MAANDAG 1 APRIL 1940
No. 24544
Een republiek Sovjet-Karelië
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
81sfe Jaargang
Overzicht
Als onderdeel der Sovjet-Unie
De strijd in het
Westen
De strijd ter zee
Sir John Gilmour
overleden
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD
De status
van Britsch-Indië
Verspreide berichten
Finland's
weder opbouw
De Bilt
verwacht
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
rm
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 p«r regel toot advertentie! uit Lelden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd z|)n Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarlet. Kleine advertenties uitsluitend b|) vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets bij maximum aantal woorden
Wan 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets
Bureau Noo rtJemdipleni Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd sttn:
per 3 maanden (.3.35
per week (.0.11
Franco per post 2:35 per J marnden portokosten.
(voor binnenland f. 0 80 per 5 mndj
STILTE HEERSCHT
Een merkwaardige state heerecht er thans
rondom den oorlog Zoowel op het strljdtoo-
neel als ook ln het diplomatieke apel Blijk
baar wordt Ihans geheel achter de scher
men gewerkt cn wordt door alle partijen dc
grootste stUawljBendlheid betracht.
Slechts sporadlsoh sijpelt iets door.
Gewoonlijk goed lngelldïvte Vatlcaaneche
leringen heoben tegenover dc „United Press"
onthiuld dat Myron Taylor tljdena een par
ticuliere audiëntie, welke de Pa» hem Za
terdag heeft verleend, den Pa» ven rapport
heeft overhandigd, waarin omtrent de
Buropeesche situatie Taylor's meening ult-
eeruienet ls en dat door den afgezant van
president Roosevelt In opgesteld, na het
contact, dat dcae met verantwoordelijke
Vatlcaansohe kringen heeft gehad.
Bovengenoemde kringen voegden er aan
toe. dat Taylor zijn rapport aan den Pa»
overhandigde, teneinde diens meening te
vernemen, alvorens hij het naar Roooevelt
eou zenden
President Roosevelt zou verlangend dit
rapport tegemoet zien, teneinde het te ver
gelijken met de Inlichtingen, «de h|) van
dumner Welles heeft ontvangen.
Ofschoon de officieels Vatltoaansche krin
gen verklaren, dat Taylors bezoek geen bij
zonder karakter had. wijzen de bovenge
noemde kringen er tegenover de United
Tcsx op dat zll reden hebben om aan te
«emen, dat de Paus Myron Taylor heeft
nedcgedceld, dat de mogelijkheid om vre-
Jesbespreklngen te openen, althans voor
•iet oogembllk, zoo goed als uitgesloten ls.
den deelde verder nog mede. dat de Pa»
■len persoonlijken afgezant van Ro»evelt
■ou hebben medegedeeld, dat de H. Stoel
iet huidige oogenbllk als van voorberei
denden aard beschouwt en weest, dat het
(•esliasende oogenbllk van een botsing zeer
pZblJ ls. De Pa» zou Taylor verder gezegd
1 ebben, dat de berichten, die van de nuntii.
c e ln de Europeesche hoofdsteden en de
hoofdsteden ln het Nabije Oosten zijn ge
accrediteerd. zijn ontvangen, er op wijzen,
rtlt de democratieën thans hun uiterste beat
„Jen om de neutrale staten voor hun zaak
tJ winnen, terwijl Dultsohland daarentegen
hiijkbaar zijn diplomatieke actie concen
treert op het locallseeren van het hiuldlge
cod filet.
in een te Angers gehouden bijeenkomst
van het Poolse he kabinet Ls medegedeeld,
dat Sumner Welles tijdens zijn bezoek aan
Eunjpa, alvorens naar Rome te vertrek-
t,en om naar New-York terug te keeren.
briev.-n geschreven heeft aan den Pool-
ministerpresident generaal 81korskl
»n ,an den minister van bultenlandache
zakeP. Zaleskl. waarin wordt gewezen op
h»t «elang van de besprekingen welke
Summer Welles met de Poolsche leiders ln
Parijs geeft gevoerd en gevoelens van
vriendschap «orden geuit Jegens „de groo-
te poplsche natie".
