Jaargang
VRIJDAG 15 MAART 1940
No. 24532
Is een Noordsch
alliantie-verdrag mogelijk
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Overzicht Evacuatie in Finldnd
Napraten over Finland
9
Afgestane gebieden worden ontruimd
Moskou zou zich niet
verzetten
EN ZIE
DE VOORJAARSMODE
DE
WONINGINRICHTING
DE HUISHOUD WEEK
Fransche Senaat achter Benesj
Daladier
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD
De Bilt
verwacht
spreekt
volk
tot zijn
Bulgarije geeft zijn
idealen niet prijs
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
30 eli. p«r regel voor edvertentlei uit Lelden en pitsteen «ttr
e-i-ntschtppen van one Blad gevestigd zUn Voor alle andere
advertenties 35 ets. per regel Voor zakenadvertentlea belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bij vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 et» b|) maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdspletn Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, «aar agentschappen gevestigd «Ja:
per 3 maanden f. 3.13
per week f.O.ld
Franco per post f. 2 35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0 80 per 3 tnndj
Het is alHeeelnB te begrijpen, dat het Fin
ch- drama nog otttljd Europa, we mogen
ie toeggen de gansche yere-bd, bealg houdt.
En speciaal de ..ach/ukirvraag" wordt ln den
breede behandeld, voor zoover daarvan al-
<hajm sprake mag en kan zijn.
Na den Zwoedscheti minister Guentlher
leeft nu de Noorsohe minister Koht zijn
ind trachten schoon te wassdhen en het
Koorsche standpunt uiteengezet, men zie
bet 4<- Blad. Zweden en Noorwegen zijn
bet \xrikamen eens, dat zij de kans niet
tilden loopen slagveld ln den oorlog te
Drden. Het la een menachelljk te begTlJpen
r midpoint, doch de vraag rljat daarnevens,
c! Scandlnaivië op den duur niet het Slacht
offer aall wonden van nieuwe Russische
igresstea en dan heel wat minder «tehk zal
rtaan, nu Finland als militaire factor is
ïeggevaülen
Trouwens in alle Noondeehe landen be
gint deze vraag aan de orde te komen In
ie crate plaats wijzen de Finsche bladen
op de zware verantwoordeltj'klheid. die de
Finse he leiders op zich hebben genomen
tor dezen vrede van Modkou te aanvaarden
meenen dat een verklaring noodzakelijk
tal zijn. Of is Juist. zooaLs titans wordt aan
geduid. dat Zweden Finland heeft godwon-
pn door te dreigen alien steun stop te zet
ten, zoo Finland een beroep op de geallieer
den deed? Het zou voor Stodkhchn wed een
bee: groote venantTWOordieClJ'klhed.d beteefce
*nMaar het zou de oplossing zijn
roor de nog altijd onbeantwoorde vraag,
narom Finland geen beroep op Interventie
foor Engeland en Frankrijk deed Hoewel
tonden en Parijs tenslotte zelf daarop aan
drongen
Zooals bekend, waren belde landen be-
reld tot hulpverteendng en ook Polen zou
holpen hebben. De opperbevelhebber van
:t Poolsohe leger had besloten, dat het
Lvrhe leger deel zou nemen aan een
rtle In Finland en eenheden van zijn land-
r, zijn vloot en zijn luchtmacht zou voe-
blj de geallieerde strijdkrachtenEr was
ls ergens Ln Frankrijk een belangrijk
expeditiecorps geheel gereed op
narsch te gaan. De opperbevelhebber van
Mt Poolsohe leger had ddt Poolsohe corps
weds geïnspecteerd.
Nu Is alleo: te laat. I
Over een Noondsoh garantie-pact waar-
un nenematken niet zou deelnemen
wrdt thans ernstig gedocht. Zelfs ver
bidt, dat Moskou zich daartegen niet zou
terzetten, zoolang het een defensief karak
ter zou dragen Maar waar begint en eln-
ftgt een defensief pact
Ook de Zweedsche vrUwUMperdkrant toont
toont zich uiterst verbitterd tegenover de
hreedsche regeering, De commandant der
tijwlllAgers Ldnder heeft geweigerd een
inklaring af te leggen.
De vrijwilliger» zijn van oordeel, dat het
*achc4ijk is, thans te spreken van een ver-
ïtólgend verbond met Finland, nu ddt land
tijn verdedlglngsmiddelen heeft verloren.
