Nog steeds weinig actie
VRIJDAG 5 APRIL 1940
No. 24548
De Britsche handel met de
neutralen
HEI VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
De Bilt
81ste Jaargang
De actie in de lucht
De strijd in het
Westen
Het Engelsche
en Fransche parlement
Verscherpte actie tegen
communistische
propaganda
Finnen moeten
verder wijken
Amerika en den oorlog.
Overzicht
Veertien Nederlandsche
zeelieden gered.
Een speciale maatschappij
wordt opgericht.
Verspreide berichten
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 dl. per regel roor advertentie» uit Lelden en plaatsen waar
«gentschappen van ons Blad gevestigd x|Jn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentlea belangrijk
lager tarief Kleine advertenties uitsluitend bi) vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
M ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets
Bureau Noordeindtplein Telefoonnummer» voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd dtn:
per 3 maanden f.233
per week f.03t
franco per post f. 2 35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0 80 per 3 mndj
Ben Dultsch bombardementsvliegtuig
heeft gisteren op de Noordzee Brltsche
vlschtrellcrs aangevallen. Er viel een bom
ln de nabijheid van den treller „Oorspen''
uit Aberdeen de bemanning verliet het
schip en werd door een anderen treller uit
Aberdeen opgenomen. Een der opvarenden
was aan den voet gewond. Later zag men
de „Oorspen" nog drijvende. Geen enkel
ander schip Is besohadlgd of gezonken.
Ook de treller „Corennle" uit Aberdeen
werd aangevallen met bommen, luchttor-
pedo's en machinegeweervuur. Hl) ant
woordde met z|Jn kanon en twee geweren.
Naar verluidt ls de Brltsche vllegboot,
welke gisteren zes Dultsche bomvllegtulgen
van het nieuwe type Junkers JUM boven
de Noordzee heeft aangevallen en verjaagd,
van het type Short Sunderland. De vlleg
boot Is naar de basis teruggekeerd, of
schoon enkele van haar stuurorganen waren
weggeschoten. Twee leden van de vllegboot-
bemannlng waren licht gewond, de een aan
het ooglid en de andere aan het oor. Naar
gemeld was een Junkersbomvltegtulg om
laaggehaald en men mag aannemen, dat
een tweede Junkersbomvllegtulg het vlieg
tuig was, dat onder de Noorsche kust een
gedwongen daling op zee heeft moeten uit
voeren. De Junkers 88 Is een van Dultsch-
land's laatste bomvllegtulgen welke ver
moedelijk een snelheid van 500 kilometer
per uur kunnen ontwikkelen De bewape
ning bestaat uit twee door de schroefas
schietende snelvuurkanonnen, henevens
enkele machinegeweren. De Koninklijke
Engelsche luchtmacht was er op uit om
dezen bommenwerper te bestrijden, maar
tot dusverre verscheen hij zeer zelden op
het krljgstooneel.
De actie in het Westen biyft beperkt tot
artillerie-duels en verkenningen.
Twee Fransche officieren, die Dinsdag ge
wond waren geraakt bij de noodlanding van
hun vliegtuig te Niederfeulen (Luxemburg)
zijn uit het ziekenhuis te Ettelbruck waar
zij ter verpleging waren opgenomen, ont
sier Engelsche soldaten zijn by Doornik
de Belgische grens overgekomen. ZU rijn
geïnterneerd.
ln het Lagerhuis heeft Chamberlain
medegedeeld, dat de volgende week
Donderdag een geheime vergadering
van het Lagerhuis zal worden gehouden
ter bespreking van de economische oor
logvoering.
Het verzoek daartoe was Inkedienddoor
den leider der Labour-oppositle. Attlee, die
daarbij opmerkte dat het croote belang der
economische oorlogvoering en de moellljk-
heid deze zaken ln het openbaar te bepre
ken. zulks wenschelijk maakten Chamber
lain antwoordde daarop, dat ook btj deze
meening was toegedaan en dat hl) daarom
gaarne bereid was voorbereidselen te tref
fen voor het houden van een geheime zll-
tlng.