0ifi laatste zou als een aanwijzing kun-
q... w orden beschouwd, dat 6umner Wel
les voor herstel van Polen Is geïnteresseerd'
ra red.- van Churchill, waarvoor wij ver
wan naaf het 5e Blad. l.eeft betrekkelijk
wemie nieuw - gebracht en bevatte weinig
echlc Churehtll-ultlatihven Blijkbaar was
zljr. lede „geschaafd" doof' het kabinet
Nogmaals heeft de eerste lord ut." Brltschc
admiraliteit echter het vraagstuk dei neu
trale: aangesneden en flauw aangekondigd
dat ten neutrale houding die den agressors
ten roede komt door Engeland niet zal
wordtn geduld Opnieuw spreekt daaruit de
wensth. de lekken in de blokkade te stop
pen.
Dal reeds geallieerde schepen naar de
Zwarte Zee zouden gaan, ls onjuist
De geruchten, dat Turkije de Dardanel-
len oren zou stellen voor de geallieerden,
wordm lil officieuze kringen ontkend. Men
legt a: daar den nadruk op dat zulk een
boslut Turkije voor alle consequenties zou
zettci. zeer waarschijnlijk zelfs voor een
oorlog Men ls van meening dat op het
oogeiDllk geen reden aanwezig ls voor zulk
een btslult.
Zeel de aandacht trekt, dat de semi offl-
cleele „Vremcgeciteerd door Radio-Bel
grado schrijft, dat officleele kringen te
Boedmeit er zeker van zijn, dat er geen
ItaUamseh-Russisch pact ten aanzien van
den Bilkan zal komen. Volgens Radlo-Bel-
ciado voegt het blad aan dit bericht toe,
dat nifir de meening van deze kringen te
Boedaiest een Itallaansch-Dultseh-Rus-
slsch jacl thans beschouwd kan worden
als afpedaan. Het blad zegt ook, dat ln
offlclcile kringen te Rome verluidt, dat de
b-spretingen op den Brenner Italié's hou
ding u geen geval hebben gewijzigd
In Slandlnavlë blijft men zich echter on
gerust maken.
Na 'ast-gesteld te hebben, dat de druk,
welke op de neutralen wordt uitgeoefend,
zoowel door de Westelijke mogendheden
als do»r Dullschland steeds sterker wordt
en dal de'drclglng van belde zijden komt,
beslui! Stockholms Tldnlngcn: WIJ zullen
al on* krachten moeten verzamelen en
alles doen, om onze verdediging te brengen
ln een staal die zelfs den grooten mogend
heden respect inboezemt. WIJ moeten aan-
eengrfoten blijven. Wl) zullen, niet alleen
tegen het Oosten, een defensief verbond
Doodly hebben
De Opperste sovjet heeft een resolutie
aangenomen, waarin wordt gezegd:
1. De gebieden, welke Finland aan de
Sovjet-Unie heeft afgestaan, zuilen bij
Sovjet-Karelië worden Ingelijfd met
uitzondering van het district, dat aan
Leningrad grenst. Bij Karelië komen de
steden Vlborg, Antrea, Kexholm, Sorta-
vala, Suojarvi en KuolaJiirvL
2. De autonome republiek Karelië zal
tot bondsrepubliek van de Sovjet-Unie
verheven worden.
3. De regeering der Kareliach-Ftnsche
bondsrepubliek /Al het beschikkingsrecht
krijgen over de industrleele ondernemingen
en bedrijven, welke ln het nieuwe gebied
liggen, met uitzondering van bedrijven,
welke krachtens hun beteekenis onder het
Volkscommissariaat der Sovjet-Unie zullen
komen te staan.
4 De Opperste 8ovJet der 8ovJet-Unle zal
zich te zamen met den Oppersten 8ovJet
der KareiLsch-Flnsche bondsrepubliek be
lasten met de nauwkeurige grensafbakenlng
tusschen de Karellsche bondsrepubliek en
de Russische bondsrepubliek.
5. In de Karellsch-Flnsche bondsrepu
bliek zullen nieuwe verkiezingen voor den
Oppersten Sovjet gehouden worden.
