Onverminderd duurt de
strijd in Noorwegen voort
ZATERDAG 13 APRIL 1940
No. 24555
La Source de Nouveauté Dit nummer bestaat uit ZES bladen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Zweden wil neutraal blijven
81ste Jaargang
EERSTE BLAD
Overzicht
Weinig wijziging
Van de actie ter zee
Te land
Bij Trondjem
De Bilt
Verklaring van den premier
Bij Narvik
verwacht
Fiere verklaring van
koning Haakon
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 dl. per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zt)n Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor aakcnadvertentles belangrijk
lager tarief Kleine advertenties uitsluitend b|J vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens poslrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 6 ets.
Bureau Noordemdiplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd zijn:
per 3 maanden f.215
per week f. 0.15
Franco per post f. 2.35 per 3 msanden portokosten.
(voor binnenland f. 0 80 per S mud.»
ZOETERW. SINGEL 10 - TELEF. 24573
Ontvangen de nieuwste Amerikaansche
modellen imprimé japonnen,
lederen dag, ook Zaterdag, geopend tot 7 u.
2615
(Ingez. Med.)
Volgens een offlceel Noorsch com
muniqué, dat door den radio-zender van
Stockholm is uitgezonden, Is het Dult-
sche slagschip „Gneisenau" Dinsdag In
de Oslo-fjord door de Noorsche kust-
hattcrijen tot zinken gebracht. Tevoren
was reeds medegedeeld, dat dè Noorsche
batterijen Dinsdag een groot Duitsch
oorlogsschip tot zinken hadden ge
bracht. Uit dezelfde bron wordt beves
tigd, dat een Noorsche torpedojager den
Duitschen kruiser „Emden" heeft ver
nietigd.
Voorts werden twee torpedojagers In de
Oslo-fjord tot zinken gebracht, Een ander
uroot schip werd bij Stavanger vernield en
bij Bergen werd een Dult.sc h oorlogsschip
getroffen en beschadigd, aldus het Noor
sche communiqué.
Totdusver is van Dultsche zijde over de
..Onelsenau" niets gemeld, noch een beves
tiging, noch een tegenspraak!
De ..Gneisenau" was een slagschip van
26.000 ton en liep in 1936 van stapel. Het
was het eerste Duitsche .slagschip, dat
zonder inachtneming van de beperkingen
van den vrede van Versailles werd gebouwd,
zoodat het een aanzienlijk zwaarder gevechts-
wapen was dan de vestzakslagschepen van
de Deutschland-klasse. De „Gneisenau"
vormde met de „Scharnhorst" de grootste
klasse Dultsche slagschepen.
De bewapening bestond uit 9 kanonnen
van 28 c.M. en 12 van 15 c.M. Bovendien
had het schip '3 luchtdoelkanonnen van
6 c.M. en twee vliegtuigen aan boord. De
maximum snelheid bedroeg 30 knoopen. De
bemanning bestond uit 1461 koppen.
Verder bijzonderheden over de aanvallen
van de Engelsche luchtstrijdkrachten op de
vijandelijke scheepvaart in het Kattegat en
in den Grooten en Kleinen Belt zijn ont
vangen. De Engelschen brachten een muni
tieschip tot ontploffing en vielen bovendien
8 a 10 schepen aan, die ln de nauwe wa
teren van den Grooten Belt voeren.
Voorts werd, naar men gelooft, een voor
radenschip van 5000 ton beschadigd.
Ook werden bomaanvallen gericht op een
Dultsche watervliegtuigbasis aan de Bal-
tische kust.
Het munitieschip maakte deel uit van een
formatie van acht groote, grijsgeschilderde
schepen, die men met groote snelheid zag
opstoomen door den Groote Belt in Noorde
lijke richting
Verder Noordelijk ln de Oostzee werd een
andere formatie van vijandelijke schepen
aangevallen en zwaar gebombardeerd. In
het donker konden de resultaten echter
niet worden waargenomen.
