aar de Vrouw belang in stelt de Greet Leerarbeid, gezellig en practisch Vrouwenkracht in zware tijden Ilsie Jaargang IEID5CH DAGWAD. Z*ferHaq 20 April 1940 Vijfde Blad No. 24561 [noopen en gespen kan iedereen zelf maken Bent U werkelijk netjes? yTOu^en^st Hoe we van oud nieuw maken Tien geboden voor de Engelsche „Lotto's" Vliegen in de kamer ten smaakvolle versiering voor onze stof- n JurtOcs la een effen leeren ceintuur li bijpasoenden «iap en knoopen. zooals op onze toto ziet We gebruiken er een inuc leersoort voor. Het voorbeeld ls ge takt van een donkerbruin slangeiuhuldje; tr goed voldoet ook het traat generfde jtensktver dat ln allerlei mooie tinten rkrUgbaar La of een dunne suède. De ger il zijn van papler-mache en evenals de cp.knoopen fii een zaak van naalsters- urntturen te koop We plakken met sec- tlnc den geep en de knoopen. terwij] we or het voeren van den ceintuur rubberlljm bruiken Ecu natte doek. M) de hand gelegd, be- |sl goede dieneten, want het U wel een •verlg karweitje, daar men de HJm met n vinger moet ultetrljken Hoe dunnei het mlaaeje. hoe beter het plakt Uw moeite >rdt echter ruimschoot* beloond als U lor nog geen gulden een keurig stelletje har hebt. [Eeuoodlgdheden: een slangenvel, 14 c M Iwd, 70 c.M. lang (koet ongeveer f 0 58). li. reep mentelhnnen event zwaai voe- |r.:>i' een gesp met doom. plc-pac knoo- bp opgeplakt en volgens - ingeknlpt Achterzijde met riem eraan. knaecootlne en rubberlljm (solutie) Werkwtjee De breedte van den ceintuur erdt bepaald door de breedte van den Men rekent dan hierbij aan weere en 1 c.M. extra voor het omplakkon »r de lengte neme men de talllemaat plus I c.M., n 1. 3 cü voor het omslaan om den ■EES DEZE VRAGEN EN U WEET HET! Natuurlijk wordt leder* rechtgeaarde woedend op het hooren van deze kaag. <!ou lk niet netjes zijn? Maar het spreekt pch vaneelf, dat lk keurig netjes ben I [Goed Leest u maar eens aandachtig ten fcrlUki deee twintig vragen door Als u ze ïlemaal zonder voorbehoud met „neen" «int beantwoorden. Ja din bent u lnder- Uad keurig netjes I 1. Wrijft u weleena een enkelen keer uw lenen op met uw zatodoek of met den lerrand van een gordijn 12 Laat u wel eens een kam of borstel khter met haar er ln 13 Drukt u wel eens een sigaret uit op Rn bordje lniplaata van een aschbak te ge- kuiken 1 1. Laat u zich door den hond ln het g*- loht likken 1 6 Laat u na een picnic „de schillen en k dooeen" achter? I 6 Vergeet u de badkuip uit te spoelen lis tl haar gebruikt hebt [7. Loopt u wel eens met zwarte plekjes fP uw kousen ter plaatse van de enkels 8. Reinigt u uw peau de suède-schoenen (het den kleerborstel 9 Veegt u uiw opmaak af met den hand- loek? 10 Spuwt u wel eens op uw wenkbrauw- brstcltje 1 U. Slaat u het tanden poetsen maar over M u erg laat en erg moe thuiskomt [12. Doet u het eten voor den hond op kn bord van uw servies 13. Leent u wel eens de lippenstift van i" vriendin [14 Vergeet u de zeep af te spoelen als n p handen hebt gewasschen 15. Likt u aan uw vinger bij het omstaan dn de bladzijde van een boek 16 Schudt u de kleedjes bulten het raam •I - boven de open ramen van Uw beneden eren '7 Laat u bet water ln de bloemvazen *lema»l vies en groenig worden H Snullt u wel eens 16 Zegt u tegen het kleintje dat een vies Hutid gezicht heeft: „steek Je ton* uit" hem op die manier te reinigen 20 Raakt u bij den banketbakker eerst 1*0 taartjes aan alvorens uw keus te be tten? geep en 18 cM. voor het doorhalen. Aardig, doch tets minder eenvoudig ls het om een ceintuur te maken die van voren smal en van aohteren breeder