MIDZA-
PREMIELAWINE
De strijd in Noorwegen.
WOENSDAG 8 MEI 1940
No. 24575
Mr. van Rhijn benoemd
tot minister
HET YOOPNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
George Lansbury overleden
giste Jaargang
Ministerie van economische zaken gesplitst
Wenscht U van de 2e
Doe AL Uw inkoopen in de
MIDZA-ZAKEN.
V
Dit nummer beslaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Overzicht
Noorsche tegenspraken
De Bilt
verwacht
Een bekend paciiist heengegaan
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
SO rtfc* per regel voor advertentie» uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd s|)n Voor alle andere
advertenties 35 ets per regel. Voor zalcenadvertenties belangrijk
lager tarlet. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrccht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdsplem Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, wsar agentschappen gevestigd (Um
per 3 maanden f.2 33
per sreek .'f.O.lt
Franco per post f. 2:35 per 3 maanden d- portokosten.
(voor binnenland f. 0 80 per 3 mndj
De K eg eering» persdienst meld:
Reeds sedert eenigen tijd is gebleken,
dat tengevolge van den oorlogstoestand
de bemoeiingen van het huidige depar
tement van economische zaken in die
mate in omvang toenemen, dat het
nauwelijks mogelijk is, dat het beheer
van dit departement door één verant
woordelijk bewindsman blijft gevoerd.
Hoewel de fungeerende minister van
economische zaken ln beginsel een voor
stander Is van den toestand zooals die
thans bestaat, en dan ook bU zijn optreden
ln 1937 de leiding van het vereenIgd depar
tement op zich genomen heeft, nadat dit
ln de onmiddellijk voorafgaande jaren ge
splitst was geweest ln een departement van
handel, nijverheid en scheepvaart en een
departement van landbouw en vlsscherlj,
Is hij van oordeel een meening, welke
door het kabinet wordt gedeeld - dat op
dit oogenbllk die toestand niet kan worden
gehandhaafd en dat. om alle betrokken
belangen ook ln de toekomst behoorlijk tot
hun recht tc doen komen, een splitsing
van de werkzaamheden als onvermijdelijk
moet worden beschouwd.
BU KonlnklUk besluit van heden ls daar
om opnieuw Ingesteld een ministerie van
landbouw en vlsscherlj. tcrwUl tcgelUker-
tljd voor het bestaande departement de
naam wordt, hersteld van ministerie van
handel, nU verheid en scheepvaart.
Tot minister van landbouw cn vis-
scherij is benoemd de heer mr. dr. A.
A. van Rhijn, thans secretaris-generaal
van het departement van economische
zaken. De nieuwe minister heeft in zijn
voornoemde functie en als voorzitter
van het college van regeeringscomrals-
sarissen voor landbouwcrisis-aangele
genheden reeds eenige jaren den hul
digen bewindsman geadviseerd, zoodat
eenheid van behandeling der econo
mische vraagstukken mag worden ver
wacht.
Omtrent het terrein, dat leder der belde
departementen zal omvatten, zullen dezer
dagen nadere mededeelingen worden ge
daan.
De nieuw benoemde minister Ls ln 1892
te Groningen geboren. ZUn vader was
Mr. dr. A. A. van Rhijn.
hoogleeraar ln de theologie aan de uni
versiteit aldaar. Minister van Rhijn stu
deerde aan de Gronlngsche universiteit
rechtswetenschappen. Zijn candidaats- en
doctoraal examen geschiedde cum-laude.
Aan de universiteit te Utrecht studeerde
hU vervolgens staatswetenschapen.
De heer Van RhUn begon zijn loopbaan
ln 1918 als plaatsvervangend secretaris bU
het scheidsgerecht voor spoorwegpersoneel.
Het volgende jaar werd hij benoemd tot
economisch adviseur van de federatie van
werkgeversorganisaties ln het boekdruk-
kersbedrUf In 1928 werd hU benoemd tot
referendaris bU het departement van so
ciale zaken, afdeeling volksgezondheid.
