Britsche verliezen en
tegenspraken
De strijd in Noorwegen
MAANDAG 6 MEI 1940
No. 24573
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
81ste Jaargang
Het waarschuwende
voorbeeld
Overzicht
Engelsch slagschip en kruiser zouden niet
gezonken zijn
Dit nummer beslaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
'n TIP VAN BOOTZ
De Bilt
verwacht
Roeros door de Duitschers bezet
De strijd rond Narvik
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 dl. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
acenUchappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertcntles belangrijk
lager tart et. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer S ets.
Bureau Noordemd«plem Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, «tsr agentschappen gevestigd rUm
per 3 maanden p..f.JJS
per week -WT. tO.rt
Franco per post t. 2 35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f.0 80 per 3 crrnli
Het Zaterdag door Jhr. De Geer door
middel van de radio bekend gemaakte be
sluit van rcgeerlng en militair gezag tot
lnlerneerlng vun enkele tientallen landge-
nooten, Ls algemeen door ons volk met
waardeering en instemming begroet. Zelfs
zal menigeen al veel vroeger verwacht heb
ben, dat de overttield zou fcoe.silaa/n
Minister De Geer heeft er terecht op ge
wezen, dat ook gedurende den vorigen oor
log heftige meenlngoversöhlllen de gemoe
deren hier te landt dikwijls In hooge mate
hebben beroerd, doch dat men toen bij alle
pro-Dultache of pro-geallieerde sympa
thieën vóór allee pro-Nederlandech ls ge
weest.
Helaas ls dat nu niet altijd meer het ge
val. Buitenlandsche politieke en geestes-
stroomlngen van diversen aard hebben ook
binnen onze grenzen tot een felheid ge
leld. welke soms ongepast was tegenover
eigen volk en eigen bodem En bij het
voortschrijden van den oorlog ontaardde
dat hier en daar nog in excessen, die met
kracht dienen te worden bestreden voordat
zl) hun noodlotttgen Invloed hebben uit
geoefend.
Niet de politieke overtuiging van de eer
gisteren geïnterneerden heeft de Overheid
met haar besluit willen aantasten of tegen
gaan 'politieke beginselen mag men hier
te lande gelukkig nog altijd ln volkomen
vrijheid belijden indien men blijft binnen
de voorschriften der wet), maar wel ls het
noodzakelijk gebleken daadwerkelijk een
einde te maken aan hun .persoonlijte ge
dragingen". die gevaar opleverden voor de
veiligheid van den staat.
De door Jhr. De Geer /bekend gemaakte
li n laidl ïmim laat duidelijkheid
niets te vragen of te wenschen over! ZIJ
omvat Immers: verdachtmaking van de
eerlijkheid onzer neutraliteitspolitiek, on
dermijning van den Hollandschen wil tot
zelfverdediging en het afbreken van de
paraatheid onzer weermacht! En dat
regeering en militair gezag bij de bepaling
dier feiten, welke met groote voorzichtig
heid is geschied, vast in hun schoenen
staan, ls niet aan twijfel onderhevig. Zóó
nauwkeurig is men daarbij zelfs te werk ge
gaan. dat de minister merkte het niet
ten onrechte zelf al op! sommigen buiten
de interneerlng zijn gelaten, van wie hier
en daar wordt aangenomen, dat zij door
hun streven en hun houding de belangen
van het eigen land dreigen achter te stel
len bU die van het buitenland....
Misschien ls het echter wel beter zoo
Gehandeld ls thans volgens de traditie
van een volk, dat door de eeuwen heen de
vrijheid heeft verdedigd, zoowel van het
algemeen als van de menschen persoonlijk.
Wie aan de hand van onomsfcooteUJk vast
staande feiten die vrijheid op schandelijke
wijze heeft misbruikt, zal daarvoor nu boe
ten binnen de enge begrenzing van het
Internee ring ska. mp Daarentegen krijgen de
anderen, die wél verdacht worden, maar
nog niet in staat van beschuldiging gesteld
worden (omdat vermoedens nog geen con
crete aanwijzingen zijn!) thans de volle
maat van onze Hollandeche vrijheid.