Zij stellen de vraag, waarom dit verbond
tiet ls gesloten, toen Finland nog sterk was
iBtdh kon verdedigen.
AANDACÜT VOOR TURKIJE.
Nu het strljdtooneel ln het Noorden is
gevallen, althans voorlooplg. ziet men
"spellen, dat de geallieerden ln het
IJe Oosten zullen trachten oen nieuw
atleterrein te vinden. Zoo ls de voor-
lling ln Berlijn. Havas daarentegen
-Mt:
De algemeene opvatting ln Finland ls,
't Rusland nu ten oorlog zal trekken te-
Turkije, aldus wordt door het blad
irabladet" uit Helsinki vernomen
De bekende Zweedsche kolonel, Ekstroem
deel uitmaakte van het Zweedsche vrlj-
Igerscorps ln Finland, ls bijgevolg be-
~en met het werven van Zweedsche en
he vrijwilligers, om naar Turkije te
ckken. De aanmeldingen zouden zeer
k zijn.
En United Press meldt:
Van gezaghebbende zijde wordt verno-
dat Italië aan Turkije, Ingeval van
directen aanval van Rusland op den
an directe samenwerking heeft voor
meld Na herhaalde verklaringen door
nallè gedaan, dat dit land zor marcheeren
*dlen de Russen zouden trachten een aan-
op den Balkan te doen en nadat het
"hebbende Turksche blad Yenlsabah
Waarde, dat het oogenbllk dat Duitsch-
J en Rusland een voet ln den BaHkan zou-
zetten Turkije zou handelen, heeft de
f regeering den Turtken een plan
samenwerking voorgelegd. Het voorstel
d naar Ankara overgebracht door den
ksclien ambassadeur ln Italië, die Juist
tijn post terugkeerde met het Turksche
woord Volgens dezelfde bron heeft het
nsche voorstel eenigen Indruk op de
he regeering gemaakt doch de on-
"llijke aanneming ls uitgesteld ln ver-
me1 de loopende verzoeken om inlich-
n bij de andere betreffende landen.
kertijd gelooft men, dat, terwijl het
"he antwoord verklaart, dat het land
tó is het aanbod te overwegen, als doel
den vrede in den Balkan veilig te stellen
'2nd niet bereid is boe te staan dat het
Arische Initiatief afmetingen aan-
t. welke een beslissende factor met
kklng tot de Turksche politiek in den
zouden kunnen vormen.
Swiner Welles ls thans weer op weg naar
Kinderen en ouden van dagen, bij
elkaar ongeveer honderdduizend zielen
reizen thans per trein, auto, vracht
auto's of paardesleden uit de Finsche
streken weg, die aan Rusland zijn
overgegaan, waar ambtenaren en offi
cieren geatationneerd zijn om de nieu
we grenzen van het land vast te stellen.
Juho Koivlsto. de minister belast met de
regeling der evacuatie en vice-minister van
landbouw heeft gisteravond deze massale
emigratie aangekondigd Koivlsto zelde„Er
zijn ongeveer honderdduizend personen bU
betrokken, die hun hulzen moesten verla
ten, waar zij veelal ganeratles en zelfs
eeuwenlang de Finsche tradities hebben
ontplooid WIJ brengen hen thans naar
Finland terug, zoo spoedig mogelijk, over de
nieuwe grenzen, die pas in Moskou zijn
vastgesteld" Koivlsto verklaarde dat tot
eind Februari ongeveer een half millloen
Finnen zijn geëvacueerd uit de steden en
dorpen van Finland naar veiliger plaatsen.
De emigratie van thans brengt het
slot te taal der geëvacueerd en op zes
honderdduizend, die de staat zal voort
gaan van voeding en kleeding te voor
zien en wat moeilijker ls bij wie
de staat zai trachten de vlam van hoop
brandend te houden.
De meeste emigratie vindt plaats uit de
Noordelijke omgeving van Karelië rondom
Vlrolahti en ten Noorden van het Ladoga-
meer. Koivlsto verklaarde dat alle kosten
der evacuatie door de regeering worden ge
dragen De evacuatie uit de verloren gebie
den ls niet gedwongen, maar de minister
zelde: „De ervaring heeft geleerd dat nie
mand wil achterblijven".