ls. Van de overge schoten stukken knippen we nu eerst een lapje om den gesp le beplakken, omplak- randen 2 c.M breed en vervolgens rondjes voor de knoopen. omplakrarxlen 1 c.M breed. De gesp: Met een tangetje bulgen we den doorn voorzichtig eraf. We smeren den geap aan den bovenkant met lljtn ln. ook de randen, leggen het stukje leer er op en trekken het leer over den geap heen. Nu knippen we den binnenkant ln, als op de schets en plakken de puntjes om. daarna worden de buitenranden gedaan, waarbij wc ln de rondingen schuine puntjes weg knippen, daair w* anders te veel dikte krij gen Op de nu nog onbeplakite achterzijde worden nog een paar lapjes tegengeplakt De knoopen Het lapje wordt rondom ultgetand. de bovenkant van de knoop In gesmeerd. het lapje erover geplakt en de puntjes naar binnen geslagen. Nu legt men het andere onderdeel van den knoop erop en drukt deze met de punt van de schaar er In Wanneer men slangerleer gebruikt, lette men er op, dat de schubben ln dezelfde richting moeten loepen by alle knoopen. De riem Deze moet zeer stevig rijn; we gebruiken du mantelUnnen. dat wc op de Juiste maat knippen en aan een zijde beplakken met voerlngleer of een lapje zijde. Daarna den anderen kant Insmeren irubberUJm) en op het slangenleer plakken BIJ de rondingen «orden de randjes weer Ingeknlpt met syndetlcon plakken we ze om en drukken ze met een vouwbeen goed aan Wanneer we suèd* of geltenskiver ge bruiker staat het keurig om de riem op de naaimachine een paar m.M. van der kant even door te stikken. De dorn wordt weer bevestigd, een gaatje ln den riem geponsd. waarna we met een steviger draad het eind vastmaken. Aan den anderen kant worden eveneens vijf gaatjes op afstanden van Si c.M. aange bracht. Een buitengewoon aardig effect kan men bereiken, wanneer men geltenskiver of suëde regelmatig perforeert en hier een llchteren tint onder plakt, bijv. zwart met goud er onder, donkerblauw mot wit, enz. Men maakt dan alleen den gesp en knoo pen op die manier en laat den riem effen. MAROOT VAM CAPELXE) VAN BUUR EN Een vrouw moet listig rijn in dezen tijd. Tenminste als ze tich met het zelfde kleedgeld éven modieus wil kleeden als het vorige seizoen. Welnu... hier is de oplossing. Met zoo'n geestig, flatteus kraagje uit onze kéurcollectiqen een aporie, mooie ceintuurherkent niemond Uw japon von het vorig jaar. Donkersteeg 1 - Telef. 20706 2620 (Inget Wied-) Een decoratief tafelkleed uit oud materiaal. •s VALK M.ZKKZaICr. Hl'IU en 'Ornilnz r.n vclwc.rmpje. .n puistje, t. b.wg. van v.rat.pt. poriën. - Zoo'n huid avllnt - ludon-xuurrtol- beh.ndellnv. d.f.luk. loasenaal doot wondortn. En n.fenoe, zonder kootonl BU Apoth. on Dros. 1 Slot. p. pokoo IS ct. por kl.in pakje: ook In htndlfe en eoordeellse etroolbueeeo S 90 ct 2924 Onsen Ued.l De naam „lotta" ls zoo langzamerhand een algemeen gangbare benaming gewor den voor vrouwen, die ln oorlogstijd allerlei diensten verrichten ten behoeve van het leger Ook Engeland kent zijn „lotta's", die hier „Wats" heeten. een afkorting van vrouwelijke hulporganisatie. Voor deze „Wats". die niet ouder dan 40 Jaar mogen zijn, gelden de volgende Uen regels 1. Alle ln Frankrijk werkende Brlteche vrouwen staan evenals d* soldaten onder militair commando 2. De „Wats" ontvangen viervijfde van de rantsoenen en viervijfde van het loon der soldaten. 3 Zijden kousen zijn toegestaan, doch bet voorgeschreven katoenen uniform zon der garneering en zonder Juweelen ls ver plicht 4. De „Wats" mogen lippenstift en poeder gebruiken, doch moeten deze zaken zelf be kostigen, daar het leger ze niet ter beschik king stelt. 