Het Zaterdag door de overheid gestelde
voorbeeld moge hen bot waarschuwing die
nen en tot Inkeer brengen Wie pogen wil
ln het blnnenlandsch front deuken of gaten
te slaan door een optreden, dat ln strijd
Ls met de eer van het Nederlanderschap,
weet voortaan dat ook hy ln zUn onvader-
landschen nek zal worden gegrepen en ver
wijderd uit den kring der welmeenende be
volking. die gelooft ln een onafhankelijk
en vrij Nederland
Misschien dat deze eerste klap hier en
daar bezinning brengen kan Zoo niet dan
houde men zich overtuigd, dat de volgende
slag eventucele ondermijners onzer natio
nale veiligheid nog onverbiddelijker en ge-
nadedoozer treffen zal dan die van JongBt-
leden Zaterdag. Alle eer lijk-denkende, vrij
heids- en vaderlandslievende Nederlanders
staan daarbij als één man achter regeering
en militaire overheid
EN ITALIË?
Terwijl ln Noorwegen de strijd zich te
land thans ln hoofdzaak beperkt tot Nar
vik. waar de geallieerden den druk ver
meerderen beweren de Duitschers de En-
gelsche vloot zware verliezen te hebben
toegebracht men zie de opsomming daar
van elders Deze cijfers zijn langzamer
hand van zoodanigen omvang, dat men
zich afvraagt of er nog wel een Engelsche
vloot ln de Noordzee is
Bedoeling van Duitsche zijde ls blijk
baar. dien Indruk te wekken en wel met
het oog op Italië, dat voor den tweesprong
oorlog of vrede staat. Zelfs probeert men
van Duitsche zijde te suggereeren. dat een
directe Duitsche aanval op Engeland tot de
mogelijkheden gaat behooren. en ln Italië
vindt dat weerklank. Als voorbeelden het
volgende:
De ..Voelkischer Bcobachter" meent, dat
de heerschappij van Engeland over de
Noordzee definitief gebroken ls en dat zijn
Oostflank aan Duitsche slagen bloot staat.
Duizenden Brltsche matrozen en soldaten
hebben Vrijdag met de tot zinken ge
brachte oorlogsschepen en transportsche
pen een graf in de Noordzee gevonden
Veel belangrijker echter dan deze offers
ls het feit dat het luchtwapen ln staat ls.
een zeemacht zuxke slagen toe te brengen.
Vrijdag Ls een einde gemaakt aan het diep-
ge wortelde geloof van alle „goede En gel
achen", dat zware oorlogsschepen tegen
bomaanvallen veilig zijn.
De eene door een duikbommenwerper ge
worpen bon*, van 3 Mei 1940. die voor Nam
sos het Brltsche slagschip naar den kel
der zond. heeft geschiedenis gemaakt.
Giovanni Ansaldo, de hoofdredacteur
van de „Telegrafo" het dagblad dat be
kend staat als de spreekbuis van Clano.
heeft ln een radiorede gezegd dat hij hoop
te en verwachtte dat Duitschland Enge
land zou blnnervallen Tn zijn wenelijksche
radiorede voorspelde hij, dat de „coup",
waarvan eens Napoleon had gedroomd,
eindelijk zou worden verwezenlijkt, door
de enorme vorderingen der techniek, wel
ke thans ter beschikking staan van Enge-
land's vijand Aar. deze voorspelling voeg
de Ansaldo toe. dat hij geloofde dat het
Itallaansche volk grooter en machtiger dan
ooi» te voren uit dezen oorlog te voor
schijn zou komen „Het gevolg voor ons
zal 'ijn een groote versterking van onze
banden met. den duce en uit deze groote
crisis zal het Itallaansche volk verrijzen
ln zijn volle macht en grootheid." Verder
to zUn rede zelde Ansaldo nog: er zijn tus-
schen de landing van de eerste geallieerde
troeoen op Noorscb territorium tot hun
verdrijving uit Namsos en Andalsnes op
heden, achttien dagen verloopen. dit was
echrei voldoende tlld voor alle geallieer
de soldaten die dir hebben overleefd, om
er een herinnering aan te behouden die
hen hun geheele verdere leven zal bij
blijven.
