Condor
Een Pers-verordening
afgekondigd
Simplex tandems en sportfietsen loopen lichter
8Isie Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 25 April 1940
Derde Blad
No. 24565
De Duitschers hebben hun
opmarsch in Noorwegen
te snel ingezet!
[gemengd nieuws
De ramp in Amerika
Maatregelen van den opperbevelhebber
Verordening treedt
Zaterdag in werking
Italië's dreiging
dienstbode uit oegstgeest
terecht.
Naar wU vernemen Ls bij de politie be-
ioht ontvangen, dat do te Oegstgeest ver
niste dienstbode Christina Dicderlks, aan
troffen is bij familie te Heemstede.
brand te amsterdam.
Omstreeks drie uur gistermiddag zagen
roorbljgangers op het Singel nabij de Wijde
lelsteeg te Amsterdam rookwolken opstij-
en uit een raam van de derde verdieping
van perceel 400, in het benedengedeelte
daarvan kantoor-lokalen zijn gevestigd.
De brandweer werd dadelijk gealarmeerd
verband met de dichte bebouwing werd
.n versterking gevraagd, waarop het vuur
dat bleek te woeden In het atelier van den
kunstschilder Jongert, met drie stralen
uprd aangetast. Binnen tien minuten was
de brand gcbluscht. Een gedeelte van het
ian de voorzijde van het pand gelegen
itcller is uitgebrand. In deze ruimte be
vonden zich o.a. een schrijfbureau en ceni-
gr klecden, doch schilderijen waren op
dat oogenblik niet aanwezig.
Hoe de brand is ontstaan, viel niet na
te gaan. De bewoner was afwezig.
(Inges. Med.)
BUITENLANDSCH GEMENGD.
meer dan 200 slachtoffers.
Na een onderzoek in de uitgebrande
danszaal te Natchez (MlssLslpl* heeft
de gerechtelijke lijkschouwer verklaard
I persoonlijk 203 lijken te hebben ge-
1 teld. Hij meende, dat het totale aantal
slachtoffers wellicht de 250 tc boven zou
gaan en verklaarde, dat de lijken als de
takkebossen van een brandstapel op elkaar
lagen.
De meeste slachtoffers waren door ver
stikking om het leven gekomen. Onder hen
bevond zich een groot aantal jongelui van
15 en 16 Jaar.
Naar de United Press" nader meldt, is
blijkbaar het grootste deel der omgekome
nen gedood, doordat zij bij het dringen, om
den eenlgen uitgang te bereiken, onder
den voet werden geloopen.
De lijken, die veelal verkoold waren, wa-
ldentificeeren.
ren in sommige gevallen niet meer te
Er bevondt zich een 400-tal negers, on
der wie doktoren, professoren en advocaten
in het gebouw, waar een van de bekendste
negerorkesten het feest opvroolijkte.
Blijkbaar ls het vuur ontstaan, doordat
het, vuur van een clgaret op het droge mos
viel, waarmede de muren versierd waren.
Onmiddellijk stond de zaal in vlammen. De
gasten werden door een paniek bevangen
en onder het slaken van angstige kreten
trachtte men zich een weg naar den uit
gang te banen. Eenige oogenbllkken, nadat
de brandweer was gearriveerd, stortte het
dak, dat uit gegalvaniseerd ijzer bestond in.
Een groote mengte, die zich voor het
brandende gebouw verzameld had. stelde
alles in het werk. om hulp te verleenen.
Het orkest deed een heldhaftige poging,
om de paniek te onderdrukken, door tot
op het laatst op zijn post te blijven en te
spelen. Alle leden daarvan zijn dan ook
omgekomen.
Slechts weinigen zijn er in geslaagd, te
ontsnappen, terwijl sommigen in den uit
gang, met de redding voor oogen doodge
drukt werden.
Aangezien het een liefdadigheidsfeest
was, waren vele prominente negers op het
feest aanwezig.
Nader wordt nog gemeld:
De politie doet nasporingen naar een
dronken neger, die ervan beschuldigd wordt
met opzet brand te hebben gesticht door
een lucifer te werpen in de kurkdroge ver
sleringen van het lokaal. Het aantal dooden
bij deze ramp is reeds tot 216 gestegen.
de brandstichting in lulea.