8 Als standaardkapsel ls een keurige „bob" voorgeschreven Knippen en ondu* leeren worden doof het rijk bekostigd. 6. Kameraadschap tusschen de „Wats" en de militairen ls niet alleen toegestaan doch wordt zelfs zeer aangemoedigd. De offloleren der „Wats" mogen met manlijke officieren wandelen, de gewone „Wats" met de tommies; omgang van manlijke offi cieren met gewone „Wats" en omgekeerd ls verboden. 7. Manlijke en vrouwelijke officieren mo- £n echter wel met manschappen van het {er of met „Wats" den maaltijd ge bruiken. 8 De „Wats" zijn verplicht, haar eigen officieren te groeten en er wordt van haar eerwacht dat ze ook den maniykcn offi cieren de gebruikelijke eer zullen bewijzen 9 De legercantlnes zijn voor de ..Wats' toegankelijk Op ultnoodiglng van militai ren mogen ze ook de „messrooms" bezoeken en wederketrig ln haar eigen „messrooms" militairen ultnoodlgen 10 Ingeval tuaschen een soldaat en een „Wats-meisje" een huwelijk tot stand komt, moet de laatste onverwijld naar huls. want het ls den soldaten verboden, hun vrouwen naar Frankrijk mee te nemen Zondag: Koninginnesoep, biefstuk, aard appelen. doperwtjes, prulmenpuddlng met room of vanillesaus Maandag: Varkenshaa aardappelen. jjercleboontJes uit blik)rijst met boter en suiker. Dinsdag: Koud varkensvleesch. witte kool. aardappelen, havermoutpap Woensdag: Stamppot van uien met kaas. vermicelll-schoteltje. Donderdag: Lamscoteletten, aardappelen, zoete appeltjes t gedroogd t. Yoghurt (d.gw. met room). Vrijdag: Pikante havervlokkenplakjes of gebakken vlsch, kropsla, gebakken aard appelen. beschuit met appeltjes (restje van den vorlgen dag). Zaterdag: Aardappelsoep, wentelteefjes. KINDEREN VAN DEZEN TUD zUn JOZO en NEZO Hygiënisch verpakt zout. door geen menscfheniiand aange raakt. Zout uit eigen bodem. 2923 Ozwea MM.) RECEPTEN. Prulmenpuddlng met room. Benoodlgdheden (4 personen): 300 gram gedroogde pruimen, het sap van één citroen, suiker naar smaak, 2d L water, 18 gram gelatine Bereiding: Wasch de pruimen en week ze een nacht tn ruim water. Breng de pruimen den volgenden dag met 2'/i dX weekwater aan de kook en laat ze zachtjes gaar koken Schep de gare pluimen uit het vocht. Ont doe ze van de pitten en hak ze ft)n. Week de gelatine Doe bh het prulmennat de sut- ker en het citroensap. Breng het vocht nu weer aan de kook en los er de gelatine ln op Voce daarna ook de gehakte pruimen toe Laat de massa bekoelen In de pan tot ze een weinig gelel-achtlg begint te worden Olet ze dan vlug ln een omgespoelder puddingvorm en laat ze koud en stijf wor den Stort de pudding op een vochtig ge- maakten schotel en garneer ze met stijf geklopten room of geef er een vanille saus bij. Stamppot van uien met kaas Benoodlgdheden (4 personen): 1 kg uien, 2 kg aardappelen, 200 gram kaas, 40 gram vet. zout, peper, nootmuskaat. Bereiding; schil de aardappelen, snyd ze ln vieren, wasch ze en leg ze ln een pan met zooveel water, dat ze half onder staan Strooi het zout er op Maar de uien schoon snyd ze ln plakken en leg ze op de aard appelen Laat het geheel op een kleine pit een half uur koken en dan zyn de aard appelen en de uien gaar. Stamp de massa dooreen, voeg het vet en de geraspte kaas toe en maak den stamppot op smaak af met peper en nootmuskaat Pikante havervlokkenpukjes. Benoodlgdheden: 150 gram havervlokken, 2 d L kokend water. 1'/, lepel bloem, 25 gram gesmolten boter. 3 eieren, peper, zout ge hakte peterselie. 