
gendeel, Engeland wil Juist dat de oorlog
harder zal worden gevoerd. Als bewijs
daarvoor het volgende:
De koning heeft vandaag een nieuwe
proclamatie onderteekend op grond waar
van. met zekere uitzonderingen, alle man
lijke Britsche onderdanen, die den leeftijd
van 19. doch nog niet van 37 jaren hebben
bereikt, voor dienst bU de gewapende
macht kunnen worden opgeroepen. Naar
schatting zullen meer dan 2.500.000 man
onder deze nieuwe proclamatie, de vierde
op grond van de National Service Act,
vallen.
Er wordt geen wijziging beoogd ln de
huidige procedure van inschrijving naar
leeftijdsgroepen in opklimmende volg
orde.
Het gaat in Engeland niet om den wil
den oorlog tot een goed einde te brengen,
alleen om de wijze, hoe dit moet worden
bereikt De oppositie tegen Chamberlain's
beleid houdt staande, dat een oorlogspo
litiek. die er in de eerste plaats op be
dacht ls opvolgende aanvallen te weer
staan. beteeken t. dat alle Initiatief aan
Duitschland wordt gelaten.
De scherpe verdeeling der meeningen op
dit belangrijke punt was slechts gericht
op de methode en niet op het doel van de
.oorlogsvoering. Berlijn zal misschien eeni
ge voldoening putten uit deze schoonmaak
ln het openbaar van de strategie der re
geering, maar het zal weinig troost vin
den in den algemeenen geest die het La
gerhuis bleek te bezielen. In geen enkel
woord van het debat was eenig teeken van
zwakheid van wil te bespeuren of van on
een igheid nopens het einddoel van het
Britsche volk. De Engelschen zijn den oor
log begonnen ter verdediging van de de
mocratische beginselen en zij zullen hem
voortzetten tot het einde
Aldus geeft de New York Times o.l. zeer
Juist de situatie weer.
Zoo ziet men het ook in Duitschland.
Volgens de pers is het huidige conflict in
de Britsche politiek slechts tusschen twee
groepen die verschillen over de wijze van
oorlogvoering maar die, volgens de „Boer-
senzeitung" beide als einddoel hebben „de
vernietiging van Duitschland,"
Men verwacht dan ook een directe ver
scherping van den oorlog van Engelsche
zijde.
Voor de democratische instellingen pleit,
dat het mogelijk is gebleken zelfs ln be
narde tijden als thans zulk een debat te
kunnen houden!
Overigens ziet men nog nergens het gor
dijn dat geheimzinnig het politieke schaak
bord afgesloten houdt, zich openen. Men
blijft ln het duister tasten en dat doet uit
den aard der zaak tal van geruchten ont
staan. Bijv. dat president Roosevelt een
vredes- of bemiddelingsplan zou heb
ben voorgelegd aan Mussolini, die dit zou
hebben afgewezen. Met ae meeste klem
wordt dit door het Witte Huls tegengespro
ken. Daarentegen meldt het Duitsche
Nieuwsbureau uit Madrid:
De ambassadeur der Vereenlgde Staten
heeft alle in Spanje aanwezige Amerikanen
uitgenoodigd. zich naar Italië te begeven
en zich daar in te schepen aan boord van
het eerstvolgende naar Amerika uitloopen-
de stoomschip, aangezien er geen waar
borg bestaat, dat het scheepverkeer naar
Amerika nog lang in stand gehouden kan
worden.
Dus toch accuut gevaar?
Naar voorts verluidt, is in principe over
eenstemming bereikt tusschen de Zuid-
Slavische delegatie, die te Moskou vertoeft
en de Russische vertegenwoordigers. Men
verwacht, dat binnen enkele dagen een
overeenkomst zal worden geteekend.
Zelfs over dc mogelijkheid van het zen
den eener militaire missie door Zuid-Sla-
vlë naar de Sovjet-unie wordt ernstig ge
sproken.