Honderdduizend stuks vee worden geëva
cueerd uit de streken die aan Rusland zijn
gegaan; wanneer al deze runderen en ren
dieren op rijen van vier achter elkaar ge
plaatst werden, dan zou dat een rij vor
men van vijftig kilometer lengte.
Men vraagt zich af, wat moet geschieden
met de 85.000 Inwoners van Sortavala, VI-
borg en Kexholm, hoofdzakelijk bestaande
uit arbeiders, handwerkslieden en kantoor
bedienden.
Ten slotte zullen ook de Russische min
derheden geëvacueerd moeten worden en
in net bijzonder d« orthodoxe monniken
van het klooster van V&lamo, die eeuwen
lang ln Finland hebben gewoond. Van het
schiereiland Hangoe zullen tweeduizend
personen naar het centrum van Finland
worden overgebracht
Een eerste convool bewoners van Vilpurl
ls uit Helsinki vertrokken, om hun ln de
vernielde stad achtergebleven bezittingen te
gaan halen. De regeerlng heeft speciale
treinen te hunner beschikking gesteld, even
als auto's
De evacuatie zal ln den sector van Vilpurl
op 19 Maart gereed moeten zijn, op 23 Maart
ln den sector van Hangoe en op 26 Maart ln
Sortavala en Vartslla. Men laat de keuze der
nieuwe haardsteden voor de geëvacueerde
bevolking aan het Individueel initiatief
over
ZIJ, die ouders of vrienden ln het binnen
land hebben, zullen eerst daarheen gaan
De anderen zullen waarschijnlijk op kos
ten der regeering ondergebracht worden ln
kantonnementen. die voorbereid worden.
Wat de oppervl^kti betreft krijgen de
sovjets ongeveer dertigduizend vlerkante
kilometer, dwz minder dan een tiende
deel van de totale oppervlakte des lande
De autoriteiten te Helsinki hebben gister^
avond de maatregelen ingetrokken, welke
bij het begin van den oorlog waren geno
men voor de passieve verdediging Voor
den eersten keer sinds 106 dagen was de
stad weer verlicht. De trams rijden en ook
de auto's hebben de lichten aan. De eta-
lagellchten der winkels zijn weer ontstoken
Wel bevinden zich nog stapels zandzakken
langs de hulzen en rond monumenten.
Het bureau van Herbert Hoover meldt
dat Hoover een telegram heeft ontvangen!
van den vrocgeren Finschen premier Ca-
Jander, waarin er de nadruk op wordt ge
legd dat hulp meer dan ooit noodlg ls, om
dat het aantal der geevacueerden ls geste
gen. CaJ ander zegt dat de ellende groot Ls
en dat Finland, na, de Westcrsche bescha
ving en Idealen van rechtvaardigheid te
hebben verdedigd, gedwongen werd tot een
harden vrede.
Leningrad was gisteravond prachtig ge
ïllumineerd. Tallooze Inwoners bewogen zich
ln opgewekte stemming langs de straten en
den geheelen naoht vierde men feest ter
eere van den vrede
Een velling van kunstvoorwerpen te Ko
penhagen. die werden afgestaan voor Fin
land, heeft ln drie dagen honderdduizend
kronen opgebracht. De Nobelmedallles van
den natuurkundige Niels Bohr en den phi-
sloloog August Krogh brachten tienduizend
kronen op en werden door de koopers afge
staan aan het museum ln het slot Frede-
rlksborg.
Uit Moskou verluidt, dat de sovjet-regee
ring geen bezwaar heeft tegen het even
tueel tot stand komen van een zuiver
defensief verbond tusschen Zweden,
Noorwegen en Finland.
Een speciaal tegen de sovjet-unie ge
richte combinatie zou echter onver-
eenigbaar met het Finsch-Russische
vredesverdrag geacht worden.
Officieel is dit echter niet!
De voorgestelde ..Noordelijke alliantie"'
zou in werkelijkheid, indien ze tot stand
zou komen, naar verluidt, wederzljdsche
bijstandspacten tusschen de drie landen
Insluiten. Terwijl het systeem van de pac
ten zuiver defensief zou zijn, zouden ze van
groot onmiddellijk nut zijn. Ten eerste zou
den ze een sterkere garantie van de nieuwe
Finsche grens geven, ten tweede Zweden en
Finland in een sterkere positie als Oost
zee-overstaten plaatsen, ten derde een rug
gesteun vormen voor de Noorsche verkla
ring over de neutrale territoriale wateren.