Gisteravond werd aangekondigd, dat de
prefect van Lulea in Zweden gearresteerd
h onder verdenking van medeplichtigheid
aan het opblazen van het gebouw van de
communistische krant eenige weken gele
den.
Vijf personen werden bij deze ontploffing
gedood.
De prefect, de vijftigjarige Ebbe Hallberg,
is gearresteerd, tegelijk met kapitein Uno
Svanbom van het garnizoen te Lulea.
In deze zaak werden, behalve de twee
bovengenoemden, nog vier anderen gear
resteerd. Allen hebben bekend. De zaak zal
*Poedlg voorkomen.
Als algemcenc bekendmaking no. 30 van
den opperbevelhebber van land- en zee
macht bevat de Staatscourant een veror
dening voor de pers, geldende in het ge-
hccle grondgebied de.s rijks.
De verordening luidt:
Artikel 1.
Het la verboden een dagblad, periodiek,
vlugschrift of «enigerlei ander drukwerk,
ge.schrift of teekenlng te drukken, uit te
geven of voorzoover zij in de Nederland
sche taal zijn gesteld dan wel in het Rijk
zijn gedrukt of uitgegeven te versprei
den. aan te plakken of in don handel te
brengen.
Artikel 2.
Het in deze verordening bepaalde, blijft
van toepassing op de in artikel 1 bedoelde
drukwerken, geschriften en teekeningen,
ook al zijn die door den militairen cen-
•suurdienst indien deze ls ingesteld
vrijgelaten.
Artikel 3.
Van het in artikel 1 gesteld verbod kan
door het militair gezag ontheffing worden
verleend. Aan een ontheffing
lltair gezag algemeene of bijzondere voor
waarden verbinden, terwijl eenmaal vast
gestelde voorwaarden door dat gezag kun
nen worden ingetrokken, gewijzigd of aan
gevuld
Artikel 4.
Verleende ontheffingen kunnen door het
militair gezag te allen tijde en zonder op
gave van redenen worden ingetrokken
Artikel 5.
Ontheffing van het in artikel 1 gestelde
verbod wordt van rechtswege geacht te
zijn verleend ten aanzien van alle In arti
kel 1 bedoelde drukwerken, geschriften cn
teekeningen, voor zoover er in deze alge
meene bekendmaking niet anders ls be
paald, dan wel door het militair gezag of
den militairen censuurdlenst Indien deze
Ls ingesteld bij algemeene bekendma
king of bijzondere aanzegging niet anders
zal worden bepaald.
Artikel 6.
Een algemeene bekendmaking of bijzon
dere aanzegging, als in het vorige artikel
bedoeld, kan mede betreffen het drukken,
uitgeven, verspreiden, aanplakken of ln
den handel brengen van alle ln artikel 1
bedoelde drukwerken, geschriften of teeke
ningen van een bepaalden natuurlijken
dan wel rechtspersoon of lldhaam, hetzij
door dien natuurlijken of rechtspersoon of
door dat lichaam zelf, hetzij door derden.
Artikel 7.
1. Geen ontheffing, als bedoeld ln artikel
5, wordt geacht te zijn verleend voor zoo
verre het drukwerk, geschrift of de teeke
nlng naar Inhoud en (of) s-trekking dan
wel naar den ulterlljken vorm:
a In geval van een oorlog, waarin Ne
derland niet als oorlogvoerende mogend
heid betrokken is, uiting geeft aan gevoe
lens van vijandschap, haat of minachting
tegenover eenige oorlogvoerende mogend
heid, hare overheid of een harer overheids
organen of leidende figuren, dan wel
waarvan inhoud en (of* strekking voor
zoodanige mogendheid, hare overheid of
een harer overheidsorganen of leidende
figuren als beleedigend of noodeloos kren
kend moeten worden beschouwd.