Alles blijft echter vaag en open.
UITSPRAAK VAN DE AMSTERDAMSCHE
RECHTBANK.
De rechtbank te Amsterdam heeft
vandaag vonnis gewezen in de gerucht
makende strafzaak tegen den hofmees
ter P. L. Koorens te Amsterdam, tegen
wien de officier van justitie, mr. L. de
Blécourt levenslange gevangenisstraf
heeft geëischt wegens moord op zijn
vrouw, gepleegd op 22 Juni van het
vorige jaar in de woning in de Pijn-
ackerstraat te Amsterdam.
De rechtbank veroordeelde Koorens
wegens doodslag, het subsidiair ten
laste gelegde en wegens het verbergen
en het wegvoeren van het lijk om het
overlijden te verhelen, tot een gevan
genisstraf van vijftien jaar en zes
maanden.
De rechtbank overwoog, dat de steek
in de hartstreek den dood had veroor
zaakt en dat de vrouw nog niet was
overleden toen zij den steek ontving.
Van het primair ten laste gelegde, na
melijk den moord, werd K. vrijgespro
ken.
Bij de uitspraak waren veie belang
stellenden aanwezig. De publieke tri
bune, zoowel als de gereserveerde plaat
sen waren geheel bezet.
Een Hollander, die aan de
Niagara stond.
Leek al dat water ongezond.
HU zei: ,,'t Is machtig.
prachtig en grootsch,
Maar thul* heb Ik TIP
van Bootz",
En hU verlangde naar zUn
geboortegrond.
Inz. van gepi Limericks ontv een riesch TIP
4096 (Inge*. UedJ
BINNENLAND.
Bepalingen inzake de luchtbescherming
(34e Blad).
De Eerste Kamer over de heffing eener
winstbelasting (3de Blad).
Zal spionnage gestraft worden met gevan
genisstraf overzee? (Binnenland, 3de
Blad).
De plannen tot verbetering van de haven
van Delfzijl (Binnenland, 3de Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille markt - Weinig veranderde koer
sen - Amerikanen kalm - Nederland-
sche Beleggingen weifelend.
BUITENLAND.
Zwakke meerderheid voor de regeering-
Chamberlain, wier positie ernstig is
geschokt (4de en 1ste Blad).
De spanning rond de Middellandsche Zee
(lste Blad).
Weinig nieuws uit Noorwegen (lste Blad».
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
en vooral het vijandelijke luchtwapen heb
ben toegebracht, zijn de Duitsche verlie- j
zen gering.
Ook het Hoogerhuis heeft uitvoerige be
sprekingen gewijd aan de Noorsche gebeur
tenissen. In hoofdzaak waren de argumen
ten van de verschillende sprekers gelijk
aan die welke in het Lagerhuis zijn aan
gevoerd. De besprekingen eindigden zonder
stemming.
Namens de arbeiderspartij werden de
debatten geopend door Lord Strabolgi. die
zoowel crltiek uitoefende op de regeerings-
methoden als op de regeerlngspersonen.
Zonder twijfel liggen in Berlijn plannen
Klaar voor aanvallen in alle richtingen, en
de Britsche regeering had er voor moeten
zorgen, het hoofd te kunnen bieden aan
de meest waarschijnlijke aller mogelijk
heden. Hij stelde voor. een commissie te
benoemen om een onderzoek ln te stellen
naar de Noorsche campagne.
Lord Crewe sprak namens de liberale
fractie, lord Trenchard betwijfelde ernstig
of een Duitsche aanval op Engeland voor
bereid zou kunnen worden.
Lord Hankey. minister zonder portefeuille
antwoordde de sprekers het eerst. Hij her
innerde er aan dat Engeland ook gedu
rende den vorigen oorlog herhaaldelijk
prestige-verlies had geleden, doch niette
min den oorlog heeft gewonnen Lord Ha
lifax. minister van bultenlandsche zaken,
besloot de debatten. Er waren, zoo zelde
hij. fouten begaan, doch hij wilde niet dc
verontschuldigende houding van een be
klaagde aannemen.
