Cross over de Engelsche blokkade 8 Isie Jaargang DONDERDAG 4 APRIL 1940 No. 2454/ Wijzigingen in het Britsche Reynaud voor de Ver. Staten kabinet HEI VOORNAAMSTE NIEUWS VAN HEDEN Overzicht Oorlogsverscherping door blokkade. Churchill's positie versterkt Welke vrede wordt nagestreefd .Wij willen den neutralen niet onthouden, wat zij in eigen binnenland noodig hebben" De actie in de lucht Dit nummer bestaat uit VIER bladen EERSTE BLAD De Bilt verwacht LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIES: 3D ets per regel voor idvertentlei vilt Lelden en plaatsen «aar agentschappen van ons Blad gevestigd atjn Voor alle andere advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentlea belangrijk lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 ets. bij maximum aantal woorden van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opsendlng van brieven 10 ets. porto te betalen. Verplicht bewijsnummer 5 ets. Bureau Noordemdsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2S04I (2 lijnen) Redactie 21507 Postcheque- en Girodienst no. 57055 - Postbus no. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Lelden en gemeenten, «aar agentschappen gevestigd rijn: per 3 maanden f 3 35 per «eek f.0.15 Franco per post f. 2.35 per 3 maanden portokosten. (voor binnenland f.010 per 3 mndj Hetgeen reeds genilmen tijd ln de maak was, heeft thans plaats gevonden: Cham berlain heeft zijn kabinet gewijzigd. Al thans in dien zin, dat vele ministers naar andere departementen zijn overgeplaatst. De voornaamste factor is echter wel dat Churchill's macht ten aanzien van dc oor logvoering la vergroot! En belangrijk ver groot. Het la dit laatste, dat ln Engeland algemeene voldoening wekt; over de wijzi ging ln het geheel la men echter minder tevreden en de drang naar een klein oor logskabinet blUft bestaan. Churchill's machtsuitbreiding wordt na tuurlijk ln verband gebracht mot de blok kade-verscherping. Zoo meldt United Press reeds uit Stockholm: Men gelooft in Scandinavische kringen dat Engeland en Frankrijk thans gereed zijn om te komen tot een lntenslfleeren van den oorlog. Zweden zoowel als de andere neutrale landen zl)n Churchill's waarschu wing om een besluit te nemen niet verge ten. Men verwacht daatom dat het nieuwe kabinet krachtige maatregelen zal treffen tegen den Scandlnavlschen uitvoer naar Duitschland. Naar verluidt zou Duitschland reeds aangekondigd hebben niet te betalen voor ertstransporten uit Narvik, die door de Engelschen worden aangehouden. Het ge rucht is echter niet bevestigd en wordt be schouwd als een symptoom van dc groelen- *de Scandinavische ..oorlogszenuwenonder den economlschen druk van de verschillen de oorlogvoerenden Van Duitsche zijde wordt met beslistheid overigens verzekerd, dat leder Engelsch optreden prompt zal worden beantwoord met een tegenzet en do neutralen worden gewaarschuwd onder den druk van de Engelsche dreigementen hun neutraliteit prijs te geven. De „Dienst aus Deutschland" geeft een bericht uit Amsterdam weer, waarin zou worden toegegeven dat Nederland een ga rantie omtrent het handelsverkeer met Duitschland waarschijnlijk zou weigeren, omdat zulk een houding als een onneutrale daad zou worden beschouwd welke Neder land zou blootstellen aan maatregelen van weerwraak van Duitsche zijde, welke meer worden gevreesd dan strafmaatregelen van de zijde van Engeland. Dergelijke meeningen haalt men uit an dere neutrale landen aan. Te Berlijn, zoo wordt daaraan toegevoegd, beschouwt men de Engelsche dreigementen als een beken tenis van de eigen onmacht om den oorlog tegen Duitschland uit eigen krachten te voeren en zulks doet slechts de eigen vast beradenheid toenemen. Geruchten, dat Duitschland maatregelen zou treffen voo rhet zenden van troepen naar Noorwegen, wanneer Engeland zich met het Noorsche ijzerertsverkeer zou be moeien, neme men met de noodlge korrel tjes zout. Het Fransche kabinet Reynaud schUnt moeilijkheden te hebben met de volgelin gen van Daladler, maar het wordt toch niet waarschijnlijk geacht, dat de radicaal-so