Men ziet, hoe Ansaldo het voorstelt alsof
Italië zeker den oorlog ln zal gaan aan
Duitsche zijde!
Zoover ls het echter nog niet. Wel heeft
Italië als antwoord op de geallieerde maat
reden zich zljnerzilds voorbereid.
De schepen van de kustverdediging zUr.
bemand teneinde op alle eventualiteiten te
zijn voorbereid Ook ln de Alpen langs de
Fransch-Itallaansche grens werden voor
zorgsmaatregelen genomen. Alle troepen
bewegingen waren geheim.
Een hooge militaire autoriteit verklaar
de dat Italië al maanden lang op alles was
voorbereid en voegde er aan toe dat de nu
getroffen maatregelen de voorbereiding
alleen maar volledig maakten.
8 mlilioen lire is ter beschikking van
den minister van oorlog gesteld.
In dc ..Glornale dTtaïla" zegt ook Gayda,
dat Italië rustig den gang van zaken volgt,
zeker van zich zelf en zich niet laat inti-
mideeren
In verband met dit alles trekt zeer de
aandacht, dat het Itallaansche kroonprin
selijk paar heden een bezoek aan den Paus
heeft gebracht. Het Vatlcaan steunt nJ.
het Amerikaansche streven naar behoud
van den vrede, van harte.
De Amerikaansche ambassadeur Phillips
en Myron Taylor, Roosevelts persoonlijke
vertegenwoordiger by den Paus. hebben ge
legenheid gehad met elkander te conferee-
ren, naar wordt aangenomen, over de mo
gelijkheid om Amerlka's Invloed aan te
wenden in samenwerking met het Vati-
kaan om te voorkomen dat het conflict
zich verder uitbreidt. Zij hebben het week
einde in Florence doorgebracht.
In bevoegde kringen gelooft men intus-
schen niet. dat Roosevelt een direct vre
desvoorstel zal doen. omdat dit waarschijn
lijk tot mislukking gedoemd zou zyn, maar
wel Ls men van meening. dat hi) met alle
mogelijke argumenten Mussolini van deel
neming aan den oorlog zal trachten af te
houden.
Niettemin prepareert het Vatlcaan zich
ook op alle gebeurlijkheden. Het treft
schikkingen, om alle diplomatieke verte
genwoordigers bij den H Stoel, wier lan
den Itallë's vijanden worden, ln geval het
aan den oorlog zou deelnemen, op Vati-
caansch grondgebied te huisvesten.
De leden van het diplomatieke corps uit
de landen, die in de toekomst wellicht in
oorlog zouden kunnen raken met Italië,
zullen worden ondergebracht ln het Col
lege van Plus X dat verscheidene legaties
zou kunnen huisvesten.
Tijdens plechtigheden van gistermorgen
ln de basiliek van Santa Maria Minerva
heeft de Paus een predicatie gehouden,
waarin hij de geloovtgen opwekte de voor
spraak ln te roepen van de H. Catharina
van Blena en van den H. Franciscus van
Assisië voor den terugkeer van den vrede
in de wereld
Allen, kleinen en grooten, gelukkigen
en on^elükklgen. moeten thans bidden, en
tie hulp der heiligen aanroepen. Nu de oor
log woed' te land ter zee en ln de lucht,
richt God. van wien de landen afhangen
en Die alleen tronen verheft en neerwerpt
en de plannen der volkeren verijdelt Zijn
blikken naar omlaag om te zien of ei nie
mand is die nadenkt over zooveel vernie
tiging en de hand wil reiken aan de ge
rechtigheid van den vrede De Paus be
sloot Zijn predicatie met een vurige bede
toi het herstel van den vrede onder de
volkeren.
Zal het nog tijd zUn
Het vertrek van het Amerikaansche s-s.
Washington naar Italië Ls gisteren twee
uur vertraagd, aangezien na een telefoni
sche boodschap uit onbekend gebleven bron
te Washington gewacht moest worden op
drie zakken met wat officieele kringen
nnpmden „belangrijke post" uit Washing
ton.