6. Het tijdstip dezer verkiezingen zal door
clen Oppersten Sovjet bepaald worden.
7 De omzetting der Karellsche autonome
republiek ln een bondsrepubliek zal ln de
grondwet der 8ovJet-Unle worden opgeno
men.
De samensmelting der twee gebieden be
oogt tevens de economische en cultureele
ontwikkeling der verwante Karellsche en
FMnsche volken te bevorderen. De vorming
der nieuwe republiek beteekent ten slotte,
aldus ZJdanof. een versterking van den
multl-nattonalen Sovjetstaat, die den klei
nen volken de volledige mogelijkheid biedt
zich ln nationaal opzicht vrU te ontwik
kelen. Als twaalfde Bondsrepubliek van de
Sovjet-Unie «naast Rusland. Oekraïne, Wlt-
Rusland, Armenië. Azerbeidzjan, Georgie,
Turkmenistan, Oezbekistan. Tadzjikistan.
Kazachstan en Kirgizië» Ls dus thans de
Flnsch-Karellsche republiek gevormd.
De nieuwe Sovjet-republiek zal een opper
vlakte hebben van ongeveer 180.000 vler
kante kilometer en circa 800.000 inwoners
tellen.
de Poolsche troepen, die gereed staan om
naar het front te vetrrekken.
Nadat de Poolsche officieren den eed
hadden afgelegd en een mis was opge
dragen. hield generaal Slkorski een toe
spraak tot de troepen, waarin hij er aan
herinnerde, dat het Poolsche leger, al was
het onvoldoende voorbereid om den Dult-
schen stoot op te vangen en al was het
terstond bezweken, niettemin de geallieer
den heeft geholpen door hun gelegenheid
te geven zich voor den strijd gereed te
maken. Het Poolsche leger, zoo vervolgde
de generaal, is ln Frankrijk en Engeland
snel herboren. Onze eskaders zijn reeds
opgestegen en onze vloot ls ten .strijde ge
trokken Op dezen voor u zoo gelukkigen
dag. verzoek lk u stand te houden en de
hoop niet toe verliezen ln de uiteindelijke
overwinning, welke de triomf zal worden
van de menschheid en van het vrije, ge
lukkige Polen. Leve het onsterfelijke Po
len, zoo besloot Slkorski, leve Frankrijk en
Er geland.
heel MOhammedaanscfh Indië lean rpreken
en hij voor geheel Hlndoesdh Indië. Maar
hij kan niet zeggen, dat MJ voor „All India"
spreekt, zooals hij voongeeft te doen.
.WIJ zouden tevreden zijn met den Do
minion status", zoo vervolgde Jinnah, „een
Mohammedaansch Indië binnen het Brit-
ache gemeenebest Gandhi weet zoo goed
als ik. dat Indië nog niet rij.p ls voor de
onafhankelijkheid. Zoodra de Brltsche ba
jonetten zouden verdwijnen, zou de cen
trale regeering ineen storten. Men zou met
evenveel recht kunnen droomen van een
vereenigd Noord- en Zuid-Amen ka. WIJ
wensohen een Mosiemfederatle, gebaseerd
op de 90 mlllioen Mohammedanen van In
dië. De Noordwestelijke grens zou de pro
vincie Kasjmir zijn en de Oostelijke zone
zou Bengalen en Assam omvatten Lanore
zou de hoofdstad worden. Het probleem van
de minderheden zou opgelost kunnen wor
den door volksverhuizing Dit ls een van de
onderwerpen waarover lk met Gandhl wil
spreken.
De Indische Mohammedanen zijn be
reid voor Engeland in den oorlog te
vechten. Het is ons practisch belang
dat Engeland den oorlog wint."
Sir John Gilmour, de Brltsche minister
voor de scheepvaart, ls Zaterdag te Londen
plotseling overleden.
John Gilmour werd in 1876 geboren en is
bijna 64 Jaren oud geworden. HIJ genoot
LUCHTGEVECHTEN.
Aan het Westelijk front heerscht een
ietwat hoogere bedrijvigheid, doch niets
wijst, nog op een groot offensief.