De •aoclallstlsche-radlcale Kamerfractie
heeft gistermiddag met 21 tegen 10 stem
men, bl| talrijke onthoudingen, besloten het
fractiebestuur naar Eevnaud te zenden om
hem op vriendschappelijke wil ze kenbaar te
maken, dat de fractie In do Kamer een
debat wenscht over de algemeene regee-
ringspolltlek Dit debat zou na de geheime
bijeenkomst van den senaat kunnen wor
den gehouden, waarschijnlijk komende
week Donderdag of Vrijdag a.s.
In overeenstemming met dit besluit heeft
een delegatie een onderhoud met Reynaud
gehad.
Na afloop daarvan verklaarden de
gedelegeerden, dat de minister-presi
dent instemde met het houden van een
uitgebreid debat over de algemeene
politiek, na de besloten bijeenkomst van
den Senaat op Dinsdag a.s. en voor dc
vacantie van het parlement, in verband
met de bijeenkomsten van de algemeene
raden. Dus voor 15 dezer.
Overeenkomstig een besluit van den mi
nisterraad heeft de Fransche minister van
binnenlandsche zaken. Roy. een decreet uit
gewerkt. waarbU zy, die in bepaalde geval
len propaganda-materlaal van de Derde
Internationale hebben voorbereid, verspreid
of bewaard, schuldig zyn aan landverraad
en dus met den dood kunnen worden ge
straft. Bovendien zullen de prefecten en
officieren van de recherche machtiging
krijgen des nachts huiszoekingen te ver
richten by verdachte personen.
De concentratiekampen uit de omgeving
van Parijs zullen worden overgebracht naar
Noord-Arrlka.
Bovendien zal de minister van binnen
landsche zaken de afdeellngen van de
politie, welke moeten toezien op het optre
den van communisten en natlonaal-soclalia-
ten. versterken.
De onderhandelingen tusschen Rusland
en Finland stuiten, naar „8tockholms Tid-
nlngen" uit Moskou verneemt, op ernstige
moeiiykhcden. Volgens dit bericht zouden
de Sovjets geelscht hebben, dat Finland
zich van elke Noordsche defensieve alli
antie onthoudt, dat het tot de dcmilitarl-
satle van de nieuwe grenzen overgaat, dat
er geen nieuwe Mannerhelmllnle zal worden
aangelegd en dat de Finsche perscampagne
tegen Sovjet-Rusland gestaakt wordt
Ook by het vaststellen der nieuwe gren
zen ryzen voortdurend moeiiykheden, waar
bij de Finnen gewooniyk aan het kortste
eind trekken. Herhaaldeiyk schynt het voor
te komen, zoo meldt United Press, dat de
Russen gebieden willen bezetten, die vol
gens het verdrag Finsch zouden biyven. De
Finsche vertegenwoordigers ln de grens-
commiS8ie slagen er gewooniyk niet ln, hun
standpunt door te zetten, ondanks het feit.
dat zij photostatlsche copleën by zich heb
ben van dc kaarten, waarop te Moskou by
de onderteckenlng van het verdrag de gren
zen werden vastgesteld.
De Finsche minister van Binnenlandsche
Zaken, baron von Bom. heeft verklaard,
goede hoop te hebben, dat de 2000 Finnen,
dir* sedert het uitbreken van den oorlog
achter de Russische linies zyn gebleven ter
hoogte van den 62sten breedtegraad, naar
Flnlnnd zullen terugkeeren. De Finsche
autoriteiten hebben voor deze menschen
vrijen doortocht gevraagd Hoewel zy dor
geen antwoord hebben ontvangen, ver
wachten zy. dat haar stappen succes zullen
hebben.
RUSSEN VERWIJDEREN DUITSCH
MONUMENT.
De Itallaansche Telegrafo meldt, dat de
Russen te Hangö het monument ter eere
van Dultschland hebben gesloopt. Dit mo
nument herinnerde aan de ontscheping der
troepen van von der Göltz, die 1918 de Fin
nen tegen Rusland bystonden.