Voorts zouden Brltsche oorlogsschepen
gisternacht in de Oslo-fjord een Duitsch
eonvooi, dat op weg naar Noorwegen was.
hebben aangevallen. Een groot vrachtschip,
dat vermoedelijk troepen vervoerde, zonk
ter hoogte van Strömstad. Een tweede schip,
geladen met munitie, zou bij Marstrand ge
zonken zijn.
Uit Strömstad wordt vla Stockholm ver
der gemeld, dat om half vijf gistermorgen
eenlge zware ontploffingen gehoord zijn ln
het Skagerrak. ten Zuid-Westen van de|
Koster-eilanden Onmiddellijk daarna werd
waargenomen, dat een schip met een zeer
groote tonnage ln vlammen was gehuld. Een
aantal ln de naburige wateren patrouille
rende Dultsche schepen snelde toe. De
hevigheid van het vuur scheen er op te
wijzen, dat het schip was geladen met groote I
hoeveelheden petroleum,
Tusschen middernacht één uur in den af-1
geloopen nacht werd voortdurend krachtig
geschutvuur uit zee gehoord.
Een Dultsche zeeman, een der overleven
den van de acht troepenschepen, welke ter
hoogte van Gothenburg zouden zijn ge
zonken. welke zeeman thans ln een zieken
huis te Marstrand ligt, heeft verklaard, dat
zijn schip 1600 man troepen vervoerde, die
allen om het leven zijn gekomen.
Dc marine-medewerker van dc
Stockholm-Tidningen" schat de ver
liezen van de Duitschc transporten
naar Noorwegen op 25 tot 30 schepen
met een totaal tonnage van 70.000 tot
80.000. De correspondent voegt hieraan
toe, dat het verlies aan menschen en
materiaal niet kan worden geschat,
doch aangezien elk schip minstens 200
man vervoerde, moeten ongeveer 5000
man Noorwegen niet hebben bereikt.
Velen van hen zullen verdronken zijn.
Aangezien de wind naar het land gericht
was, heeft men van de kuat vele lijken zien
drijven, ook heeft men groote olievlekken
op zee gezien. De wind ls thans gedraald en
de lichamen drijven naar zee.
WRAK VAN PATROUILLEVAARTUIG
GEVONDEN.
Uit Stroemstad wordt gemeld, dat men
nabij Faerder een patrouillevaartuig de
„Pol 3", heeft gevonden, dat zonder beman
ning ronddreef. Het schip was ernstig door
granaten beschadigd en men denkt, dat het
slag heeft geleverd met de Dultschers,
waarbij de uit achttien koppen bestaande
bemanning om het leven ls gekomen.
Feitelijk ls de situatie ln Noorwegen nog
altijd onoverzichtelijk.
Uit Charlottenberg wordt gemeld, dat de
Noorsche regeering een nieuw zendstation
heeft opgericht, dat op een golflengte van
580 meter werkt. Het station heeft gisteren
bekend gemaakt, dat de Dultschers de streek
controleeren rondom de Oslofjord en de
steden Christ lansand, Stavanger, Bergen,
Trondjem en Narvik. Meer ln het Noorden
bevinden zich geen Dultsche troepen en
ook het Zuiden ls behalve genoemde kust
plaatsen ln Noorsche handen. Tevens werd
melding gemaakt van het bombardeeren
van verscheidene plaatsen, o.m. Elverum
en Frederikstad. De materleele schade ln
Frederlkstad is groot. Er zijn geen dooden
te betreuren.
Het 1" het eerste Noorsche officieel be
richt.
Later heeft de regeering zich vla de radio
rechtstreeks tot het volk gewend. De re
geering spoorde de Noren aan, de mobilisa
tie voort te zetten en al het mogelijke te
doen om de onafhankelijkheid des lands te
verdedigen.
IN HET ZUIDEN.