cialisten thans een crisis zullen durven ont ketenen. Aan de zitting van het Fransche oorlogs comité heeft gisteren generaal Weygand deelgenomen. De Balkan blijft dus wel op den voorgrond staan! De Roemeensche regeering heeft aan de United Press het volgende medegedeeld Met genoegen nemen wij kennis van de verklaring van den Britschen premier om trent den vrede en de veiligheid, welke hij ln Zuidoost-Europa wenscht te handhaven. Dit is ln overeenstemming met Roemenië's politiek en die der Balkan-Entente, zooals deze ls vastgesteld ter conferentie van Bel grado en ls neergelegd ln deze drie ./oor den: vrede, orde, veiligheid. Onze economische politiek ls uiteengezet ln de troonrede en door Grafencu. In de troonrede werd verklaard, dat onze wel vaart niet zal worden gebruikt voor oor logsdoeleinden, maar het middel zal vor men om de factoren te scheppen, die zullen bijdragen tot onze veiligheid, tot de verde diging onzer grenzen en tegelijkertijd het middel voor het verkrijgen van grondstof fen en de industrieele producten, welke wij noodig hebben. Aan Grafencu's verklaringen ontleent de mfdedceling der regeering het volgende: ln tijden van vrede hebben wij door onzen buitenlandschen handel trachten bij te dragen tot de verbetering der betrekkingen tusschen de volken. Thans zijn wij niet voornemens de oor logsdoeleinden te dienen van wie ook, maar wel om door onze rijkdommen te voorzien ln onze eigen behoeften. Om die reden hebben wij onzen buiten landschen handel onder een krachtige lei ding geplaatst, waarbij wij de normale be trekkingen met alle landen handhaven en tegelijkertijd ons zelf verzekeren van de noodzakelijke uitrusting voor ons leger en de noodlge grondstoffen voor onze nijver heid. Officieel wordt medegedeeld, dat de vol gende wijzigingen zijn gebracht ln de Britsche regeering: Lord Chctfleld treedt af als minister voor coördinatie. 8amuel Hoare wordt minister van lucht vaart (Deze keert dus terug naar een vroe ger door hem reeds bestuurd departement) Winson Churchill zal, als oudste van de ministers van de departementen van de landsverdediging, voorzitter worden van de commissie van deze ministers (n.l. leger, vloot en luchtmacht), die regelmatig zullen vergaderen met de chefs van de drie staven als adviseurs om ten behoeve van het oorlogskabinet de voornaamste factoren van den stra- teglschen toestand te bestudeeren, als mede den vooruitgang in de operaties. Van tijd tot tijd zal deze commissie aan het oorlogskabinet voorstellen doen ten aanzien van de oorlogvoering. Winston Churchill blijft eerste lord van de admiraliteit. Kingsley Wood wordt lord privy Seal. Lord Woolton wordt minister voor het voedingswezen. Majoor Tryon wordt kanselier voor het graafschap Lancaster. Ramsnotham, rijkscommissaris voor de werkverschaffing, wordt minister voor op voeding. Graaf Delawarr, de minister van opvoe ding, wordt commissaris vqpr de werkver schaffing. Morrison wordt minister van P. T. T. De parlementaire secretaris van het mi nisterie van marine, 8hakespeare, wordt minister voor den overzeeschen handel. Warrender, de financleele secretaris van het ministerie van oorlog, wordt parle mentair en financieel secretaris van het ministerie van marine. Sir Edward Orlgg, parlementair secretaris van het ministerie van Inlichtingen wordt financieel secretaris van het ministerie van oorlog. Kingsley Wood wordt voorzitter van de commissie voor binnenlandsche politiek, welke alle sociale vraagstukken en andere binnenlandsche kwesties zal behandelen. Ook zal hij voorzitter worden van de com missie voor de voedselpolitick, welke het voetjselvraagstuk en den landbouw zal be studeeren. Sir John Simon blijft minister van finan ciën en zal voorzitter van de commissie voor de economische politiek blijven. w 8lr 8amuel Hoare zal op het ministerie andefd en schrijft ons ls het volkomen van luchtvaart worden bijgestaan door lord Riverdale als vice-voorzltter van den raad voor de voorraden van het ministerie van luchtvaart, welke zich bezighoudt met de productie van