BINNENLAND Wat een Amerikaansch matroos in Narvik beleefde {Isie Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 26 April 1940 Vierde Blad No. 24566 en de ..Uil' terug II-O of Quaker is het voordeelige en gezonde ontbijt voor uw heele gezin en smaakt heerlijk De eerste week der Duitsche bezetting op Schiphol |vilef tuigen te Malmoe uit brandende hangar gered. IjlSSAGIERS mochten niet vervoerd worden. la een vlucht van AVs uur zijn de K.L.M.- fstellen „Mees" en „Uil", die door het mentrekken van de Dultschers ln Ui ein arken en Noorwegen aanvan- lljk op het vliegveld van Malmoe Zweden werden opgehouden, glste- op Schiphol geland. De bemanning de „Mees" bestond uit den gezagvocr- Geyssendorffer, den telegrafist Ool- rd, de boordwerktuigkundigen Akker- Hen Bernaert en steward Korstenlje, ijl de „Uil" was bemand met gezag eer Slllevls, marconist Bossen, boord- rktulgkundlge Moolenaar en steward assa. Voorts maakten deze vlucht mede de sta- nswerktulgkundige van het vliegveld lmoe, Houtbrake en de vertegenwoordl- I van de K.L.M. In Stockholm, de heer H. de Stoppelaar, Op Maandag 8 April waren de toestellen nden normalen dienst van Amsterdam Malmoe gegaan en het was de bedoe- 'ig, dat zij Dinsdag 9 April naar Schiphol uden terugkeeren. In den nacht van andag op Dinsdag evenwel trokken de ltschers Denemarken en Noorwegen bln- n en hoewel, zoowel de KX«.M.-vertegen- rdiger ln Malmoe als de belde gezag- rders alle pogingen in het werk stelden toch nog dien dag naar Nederland te lg te kecren, werd hun van de zijde van Zweedsche regeering te kennen gegeven, t de machines niet mochten starten. De Zweedsche regeering nam kort daarna m maatregel de vliegvelden ln het Zul- n van Zweden te evacucercn, zoodat de *ees" en de „Uil" Donderdag 11 April van lmoe naar Stockholm vertrokken, waar J ln leder geval veilig op het oogcnbllk n vertrek konden wachten. Als bijzonderheid vertelden de hecren ■ijssendorffer en Blllevis nog, dat do bei- e machines ln den nacht van Maandag 8 Dinsdag 9 April aan een groot gevaar |n ontsnapt. In dien nacht n.l. Is er rand uitgebroken op het vliegveld van ^almoe. De groote hangar, waarin de Nederland se toestellen stonden geborgen, brandde heel uit en het ls aan de togenwoordlg- eld van geest van het personeel van de weedschc luchtvaart maatschappij A. B. A. danken, dat de K.L.M.-toestellen konden 'orden gered. Eergisteren kwam eindelijk de vergun- ling af om te vertrekken en wel langs een 'clale route, welke Iets Zuidelijker dan othenburg lag. Dc Zweedsche regeering had de lucht- oclbatterljen op deze route in kennis ge ld van het passeeren van de Nederland se machines en dc Dultsche regeering ad geen speciale voorschriften geélscht. leen had men gezegd, dat het aan te 'en was. zoo hoog mogelijk te vliegen n rechte lijn zijn de K.L.M.-machines van tockholm vla Gothenburg dwars over Dc- lemarken naar de Noordzee gevlogen en andaar ln Zuidelijke richting naar Schlp- ol. Deze vlucht duurde ongeveer vier en *n half uur. De heer De Stoppelaar vertelde nog, dat ct weinige ongemak dat de K.L.M. bij deze lucht heeft ondervonden, was. dat er op oorschrift van de desbetreffende regce- lngen geen passagiers mochten worden vervoerd, terwijl men een kleine veertig ]anvragen had van Nederlanders, die van de gelegenheid wilden gebruik maken om aar het vaderland terug te keeren. Onder deze aanvragers was o.a. ook de beman ning van de „Bernlsse". De nieuwe verlofregeling TWEE dagen in de twintig dagen. In verband met het bericht, dat met In gang van morgen de periodieke verloven weer zullen worden verleend, zij het dan in Iets beperkter mate dan voorheen, wordt het volgende gemeld: Terwijl tot nog toe twee dagen verlof werd verleend per veertien dagen zullen nu twee dagen worden toegekend per twin tig dagen. Was vroeger een zevende van de sterkte geregeld op verlof, thans zal derhalve slechts één tiende van de sterkte met ver lof afwezig mogen zijn. DE STORMSCHADE IN HET WESTLAND. Inzanielnig onder de kweekers. Het ls gebleken, dat de schade, welke vorige week veroorzaakt werd door de wind hoos over KwlntsheulWateringen, zeer aanzienlijk ls en ongeveer f. 20.000 beloopt Omdat met name de schade aan het product niet verzekerd was. zouden de getroffen kweekers zonder hulp ln ernstige moeilijk heden geraken. Het bestuur van den Bond Westland heeft daarom met de besturen der aangesloten veilingen vergaderd en ln deze bijeenkomst werd met algemeene stemmen besloten oen Inzameling ten behoeve van dc getroffenen te houden onder de kweekers van het gcheele Westland. Dc gelden, welke door de velllngbesturen onder hun leden zullen worden Ingezameld, zullen door het dagelljksch bestuur van den bond, bijge staan door een commissie ad hoe worden beheerd. VALKENBURG WORDT GROOTER. Toevoeging van meerdere gemeenten. BIJ de Tweede Kamer ls ingediend een wetsontwerp Inzake toevoeging van de ge meenten Oud-Valkenburg, 8chln op Geul en Houthem - behoudens een van laatst genoemde gemeente naar de gemeente Berg en Terblijt over te brengen gedeelte zoomede van gedeelten van dc gemeenten Hulsberg en Berg en Terblijt aan de ge meente Valkenburg (L.). Als datum van deze toevoeging noemt het wetsontwerp 1 Januari 1941 In de memorie van toelichting zegt de minister, dat Valkenburg zich ln den loop der Jaren ver bulten zUn gemeentegrenzen heeft uitgebreid. Doordat het grondgebied dezer gemeente, hetwelk een oppervlakte van slechts 46 h.a. beslaat geen voldoende gelegenheid laat voor expansie waaraan ln verband met het karakter der gemeente Juist in hooge mate behoefte bestaat heeft de bebouwing zich ontwikkeld op de aangrenzende gedeelten van de omliggende gemeenten Houthem, Berg en Terblijt, Oud-Valkenburg, Schln op Geul en Huls berg. De gemeentegrens loopt tengevolge daarvan dwars door straten en bebouwin gen, welke naar het uiterlijk geheel tot de kom van Valkenburg behooren. Een groot aantal hotels en pensions, in naam te Val kenburg gevestigd, liggen ln andere ge meenten. De bekende gemeentegrot ligt niet ln Valkenburg, maar in Berg en Ter blijt. De catacomben bevinden zich ln Houthem, de uitzichttoren en de model- steen kolenmijn in Oud-Valkenburg. Het station ls gelegen onder Hulsberg en het openluchttheater alsook het rotspark be hooren gedeeltelijk tot Houthem en ge deeltelijk tot Berg en Terblijt. Het complex Valkenburg, dat schijnbaar een samenhoorend geheel vormt, wordt bestuurd door de diverse instanties van niet minder dan zes gemeenten, welker be sturen niet een zelfde waardeering hebben voor de vele maatregelen, noodig ter be vordering van het vreemdelingenverkeer en hiervoor dan ook niet in gelijke mate kosten over hebben. Het is echter zonder meer duidelijk, dat hier schier ln nog ster ker mate dan elders behoefte bestaat aan een onverdeeld bestuur, dat krachtige lei ding kan gever, bij de uitbreiding der be bouwing en de verdeeling der bebouwings kernen, het aanleggen van wegen en rlolee- rlngen. De bescherming van het natuur schoon, het organlsecren van een behoorlijk bouw- en woningtoezicht en bij alle verdere maatregelen, die het vreemdelingenverkeer dat de welvaart van deze streek beheerscht kunnen bevorderen. De toestand ter plaatse heeft zich zoo danig ontwikkeld, dat het treffen van Intercommunale regelingen geen oplossing meer kan brengen. Hier kan nog slechts