De correspondent van de Zweedsche „Da-
gens Nvheter" bericht uit Charlottenberg,
dat de operaties te tend ln Noorwegen be
staan uit guerilla-gevechten. Kleine Dult
sche troepenafdeellngen van 30 man. die
uitstekend zijn bewapend, zijn thans Inge
zet tegen de Noorsche troepen.
Het Oosten van het land wordt echter
nog volkomen beheerscht door de Noren.
De grens rond het MJoesa-meer tot Eids-
vold is ln handen van de Noren. Kleine
Dultsche detachementen bevinden zich ln
de districten Hedmark en Elverum. Laatst
genoemde plaats staat echter grootendeels
onder controle van de Noren. In het district
Hedmark hebben kleine schermutselingen
plaats gevonden.
De Noorsche burgerwacht ls thans volko
men georganiseerd; afdeelingen vrouwen
werken samen met de mannen Het moreel
der Noorsche troepen ls uitstekend en men
ls vast besloten, de wettige regeering te
steunen. Quisling heeft maar heel weinig
aanhangers.
Alle wegen ten Oosten van Oslo zijn door
de Noren afgesloten, zij zijn van plan. Oslo
te omsingelen. Afdeelingen Noorsche troe
pen worden nu geconcentreerd in het dal
ten Noord-Weeten van de hoofdstad.
Omtrent den veldslag die bij Kongsvinger
moet woeden, meldt de Flnsche radio, dat
daar hevige ontploffingen worden gehoord.
De Noren vechten op verschillende punten
in dezen sector, doch zij hebben nog geen
aaneengesloten verdedigingslinie kunnen
vormen.
Van particuliere Noorsche zijde uit Kongs
vinger werd telefonisch aan de „United
Press" medegedeeld, dat Noorsche vrijwilli
gers met wapens en munitie zich thans ver
zamelen ten Westen van Kongsvinger, ln
Skarnes. teneinde de Dultsche troepen te
gen te houden. Deze laatsfcen rukken thans
uit Oslo op in Noordelijke richting Alle
spoorlijnen en bruggen beneden Kongsvin
ger zlin opgeblazen, zoodat het zeer moeilijk
zal zijn, om de rivieren over te steken. Bij
na alle inwoners van Kongsvinger zijn ge
ëvacueerd, alle winkels zijn gesloten. De
kranten verschijnen niet.
De spoorwegverbinding tusschen Kongs
vinger en Elverum is na het bombardement
van gisteren weer hersteld.
Ten Noorden van Kongsvinger concen-
treeren zich eveneens Noorsche vrijwilli
gers.
Uit Charlottenberg wordt gemeld, dat de
Noorsche autoriteiten den commandant van
het voormalige fort Kongsvinger, generaal-
majoor Hoch Nielsen, hebben afgezet, om
dat hij de bevelen van Quisling had uitge
voerd en de mobilisatie zou hebben gesa
boteerd.
„Allehanda" bericht van de Noorsch-
Zweedsche grens dat er ook bi) de Folden-
()ord. nabt) Namsoe. ongeveer vijftien kllo-
WEINIG WIJZIGING.
De situatie ln Noorwegen blijft onduide
lijk. De mobilisatie gaat geregeld voort en
schijnt thans effect te gaan sorteeren. De
marlonetten-regeertng Quisling gaat rich
roeren, hetgeen er op wijst dat de Dult
schers de hoop hebben opgegeven om met
de wettige regeering nog tot een overeen
stemming te komen Daarom probeeren zij
klaarblijkelijk Quisling nu meer te gebrui
ken, voor zoover hun dat voordeelen kan
opleveren.
Noch ter zee noch te velde hebben feiten
van beslissenden aard zich voorgedaan.