De kapitein van het mailschip heeft nog
verklaard geheime orders te hebben ont
vangen voor het geval tijdens de reis van
het schip vijandelijkheden in de Mlddel-
landsche Zee mochten uitbreken.
O
Het Duitsche legerbericht van gisteren
meldt:
Bterke vijandelijke afdeellngen hebben
met hulp van vliegtuigen talrijke aanval
len gedaan op de Duitsche stellingen ten
Noorden van Narvik. ZU werden met mede
werking van eigen gevechtsvliegtuigen af
geslagen.
Van 8telnkjer, ten Noorden van Trond-
Jem, rukken de Duitsche troepen verder
naar het Noorden; Namsos en Grong zijn
bezet. De commandant van de Noorsche
troepen in dit gebied heeft zich onvoor
waarde]IJk overgegeven.
Op het vliegveld Lcsjaskog, ten Z.O. van
Andalsnes zijn twintig verbrande Britsche
vliegtuigen gevonden. In het gebied van
Rocros en Trysll wordt het terrein gezui
verd.
Zooals reeds werd medegedeeld, heeft dc
luchtmacht op 3 Mei bU Namsos een Brttsch
slagschip, een zwaren kruiser en een groot
transportschip tot zinken gebracht. Op 4
Mei werden twee vijandelijke koopvaardij
schepen bij Namsos tot zinken gebracht,
terwijl bij Narvik een Poolsche torpedojager
werd vernield. Een eigen vliegtuig moest
door gebrek aan brandstof een noodlan
ding maken.
Sedert 9 April zyn talrijke lichte stryd-
krachten van de Duitsche marine gebruikt
voor de beveiliging van de troepentrans
porten en materleel-verzendlng naar Noor
wegen. Deze strydkrachten hebben nuu op
dracht tegen de vyandeiyke onderzeeers en
tegen de bedreiging ln de flank volkomen
vervuld en hierdoor bijgedragen aan het
snelle succes van den veldtocht ln Noor
wegen; my nen vegers, voorpostenschepen,
duikbootjagors en bewaklngs-vaartuigen
hebben sedert 9 April drie en twintig vij-
andeiyke onderzeeërs tot zinken gebracht.
Niettegenstaande de zware eischen, welke
aan de Duitsche duikbooten bij de actie
tegen Noorwegen werden gesteld, ls ook in
April do handelsoorlog tegen Engeland met
succes voortgezet. In totaal ls thans
2.300.000 ton scheepsrulmte van den vijand
en door den vijand gebruikte neutrale
scheepsrulmte tot zinken gebracht. Hierby
moet men er rekening mee houden, dat de
verliezen aan koopvaardijschepen, welke
deels een gevolg zyn van mynen, door den
vijand slechts dan bekend worden gemaakt,
wanneer zy van Duitsche of neutrale zyde
zyn vastgesteld en niet verheimeüjkt kun
nen worden Men kan derhalve aannemen,
dat de verliezen van den vyand door de
Duitsche maatregelen hooger zyn, dan Ls
aangegeven.
De kustverdediging ln het door de Duit
sche troepen bezette deel van Noorwegen
versterkt door het opstellen van kustbatte-
rijen van licht, middelbaar en zwaar kali
ber.
Het D.N.B meldt voorts: Behalve het
reeds ln een afzonderhjk bericht bekend
gemaakte tot zinken brengen van een slag
schip, heeft de Brltsche vloot ?ro®p. die gis
teren de uit Noorwegen terugstroomende
Brltsche landingstroepen by Namsos had
opgenomen, verdere zware verliezen gele
den door de onophoudelijke aanvallen van
Duitsche gevechts- en bombardements-
vllegers. Een zware kruiser van de York-
klasse werd getroffen door een bom van
zwaar kaliber op het voorschip en een op
het achterschip. De bodem vloog in brand.
Terwyi zich talryke ontploffingen voor
deden. zonk het schip na dertig minuten.