vliegtuigen In de offlcieele mededeellng wordt gezegd dat het feit, dat sommige ministers een minder belangrijken post aanvaarden, niet ten doel heeft hen achteruit te zetten, doch alleen om van lederen minister in tijd van oorlog het beste gebruik te maken. Er zal geen minister van coördinatie worden benoemd in opvolging van lord Chatfleld. Hot ministerie voor de voorraden ls gevoegd bij de commissie, waarvan Win ston Churchill voorzitter Ls. In den brief met zijn ontslagaanvrage zegt Chatfleld, dat de ondervinding hem heeft geleerd, dat hoewel het ministerie ln tijd van vrede noodzakelijk ls, in tijd van oorlog de minister voor de coördinatie min der verantwoordelijkheid draagt, aangezien de besluiten automatisch meer ln handen van den minister-president liggen. Minister-president Chamberlain ant woordde, dat hij tot zijn spijt hiermede in moet stemmen en dat hij ln de toekomst geen voldoende mogelijkheid ziet om de kwaliteiten van lord Chatfleld ln het ka binet voldoende tot ontplooiing te zien komen. HIJ neemt derhalve het ontslag aan en dankt hem voor de bewezen diensten. De Britsche pers verwelkomt de benoe ming van Churchill tot oppersten leider van de landsverdediging, doch de overige wij zigingen ln het kabinet worden met ge mengde gevoelens ontvangen. Men betreurt over het algemeen, dat geen klein, compact oorlogskabinet ls gevormd. De „Times" ls van meening. dat de wijziging geen groot enthousiasme te weeg zal brengen, het voor naamste doel schijnt de capaciteiten van verscheidene ministers op verschillende plaatsen te onderzoeken. De „Daily Telegraph had gaarne een soort coalitie-kabinet gezien, doch het blad merkt op, dat dit niet mogelijk Ls door het besluit van de socialistische partij, dat geen van haar leden een minister-zetel zal aan vaarden. De „Daily Mail" dringt alsnog aan op de vorming van een oorlogskabinet. De Italia^nscjie pers schril ft. na er op te hebben gewezen, dat de wijziging voorna melijk beperkt is gebleven tot een verwis seling van portefeuilles, dat het meest op den voorgrond tredende punt is de absolute meerderheid, die de admiraliteit, en door deze zijn chef Churchill, op de andere mili taire ministeries heeft verkregen. De „Berliner Boersenzeitung" bevat een korten commentaar Het blad verklaart, dat het kabinet wel van gezicht, doch niet van karakter ls ver- In een gisteravond tot de Vereenigde Staten gehouden radio-toespraak heeft de Fransche min Ls ter-president en minister van budtenlandeche zaken het oorlogsdoel der geallieerden uiteengezet en o.m. ver klaard, dat mc-n geen genoegen zal nemen met een onechten vrede. Spr. zelde te weten, dat de kleine neutrale naties in Europa, die thans in gevaar ver- keeren, ln den geest met de geallieerden zijn Deze naties zouden, volgens Reynaud. duidelijk inzien, dat. wanneer Frankrijk en Engeland den oorlog zullen hebben gewon nen, niemand onrecht zal worden aange daan. Nog nimmer heeft men een neutrale ontmoet die vree.n door de geallieerden tot slavernij te worden gebracht. Onze over winning zal ons veroorloven, aan de kledne landen definitief veiligheid te verzekeren. ZIJ zullen de plaats hebben, die zij bij de groot-en moeten Innemen. Indien Frankrijk een oorlog voert, welken Hitier het heeft opgedrongen, d w.z een totalen oorlog. Ls dat. om !n Europa een totalen vrede te doen heerschen. Het zal er niet om gaan nog eens een vredesverdag te maken, maar den vrede te maken en niets anders. Niet voor 25 jaar, docb voor onze kinderen en onze kindskinderen. In alle opzichten zullen wij iets nieuws maken. Zoo zullen wU het vraagstuk der ontwa- Cng volledig regelen. Wanneer Duitsch- ontdaan zal zijn van die instrumen ten voor agressie, welke het met zooveel hartstocht in serie vervaardigt, zal Europa gen. Men zal niet meer de begroetingen van thans zien ik zal ze begrootingen a la Hitler noemen waarbij zoo vele mililar den, die nuttiger hadden kunnen worden besteed voor het sociale welzijn, voor over bewapening worden opgeofferd Is het niet de rijkdommen der natuur verspillen, wanneer