Dc Telegrafo schrijft: „De Duitsch-Rus-
slsche betrekkingen kunnen zeer wel uit
stekend zyn, wy willen daaraan niet twy-
felen doch het gebaar der Russen, die
onmiddeliyk na hun aankomst het monu
ment ter herdenking van de Dultsche expe
ditie sloopen. Is waariyk niet bemlnneüjk."
De Amerlkaansche Senator Vandenberg.
lid van de comité voor bultenlandsche aan
gelegenheden. heeft verklaard, aldus Uni
ted Press, dat, hoewel Huil de ontkenning
van Bullit heeft geaccepteerd, de witboek
kwestie toch een grondig onderzoek van het
congres noodlg maakt. Hy zelde dat hy
vele brieven ontvangen had, waarin uit
drukking gegeven werd aan den wensch.
dat de Vereenlgde Staten al het mogeiyke
zullen doen om buiten den oorlog te bhjven.
„Indien het witboek zuivere propaganda is"
AFWACHTEN.
We biyven ln een periode van afwachten.
Afwachten over de geheele linie!
Naar de speciale diplomatieke redacteur
van de Daily Mali verklaart, stellen Fran
sche en Brltsche deskundigen op het oogen-
blik een plan op. dat beoogt tusschen En
geland en Frankrijk een permanent bond
genootschap te scheppen, welks macht zoo
groot zou zijn. dat het lederen eventueelen
aanvaller zou afschrikken
Te Londen en Parijs hebben minlsterieele
commissies het plan tot ln alle bijzonder
heden grondig bestudeerd Haar bedoeling
zou zijn. de nauwst mogeiyke samenwerking
tusschen de geallieerden, welke feiteiyk zou
neerkomen op samensmelting der belde
landen ln een enkele militaire en economi
sche mogendheid, niet alleen tijdens den
oorlog, doch ook daarna. Dit plan wordt in
sommige gezaghebbende kringen zoo geest
driftig ontvangen, dat er zelfs sprake ls van
het. instellen van een Fransch-Britsch par
lement voor het bespreken van belangriike
vraagstukken, waarby de beide landen be
trokken zfln. Uit dit denkbeeld van een
samensmelting zou tenslotte een soort fede
raal stelsel kunnen ontstaan, waarbij zich
andere landen, die prijs stellen op orde en
vrede ln de Internationale betrekkingen,
zouden kunnen aansluiten.
a
De Brltsche gezanten op den Balkan gaan
naar Londen. Die te Ankara en Belgrado zyn
reeds op weg.
De Hongaarsche premier Teleki heeft in
de Kamercommissie voor bultenlandsche
zaken nog eens ten zeerste den nadruk ge
legd op de Italiaansch-Hongaarsche over
eenstemming.
a
a
De propaganda aan weerszijden gaat ln-
tu.sschen voort en wel zonder eenige
scrupule.
De Duitsche ochtendbladen van heden
publiceeren ln grooten opmaak fotografische
copleën van het Fransche tQdschrlft
.1 •Illustration", waarop de Fransche premier
Reynaud staat afgebeeld ln gesprek met
Sumner Welles, met op den achtergrond de
reeds beruchte landkaart, weergevende de
„nieuwe ordening" van Europa. Bovendien
publiceeren de bladen een verg rooting van
deze landkaart welke, aldus het Duitsche
Nieuwsbureau, het toekomstbeeld verduide-
ïykt. dat den Engelsch-Franschen pluto
craten voor oogen zweeft en waarvoor zij
biykbaar begrip by Sumner Welles tracht
ten te vinden.
In gezaghebbende Beriynsche kringen
wordt zelfs gezegd: ..Indiea Welles zich zelf
liet. fotografeeren met Reynauds' kaart,
dan ls dit een schaamtelooze handeling.