Hoewel van Brltsche zijde erkend wordt dat
er moeilijkheden zijn voor het overbrengen
van een expedltle-leger, schijnt toch aan
het uitzenden daarvar niet te mogen wor
den getwijfeld. Engeland blijft zeer opti
mistisch al zit men naar successen te hun
keren. Chamberlain zond een boodschap
aan een Jaarvergadering van zijn partij te
Birmingham, waarin hij o.m. zelde:
„Wij zijn hier allen vol goeden moed en
geest Wij zijn verzekerd van de overwin
ning Zelfs hoewel wij er op moeten wach
ten. daar het Brltsche volk. wanneer het
stevig vast heeft, niet los laat
De Italiaansche pers blijft in groote
meerderheid het Dultsche standpunt steu
nen. Zelfs wordt van deze zijde het aantal
Dultschers in Noorwegen op 100.000 gesteld,
doch dit schijnt weinig in overeenstemming
met den gang van zaken
Volgens de „Messagero" zijn de feiten:
1. schending van de Noorsche neutrali
teit door de geallieerden door het leggen
van mijnen, hetgeen een Fransch-Brltsch
militair optreden in. Noorwegen deed voor
zien, en
2. de bliksemsnelle reactie van Duitsch-
land, dat erin geslaagd ls, den geallieerden
ln Noorwegen voor te zijn
Het Ls volkomen natuurlijk, dat de Dult
schers over Denemarken zijn getrokken.dat
de natuurlijke brug tusschen Duitschland
en Noorwegen ls. Overigens Ls de doortocht
door Denemarken met de „toestemming"
van de regeering en het volk van Denemar
ken (sic!!) en zonder incidenten geschied.
Tenslotte heeft de Italiaansche pers als
laatste feit weergegeven, dat de lucht- en
zeeslag op de Noordzee, die veel minder
grootsch is geweest, dan men te Londen en
Parijs heeft beweerd. Is geëindigd met Jen
terugtocht van de Fransch-Britsche vloot-
strijdkrachten. die naar haar basis terug
zijn gekeerd, terwijl het streven der geal
lieerden er op het oogenbllk hoofdzakelijk
op gericht zou zijn, de Noren aan te sporen,
tot den laatsten man te strijden.
BINNENLAND.
Het tweede Oranjeboek verschenen
(4e Blad).
Ons parlementair overzicht (3de Blad).
Vakvereenigingen dringen aan op verhoo
ging van den duurtetoeslag (Binnen
land, 3e Blad).
De voorbereidingen voor den studenten-
roeiwedstrijd te Utrecht (Sport, 6e
Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Gedrukte markt -
Achteruitloopende koersen. - Ameri
kanen meerendeels lager - Nederland-
sche beleggingen ongeanimeerd.
BUITENLAND.
Weinig wijziging op het Noorsche oorlogs
terrein noch ter zee, noch te land
(le Blad).
De twee regeeringen in Noorwegen
(le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
MEN ZIE VOOR ONS KORT VERHAAL
PAGINA 2 VAN HET DERDE BLAD.
In een tot het Zweedsche volk ge
richte radiorede heeft minister-presi
dent Hansson gisteravond verklaard,
dat Zweden den doortocht zou weigeren
aan vreemde troepen, van welke mo
gendheid ook.
„Zweden is vastbesloten, aldus de
premier, de beginselen der strikte neu
traliteit in acht te nemen. Dit beteekent
dat het zich het recht van een onaf
hankelijk oordeel voorbehoudt. Het is
niet in overeenstemming met een
strikte neutraliteit, ruimte te laten aan
vreemde ondernemingen. Eischen in
dit opzicht zijn ons niet gesteld, doch
indien ons zulke eischen zouden worden
voorgelegd, zullen ze van de hand moe
ten worden gewezen.
Onze neutraliteit handhaven betee
kent, dat het land zoo noodig verdedigd
zal worden".