b Een afbeelding, beschrijving of eenige
bijzonderheid inhoudt met betrekking tot
's lands defensie in het algemeen, dan wel
bijzonderlijk met betrekking tot functies
en standplaatsen van militairen, eenig mi
litair werk, militairen bij de uitoefening
van den dienst, militair materieel, bij, al
thans ten behoeve van de weermacht ln
gebruik, gebouwen en getimmerten, waar
ln militairen zijn ondergebracht voor welk
doeleinde ook, of waarin zich militaire bu-
reelen, staf kwartieren of commandoposten
bevinden, of waarin militaire paarden of
militair materieel zijn ondergebracht, mi
litaire vliegvelden, vliegparken en landings
terreinen met hun roerend en onroerend
toebehooren, blvaks, militaire auto- en
wagenparken en in het algemeen alle der
gelijke of andere gegevens omtrent land
en zeemacht, haar taak, bevoorrading, uit
rusting en verrichtingen,
c. Mededeelingen inhoudt in zake maat-
ontploffing in een chemische
fabriek.
In de chemische fabrieken te Billlngham
(Durham* heeft zich een ontploffing voor
gedaan, daarbij drie menschen zijn gedood
en negentien gewond.
De fabriek, waarin zich de ontploffing
heeft voorgedaan, is eigendom van de Im
perial Chemical Industries.
Deze maatschappij heeft een officleele
mededeeling uitgegeven, waarin gezegd
wordt, dat de aangerichte materieele
schade gering ls en dat geen ernstige stag
natie ln de productie verwacht wordt.
een niet ontplofte granaat.
Gistermorgen, toen het Belgische lucht
afweergeschut wederom in werking moest
komen, wegens het vliegen van vreemde
vliegtuigen boven België, viel een niet ont
plofte granaat neer op een huls bij Luik.
Het projectiel drong door het dak en ver
volgens door alle verdiepingen heen tot ln
den kelder door Er werd schade aangericht,
maar niemand werd gewond.
Een mitrailleurkogel van een vreemd
vliegtuig is door het dak van een fabriek
bij Namen geslagen, waardoor een begin
•van brand ontstond. Het vuur kon echter
snel worden gebluscht.
regelen, de evacuatie betreffende of de
voorbereiding daarvan door het militair en
(of) burgerlijk gezag waaronder te de
zen wordt verstaan het noemen van na
men van gemeenten, buurten of streken,
welke voor afvoer der bevolking ln aan
merking komen, van namen van vlucht
oorden, het vermelden van de wijze, waar
op en de land- en waterwegen, waarlangs
de eventueele afvoer der bevolking zal ge
schieden, het vermelden van gedragsregels
voor de bevolking bij evacuatie, tenzij de
gegevens daartoe zijn verstrekt door den mi
nister van defensie, den minister van bin-
nenlandsche zaken, den opperbevelhebber
van land- cn zeemacht of de commissie
burgerbevolking.
cl Bestemd en 'of) geschikt ls om de
krijgstucht bij- en het zelfvertrouwen ln
dc weermacht of eenig onder- of bestand
deel daarvan te ondermijnen, en in het
algemeen moet worden geacht gevaar op
te leveren voor den geest van de weer
macht of voor de veiligheid de> lands.
e. Beleedigend, dan wel noodeloos kren
kend moet worden geacht voor het open
baar gezag, eenig openbaar lichaam of
eenige openbare instelling
f. Abreuk kan doen aan de weerbaarheid
en het zelfvertrouwen van de bevolking.
g. Blijkens mededeeling van de regee
ring of van den opperbevelhebber van
land- en zeemacht op eenigerlei andere
wijze afbreuk doet aan de belangen en
(of) dc veiligheid van den staat
2. Onder de uitdrukking ..naar den ulter
lljken vorm", gebezigd ln lid 1 van dit ar
tikel, worden om. verstaan:
a. Het gebruik van sensatloneele koppen
en sensationeele .slagzinnen, welke geen
voldoende verantwoording vinden in den
inhoud van de berichten, waarop ze be
trekking hebben
b Het zoodanig weergeven van officleele
berichten, dat de oorspronkelijke strek
king niet tot haar recht komt.
c. Het opnemen van gruwel-propaganda-
berichten.
d. Het door letterkeuze, opmaak of
plaatsing in de pagina verleenen van extra
waarde en aandacht aan berichten, uit
gaande van een oorlogvoerende mogend
heid.