Indien de foto genomen is zonder zijn toe
stemming. dan spelen de Franschen een
schandelijk spel. Stel Je eens de kreet voor,
die ln de wereld zou zijn opgegaan Indien
we Welles tydens zyn bezoek aan Beriyn
gefotografeerd hadden met een kaart,
waarop Londen van de rest van Engeland
gescheiden ls en de Engelsche westkust aan
Ierland gegeven is. een groote Duitsche
..hap" ln Frankrijk en met Bourgondlë".
Dit. terwyi ieder weet. dat de geschiede r.h
van deze kaart niets om het lijf heeft. Ja,
dat er feiteiyk niet eens een „kaart" is.
alleen door een retourcheur willekeurig ge
trokken lynen op een kaart van Europa
In een offlcleele verklaring heeft Sumner
Welles trouwens het „Reynaud-incident"
..fantastische onzin" genoemd. Hy voegde
hieraan toe. dat noch tydens zyn verbiyf
SLEEPBOOT EN BAGGERMACHINES
IN MOEILIJKHEDEN.
Volgens uit Stockholm ontvangen be
richt heeft de Duitsche veerboot
„Preussen" gisteravond de bemanning,
bestaande uit elf leden, gered van een
Nederlandsche sleepboot en drie opva
renden een Nederlandsche bagger
machine. welke op weg waren van
LJ mui den naar Malmoe.
De Nederlandsche schepen gaven
noodseinen. Zij waren uit de route ge
raakt en tengevolge van de ijsomstan-
digheden in een Duitscb mijnenveld
terecht gekomen.
Wij vernemen, dat het hier bagger-
materieel betreft van de N.V. Adr. VoL-
ker's maatschappij tot het uitvoeren
van openbare werken te Sliedrecht.
Ongeveer veertien dagen geleden is
de sleepboot „Hoek van Holland" van
deze maatschappij met drie op eigen
kracht varende baggermachines, de
„Noordzee", de „Adam" en de „Maas
mond" van IJmuiden naar Malmoe ver
trokken. In verband met de weersom
standigheden lagen de schepen tot eer
gisteren ln Sassnitz. Vandaar zijn zij
eergisteren vertrokken. De directie van
de maatschappij heeft nog geen enkel
bericht ontvangen, zoodat men niet
weet, of twee der schepen verloren zijn
gegaan of dat zij nog geborgen konden
worden. Ook omtrent de andere sohe-
pen heeft men nog niets vernomen.
te Parijs, noch elders gesproken la over
kaarten. Hij heeft niet gekeken naar eenige
kaart, welke ln het bureau van Reynaud
aanwezig zou zijn geweest
Anderzijds heeft het Engelsche Hooger-
hulslld Lord Strabolgi. die, toen hij nog luit.
ter zee le klasse was Kenwórthy heette, het
Journaal van een lid der bemanning van
de Graf Spee gepubliceerd, dat hy uit Ar-
Gentlnië. waar de bemanning geïnterneerd
zegt te hebben ontvangen
In dit document, dat volgens Havas alle
kenmerken van echtheid vertoont, wordt
onthuld, dat het linieschip tien dagen voor
den Duitschen aanval op Polen uit Wil-
helmshafen is vertrokken.
Reeds den tweeden dag verklaarde de ge
zagvoerder de bemanning, dat zyn opdracht
was. in den oorlog, die zou uitbreken jacht
te maken op koopvaardijschepen op den
Atlantlschen Oceaan.
Deze mededeeling. beschouwd in het licht
der voorbereidingen, welke de Dultsche
autoriteiten hebben getroffen voor de
ravitailleering van de Graf Spee. ls. zoo
zegt Lord Strabolgi. een bewijs te meer van
den opzet van Dultschland. een oorlog te
ontketenen.