vernietiglngswerktuigen worden gekocht? Het hart krimpt ineen bU de gedachte aan alles, wat gedaan zou kun nen worden voor de ongelukkigen, de kin deren, de werkloozen met de enorme be dragen. welke men heeft moeten opofferen aan de oorlogsbegrootingen van de vredes tijden. om zich te verdedigen tegen de be dreiging van Hdtler Wat de oeconomlache politiek aangaat, ook deze zal aan gezonde beginselen moeten gehoorzamen. De levens- ruimte voor ieder land ls de geheele wereld. Laat mij U er ln dit verband aan herinne ren. dat het memorandum, dat mij door Sumner Welles namens Uw president werd overhandigd, ook de goedkeuring van de Fransche regeering heeft verkregen De nieuwe vorm, welken de wereld zal aanne men, zal zij verschuldigd zijn aan onze soldaten. Geen enkel vredesverdrag, de ge schiedenis bewijst het. werd ooit rond de groene tafel gesloten. Indien niet te voren het besluit op het slagveld was gevallen. De opvatting van vrede aan deze zijde van de Maginot-linie is tegelijkertijd idealistisch en realistisch: na voor al tijd een opnieuw verschijnen van chan tage en agressie te hebben verhinderd, zullen wij een buis bouwen, bewoon baar voor alle menschen van goeden wil. Wat den vrede betreft, waaraan Duitsch land aan de andere zijde der Maginotlinie kan denken, dien kennen wij: een sinistere vrede, welke voorlooplg te Warschau en te Praag heerscht. Een dergelijke vrede, in dien hij al dezen naam verdient, zou de geheele menschheid bloot stellen aai. een gevaar zonder weerga. ZIJ zou een defini tieve „verduistering" beteekenen van die christelijke beginselen, welke de Paus nog op Paaschdag met zooveel kracht heeft uit eengezet. Hij zou ook een verduistering be weer adem kunnen halen en er aan denken teekenen van die democratische beginselen, hoe het zijn begrooting zal kunnen wijlt- waaraan Uw land zich sinde meer dan 150 jaar zoo gehecht heeft betoond. Tot de tan den gewapend en lederen dag sterker, zul len wij met zooveel energie handelen, dat er geen verduistering van de beschaving zal zijn. De zaak der geallieerden, die die der vrUheéd is, zal zegevieren en het leven zal voor de vrije mannen opnieuw schoon zijn. De Britsche minister voor de economische oorlogvoering Cross heeft gisteravond voor de microfoon, sprekende over de werking var. de blokkade, gezegd, dat de taak van zijn ministerie niets anders was dan het geheele economische stelsel van Duitsch land aan te vallen en zijn uitgebreide oor logsmachinerie te fnuiken. Refereerende aan dc handelsovereenkomsten voor den oorlogstijd, welke gestoten zijn met Dene marken, Noorwegen en Nederland, zelde Cross, dat het doel dezer overeenkomsten is den uitvoer van essentteele grondstoffen van bedoelde landen naar Duitschland zoo veel mogelijk te beperken „Wij hebben zeer zeker niet de be doeling, dezen landen te onthouden, hetgeen zij in het eigen binnenland noodig hebben, maar wanneer wij vin den, dat de bepalingen onzer overeen komsten niet worden nagekomen, en dat essentieele grondstoffen haar weg naar Duitschland vinden, zijn er wape nen, welke wij in actie kunnen brengen om onzen greep op dc nationaal-socla- listen te verstevigen. In het bijzonder kunnen wij de neutrale invoeren uit het Britsche en Fransche rijk beperken en de contrabande controle verscherpen. Behalve gevaar te loopen zijn invoeren door onze controle te zien stopgezet, kan Duitschland sleohts voort gaan ln te voe ren. wanneer het gelijkelijk kan voortgaan Duitsche goederen uit te voeren om er den invoer mee te betalen. Duitschland had zelfs bij het begin van den oorlog slechts een geringe oorlogskas en het ophouden van zijn uitvoeren treft het nauwelijks min der hard dan de stopzetting van zijn Invoer Dit alles zou ongelukkigerwijze van in vloed zijn op en van ongemak voor de neu trale scheepvaart en handel en daar wij er natuurlijk naar streven, een dergelijk onge mak tot een volkomen minimum, dat ver- eenigbaar is met onze taak, oorlog te voe ren met den vijand, te beperken, zijn wij steeds bereid, met neutrale regeeringen en