Voortgaande zeide Halifax
..Voor zoover ik weet. had de Deensche
regecring geen enkele reden om te ver
moeden. wat haar zou overkomen, althans
niet meer dan het vermoeden, dat kan
schuilen ln de gedachten van iedere kleine
neutrale regeermg, die een nabuur van
Duitschland is. Ik wil de schade niet ver
kleinen, die het terugtrekken der troepen
aan de Geallieerde zaak als geheel heeft
toegebracht. De schade ls zeer groot ge
weest en hoofdzakelijk te wijten aan over
dreven verwachtingen".
Hallfax kwam op tegen de gedachte, dat
er een korte zijweg naar de overwinning
bestond. Niets zou meer tot rampspoed lel
den. dan toegeven aan de verleiding tot
avonturen op groote schaal. Over het
voorstel tot vorming van een oorlogskabi
net zeide Halifax, dat dit welhaast een
nieuw rad zou zijn ln de oorlogsmachine,
al leek het een vereenvoudiging.
Over de critiek ln oorlogstijd verklaarde
Halifax het volgende:
„Wanneer te eeniger tijd de meening zou
overheerschen. dat aan anderen het re-
regeerlngswerk beter kan worden opgedra
gen. zal stellig geen lid van de regeering
ongeneigd zijn. verlost te worden van de
verantwoordelijkheid.
Wanneer echter het gevolg der critiek is.
dat het land gaat denken, dat zijn oorlogs-
Helder tot half bewolkt droog
weer. Langs de Waddeneilanden
en in Noordholland weinig ver
andering in temperatuur, in het
overige gedeelte van het land vrij
warm. Zwakke tot matige Noor
delijke tot Oostelijke wind.
inspanning, die het zooveel kost. verkeerd
opgevat en toegepast wordt door degenen,
die verantwoordelijk zijn voor de leiding,
dan geloof ik, dat de critiek haar eigen
bedoelingen een nederlaag toebrengt en
slechts onnoodig en zonder winst zal bij
dragen tot de onvermijdelijke oorlogsspan
ning".
Eden. de Britsche minister voor de domi
nions. heeft de Londen ln een redevoering
gezegd ..Indien de overwinning verzekerd
wil worden, moeten drie essentieele voor
waarden worden vervuld:
1. Wij moeten de kracht van den vijand
niet onderschatten.
2. Wij moeten al onze hulpbronnen orde
nen en gebruiken.
3. Wij moeten den oorlog voeren met alle
visie, moed en vastberadenheid, waarover
wij beschikken."
Eden voegde hieraan toe: „De oorlog
treedt in hetgeen wij allen erkennen als
een actieve fase De volken van het Brit
sche gemeenebest zijn thans voorbereid
voor den druk van een wreed conflict, dat
lang zal kunnen duren. Wij hebben de ern
stige en onschokbare vastberadenheid te
winnen tot de eindoverwinning, wat de
kosten ook mogen zijn en iederen stap te
ondernemen, welke ln ons vermogen ligt
om dezen keer de verzekering te krijgen,
dat er een duurzame vrede zal zijn. Nie
mand twijfelt er aan. dat de eindzege kan
worden behaald."
De diplomatieke correspondent van Reu
ter verneemt, dat de sovjet-Russische am
bassadeur. Maisky gistermiddag een bezoek
heeft gebracht aan lord Hallfax en dat het
onderhoud betrekking had op de kwestie
van een hervatting van de Engelsch-sovjet-
Russische handelsbetrekkingen.
Naar verluidt, heeft Halifax zekere op
merkingen naar voren gebracht betreffende
de laatst; sovjet-Russische mededeeling en
gevraagd om nadere inlichtingen over ver
schillende detail-aangelegenheden.