Vlak by den boeg van een anderen krui
ser sloeg een zware bom ln, zoodat deelen
van het schip door de lucht werden ge
slingerd. Een torpedobootjager kreeg een
treffer van middelzwaar kaliber aan den
scheepswand, staakte daarop het vuur en
bleef met slagzy liggen Verwacht kan
worden, dat het schip geheel verloren ls
Een andere torpedobootjager kreeg zware
beschadigingen door bomtreffers op het
achterschip.
Een volgeladen, groot transportschip van
twaalfduizend ton, werd midscheeps door
een bom van middelzwaar kaliber getrof-
't I» nu de tyd. dat de
vrouwen regeerra.
Met borstel en boender
de ctof attaqueeren.
In schoonmaaktijd dan
Probeert iedere man
Met TIP van Bootz dc «tof
uit z*n keel te weren.
lm. van gepL Limericks ontv. een fleecb TIP.
3691 (Ingea. U«L)
fen. Het zonk
Verder werd een koopvaardijschip door
het luchtwapen gedwongen Trondjem bin
nen te loopen. Ook de vijandelijke vloot-
eenheden voor Narvik werden door Duitsche
vliegers geteisterd.
Een slagkruiser werd door twee treffers
op het voorschip beschadigd. Deelen van
zijn artillerie werden buiten gevecht ge
steld.
Op een kruiser brak brand uit; een trans
portschip kreeg een voltreffer van middel
zwaar kaliber. Dit groote succes, aldus voegt
het D.N.B. hieraan toe. heeft ondubbelzin
nig getoond, dat de suprematie van een nog
zoo sterke vloot in het tijdperk van den
luchtoorlog overal kan worden gebroken
waar de verreikende arm van dit nieuwe
wapen bliksemsnel en krachtig toeslaat.
HET VERNIETIGDE SLAGSCHIP.
Over de vernietiging van het Britsche
slagschip ten Westen van Namsos verneemt
D.N.B nog de volgende byzonderheden:
Dc andere schepen van het Britsche
vlooteskader. die de vernietigende uitwer
king van den Duitschen vliegeraanval van
grooten afstand hadden aanschouwd, be
gaven zich terstond naar de plek toe. welke
duldeiyk door de rookwolken werd aange
geven Zij kwamen echter tc laat om nog
hulp te kunnen bieden De Duitsche vlieg
tuigen cirkeldeD nog langen tyd boven de
plek waar het slagschip gezonken was. Zij
konden constateeren, dat niet eens een boot
of een lid van de bemanning van het schip
tusschen de brokstukken op het water
dreef.
De Britsche Admiraliteit deelt echter
mede: „De Duitsche bewering, als zouden
een Britsch slagschip en een kruiser van
de York-klasse by operaties ter hoogte van
BINNENLAND.
Geïnterneerden naar een te voren inge
richt kamp overgebracht. (Binnenland.
2e Blad)
Van 10 Mei af heeft men voor België een
visum noodig. (Binnenland, 2e Blad).
De moord te Delft. (Gemengd, 2e Blad).
Bij een inbraak te Laren is voor f. 17.000
aan juweelen gestolen. (Gemengd. 2e
Blad)
Het Noordwijksche Bloemenfeestprachtig
geslaagd corso. (2e Blad).
Het eeuwfeest van de Haarlemmermeer.
(Ie Blad en Laatste Berichten, le Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Xalme handel Onzekere stemming
Lager koersen Onregelmatige
prijsbeweging Amerikanen iets la
ger Ni „erlandsche Beleggingen ge
drukt.
BUITENLAND.
Roeros door de Duitschers bezet; gevechten
rond Narvik. (Buitenland, le Blad).
De spanning rond Italië. (Buitenland, le
Blad).
Britsche verliezen en tegenspraken. (Bui
tenland, le Blad).
UB VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Plaatselijk ochtendmist. Helder
tot halfbewoikt. Droog weer. Wei
nig verandering in temperatuur.
Meest zwakke wind.
Namsos tot zinken zijn gebracht, is on
juist."
In gezaghebbende kringen te Londen
noemt men voorts de passage in het Duit
sche leger bericht. waarin gezegd wordt, dat
„het verlies van vyandeiyke en neutrale,
door rien vijand gebruikte -rachtschepen
thans byna 2.300.000 ton bedraagt", schro-
meiyk overdreven Zooals gewooniyic, aldus
zeggen deze kringen, hebben de Duitschers
de juiste cijfers verdubbeld.