Twee Jaar later werd hij benoemd tot
administrateur, daarbij belast met het ont
werpen van de bedrljfsradenwet. Ter gele
genheid van het totstandkomen van deze
wet werd hij benoemd tot ridder in de
orde van den Nederlandschen Leeuw.
In verband met de splitsing van het de
partement van economische zaken en ar
beid ln de departementen van economische
zaken en sociale zaken werd de heer Van
RhUn ln 1932 benoemd tot secretaris-gene
raal van het departement van economische
zaken Gedurende de Jaren 1935—1937. toen
het departement van economische zaken was
gesplitst in het departement van handel.
nU verheid en scheepvaart en van landbouw
en vlsscherlj. was hU secretaris-generaal
van belde departementen.
Als secretaris-generaal van het departe
ment van economische zaken was hU te
vens voorzitter van het college van regee-
rlngscommissarlssen Inzake de landbouw-
crisispolltiek, voorts voorzitter van de
centrale commissie landbouwcrislswet en
waarnemend regeeringscommissaris voorde
vlsscherlj.
In deze functies heeft hU bijzondere
bemoeiingen gehad met landbouw en
visscherlj. Zoo was hij voorzitter van twee
commLssles, samengesteld uit ambtenaren
en bedrijfsvertegenwoordlgers, die rapport
hebben uitgebracht over de mogelijkheid
om de landbouwcrisismaatregelen door den
landbouw zelf te doen uitvoeren. Verschei
dene malen heeft hU referaten voor land
bouworganisaties gehouden.
Op sociaal en economisch terrein publi
ceerde hij een geschrift over vrUe concur
rentie eri collectieve arbeidsovereenkomst,
voorts tal van prae-adviezen, o.a. voor de
vereeniging voor werkloosheidsvraagstuk.
Minister Van RhUn ls reeds jaren lid van
het dagelUksch bestuur en penningmeester
van de Christelijke Historische Unie.
Gedurende den tijd. dat hU in Amsterdam
heeft gewoond, had hij voor de Christelijke
Historische Unie zitting in de provinciale
Staten van Noord-Holland. In 1932 werd
hij benoemd tot lid der Tweede Kamer in
de vacature Snoeck Henkemans.
HU nam deze benoeming niet aan ln ver
band met het pas bekleeden van zUn nieuwe
functie als secretaris-generaal van het de
partement van economische zaken.
Ook op sociaal terrein heeft de heer van
Rhijn veel gewerkt. Zoo was hU eenige Jaren
voorzitter der scheidsgerechten voor spoor
wegpersoneel. Voort;; was hU meermalen
leider van de chrlstelUke aoclale cursussen
te Lunteren. Het vorige jaar heeft hU op
het congres der internationale prot. chr.
vakorganisaties te Zurich een referaat ge
houden over ..het christelijk geloof en de
nieuwe economische orde".
De heer van RhUn ls lid van de kerk
voogdij der Nederlandsch Hervormde Ge
meente te 's Gravenhage, lid van den raad
van beheer der economische handels hooge-
school te Rotterdam en curator van het
economisch instituut te Rotterdam.
t
Uw deel
4018
(Lngez. Medj
BINNENLAND.
Intrekking der verloven niet gebaseerd op
positieve aanwijzingen. (Binnenland,
3e Blad).
Uitbreiding van de K.N.I.L.M.-diensten.
(Binnenland, 3e Blad).
Vergadering van den Nederlandschen
Ouderraad. 'Binnenland, 3e 7 d).
CHAMBERLAIN FEL BESTOOKT.
Het groote debat ln het Brllsche parle
ment heeft gisteren een aanvang genomen
en zal heden worden voortgezet. Zooals te
verwachten was, heeft de regeering Cham
berlain het zeer zwaar te verantwoorden
gehad. Zoo heftig heeft de oppositie haar
nog nimmer bestookt als ditmaal het ge
val was!