100 gram gekookte ham, vet om ln te bakken. Bereiding: Week de havervlokken 2 uur ln Deze week een aardig lentewerfcje en tevens een kleine verademing tusschen de schoonmaakidrukte door Hoe vindt u dit decoratieve tafelkleed gemaakt vanvier groote servetten uit grootmoeders tinnenkast Leuk, nietwaar? De versiering op de naden ls van Mgzag band Dit ls nj. ln ver schillende kleuren verkrijgbaar Blauw en purperrood zijn b.v. een heel aardige com binatie op een wit grof linnen kleed De motiefjes, die gerust wat onregelmatig mogen zyn dit verhoogt Juist het artis tieke effect! zyn van hetzelfde band. Ze worden stevig aan de punten met onrieht- bare steekjes vastgehecht, zooals de groote figuur te zien geeft. Natuurlijk ls dit aardige kleed goed waschbaar Het zal ln den zotnerscben tuin oen vrooiyken toets geven Een lezeres klaagt ons haar oood. dat er nu reeds tallooie vliegen in haar huis kamer zyn Hoe die te bestryden Vhegen overwinteren heel raak ln kleren tusschen muren en ook ln het plafond In dien dit by onze lezeres het geval Ls (b.v. by een zoldering met balhen i ls het noodlg. eerst de voornaamst* overwinteringsplaats van de vliegen op te zoeken voor er verder iets aan gedaan kan worden. Een grondige reiniging met lysol of fllt zal de beestjes dan wel vernietigen. het water. Hak de peterselie en de ham lyn. Klop de eieren los en voeg hlerby de ham. peterselie, havervlokken, gesmolten boter, peper en zout Maak er een stevig beslag van door nog wat bloem toe te voegen. Hier van worden koekjes gebakken ln de koeke- pan. Geven we gekookte aardappelen er by ln plaats van gebakken aardappelen dan ma ken we er een tomatensaus by. Hiervoor ls noodlg: 'h L water. 2 bouillonblokjes, 1 klein uitje. </i blikje tomatenpuree. 30 gram bloem. 30 gram boter Bereiding: Fruit het uitje ln de boter, voeg de tomatenpuree toe en de bloem, daarna langzamerhand onder goed roeren het water en de 2 bouillonblokjes Laat de saus 8 minuten doorkoken. Havermoutpap met chocolade. Benoodlgdheden: 1 liter melk. 80 gram havermout. 80 gram suiker, 50 gram cacao poeder. Bereiding: Breng de melk aan de kook. strooi er de havermout ln en laat ze zacht jes doorkoken (5 tot 20 minuten, afhanke- Ujk van de soort havermout i Roer de sul ken en de cacaopoeder door elkaar, meng ze met een deel van de pap tot een gladde massa en giet ze ln de pap. Laat de cacao eenlge minuten mee doorkoken Uit het leven van Elsa Brandström, de „engel der gevangenen" In de moeuyke tijden, die wy beleven, niet oorlog en rampen om Ins heen. ligt een dageluksche kleine troost In het weinige, dat wU kunnen doen om leed te verlichten. Een groote troost ligt echter ln de gedach te. dat telkens en telkens ln de geschiede nis. als zware tijden niet al hun nasleep van nameloozc. meest ongeweten, ellende over de wereld kwamen, daar vrouwen ge reed stonden om te helpen, te redden We denken aan een Florence Nightingale een Josephine Butler, een Harriet Beecher Stowe En de gezichten van vele naamlooze dapperen ryzen -voor ons Op; verpleegsters, roodr kruls-zusters. gevangen-bezoeksters en mlllloenen eenvoudige moeders, die ln stilte wonderen deden In zware tyden hebben vrouwen op de bres gestaan met al de lleldekracht die ln haar was Ze hebben gewerkt zoolang het dag was, haar leven in de waagschaal ge steld en lederen dag weer opnieuw gegeven voor anderen. Ontroerend dutdeiyk rijst dit beeld voor ons op. als we bladeren ln de gedenk schriften van Elsa Brandström, die meer dan zes Jaar lang ln Rusland en Siberië on der krijgsgevangenen werkte Een sterke, dappere vrouw was deze Zweedsche Het loont zeker de moeite, Iets uit haar leven te