Zenuwen-oorlog heet dat tegenwoordig
zoo sprak Vandenberg. „dan moet men met
allo mogeiyke middelen pogen daarvan de
bewyzen te krijgen, teneinde ons volk tegen
een herhaling van een dergelijke techniek
te bewapenen." Hy voegde hieraan toe dat
deze kwestie bewyst dat het noodzakeiyk
is het wetsontwerp van Clark, waarin on
derzoek naar alle bultenlandsche propa
ganda ln de Vereenlgde Staten, welke erop
gericht is het land aan welke zyde ook in
Naar officieel wordt medegedeeld,
heeft de Britsche regeering het wen-
schelijk geacht, dat een speciale han
delsmaatschappij wordt opgericht voor
de ontwikkeling van den handel met
zekere neutrale landen.
Dit besluit ls door den minister van fi
nanciën. Simon, medegedeeld in een schrif-
teiyk antwoord op een vraag uit het lager
huis.
In dit antwoord zegt Slmon: „Deze
maatschappy zal zich ln de eerste plaats
bezighouden met den handel met Bulgarije,
Griekenland, Hongarije. Roemenië, Turkye
en Zuid-Slavlë. By geschikte gelegenheden
kan zy echter ook elders optreden."
De maatschappij zal „English Com
mercial Corporation Ltd." heeton. Haar
kapitaal wordt door de schatkist gele
verd. Zij zal optreden als onafhanke
lijk handelsorgaan en met de regeering
overleg plegen over de groote lijnen
harer politiek. Het is niet de bedoeling,
dat de maatschappij de bestaande han
delskanalen vervangt: zij moet daarvan
aldus Simon, juist een zoo groot mo
gelijk gebruik maken.
President-directeur wordt Lord Swinton.
van de directie maken verder deel uit
Chester Beatty. Beasly, Lister. McEwan.
Hambro en Nixon.
Minister Simon zelde te verwachten, dat
de nieuwe handelmaatschappy op 15 April
te Londen zal worden ingeschreven
Volgens den parlementairen redacteur
van Reuter moet de maatschappy als een
permanent lichaam beschouwd worden.
Men hoopt, dat zy een algemeene uitbrei
ding van het handelsverkeer met de Bal-
kanlanden zal kunnen bewerken.
zy zal de handelsondernemingen waar-
schiJnlUk kunnen bystaan door flnanciee-
len steun en door het verstrekken van In
lichtingen. De maatschappij is ln de eerste
plaats een financieele instelling, doch zal
ook de vrijheid hebben zaken te doen. Men
acht het waarschyniyk. dat zy ook eenige
overeenkomsten voor handel met gesloten
beurzen zal sluiten.
Men gelooft, dat het de eerste maal ls,
dat het kapitaal van een handelsmaat
schappij geheel door de Britsche regeering
verstrekt wordt.
den oorlog te betrekken. Ingesteld wordt,
aan te nemen.
De democratische Senator Holt uit West-
Virginla heeft ln den Senaat verklaard:
„De Vereenlgde Staten glijden en stappen
ln den oorlog. Ik zeg het met tegenzin, doch
lk meen het eerlijk."
Holt verklaard» voorts, dat Huil ln zyn
recente terechtwyzing van den Amerikaan-
schen gezant in Canada Cromwell „verder
gegaan zou zyn als hy niet ln toom was
gehouden."
CHURCHILL ZONDAGAVOND VOOR
DE RADIO.
Naar de B. B C. meldt, zal de eerste lord
der Britsche admiraliteitWinston Chur
chill Zondag 7 April a.s. des avonds om
9 uur (8 20 uur Ned. tyd) een radio-rede tot
Fraukry.k houden.
LITWINOF ERNSTIG ZIEK
Uit Moskou wordt vernomen, dat Utwi-
nof. die door Molotof is opgevolgd als volks
commissaris voor bultenlandsche zaken,
ernstig zie* zou zijn
AMERIKAANSCHE REIZIGERS VOOR
EUROPA.
Deskundigen van het Amerikaansche de
partement van staat bestudeeren de moge-
ïyikheid de door dit ministerie aan Ameri
kaansche burgers, die zich voor zaken naar
Europa zouden willen begeven opgelegde
beperkingen te verminderen
Op grond van de neutraliteitswet moet
het departement van staat paspoorten wei
geren aan de Amerikaansche staatsburgers
die zich naar oorlogvoerende landen wil
len begeven, behalve ln geval van „gebie
dende noodzaak".