Chamberlain's rede heeft niet gebracht
wat velen er van hebben verwacht. Deze
rede men zie het Derde Blad is ln
groote lUn vaag te noemen. Mogelijk kan
men den militairen tegenslag ln Noorwegen
eenigszins verantwoord oordeelen, maar
daarmede houdt het dan ook op. BU het
einde was de ontvangst dan ook slechts
heel koel en duldeUJk bleek dat tot zelfs ln
regeerlngskrlngen toe geen bevrediging was
gewekt. Het vertrouwen ln de oorlogsleiding
van het kabinet Chamberlain is diep ge
schokt Zelfs de nieuwe uitbreiding der
macht van Churchill kan dit vertrouwen
momenteel niet doen terugkeeren. Slechts
daden zullen dat vermogen!
Niettemin is het nog te vroeg om tc zeg
gen welke gevolgen het debat zal hebben.
Zooals thans te oordeelen valt, zal Cham
berlain waarschUnlUk het politieke leven
thans nog redden. Met belangstelling ziet
men de rede van Churchill van heden te
gemoet. die als zwaar geschut het laatst in
het vuur zal worden gebracht. Zal hij de
situatie nog eenigszins weten te herstellen?
Een geluk voor Chamberlain ls overigens,
dat de oppositie blUkbaar ook niet precies
weet. wat zij wil. Het beroep van Chamber
lain op toetreden tot zUn regeering zal zU
niet aanvaarden, dat staat vast. Wel onder
leiding b.v van lord Hallfax?
Ook dit ls echter nog zoo zeker niet!
Hedenochtend zou Labour haar stand
punt nader bepalen, met name ten aan
zien van de vraag, of een motie tegen de
regeering zal worden ingediend. Veel suc
ces verwacht men overigens, als het zoover
mocht komen, niet daarvan.
De leden van alle partUen staan critisch
tegenover den geheelen toestand, maar de
zaken schijnen nog geen punt te hebben
bereikt, waarop een sterk deel der regee-
ringsaanhangers om een wyzlglng in de
leiding zou vragen. Vele regeeringsaanhan-
sers achtten de rede van Chamberlain
teleurstellend, anderen noemden haai' de
rede van een vermoeid man, maar desal
niettemin zal bU ultblUven van onverwachte
ontwikkelingen de groote massa der regee
ringsaanhangers voor de regeering stem
nes.
Het Noorsche Telegraafagentschap
meldt uit „ergens ln Noorwegen", dat het
Noorsche militaire hoofdkwartier ln het
Noorden van Noorwegen, categorisch te
genspreekt, dat de Dultschers steden bezet
hebben ten Noorden van Namsos. Het
agentschap verklaart, dat geen Dultsche
soldaat nog de grens gepasseerd ls tus-
schen Noord-Trondelag en de provincie
Norland. De grens loopt ten Zuiden van
Majavann in het Namdal ten Noord-Oos
ten van Namsos.
De operaties tot omsingeling van de
Dultsche troepen door de geallieerden wor
den voortgezet ln het gebied van Narvik,
waar de Dultsche posten herhaalde malen
zijn aangevallen Aldus heeft de BBC. gis
teravond gemeld.
In Midden-Noorwegen blUven Noorsche
contingenten weerstand bieden. Gister
avond om halfnegen meldde de B B. C.
nog, dat ln de laatste dagen geallieerde
troepenontschepingen ten Noorden van
Narvik ten uitvoer zUn gelegd. Uit Nam
sos afkomstige detachementen Noren zou
den op weg zUn naar het Noorden om zich
bU de geallieerden tc voegen. In Midden-
Noorwegen wordt de guerrilla voortgezet.
In een door het Noorsche opperbevel uit
gegeven verklaring, waarin een overzicht
wordt gegeven van de jongste gebeurtenis
sen in Noorwegen wordt gezegd:
„WU zullen niet toegeven. De strUd zal
doorgaan. De geheele wereld zal weten.dat
Noorwegen niet zal sterven, doch zijn po
gingen zal versterken tot behoud van zUn
onafhankelUkheid. Het recht ls aan onze
zUde."