vertellen. Als dochter van den Zweedschen gezant ln Leningrad - toen nog St Petersburg leerde zij het leven ln het Czarlstlsehe Rus land vóói 1914 nauwkeurig kennen Toen echter ln 1914 de oorlog uitbrak, maakte zy van zeer naby kennis met het treurig be staan der meerendeels Dultsche krijgsgevangenen, die als ultgestootencn ln de Russische maatschappij leefden en dit bracht een ommekeer tn het denkt ven van het toen 28-)arlge meisje. Ze nam zleli voor. niet tr rusten voor ze In hun lot verbete ring had gebracht. Een geweldige taak! In 1915 brak ln het kamp Totzkoje. In de Orenburgcr zandsteppen, vlektyphus uit. De dagelUksche sterfte steeg van 20 tot 30, tot 100, tot 350 Toen het voorjaar werd. was Totzkoje het graf van 17.000 krijgsge- vangenen geworden Niet anders was het ln Srjetenskc by het Balkalmeer, waar Elsa Brandström op Kerstmis 1915 aankwam. De jonge Zweedsche. overal goed ontvan gen door haar positie als gezantendochter, werkte onvermoeid Ze bracht hooge Russi sche officieren ln de vochtige, yskoude ba rakken temidden van zieken en stervenden en zy verkreeg volle vrijheid van handelen. Nu aatzelden Elsa Brandström en me vrouw von Heldenstam, de echtgenoote van den Zweed6chen zaakgelastigde te Peters- burg, geen minuut meer. Ben long dokter schrijft over haar: „Zoo levendig alsof het gisteren was, herinner lk me, hoe zy belden by een vorst van 40 graden tusschen de twee barakken voor be smettelijke zieken stonden, bezig met het naaien van stroozakken. uren achtereen, zonder rust te nemen of voedsel te gebrui ken En dan zie lk mezelf met Juffrouw Brandström ln de barak staan. Ze schreit van diep medeiyden Dank zy haar IngrUpen zy bewoog hemel en aarde om hulp uit Dultschland, Zweden. Noorwegen en Denemarken te krijgen en dit gelukte haar ook! was het ons. nadat de Russische regeering voor betere ruimten zorgde, mogelyk. het lantal sterfgevallen te drukken en ln Maart 1916 was de epidemie geweken" Reeds enkele dagen, nadat Else Brand ström haar werk begon, werd de sterfte minder Zelf lag ze verscheidene weken zwaar ziek aan vlektyphus. Net zoo als in 8rjetensk en Totzkoje ging het ln andere gevangenkampen van Sibe rië: waar Elsa Brandström kwam, werden de toestanden bete: Geen wonder, dat de krijgsgevangenen de Jonge Zweedsche als een heldin vereerden en haar „zustei Elsa" of „de engel van S '-erlë" noemden Srjetcnsk werd toonaangevend voor de Zweedsche hulpactie In alle Siberische kampen, waar de typhus woedde Elsa richtte ziekenhuizen en werkinrichtingen op. nam de verdeellng der gaven aan de gevangenen ter hand en zorgde voor werk en discipline ln de kampen. Dit was een groote weldaad als men bedenkt, hoe snel het moreele peil daalt, wanneer men niets om handen heeft Haar voorbeeld van offervaardigheid en moed, toen zy tusschen 1914 en 1920 heel Rusland. Siberië en Toerkestan bereisde en honderdduizenden krygsgevangenen be zocht, deden wonderen. Dit was dan ook Inderdaad geen kleinigheid: wekenlang werd zij als spionne door de Tsjechen ge vangen gehouden ln den strijd tusschen wit en rood. De macht van haar persoonlijkheid oefende een heilzame werking op de ge vangenen uit en zy luisterden gretig, als ie hen troostte en van onberaden stappen trachtte terug le houden. Een van deze ongelukkige mannen schreef ln dien tyd: „Slechts een vrouw kon de diepe, niet uit te spreken ellende, die wU leden, heelemaal begrijpen en ar zoo tactvol en vriendeiyk op Ingaan, wy waren haar dankbaar uit den grond van ens hart. Het was of daar een vrouw tot ons gekomen was uit naam van onse