een grondige wijziging der gemeentegren zen, waardoor het gebied, dat voor het vreemdelingenverkeer van belang ls, onder een bestuur wordt gebracht, bevrediging schenken. DE versterking onzer vloot in indië. Lezing van den heer Nuboer. Aan ccn koffiemaaltijd van het departe ment Oost-Noordbrabant van de Neder landsche maatschappij voor nijverheid en handel sprak heden luitenant ter zee le klasse J. F. W. Nuboer. waarnemend direc teur der hoogere marine-krijgsschool over De maritieme verdediging van Neder- landsch Indlë en de vlootplannen van de regeering". Spreker bepleitte op de bekende gronden de noodzaak van versterking onzer vloot voor Indlë en van den bouw van slagkrui sers, daarbij crltiek uitoefenende op de meenlng van hen, die oordeelen dat vlieg tuigen meer noodig zijn dan slagkruisers. HIJ meende dat deze oorlog reeds geleerd heeft dat het vliegtuig niet geschikt ls om de kern van de vloot te vormen. Dat kan alleen het groote schip. Onze regeering ls met haar voorstel tot den bouw van slagkruisers niet over één nacht ijs gegaan. Na advies te hebben In gewonnen van een technische commissie, daarin alle actieve vlag-officleren der ma rine ln Nederland zitting hadden, en na dat advies ter nader onderzoek naar Indlë te hebben gezonden, heeft zij tenslotte haar plan ingediend Men mag er dus wel op rekenen, dat dit plan op goede gronden rust. In tientallen millioenen exemplaren van de dagbladpers in Amerika zullen Du nliqp-advertenties verschijnen in het komende jaar. „Dit", zei HaroDd Eley, de reclame chef, „ls orus antwoord aan hen, die bij het uitbreken van den oorlog een completen stüstand in het advertee- ren voorspelden." 3308 DE KOSTWINNERSVERGOEDING. Het lid der Tweede Kamer, de heer Post- huma, heeft aan den minister van defen sie de volgende vragen gesteld: 1. Is het waar, dat de kostwinnersver goeding voor dc militairen, die tijdens hun verlof ziek worden en deswege thuis of in een inrichting moeten worden verpleegd, niet wordt uitbetaald? 2. Indien dit zoo is, ls de minister dan, waar dit als een onbillijkheid wordt aan gevoeld en ln de betrokken gezinnen moei lijkheden veroorzaakt, bereid dit verbod ln te trekken? de nationale vrouwenraad te zwolle bijeen. In de voortgezette vergadering van den nationalen Vrouwenraad te Zwolle werden de volgende besluiten genomen. In de vacature van mej. Joh. Westerman ln het bestuur werd gekozen jkvr. C. H. van Asch van Wijck te Amsterdam en voor de nieuw te bezetten plaats ln het dage lljksch bestuur mej. J. A. W. M. Barbas te Velp. Vele jaarverslagen werden uitgebracht en goedgekeurd. De Nationale Vrouwenraad verzoekt den bij haar aangesloten vereenlgingen haar leden te doordringen van de noodzakelijk heid tc zoeken naar een wereldordening, waarbij het gebruik van geweld ls uitge sloten en naast de beoefening van de therapie der oorlogsellende, de prophylaxis ln studie te nemen. Nadat de algemeene vergadering tot he denochtend was verdaagd, begaven de deel neemsters zich naar het stadhuis waar ze ontvangen werden door het gemeentebe stuur. De burgemeester de heer J. van Wal- sum, begroette de gasten. In de openbare vergadering hield mej. Christine Bader, arts te Arnhem, een in leiding over het onderwerp: „Wenschelljk- heid van een goede volksvoeding'. Vervolgens sprak Ir. J. H. Riemens. rijks- tuinbouwconsulent te 's-Gravenhage. die het vraagstuk van de groentedistributie behandelde. de voordracht van mr. van cauwelaert te amsterdam Het lid der Tweede Kamer, de heer De Marchant et d'Ansembourg heeft aan de ministers van buitenlandsche zaken, Justi tie en defensie de volgende vragen gesteld: 1. Is het waar, dat mr. F. van Cauwelaert Belgisch minister van staat en voorzitter van de Belgische kamer van volksverte genwoordigers. ln een door hem op Maan dag 22 April j.l. in de ln staat van beleg verklaarde hoofdstad des lands gehouden voordracht, sprekende over de buitenland sche politiek van Nederland en die van België, onder meer heeft verklaard: „Het zal niet voldoende zijn, dat we ons braafjes schuil houden onder het schamele afdak van de neutraliteit?" 