Ook in de lucht was men actief.
Het Dultsche legerberlcht van gisteren
zegt:
Boven het Fransche front zijn verschei
den groote luchtgevechten geleverd. Dult
sche jachtvliegtuigen, die aan de grens pa
trouilleerden, hebben op verschelden pun
ten gevechtsvliegtuigen van het laatste
Fransche type ontmoet. Totaal hebben 25
Messerschmitts en 36 Moranes aan de ver
schil'lende gevechten deelgenomen.
De l5t*itsche vliegers hebben een groote
overwinning behaald en zeven Fransche
vliegtuigen mftergeachoten. zonder zelf een
enkele machine te verliezen. De volgende
gevechten rijn geleverd:
lo. NabU Put Hindert streden twee keer
acht Messerschmitts tegen acht Moranes.
Een Morane werd bo^en Püttlingen naar
beneden geschoten, étn ander vliegtuig
werd door den piloot vei-laten. die er met
zijn parachute uitsprong.
2o. Ten Zuiden van 8arreg.uemines heb
ben negen Messerschmitts 30 Moranes
aangevallen. Een Fran ach vllegtu.lg stortte
brandend neer. een ander brak midden ln
de lucht, als gevolg van dt beschieting,
in stukken.
3o. Nabij Mörchlngen hebben acht Dult
sche machines den strijd aangebonden egen
acht Fransche. Een Fransche piloot sprong
na een korte aarzeling met zijn parachute
uit het toestel en liet het aan zijn lot over.
een ander vlieguig geraakte ln de lucht
ln brand en nog een ander stortte op de-n
grond neer, daar blijkbaar de piloot doo-
delijk getroffen was.
Volgens Dultsche lezing zUn ln totaal
sedert het begin van den oorlog 357 vijan
delijke vliegtuigen neergeschoten tegen
slechts 85 Dultsche.
Zooals men weet zeggen de Engelschc v
alleen al 128 Dultsche toestellen te hebben
neergehaald.
HET POOLSCHE LEGER IN
FRANKRIJK.
In tegenwoordigheid van den president;
der Poolsche republiek, de leden der regee
ring de vertegenwoordigers van het dlpl« -
matieke corps en van Fransche autoritei
ten. zijn .ergens in Frankrijk" op plech
tige wijze, de vaandels overgedragen aan
WEER EEN NOORSCH PROTEST
TE BERLIJN.
De Noorsche gezant te Berlijn heeft gepro
testeerd tegen de torpedeering door een
Dultsche duikboot, aan de kust van Ierland,
van het ss. Stelnstad, op 15 Februari, terwijl
dit schip geladen met chroom-erts, van
Turkije naar Noorwegen op we gwas.
Na de torpedeering werd de bemanning
aan haar lot overgelaten en een reddingboot
met twaalf man verdween. De kapitein, die
in een andere reddingboot had plaats ge
nomen, ls over boord geslagen. Elf man
werden gered na 127 uur ln een open boot
te hebben doorgebracht.
Het protest van de Noorsche regeering is
op 26 Maart te Berlijn overhandigd. In de
nota wordt er op gewezen, dat deze torpe
deering in strijd ls met art. 2 van het pro
tocol van Londen van 6 November 1936, dat
bepaalt, dat de bemanning en de scheeps
papleren in veiligheid moeten zijn gebracht,
alvorens het schip tot zinken wordt ge
bracht. Reddingbooten kunnen niet be
schouwd worden als veilige plaats Er is geen
enkele Juridische grondslag, aldus de nota
verder, voor het tot zinken brengen van de
8telnstad, aangezien het schip zich bewoog
tusschen twee neutrale landen met een
lading, welke voor een Noorsche firma be
stemd was en er zelfs vanwege de regeering
een garantie was gegeven, dat de lading
niet verder zou worden uitgevoerd
De Noorsche regeering behoudt zich daar
om rechten op schadevergoeding enz. voor
en heeft de Duitsche regeering op de ern
stigste wijze gevraagd stappen te nemen
tegen den duikbootcommandant, die voor
het tot zinken brengen van het schip ver
antwoordelijk ls.