De deskundigen hebben het voornemen
dezen term op vrijer wijze uit te leggen in
dien de vyardeiyWheden voor de burgerbe
volkingen 1n EJuron» niet dreigende*" worden
MINISTER WISSELING IN TURKIJE
Generaal Tinar ls ontheven van zyn post
van Turksch minister van defensie, op
grond van rtjn sdechten gezondheidstoe-
BINNENLAND.
Het Leeningsontwerp door de Tweede
Kamer goedgekeurd (Parlementair
Overzicht, 3e Blad).
Scherper toezicht op verlichting van
motorrijtuigen en fietsen (Binnenland,
3e Blad).
Nasleep van den Frieschen elfstedentocht
(Sport, 4e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Kalme handel - Weinig geprononceer
de stemming - Kleine koersverschillen
- Amerikanen ongeveer prijshoudend -
Beleggingen kalm.
BUITENLAND.
Groote actie blijft uit, zoowel militair als
diplomatiek (le Blad).
Een Engelsche Handel Mij. om den handel
(met den Balkan speciaal) uit te
breiden (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Voor het Noorden: meest betrok
ken. Eenige neerslag. Kouder.
Matige, tijdelijk krachtige Noor
delijke tot Oostelijke wind.
Voor het Zuiden: betrokken tot
zwaarbewolkt. Eenige regen. Wei
nig verandering in temperatuur.
Matige tot krachtige veranderlijke
wind.
stand. Hij wordt opgevolgd door fiaffet
Afrikan. tot dusver minister van onderwijs.
CHINA ZAL DOORSTRIJDEN
„China is ln staat een leger van twaalf
mUUoen man te vormen wanneer de tijd zal
zyn gekomen voor een groot tegenoffensief"
aoo luidt een door een woordvoerder der
regeering van Tsjoengking afgelegde ver
klaring.
Vier millioen man zyn thans onder de
wapenen. Acht millioen man worden reed6
opgeleid en rullen binnen een Jaar bruik
baar zijn voor den strijd. De Japansche
troepenmacht ln China wondt geschat op
veertig divisies ofwel ongeveer éen millioen
man.
De Ohineesche ambassadeur te Londen
Kwo-tal-hi heeft ln een tafelrede gezegd:
..De door Japan ln het Verre Oosten nage
streefde vrede ls dezelfde vrede, waartegen
de geallieerden den strijd hehben aange
bonden: het is de vrede van het kerkhof
Hij voegde eraan toe dat als de Vereenlgde
Staten en Groot Brtttannië het leveren van
grondstoffen aan Japan zouden staken, dit
land den oorlog niet langer dan een Jaar
zou kunnen voortzetten.
DE MAURETANIA TE HONOLOELOE.
De Mauretania is te Honoloeloe gearri
veerd om brandstof in te nemen Een
groote menigte sloeg het dokken gade. doch
er vonden geen demonstraties plaats. De
toegang tot de pier. waaraan de Maure
tania gemeerd werd. werd aan iedereen,
behalve de politie en eenige officieele per
sonen. ontzegd. Het schip voerde by aan
komst ieen enkele vlag. toen het tusschen
Oahoe en Molokai doorvoer werd een blau
we wimpel geheschen. ten teeken dat de
kapitein een marine-reservist is en het
schip als een gewoon koopvaardyschip
vaart. Indien een kapitein namelijk een
marine-reservist is en zijn schip een koop
vaarder, mag dit schip een blauwen wimpel
voeren; indien de kapitein dit niet is, kan
het schip een rooden wimpel voeren.
(United Press).
DUITSCHE PROPAGANDA.
De Duitsche propagandadiensten hebben
te Stockholm een vervalschte editie van
he. Engelsche blad „Evening Standard" uit
gegeven. dat vol stond met lasteriyke arti
kelen over Engeland.