2. Indien vraag 1 in bevestigenden zin moet worden beantwoord, zijn de ministers dan van meenlng, dat het in overeenstem ming ls met de Nederlandsche waardigheid dat aan een vreemdeling wordt toegestaan op zoo minachtende wijze te spreken over de Nederlandsche neutraliteit, die in het hoogste belang van Nederland en van Europa door het Nederlandsche volk met groote persoonlijke en materieele offers wordt gehandhaafd? 3 Zijn de ministers voorts van meenlng, dat het toestaan aan een vreemdeling van het houden van een zoodanige voordracht ln overeenstemming ls: a. Met de Nederlandsche neutraliteits politiek; b Met art. 23 der wet tot regeling en be perking der uitoefening van het recht van vereeniglng en vergadering. de heffing op boter. Het bedrag van de heffing en steunuit kering op boter ls, behoudens tusschen- tljdschc wijziging, voor de week van 25 dezer tot 2 Mei 'onveranderd) vastgesteld op tachtig cent per k.g. onveilig strand. Het strand te Schevenlngen ls onveilig tot Katwijk, op Maandag 29 April van 14 tot 19 uur, wegens schietproeven met ge schut. sir herbert emerson in ons land. Te Den Haag ls gisteravond uit Londen aangekomen sir Herbert Emerson, hooge commissaris van den Volkenbond voor de vluchtelingen. HIJ zal ln ons land met autoriteiten en met diverse organisaties, welke zich met het vluchtelingenvraag stuk bezighouden, besprekingen voeren. verspreide berichten. De kamer van koophandel en fabrie ken voor het gebied Utrecht heeft, ter voor ziening ln de vacature van secretaris dezer kamer, ontstaan door het aan den tegen- woordlgen functlonnaris, mr. J. Mllius op zijn verzoek verleend eervol ontslag ln ver band met zijn benoeming tot directeur der jaarbeurs, benoemd den heer mr. dr. A. Roeterink. .secretaris van dc directie der N V. Philips gloeilampenfabrieken te Eind hoven. Want H-O en Quaker zijn rijk aan Vitamine B„ het edele element van ge zonde voeding. Dagelijks moet het lichaam Vitamine krijgen, want hef kan er geen voorraad van maken. H-O en Quaker zijn bovendien rijk aan eiwit voor stevige spieren en weef sels; rijk aan belangrijke minerale stoffen, ijzer en phos phorus, voor krachtig bloed; kracbtvoedsel, dat niet dik, maar sterk en onvermoeibaar maakt. Bij het ontbijt, of als nagerecht, altijd smaakt H-O of Quaker even heerlijk. Dit tien keer geroosterd haver mout wordt, volgens een speciaal procédé, gemaakt van de beste zongerijpte haver ter wereld. Dat is de reden, 'Klaar in een dat alleen bij H-O en Quaker de volle voedingswaarde paar minuien en de heerlijke smaak voor U behouden blijven. Niet elk pak havermout is eehfer H-O of Qtfaker. Sta er das op, dat men U bet origineele pak geeft. Dan alleen kunt U er xeker van zijn, de onveranderde, gewaarborgde kwaliteit te ontvangen. 