Artikel 8
1. Geen ontheffing, als bedoeld in arti
kel 5, wordt geacht te zijn verleend voor
zooverre het drukwerk, geschrift of de tee
kenlng hetzij naar inhoud en (of) strek
king, dan wel naar den ulterlljken vorm:
le. Aandringt en (of) aanstuurt op het
verlaten door Nederland van het beginsel
en (of) het standpunt der neutraliteit.
2e.. Eenige mededeeling bevat zonder
toestemming van de bevoegde militaire
autoriteit met betrekking tot het even
tueele bedreigen, in gevaar brengen of
schenden van de Nederlandschc neutrali
teit door eenige oorlogvoerende mogend
heid. dan wel met betrekking tot eenige
poging daartoe.
3e. Twijfel kan doen wekken aangaande,
dan wel betwist de neutrale houding der
Nederlandsche regeering. het Nederland-
sche volk, of de Nederlandsche pers in
haar geheel.
4e. De neutrale houding van eenig Ne-
derlandsch persorgaan, dagblad of perio
diek zonder ernstige, aan het landsbelang
ontleende redenen verdacht maakt, betwist
of ln twijfel stelt.
5e. Blijkens mededeeling van de regee
ring of van den opperbevelhebber van j
land- en zeemacht op eenigerlei andere
wijze afbreuk doet aan de belangen en (of
de veiligheid van den staat.
2. Het bepaalde ln alinea 2 van artikel
7 ls met betrekking tot den inhoud van
lid 1 van dit artikel op overeenkomstige
wijze van toepassing.
Artikel 9.
1. Drukkers of uitgevers van nader door
of vanwege het militair gezag aan te geven
drukwerken, geschriften en teekeningen
zijn verplicht om op vordering van dat
gezag van elke uitgave of herdruk den
titel, den naam van den auteur en (of)
den strafrechtelijk aansprakelUken redac
teur alsmede de korte lnhoud-sopgave, dan
wel het drukwerk, geschrift of de teekening
zelf, schriftelijk ter kennis van dat gezag
te brengen.
2. Het militair gezag is voorts bevoegd
indien daartoe naar zijn oordeel aan
leiding bestaat na kennisneming van de
korte Inhoudsopgave alsnog een exemplaar
van het drukwerk, geschrift of de teeke
nlng ter inzage te vragen, teneinde van
den voliedigen inhoud te kunnen kennis
nemen.
Artikel 10.
Overtreding van eenige bepaling dezer
verordening wordt overeenkomstig het be
paalde ln art. 47 van de wet van 23 Mei
1899 'Staatsblad no. 128* gestraft met
hechtenis van ten hoogste een jaar of
geldboete van ten hoogste duizend gulden.
Artikel 11.
Met de handhaving en met de zorg voor
de naleving van deze verordening, alsmede
met de opsporing van krachtens eenige be
paling van deze verordening strafbare fei
ten zijn belast, naast en behalve de door
het militair gezag met het toezicht op de
pers belaste officieren:
le. De ambtenaren, bedoeld in artikel
141 van het wetboek van strafvordering.
2e. Het personeel der Koninklijke ma
rechaussee
3e. Het personeel der militaire politie.
Artikel 12.
1 Deze verordening zal worden afgekon
digd door plaatsing ln de Nederlandsche
Staatscourant.
2. Zij treedt in werking op den derden
dag na haar afkondiging
van Maastricht's aardewerk
'voor 150 waardebons.
Gebruikt CONDOR HUISHOUD
ZEEP en spaart de waardebons.
CONDORZEEP geeft een beter
resultaat met minder moeite
en in korter tijd. Want door
haar bijzondere samenstelling
maakt CONDOR het hardste
water zoo zacht als regenwater.
Hierdoor krijgt U een overvloed
van werkzaam schuim
Cs
HUISHOUDZEEP
Hv ZEEPFABR.% DE HAAS tVAN BRERO
APELDOORN
3247
Onsez. Med.)