neutrale handelaars overleg te plegen ten einde te zien. of wU zonder onze controle te verstappen, de zaken voor hen niet ge makkelijker kunnen maken." Cross zelde nog, dat thans te Washington Engelech-Amertkaansrhe onderhandelingen worden gevoerd over dergelijke vragen. In het bijzonder over het onderzoek van de brievenmalen van neutrale landen De minister gaf dan een overzicht van de wijze waarop uitvoer goederen van conti nentale neutralen wonden opgekocht Hij vervolgde: ..Terwijl het. zooal? Chamberlain in het Lagerhuis heeft gezegd, niet moge lijk is. het geheele uitvoeroversohot van alle buren van Duitschland op te koopen, kun nen wij ons concentreeren op zekere pun ten van speciaal belang. Door zelf belang rijke hoeveelheden te koopen of aan te bie den te koopen kunnen wij er vaak op de beste wijze ln ^lacen. Duitschland produc ten te onthouden welke het dringend be hoeft of althans Duitschland dwingen meer te betalen voor hetgeen het wenscht te ver krijger. Dit slaat vooral op de mineralen oliën en vetten". onverschillig, wie in Londen den post van minister van luchtvaart of van levensmid delenvoorziening bekleedt Wij weten reeds lang, dat het Engeland, dat wij bestrijden, den geest van Churchill ademt en dat het Churchilllsmeln het oude kabinet niet minder toonaangevend was dan na de reor ganisatie het geval zal zijn. LUCHTGEVECHTEN. De actie in de lucht blijft krachtig. Boven België werden gisteren in totaal niet min der dan 31 Duitsche vliegtuigen gesigna leerd. Het totaal der bij de Britsche kust neer geschoten Duitsche vliegtuigen bedraagt thans twee en vijftig. De twee en vijftigste was een Helnkel, die door een Spitfire werd neergeschoten na een strijd van man tegen man. De Spitfire vloog echter eveneens in brand. De bestuurder werd gered. Gedurende het gevecht bleef de Britsche piloot draadloos ln contact met zijn basis. Hij seinde „heb Helnkel neergeschoten". ..Duit-scher ln zee gevallen" „Visschers- vaartulg heeft Duitschers opgepikt" „Mijn toestel staat ln brand" „Ik daal op zee". In een haven aan de kust van Yorkshire werden later 5 Duitsche vliegers, van wie er twee gewond waren, door een patrouille vaartuig aan land gebracht. Vermoedelijk waren het de vliegers wier toestel door de Spitfire is neergeschoten De bemanning van het patrouillevaartuig had het luchtge vecht gadegeslagen en cr aan deelgenomen met kanonvuur. Toen het Duitsche vliegtuig neerkwam, trachtten de inzittenden van hun rubberboot gebruik te maken, doch zij slaagden daarin niet. Het patrouillevaartuig nam hen aan boord. Een der gewonden is ln een ziekenhuis opgenomen. Officieel wordt voorts medegedeeld, dat Duitsche bommenwerpers vijftien bommen op een oonvooi hebben laten vallen. De Duitsche toesteller veroorzaakten echter geen schade en werden door de begeleidende oorlogsschepen verdreven. Een Heinkel- BINNENLAND. Het conflict tusschen minister van Boeyen en het hoofdbestuur der Nederlandsche Vereen iging voor Luchtbescherming (3e Blad). Ons parlementair overzicht (3e Blad). De heffing eener winstbelasting; nota aan de Tweede Kamer (3e Blad). Nieuwe wegverbinding tusschen Rotter dam en de Rijnstreek wordt Vrijdag geopend (Binnenland, 3e Blad). T>e moord te Haarlem; verzekeringsagent veroordeeld tot 10 jaar met aftrek van voor-arrest (Rechtzaken. 2e Blad). Regeling van vergoeding aan ongehuwde dienstplichtigen (le Blad). \M STERDAM SC HE BEURS. Kalme handel Vaste markt Hooger koerspeil Amerikanen algemeen beter Beleggingen prijshoudend. Betrokken tot zwaarbewolkt met tijdelijke opklaring. Nu en dan regen. Weinig verandering in temperatuur. Kractige tot matige, Zuidelijke tot Westelijke wind. BUITENLAND. Wijziging in het Britsche kabinet. Chur chill's invloed vergroot (le Bad). Reynaud heeft voor ie radio tot Amerika gesproken (le Blad). De Engelsche minister Cross over de neu tralen en de blokkade (le Blad). Krachtige luchtactie (le Blad). De verkiezingen In Mexico (3e Blad). ZIE VOORTS „LAATSTE EERSTE BLAD. BERICHTEN"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 1