Uit Stockholm wordt nog gemeld:
De verliezen, die dooT de Dultschers in
Noorwegen worden geleden, moeten vrij be
langrijk zUn, zoo wordt uit Oslo aan de
Zweedsche dagbladen gemeld. Men consta
teert, dat dageUJks vrachtwagens, beladen
met dooden en gewonden, ln Oslo aanko
men. De dooden worden begraven in ge
meenschappelijke graven en in groepen
van vUftlg. Er zijn weer verscheidene scho
len in Oslo gerequlreerd door de bezet-
tingsautoritelten. Men gelooft, dat dit ge
schiedt ten behoeve van het onderbrengen
van Noorsche gevangenen.
De toestand der levensmiddelenvoorzie
ning wordt in Noorwegen steeds veront
rustender en de Noorsche minister van
landbouw heeft een oproep gericht tot de
bevolking, waarin hU zegt. dat het Noor
sche volk zich nooit in een zoo ernstlgen
toestand heeft bevonden van een stand
punt van levensmiddelenvoorziening. In
den oproep wordt gezegd „ieder moet zich
ten zeerste inspannen om zich voor te be
reiden op den komenden winter."
Volgens een uit Washington ontvangen
bericht ln de New York Herald Tribune
bedraagt het totale aantal der uit Andals-
nes geëvacueerde geallieerde troepen 4764
man. Naar schatting bedraagt het aantal
verliezen der geallieerden bU Andalsnes
1800 man aan dooden en gewonden
Sir Arthur Salter, de parlementaire secre
taris van het Britsche ministerie voor
.scheepvaart, heeft gisteren venklaard, dat
de Noorsche regeering vertegenwoordigers
heeft gezonden om in Londen een Noorsch
ministerie voor scheepvaart te vormen, dat
in samenwerking met het Britsche ministe
rie zal optreden
De Noorsche legatie te Stockholm meldt,
dat de Noorsche regeering haar legatie te
Kopenhagen zal opheffen en Zweden heeft
Men zie voor vervolg Pag. 2 van het
Eerste Blad.
Het Nederlandsche voetbalelftal samenge
steld. 'Sport, 3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille handel Onzekere markt On
regelmatige koers beweging Ameri
kanen iets hooger Nederlandsche
Beleggingen ongeanimeerd.
BUITENLAND.
Rede van Chamberlain en fel debat. (3e en
le Blad'.
Weinig verandering in Noorwegen. 'Ie BI.).
Overleden is de bekende pacifist George
Lansbury. (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Tijdelijk helder met kans op
nachtvorst. Overdag iets warmer.
Droog weer. Zwakke tot matige.
Noordelijke tot Oostelijke wind.
Hoc moeilUk Chamberlain het gehad
heeft bewUst wel het feit, dat hU ten ge
volge van de Interrupties zUn rede zelfs een
oogenbllk moest onderbreken. terwUl de
speaker voor hem in de bres moest sprin
gen.
Dit debat is voor den grUzen premier wel
de zwaarste en zwartste bladzijde uit zUn
politieke leven Gisteravond ls hij bU den
koning op audiëntie geweest. Of dit ln ver
band kan worden gebracht met eenige wij
ziging in de regeering? Een oorlogskabinet
heeft hU echter beslist afgewezen.
Laat ons afwachten, wat de c}ag van
heden zal brengen.
Wat de spanning rond de Middellandsche
Zee betreft. Chamberlain noemde deze to
taal gekalmeerd. In zooverre dit den toon
der Italiaansche pers aangaat, lijkt daar
voor iets tc zeggen, maar zoo zeker is dit
toch ook weer niet.
De „Telegrafo" publiceert b.v. een artikel
van zijn hoofdredacteur Giovanni Ansaldo,
waarin deze zegt. dat de ware reden van de
verplaatsing der Britsche vlootstrUdkrach
ten van de Noordzee naar de Middelland
sche Zee ls geweest, een zoo groot mogelijk
aantal linieschepen ln veiligheid te bren
gen voor de aanvallen der Dultsche bom
menwerpers!
De bedoeling van deze uitspraak is dui-
delUk!
De Italiaansche minister voor propa-
nlster Dorpmüller naar Berhjn vertrokken
De as werkt-dus thans wel nauw samen.