1t Lekkere H-O of Quaker bespaart U tijd en geld en aw geheele gezin «muit er van. Denk er aanKoop vandaag oog een pak bij uw kruidenier. Een verrassing voor use kinderen Tegen inzending van slechts 2 Quaker of H-O mannetjes, plus 10 ct aan post zegels, krijgt U, zoolang de voorraad strekt, 55 verschillende postzegels franco toegezonden. Voor 2 collecties 4 man netjes en 20 ct aan postzegels. Knipt de mannetjes uit de origineele groote Quaker, H-O of Kwix pakken en zendt met 2 postzegels van 5 ct ingesloten i vert als brief, voldoende gefrankeerd, i met uw adres aan Quaker, afd. 29, J Postbus 905, Rotterdam. Aan één adres worden niet meer dan 2 coll. gezonden. NEERLANDS POPULAIRE, ZUINIGE ONTBIJT! (Inge*. MedJ Het gerechtshof te 's Gravenhage heeft ter vervulling van de vacature van raadsheer ln dat college opgemaakt de volgende alphabetlsche lijst van aanbeve ling: 1. mr. A. L. M. van Berekel, rechter ln de rechtbank te Haarlem; 2. mr. H. C. van Blommesteln, raadsheer- plaatsvervanger ln het gerechtshof te 's-Gravenhagc; 3. mr. J. L. L. Wéry, rechter ln de recht bank te 's-Gravenhage. De Amerlkaansche matroos Patrick Peter King die zich tijdens de eerste week van de Dultsche bezetting te Narvik bevond, gaf United Press het volgende relaas van zUn belevenissen gedurende dien tijd: „Ik bevond mi) ln het Zeemanshuls, toen het geluid van geschutvuur mij deed ont waken Haastig schoot Ik wat kleeren aan, snelde naar het venster en later naar de haven. Ik zag hoe een Noorsch oorlogsschip een waarschuwingsschot voor den boeg van een Duitsch oorlogsschip langs schoot. De Dultscher zette dit betaald met vier tor pedo's, waarvan er drie het Noorsche oor logsschip midscheeps troffen, waarna het kapseisde Weldra zwommen verscheidene honderden leden van de bemanning van de Noor. hulp roepend, ln het Ijskoude water rond De Dultschers schoten op hen met machinegeweren. Verscheldenen werden ge red door het Hollandsche schip „Bernlsse". Het Noorsche oorlogsschip „Eidevold". dat ook onder vuur genomen was, volgde Duitsche officieren kwamen per sloep naar de „Eidevold" en begaven zich aan boord. Zij vroegen den kapitein zich over te ge ven. Toen de Noorsche kapitein dit wei gerde, keerde de Dultscher naar zijn sloep, vuurde een pistoolschot, af, waarop het schip onmiddellijk door één of meer tor pedo's werd getroffen en binnen twee mi nuten zonk. Verscheidene Noorsche zeelle den zwommen naar Duitsche en Engelsche vrachtschepen. ZIJ werden aan boord ge- hesc.hen en vervolgens naar het Zeemans huis gebracht. Toen ik naar het zeemans huis terugkeerde, waren daar reeds ver scheidene gewonde Dultschers. Ik hielp hen de kleeren uittrekken, verscheidenen riepen om hun moeder Allen waren Jongens van tusschen de zestien en achttien Jaar hoog stens. Vervolgens hielp Ik bij de eerste hulpverleening. Men zelde ons dat we het Zeemanshuis moesten verlaten, daar er een hospitaal van gemaakt zou worden De Duitsche schildwachten zeiden, dat we al onze bezittingen boven moesten laten, we zouden alles den volgenden dag terug krij gen. Ik liep de stad in, waar Ik een groep Noorsche kennissen ontmoette, waarmee ik menige reis achter den rug had. Zij ver telden me, dat Duitsche patrouilles, kort nadat ze geland waren, naar het Grand Hotel waren gegaan, waar zij den Brltschen consul gevangen namen, naar den tuin brachten en neerschoten. Volgens mijn vrienden was hij doodgeschoten, omdat hij inlichtingen betreffende zijn land weigerde te geven. Den volgenden dag keerde ik naar het Zeemanshuis terug om mijn bezittingen te halen, doch de wachten wilden niets teruggeven. Ik vertelde den Duitschen com mandant over het verlies van mijn kleeren en geld. doch deze verontschuldigde zich met een „Het spijt ons zeer". Ik antwoord de hem. dat als hij geen revolver had ge had ik hem vierkant den tuin in had ge smeten. Toen de officier ontdekte, dat ik een Amerikaan was, zei hij ln goed Engelsch dat het hem zeer speet en hij haalde een fleseh whisky voor den dag Ik weigerde met hem te drinken, waarop hij mij vroeg het geheele geval te vergeten Hij scheen bang te zijn voor de Amerlkaansche