3, Zij kan worden aangehaald onder de
benaming „Persverordening van den
OLZ"
Gelast en beveelt een ieder, wien zulks
aangaat, zich overeenkomstig het voren
staande, en bijzonderlijk overeenkomstig
eenige krachtens deze verordening gegeven
verbodsbepaling te gedragen.
Gegeven te 's-Gravenhage. »en 23en
April 1940
De generaal, opperbevelhebber
van land- en zeemacht
w.g. H. G. WINKELMAN
llngex. MedJ
(Van onzen militairen medewerker).
Naast politieke tlnnengieterij vormen dc
z.g. militaire experts een groot gevaar voor
de rust van ons volk. Hoewel zij nimmer den
wapenrok gedragen hebben en nog minder
een studie van het militaire vak hebben ge
maakt. weten zij aan de hand van de ge
gevens waarover zij beschikken, precies te
vertellen welke plannen de verschillende
thans neutrale landen koesteren voor de
toekomst. Zoo hoorden wij een leek Óp mi
kt air gebied de stelling verkondigen, dat
Italië thans zou ingrijpen en dat een in
val ln ons land door Duitschland mede op
het programma zou staan: want beweerde
men, dan had Duitschland de handen vrij,
omdat Italië Frankrijk voor zijn rekening
nam.
Er doen meer fantastische verhalen op
dit gebied de ronde, maar wU raden een
ieder aan, zich daar niet aan te storen.
Zoolang men strategische plannen ont
werpt voor b.v. Joego-Slavië kan het geen
kwaad, want de Slavische regeering zal zich
van deze meeningen bitter weinig aantrek
ken. Anders wordt het evenwel, wanneer
men deze militaire beschouwingen benut
om aan te toonen, dat men elk moment een
inval in ons land kan verwachten.
WIJ maken toch al een soort zenuwen-
oorlog mede en het is alles behalve ge-
wenscht deze zenuw-spanningen nog te
verhoogen, zonder eenige reden.
De taak van ons allen is niet onnoodig
onrust te zaaien, maar integendeel vertrou
wen ln eigen krachten en in eigen kunnen
wortel te doen schieten.
Daarnaast moet men vertrouwen koeste
ren zoowel" in onze regeering als in onze
legerleiding en zich op het standpunt stel
len. dat de toekomst van ons land in deze
handen veilig ls.
Hoe meer vertrouwen wij geven, hoe
krachtiger het regeeringsbeleld kan zLjn en
hoe rustiger ons volk zich zal gedragen in
dagen van spanning, om ten slotte in de
volle overtuiging van een uiteindelijke zege
desnoods een oorlog te aanvaarden.
Nadat wij ln onze vorige beschouwingen
de moeilijkheden uiteen gezet hebben aan
het uitvoeren van landingen verbonden, zal
het wel geen verwondering meer wekken,
dat de actie van de Engelschen en Fran-
schen in dit eerste stadium nog gering ls.
Men moet zich echter niet voorstellen dat
het doel van het geallieerde leger het in
richten en bezetten van een stelling zal blij
ven, waartegen de Duitschers te pletter
moeten loopen. Zulks zou niet de minste
resultaten kunnen opleveren en zou den
Duitschers de handen volkomen vrij laten.
Men kan er daarom zeker van zijn dat de
geallieerden er naar zullen streven met de
grootst mogelijke snelheid aan te vallen, de
Duitschers terug te slaan en Oslo te be
zetten.
WIJ vermoeden, dat zulks niet zoo een
voudig zal zUn. al ls de positie van de
Duitschers momentcel zeer ongunstig. Wij
zien thans de Engelschen herhalen, het
geen de Duitschers ten aanzien van Oslo
hebben gedaan en waarvan wU een uiteen
zetting gaven
Op hun beurt omgeven de Engelsohen
hun bases met een stelling, die front Zuid
maakt en den Duitschers zoowel thans als
in de toekomst alle kans moet ontnemen
om de basis te veroveren.