moeder, om ons weer biydschap en hoop te brengen". Deze bemoediging was wel blsonder noo dlg. toen na het sluiten van den vrede steeds nog honderdduizenden ln Siberië werden vastgehouden. Toen kwam op 24 December zuster Elsa. de groote slanke Zweedsche, ln het kamp van Barnaul en sprak de plenny's (gevan genen) als volgt toe: „Kameraden. Ik voel met u mee Ik ben ook ln gevangenschap geweest en heb aan den ïyve gevoeld wrat dit beteekent. Doch geeft de hoop niet op. Denkt eraan, dat al deze ellende weer voor- btj gaat, dat we allen tezamen ln ons ge liefd vaderland zullen terugkeeren, mis schien eerder dan u denkt! Morgen ls het Kerstmis Denkt cr nu allen eens aan. dat uw geliefden thuis om den Kerstboom zitten en aan u denken, van u vertellen en op u wachten. Daarom moet u allemaal weer moed vatten, elkaar tets van thuis vertellen en samen eer lied zingen" Een der deelnemers aan dit Kerstfeest vertelt, hoe haar volle, zachte stem. haar zuivere trekken en tiaar stralende blauwe oogen zelfs van df meest bedioefde harten de yskorst deden smelten Nieuwe hoop daalde In de harten en het Kerstfeest had een byzonder heeriyk verloop Elsa Brandström zelf heeft over haar omgang met de plenny's gezegd: „Het ls noodlg, dat men tot ln alle bizonderheden van het leven en de gedachtenwereld van de gevangenen doordringt. Ze moeten voe len, dat degene, die hun de gaven uit het vaderland brengt, geen machine ls maar een warmvoelend mensch, voor wie Iedere gevangene een persoonUJkheld ls. De kunst van het verdeelen ls betrekkeiyk eenvoudig tegenover de groote kunst om het verdee len te gebruiken als middel om de geeste- lUke verkilde afgestompte zielen door de liefdegaven uit hun land te doen ontdooien en opbloeien In een ziekenhuis antwoordde een ge vangene op myn vraag, waarom hy huilde „och zuster. Ik huil alleen maar. omdat u en ge huilde zoo goed voor me bent In geen Jaren ls Iemand goed voor me geweest' In 1921. toen de laatste krijgsgevangenen naar huls terugkeerden, was Elsa Biand- ström's werk nog niet aigeloopen. Vele plenny's, die zes of zeven Siberische winters hadden doorleefd, waren zoo aan bet eind van hun krachten, dat ze ln de maatschap- py geen plaats meer konden raden. Hun vriendin uit Siberië richtte toen voor hen twee arbeidssanatoria op: Marlenborn ln Lausltz en Schrelbermühle ln Uckermark. waar zy lichameiyk en geesteiyk tot vol ledig herstel konden komen Hier heerschte de oude kameraadschap der plenny's en een vurige vereering voor zuster Elsa. Het laatste en misschien wel het grootste w erk van Elsa Brandström was de oprich ting van het kindertehuis Neusorge ln Sak sen 2933 weezen van vroegere krygsgevan genen werden daar voor korteren of lange- ren tyd liefderijk verpleegd Aan tallooee stervende mannen had zuster Elsa in Sibe rië beloofd, voor hun kinderen te zullen zorgen, en zy loste haar belofte in In 1923 trok zy naar .Amerika en zamelde daar door lezingen en toespraken, vaak vier- of vyf maal per dag. In kerken, zalen, scholen en fabrieken, ln nog geen negen maanden 100 000 dollar byeen. ln 1930 huwde Elsa Brandström met den Dultsclien professor Robert Wich en ves tigde zich in 1934 met haar man en haar tweejarig dochtertje In Amerika, waar zy onlangs haar gedenkschriften publiceerde. De sleutel tot haar kracht geeft deze kra nige vrouw in haar „gedachten over kin deropvoeding' „Gelukkig de mcnsch. die de eenheid tus schen alle levende wezens voelt en daarom het leven en de menschcn liefheeft" R. DE RUYTERv. d KEEK.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 17