GRIEKSCHE SCHEPEN NIET MEER
ONDER VREEMDE VLAG.
De regeering heeft bepaald, dat alle
Orleksche koopvaardijschepen, die onder
vreemde vlag varen, binnen vier maanden
tot de Orleksche vlag moeten terugkeeren.
Zij heeft ln het bijzonder het oog op de 51
schepen, die onder Panameesche vlag ge
bracht zijn.
VERKOOP VAN AMERIKAANSCHE
SCHEPEN.
90 Amerlkaansche koopvaardijschepen,
totaal 364010 ton. zijn naar buitenlandsche
maatschappijen overgegaan Engeland en
Frankrijk kochten 119307 ton aan, de rest
ging naar neutrale landen.
Mohammed Ali Jinnah, de president
van de Muzelmansche liga in Britsch-
Indië. heeft Gandhi uitgenoodigd voor
een conferentie teneinde de verdeeling
van Indië in een Mohammedaanschen
en een Hindoeschen staat te bespreken.
De bijzondere correspondent van United
Press RaynoWs Packard, heeft een exclusief
interview gehad met den Mohammed aan-
•dhen leider Jinnah. die den Journalist in
*Un moderne woning in New Delhi ontving,
verklaarde ..Het is nutteloos om crltlek op
Engeland uit tie oefenen wegens zijn traag
heid om Indië onafhankelijk te maken, zoo
lang Indlë's leiders niet met logische, prac-
tlsche plannen voor den dag komen Ik ben
verlangend om Gandhl te ontmoeten om
met hem de mogelijkheid te bespreken van
de stichting van twee Indische staten, een
Mohammedaansohe en een Hindoesche, die
gezien de groote verschillen ln bevolking,
godsdienst en sociale orde volkomen ver
schillend zUn Ik ben bereid onze meenings-
verschtllen te vergeten en persoonlijk naar
Waixfha te gaan om Gandhi in zijn eigen
kamp te bezoeken. Ik voel, dat lk voor ge
BINNENLAND.
Duitsche vliegers bombardeerden Neder-
landsche treilers.(3e Blad).
De regecring over de noodzaak van vloot-
uitbreiding. (3e Blad).
Algemeene vergadering van „Bloembollen
cultuur" (4e Blad).
Gezanten wisseling te Rome. (Binnenland.
3e Blad).
Een doode by een brand te Haarlem. (Ge
mengd, 3e Blad).
Nederland verloor met 54 den voetbal
wedstrijd tegen Luxemburg. (Sport, 4e
Blad)
Intrede van Ds. H. C. Touw b(j de Ned.
Hew. Gemeente van Leiden. (Stads
nieuws. Ie Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Opgewekte markt - Vaste stemming -
Oploopende koersen - Amerikanen hoo-
ger - Beleggingen kalm.
Wijlen Sir John Gilmour.
zijn opleiding aan Trinity College, Glenal-
mond. de universiteit van Edinburgh en
Trinity Hall. Cambridge
Van 1910 tot 1918 was hij conservatief af
gevaardigde voor East Renfrewshire en
sedert 1918 van het district Pollok (Glas
gow». Van 1913 tot 1915 en ook van 1919
tot 1921 was Gilmour conservatief „whip".
Van 1921 tot 1922 was hij ..junior lord"
van het ministerie van financiën, van 1924
tot 1926 onderstaatssecretaris voor Schot
land en van 1926 tot 1929 minister, ln No
vember 1931 werd hij minister van landbouw
en vlsscherU in de nationale regeering en ln
1932 minister van binnenlandsche zaken,
welken post hij tot 1935 bezette. Later volgde
zijn benoeming tot minister voor de scheep
vaart.
John Gilmour erfde in 1920 den titel van
Baronet, welke zijn vader in 1897 was ver
leend.
Er gaan geruchten, dat door zyn over
lijden de wijziging van het kabinet zal wor
den verhaast, maar iedere bevestiging ont
breekt.