Zoodoende hebben de Britten de over
tuiging, dat zij bij een eventueel échec
achter deze stelling kunnen terugtrekken
en zich desnoods kunnen Inschepen. Zoo-
als uit de berichten blijkt, stellen de Duit
schers met den grootsten spoed alle po
gingen in het werk om hun Westehjken
vleugel te versterken, hetgeen wU reeds als
noodzakelijk aangaven. Toch is de front
breedte wat te groot, gezien de troepen
sterkte. en bestaat het groote gevaar van
doorbreking, zoodra de geallieerden een
krachtiger aanval ondernemen. Naar onze
meening hebben de Duitschers hun op
marsch te snel ingezet. ZU hadden daarbij
vertrouwd op hun onoverwinlUkheid en wa
ren te veel van meening, dat het zwakke
Noorsche leger overhoop geloopen zou zijn,
vóór de Engelschen hulp zouden hebben
kunnen bieden
De snelle aankomst van een krachtig ge
allieerd leger heeft dan ook ongetwijfeld
een streep door de Duitsche rekening ge
haald.
De pogingen om met parachutisten en
met bommen de Engelsehe verbindings
wegen te vernielen, moet men dan ook be
schouwen als het verkrUgen van tijdwinst,
ten einde gelegenheid te krijgen nieuwe
troepen aan te voeren.
De Duitsche Westvleugel is het meest
blootgesteld, terwijl concentratie van troe
pen naar dien bedreigden vleugel niet uit
voerbaar is, omdat de Noren op den Oost
vleugel nabU de Zweedsche grens nog
stand houden, hetgeen men niet had ver
wacht. Dc gevaren aan deze situatie ver
bonden, bestaan thans nog cn nu de En
gelschen naar het Zuiden rukken zullen zij
er wel alles op zetten om in het Westen
door te breken, waarbij dan tevens de door
de Duitschers bezette haven in hun han
den zullen vallen. Een gevaar van een
Duitsche landing wordt dan tevens uitge
schakeld.
Intusschen ontwikkelt zich langzaam
maar zeker een belangrijk Noord front, dat
steeds meer in belangrijkheid zal toene
men, omdat het thans zoowel voor Duitsch
land als voor Engeland en Frankrijk een
prestige-kwestie is geworden.
Naast dit Noord-front, dreigt Italië met
het vormen van een Oostfront, in verband
waarmede het niet ondienstig is. ook hier
even aandacht aan te besteden
In den oorlog 19141918 koos Italië, tegen
ieders verwachting in. de zijde der Entente.
Wanneer het thans tegen Engeland
en Frankrijk te velde zou trekken, zou
het zich in een geheel andere positie be
vinden. omdat het dan rekening heeft te
houden met de Fransche en Engelsehe vlo
ten in de Middellandsche Zee.
Deze vormen een rechtstreeksche bedrei
ging van de zeer blootgestelde lange Ita-
liaansche kust. zoodat een belangrijk deel
van het Italiaansche leger ter bescherming
van deze kust blijvend zal moeten wor
den bestemd
Richten Italië en Duitschland zich tegen
Frankrijk dan kan de rest van het Italiaan
sche leger voor deze actie worden benut.
Anders wordt het evenwel, wanneer Italië
zich richt naar het Oosten en daarmede
in botsing komt met Engeland en Frank-
rUk, die dan ongetwijfeld een actie tegen
Italië zullen beginnen.
Italië is dan genoodzaakt zeer sterke
troepen tegenover FrankrUk te stellen, zoo
dat er niet zoo heel veel meer overblijft om
een oorlog te voeren in het Oosten.
Wij kunnen dan ook in een actie van
Italië in den Balkan alleen maar een drei
ging zien Dit wil heelemaal niet zeggen,
dat Italië er niet toe over zal gaan. maar
in het licht van vorenstaande en aanne
mende dat de Franschen onverwijld actief
zullen worden, geven wU deze poging slechts
een geringe kans van slagen. Trouwens an
ders was Italië al reeds tot een dergelijke
actie over gegaan
Alleen wanneer bet zou kunnen samen
gaan met Duitschland. is een kans op suc
ces geenszins uitgesloten. Wij meenen even
wel. dat het nieuwe Noord-front te veel
verrassingen in zich kan bergen, dan dat
Duitschland daar thans toe over zou gaan.
(Nadruk verboden).