Volgens een communiqué van het
Noorsche Tel. Agentschap hebben de
Duitsche troepen, na de stad gister
morgen te hebben gebombardeerd,
thans hun intocht in Roeros gehouden.
Een Duitsch vliegtuig vloog boven de
stad en wierp zeven explosiebommen uit
Twee hulzen werden getroffen en van alle
belendende huizen sprongen de ruiten. Ver
volgens openden de Duitschers het vuur
ul hun machinegeweren. De bevolking
vluchtte naar de buitenwyken Er zyn geen
menschenlevens te betreuren. Sinds ver
scheidene dagen bevonden zich te Roeros
geen Noorsche soldaten meer Gistermiddag
tegen 1 uur kwam de eerste Duitsche af-
deeling, bestaande uit motorryders. de stad
binnen De door de Noren in de buurt van
Os vernielde brug werd voorloopig door de
Duitschers hersteld, die daarna in verschil
lende deelen der stad schildwachten plaat
sten Het gros der troepen heeft zich geïn
stalleerd in de omgeving van het station
in afwachting van versterkingen.
De door de Duitschers omsingelde ves
ting Hegra heeft den strijd gestaakt.
Het DJi.B. meldt, dat de geheele be
zetting. bestaande uit 15 officieren en
160 minderen, zich aan de Duitschers
heeft overgegeven.
Reuter meldt uit Stockholm, dat de Duit
schers hun stellingen by Namsos consoll-
deeren. zy hebben de door de geallieerden
achtergelaten voorraden in beslag genomen
voor zoover die nog niet door de Noorsche
bevolking waren weggehaald Gemeld wordt
dat Noorsche troepen afdeellngen in Zuid-
Noorwegen tegen-tand bltlven blerlen en
hebben geweigerd uiteen te gaan of zich over
te geven Hoewel de Duitschers Roerom heb
ben genomen, opereert blijkbaar nog een
Noorsche strijdmacht ln de nabyheid
Toch kan men zeggen dat de Duitschers
geheel Zuid-Noorwegen beheerschen.
In de zone van de ertshaven Narvik
wordt, ondanks rware sneeuwstormen
noe hevig vesfr-eden.
Renter meldt, dat de re*IHe*rden
Duitsche stellingen te land en uit ree
bombardeeren. De voornaamste Duit
sche defensiestelJingen zouden zich
buiten de stad bevinden.
Het Noorsche Tel. Agentschap deelt mede
dat een groot Duitsch vliegtuig vier bom
men heeft laten vallen boven Irkenes. ten
Noorden van Narvik, zonder schade aan
te richten. Een dorp ln de nabyheid werd
eve eens gebombardeerd.
Volgens Havas krygen de Duitsche strijd
krachten by Narvik alleen levensmiddelen
en benoodigdheden per vliegtuig. Tenge
volge van het slechte weer gaan de krijgs
verrichtingen langzaam Het ls zeer koud
Üüu t en ^aar Ito* de sneeuw drie meter
dik. In de bergen kan men zich alleen per
skJ bewegen Op enkele punten trekken de
Duitschers terug riders 1oen rij tegenaan
vallen om hun verband *e kunnen bewaren
weer Hd— hechten ril rich aan hun stand
plaats vast.
DUITSCHE TROEPENTRANSPORTEN.
Intusschen gaat het Duitsche troepen-
verkeer naar Voorwegen met onvermin
derde intensiteit voort door de lucht en
over zee. zoo meldt de correspondent te
Gothenburg van de „Nye Dagligt Alle-
handa." Buiten Stroemstad worden
vele Duitsche schepen dagelijks waar
genomen. De naar het Noorden varende
srhenen rwtar beladen met troe
pen- ïf, «nifVrtlflre ricb-
t»ne nan kceren klaarblijkelijk ledig
terug.
United Press meldt uit Stockholm, dat
volgens sommige berichten de Duitschers
groote eenheden onderzeeërs naar Noord-