In het verdere verloop van zijn rede zeide
Hansson o.a. nog: „Wh bevinden ons op
nieuw ln een periode van beproeving en
deze ls erger dan wij sinds een eeuw hebben
gekend. Voor onze deur wordt oorlog ge
voerd. Ik behoef geen uitdrukking te geven
aan onze gevoelens over het leed onzer
buren. Het gaat thans om onszelf en wh zijn
vastbesloten, onze vrijheid, ons land en
onze eer te behoeden. Wij hebben alles ge
daan. om onze neutraliteit te bewaren. Wh
hopen onze onafhankelijkheid te kunnen
behouden door ons vrhe oordeel en onze
eigen daden.
Om op Iedere gebeurlijkheid voorbereid
te zijn. moeten wh onze verdediging uitbrei
den. Dit besluit zal wijziging brengen in het
bedrijfsleven. Onzekerheid is een demora-
I liseerende factor, doch vooral in een onrus
tige periode ls het van belang, de kalmte
j en het vertrouwen te bewaren. Geeft u niet
over aan de verspreiding van geruchten.
Indien gh ernstige feiten ten aanzien van
iemand hebt uiteen te zetten, wendt u dan
tot de regeering en de autoriteiten. Ik kan
u verzekeren, dat wh er voor waken, ele
menten. die vreemde elementen dienen, te
verhinderen het land te benadeelen. Ik heb
een onwrikbaar vertrouwen, dat wh er door
eenheid en vastbeslotenheid ln zullen sla
gen, het land door de moeilijkheden te
brengen.
Indien het ongeluk ons zou treffen, zou
den wh in staat zijn te beschermen, hetgeen
ons het dierbaarst is: de vrijheid en onaf
hankelijkheid van Zweden".
Hoewel er ln Zweden geen algemeene
mobilisatie is, zoo meldt Reuter, ls er een
staat van paraatheid, welke nauwelijks ver
schilt van mobilisatie. Zweden neemt ook
op toenemend groote schaal voorzorgsmaat
regelen tegen luchtaanvallen. O.m. kunnen
vliegvelden in zeer korten tijd voor landin
gen onbruikbaar worden gemaakt. Aan de
Zweedsche kust zijn alle maatregelen ge
nomen om op alles voorbereid te zijn. In
snel tempo worden vrouwen en kinderen
uit alle steden ln Skane, vooral Gotenborg.
Malmö en Helsingborg, naar elders gebracht
door treinen en auto's. Met haast werkt
men aan den bouw van schuilplaatsen.
Men verneemt verder, dat de vuurtorens
aan de Westkust, tusschen Haallö en Tist-
larna gedoofd zouden worden. Te Malmö en
Gotenborg worden verdulsterlngs- en lucht
beschermingsoefeningen gehouden Ook
rondom de haven van Malmö zijn maat
regelen genomen.
De Fransche en Engelsche consulaten in
Gotenborg en Malmö bereiden de evacuatie
van de Fransche en Engelsche onderdanen
voor.
meter ten Noorden van Trondjem op het
oogenbllk een groote concentratie van Brlt
sche lucht- en zeestrijdkrachten plaats
vindt. De correspondent ziet daarin een tee-
ken. dat een Britsche actie op handen ls.
Gistermiddag reeds kwamen twee Britsche
slagschepen, vier kruisers en vier torpedo-
bootjagers. alsmede groote luchtvlooteen-
heden, bij de fjord aan.
Er zijn ook aanwijzingen, dat de Noor
sche verdediging ln het district rond
Trondjem op het oogenbllk stevig georgani
seerd wordt In de stad zelf is het momen
teel nog rustig. Dc bladen komen zooals ge
woonlijk uit. doch vertoonen blanco stuk
ken. hetgeen het werk is van de Dultsche
censuur.
United Press meldt:
De Duitschers in Narvik hebben geen
enkele verbindingslijn meer en zitten
in de val.
De Duitschers zijn onmiddellijk be
gonnen zich uit het binnenland op
Narvik terug te trekken. De troepen
hadden de spoorlijn van Narvik naar
Zweden bereikt en waren tot Hundalen
doorgedrongen. Gisteravond zijn zij den
terugtocht naar Narvik begonnen.