Van den Balkan hoort men geruststel
lende klanken. Zoo verzekerde de woord
voerder van het Roemeensche ministerie
voor propaganda:
Niemand kan de Balkanstaten gebruiken
voor zUn oorlogsdoeleinden zonder de toe
stemming van deze staten. Alle Balkan
staten hebben echter herhaaldelUk. zoowel
afzonderlUk alsook gcmeenschappelUk op
de conferentie te Belgrado van den Bal-
kanbond, verklaard, dat zU vastbesloten
zUn den vrede en hun houding van volko
men neutraliteit te verdedigen De wil
daartoe is thans krachtiger dan ooit. De
verantwoordelUke leidende persoonlUkheden
van alle oorlogvoerende staten hebben cate
gorische verklaringen afgelegd, dat zij
vastbesloten zUn, de neutraliteit van de
Balkanlanden te respecteeren cn dat zU
wenschen, dat de vrede op den Balkan in
stand gehouden wordt Den laatsten tUd is
geenerlei druk uitgeoefend, geen enkele ge
beurtenis van welken aard ook voorgeval
len, welkt iets zou afdoen aan het catego
risch karakter van deze verklaringen. De
Balkanstaten zijn vastbesloten hun vreed
zame belangen en doelstellingen ook verder
na te streven en zich te verweren tegen
alle geruchten, die ten doel hebben hun dui-
delUke en nauwkeurige houding te ver
storen.
ganda Alessandro Pavollni is kort na de meer met verklaringen, hoe verzekerd ook
aankomst to Rome van den Duitschen ml- j van oprechter, wil
George Lansbury, de bekende Britschevanaf zijn kinderjaren uit naar de politiek,
pacifist is gisteren overleden. Eerst sloot hij zich aam bij de radicalen,
later echter by de LabourpartU en in 1910
werd hU als lid daarvan afgevaardigde van
Bouw en Bromley.
In 1913 echter verloor hU dit mandaat en
pas in 1922 werd hy na meermalen in den
erkiezingsstrUd de nederlaag te hebben
geleden, opnieuw gekozen voor het Lager
huis.
In 1926 ondernam Lansbury een reis naar
Rusland en na zUn terugkeer schilderde hij
de verhoudingen en toestanden daar met
de grootste geestdrift. De door Lansbury in
het leven geroepen krant „Daily Herald"
werd later door de arbeldersparty overge
nomen, terwUl Lansbury daarbU zyn plaats
als hoofdredacteur opgaf.
In 1927 werd Lansbury op het congres
van de Engelsche arbeiderspartU in Black
pool tot voorzitter der partij gekozen. Toen
Mat Donald in Juni 1929 zUn tweede kabi
net samenstelde, werd Lansbury minister
var. arbeid. BU de organisatie van het ka
binet in 1931 trad Lansbury met de Hen-
derson-groep uit de regeering.
In 1931 werd hij voorzitter van de Lager
huisfractie. Toen Henderson in 1932 als
partijleider verdween, kwam Lansbury op
diens plaats. Toen zijn partij zich echter
voor het sanctie-besluit tegen Italië uit
sprak. legde Lansbury In October 1935 het
voorzitterschap van de party neer, aange
zien hij het met dit besluit als uitgespro
ken pacifist niet eens kon zyn.
Het voorzitterschap werd door Attlee
overgenomen.
Lansbury ondernam toen een tweeden
kruistocht van drie jaar door de Vereenig-
de Staten en Europa, welke bekroond werd
in 1937 door een onderhoud met Hitier en
Mussolini, met wie hij de vraag besprak hoe
de oorzaken van oorlogen konden worden
weggenomen.
De latere gang van zaken was wel een
Wijlen George Lansbury.
George Lansbury werd op 21 Februari 1859
in Suffolk (Engeland' geboren. Afgezien
van een kort verblijf als kolonist in Queens
land (Australië) woonde hy voortdurend inj
het Oosten van Londen als houthandelaar
ZUn grootste belangstelling echter ging zeer groote desillussie voor dezen pacifist.