neu traliteit De Dultschers bevalen vervolgens allen Brltschen zeelieden zich aan land te begeven; onder hen bevonden zich kapitein en bemanning van een schip waarvan ik mij den naam niet kan herinneren, doch ze kwamen uit Grimsby. Zij kwamen in den morgen onder geleide naar het Zeemans huis en daar Ik dc eenlge Amerikaan was. vroegen ze me of Ik wat tabak had. Ik ant woordde. dat ik nog een paar kronen had en dat lk wat tabak zou gaan halen Toen ik naar bulten trad. richtte de Duitsche schildwacht zijn bajonet op me en ont lastte me van de negentien kronen die ik in mijn zak had. Ik had echter nog drie dol lar ln mjjn sok. die lk ln het café wisselde. Ik kwam met de tabak terug bij het Zee manshuis. doch de Engelsche zeelieden werden reeds als gevangenen naar het Grand Fonlx Hotel gevoerd, waar ze onder vraagd werden. Ik wandelde naar het Bris tol café, waar lk nog twee Noorsche vrien» den ontmoette, die me vertelden, dat de Dultschers Juist Engelsche gevangenen in het café hadden gebracht, De Duitsche schildwacht vroeg me wat ik op straat deed. lk liet hem mijn pas zien, waarop hij me liet gaan. Den volgenden morgen, toen ik bij het café heen en weer drentelde, riep een van de Engelschen me uit het venster om wat tabak. Ik slaagde er later in vier pakjes naar binnen te gooien zonder dat de schildwacht het merkte Ik kon echter geen lucifers opgooien omdat die te licht waren. De Donderdag was, op een paar bombar dementen van de Royal Air Force na, rus tig. De Brltsche vliegers keken uit de bur gers niet te bombardeeren en legden de geschuttorens van een Duitschen torpedo boot jager lam. Er waren geen ongevallen te betreuren. De schoten werden afgevuurd door ongeveer dertig vliegtuigen, die in formatie vlogen. Vier er van vlogen zeer laag. Deze vier bestookten de posities van de luchtafweer met machinegeweren, waar door vijf man gedood werden Vrijdag was een rustige dag. Door de Duitsche kustbatterijen werden slechts twee schoten afgevuurd. Zaterdagmorgen omstreeks half twaalf hoorden wij zwaar gebulder dat van verre scheen te komen. In de haven lagen toen vier Duitsche tor pedoboot jagers en twee onderzeeërs. Twee der schepen verlieten onmiddellijk de ha ven en de onderzeeërs doken onder water. Van een heuvel af zag ik door een verre kijker wat er gebeurde. Er waren acht Brltsche torpedobootjagers van het nieuw ste type. De Duitschers openden het vuur, dat onmiddellijk door de Engelschen beant woord werd. Drie Duitsche jagers werden tot zinken gebracht. De strijd werd toen verplaatst, zoodat ik niets meer kon zien. De Britten hadden geen verliezen. Alleen werd een der jagers door een ander Britsch schip aangevaren omdat er een mankement aan de stuurinrichting was. Zondag kwam er een Noorsch slagschip, althans ik hield het voor een Noorsch en schoot op een Duitsch kruitmagazijn, dat in de lucht vloog. Hierbij werden vijf of zes Duitschers gedood. Maandag Dinsdag en Woensdag waren rustig Donderdagnacht om twee uur hoorde ik luchtafweergeschut en mitrailleurvuur. Ik veronderstel dat toen Britsche en Fransche troepen landden. Vrijdag toonden de Duitschers teekenen van paniek. Zij vluchtten naar de bergen. Zondag verliet ik Narvik met een trein voor vluchtende zeelieden naar de Zweed sche grens. Op sommige punten moesten wij echter enkele kilometers te voet afleg gen in een sneeuwstorm King verklaarde ten slotte nog dat een groep van ongeveer zeshonderd Duitsche zeelieden met denzelfdcn trein reisde Vol gens King waren dit echter opvarenden van gezonken Duitsche oorlogsschepen, die over Zweden naar Dultschland wilden terugkee-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 13