Te Praag ls een groote razzia door de
Duitschers gehouden naar den student
Smutek. die een agent der Gestapo en later
twee Duitsche grenswachten doodde. Ech
ter zonder resultaat.
United Press meldt nog:
Een bijzondere rechtbank heeft het dood
vonnis uitgesproken over een Cech, Ladis-
laus Vojtetsech genaamd, die er van be
schuldigd werd de Jacht op Smutek te heb
ben belemmerd. Een ander. Carol Kuba,
kreeg tien jaar gevangenisstraf voor het
achterhouden van inlichtingen over Smutek
Volgens de officieele verklaring heeft
Vojtetsech Smutek nog tijdig gew aarschuwd
waardoor hij kon ontsnappen, juist toen de
politie hem te Praag wilde arresteeren. Ku
ba heeft verzuimd de politie begin vorige
week op de hoogte te brengen van de ver
blijfplaats van Smutek.
Het verlies van waardevolle stukken land
en de gelden die benoodigd zijn voor den
wederopbouw van Finland zullen belang
rijke veranderingen teweeg brengen ln Fin-
lands economie. Terwijl het land zooveel
mogelijk in eigen behoeften zal moeten
voorzien, moet het tegelijkertijd dure ma
chinerieën en kostbaar materiaal voor de
herstelwerkzaamheden invoeren. Verwacht
wordt, dat een van de eerste maatregelen,
waartoe men zal overgaan, zal zijn het be
perken van den uitvoer van niet bewerkt
hout. terwijl tezelfdertijd de uitvoer van
houtproducten zal worden uitgebreid. Vol
gens het vredesverdrag moet Finland vijf
tien procent van zijn houtvoorraden af
staan. Ook zal Finland den Invoer van goe
deren. die niet beslist noodig zijn. dienen
te beperken teneinde die van goederen, be
noodigd voor den opbouw, te kunnen laten
toenemen. Naar verwacht wordt, zal de
BUITENLAND.
Een radio-rede van Churchill (3e Blad).
De Vereenigde Staten zullen de nieuwe
Chineesche regeering van Nanking, die
door Tsjoengking als verraders wordt
beschouwd, niet erkennen. (3e Blad).
Luchtgevechten aan het Westelijk front.
(Ie Blad).
Een Karellsche sovjet-republiek ingesteld.
.(Ie Blad).
Onverwacht is overleden de Engelsche mi
nister Gilmour. (Ie Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Zwaarbewolkt tot betrokken.
Eenige regen. Iets zachter des
nachts, kouder overdag. Krachtige
tot matige, aan de kust tijdelijk
stormachtige Zuidelijke tot Zuid-
Westelijke wind.
regeering het gebruik van eigengemaakte
brandstof aanmoedigen en eveneens zullen
de procédé's worden verbeterd om zooveel
mogelijk profijt te kunnen trekken van de
ertsen, die van slechte kwaliteit zijn. Men
zinspeelt erop, dat grootere voorraden ijzer
te ontdekken zouden zijn ln het Noorden
van Finland, waardoor de Import zou kun-
nen worden uitgeschakeld. Hoofdzakelijk
zullen landbouwmachinerieën ingevoerd
moeten worden omdat de driehonderd veer
tigduizend landbouwers, die uit Karelië
werden geëvacueerd, alles op dit gebied
hebben verloren. Daarna bestaat er vooral
behoefte aan materiaal voor den spoedigen
bouw en het herstellen van huizen. De gel
den. hiervoor benoodigd. zullen naast de
belastingen moeten komen uit binnenland
sche en buitenlandsche leeningen.
DOODVONNISSEN IN RUSLAND.
Naar uit Moskou wordt gemeld, heeft
een sovjet-Russische militaire rechtbank
twee Poolsche burgers. Stanislaw Krotki en
Woldomar Pschobischewsl. ter dood ver
oordeeld wegens het luisteren naar Radio
Vaticana en het verspreiden der door dien
zender gegeven berichten
In de aanklacht stond eveneens vermeld,
dat de beklaagden op christelijke feestda
gen tal van personen hadden uitgenoodigd
in hun woning, om naar de radio-uitzen
ding van een H. Mis te luisteren.