Volgens Duitsche lezing zouden nieu
we troepen zijn aangevoerd en had
een Engelsche luchtaanval geen effect.
De Duitschers beschikten niet over ge
motoriseerde troepen, maar gebruikten
enkele vrachtauto's van de militaire basis.
Deze is door hevige sneeuwstormen van de
laatste drie dagen geblokkeerd, onder deze
omstandigheden moesten zij te voet verder
trekken. Aanvankelijk werd getracht met
ski's op te rukken maar ook dit werd door
de sneeuwjacht onmogelijk gemaakt. De
verbindingslijn der Duitschers is thans ten
zeerste uitgerekt en uitermate kwetsbaar
voor Noorsche aanvallen.
Nog meldt United Press: Er liggen geen
Dultsche schepen meer in de haven van
Narvik. Alle zijn door Engelsche torpedo-
bootjagers tot zinken gebracht.
Dit geschiedde tijdens een slag. waarbij
Engelsche, Duitsche en ook neutrale sche
pen waren betrokken. Het grootste deel van
de bemanningen was door de Duitschers
Kans op nachtvorst. Later toe
nemende bewolking met toene
mende kans op regen.
aan land gebracht, toen zij de stad ln bezit
namen.
Personen, die uit Narvik komen, berich
ten, dat dc Engelschen het uiterste punt
tegenover de Narvikbaai Ankenes. hebben
bezet Blijkbaar is dit geschied door een
4050 man sterke afdeellng van de gezon
ken Hardy.
Ook wordt gemeld, dat de Britsche basis
halverwege de Oslo-fjord het dorpje Bal-
langen is.
Donderdagmiddag werd een Dultsche
patrouille door een Noorsche patrouille
gearresteerd Zij werd gevangengenomen
door de Noren, terwijl zij zich in een ravijn
ophield. Het aantal gevangenen bedroeg
veertien. Zij waren uitstekend uitgerust
met automatische geweren. Het materiaal
was hetzelfde als aan het Westelijk front
wordt gebruikt.
Volgens de manschappen die hen gevan
gen genomen hadden, schenen de Duit
schers dit feit uiterst behageüjk te vinden.
De Duitschers schenen uitnemend ski te
loopen. later hoorde ik van den generalen
staf, dat zij uit Tyrol kwamen. De Duit
schers die ik in Narvik sprak behoorden tot
het Zuidelijk type en kwamen uit Beieren
en uit Oostenrijk. Zij schenen niet erg veel
op te hebben met den oorlog. Een Noorsch
militair vliegtuig vloog voortdurend boven
Narvik en omgeving en voerde observatie-
vluchten uit. Daardoor bleef majoor Olmdal
voortdurend op de hoogte van de bewegin
gen der Duitsche troepen.
Geruchten dat de Duitsche actie bij Nar
vik vanuit Moermansk zou zijn geenscen-
seerd, klinken vooralsnog weinig waar
schijnlijk.
DE KONINKLIJKE TREIN BESCHOTEN.
Een Zweed, die met de Noorsche konink
lijke familie en de Noorsche regeering heeft
gereisd, toen deze Oslo verlieten, heeft
medegedeeld, dat de koninklijke trein bij
Lillenstroem door Duitsche vliegtuigen werd
beschoten. Een mitrailleurkogel viel tus
schen den koning en een der leden van
het gevolg, graaf Webel, neer Toen de ko
ning bukte om dezen kogel op te rapen,
werd dit gefotografeerd. Deze foto zal ln de
Zweedsche pers verschijnen. De koning
heeft den kogel als aandenken gehouden.
United Press meldt: Svenska Dagbladet
brengt een interview met den Noorschen
koning, waarin deze zegt: ..Ik ben geheel
uitgeput, daar ik noch geslapen, noch ge-