Volgens berichten uit Stockholm van de
United Press, hebben de Zweden den Fin
nen een voorstel overhandigd, gelijktijdig
met de overhandiging van de oorspronke
lijke Russische eischen. De Russen zelden,
dat ze vooraf elk zuiver defensief verdrag
zouden goedkeuren, wat Finland zou wen-
schen teneinde zich wat de nieuwe grenzen
betreft veilig te weten. Dientengevolge wor
den dergelijke verdragen niet in strijd ge
acht met de clausule uit het vredesverdrag,
dat geen der partijen deel zal nemen aan
een blok dat tegen de ander gericht is
Naar verluidt werd het plan voor het eerst
kort besproken op de bijeenkomst van de
Scandinavische ministers van bultenland-
sche zaken te Kopenhagen in Februari,
doch Denemarken gaf toen te kennën dat
het niet in staat was eraan te deel te ne-
Olie gebeurtenissen, die U
morgen zelcer niet ruil willen
missen:
Ons huis ls er vol van!
Zie de speciale advertentie:
„Paschen op z'n best"
ln dit blad
Op de 3de etage:
Expositie van complete inté
rieurs. met tentoonstelling van
van een bijzondere collectie
schilderijen.
1$
Morgen ls de laatste dag I
Grijp deze kans! Kijk alle
potten en pannen nóg eens na!
1014
men. Dit zou echter geen afbreuk doen aan
de pogingen van de anderen om tot een
Noordelijk blok te geraken
Toen de Zweden het voorstel over
handigd hadden, werd tegelijkertijd
duidelijk gemaakt aan Finland, dat als
de Finnen In plaats daarvan de inter
ventie van de geallieerden souden aan
nemen, Zweden geen verdere hulp aan
Finland kon garandeerer. De Finnen
deden dientengevolge hun keus.
Een woordvoerder van het ministerie van
buitenlandsche zaken te Stockholm heeft
nog het volgende verklaard: „Tengevolge
van den Russisch-Finschen oorlog heeft
zich in de Scandinavische buitenlandsche
politiek een revolutie voltrokken. Een aan
wijzing hiervoor is het feit, dat wij terug
komen van de, 125 Jaar lang door ons ge
volgde politiek van strikte neutraliteit, om
over te gaan tot een formatie van militaire
alliantie onderling. Voor het Noorden ls
thans een nieuwe periode ingegaan. In
economische zaken en buitenlandsche aan
gelegenheden moeten wij thans een ge
meenschappelijke politiek uitstippelen. Het
is onmogelijk te voorspellen, of dit slechts
zal zijn gedurende de periode van druk van
den huidigen oorlog in Europa, of dat het
van langeren duur zal zijn. maar men kan
er zeker van zijn, dat de invloed der Scan-
dinaafsche landen zal toenemen. De ver-
anderde vooruitzichten hebben de publieke
opinie gewijzigd, hetgeen het standpunt
der regeering niet onberoerd heeft gelaten.
LEIDEN
BINNENLAND.
De maximumstraf op spionnage zal tot
vijftien Jaar worden verhoogd. (4e BlJ.
Storing In den treinenloop opgeheven.
(Binnenland, 3e Blad).
Tegen Van Hoeven is twee en een half jaar
gevangenisstraf geëischt. (3e Blad).
BUITENLAND.
De Finnen zijn den terugtocht uit het af
gestane gebied begonnen, de Blad).
Rond de idee van een Noordsche alliantie.
(Ie Blad).
Minister Koht verdedigt het standpunt van
Noorwegen. (4e Blad).
Geruchten over front-uitbreiding naar het
Nabije Oosten, (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Zachter des nachts. Overdag wei
nig verandering in temperatuur.
Zwaar bewolkt tot betrokken, later
tijdelijk opklarend. Enkele buien.
Krachtige tot matige, aan de kust
tijdelijk stormachtige Zuid-Weste
lijke tot Noord-Westelijke wind.
S TORMW AARSC HUWING S-
DIENST:
Hedenmorgen te 8.10 uur werd
geseind aan alle posten:
Attentiesein neerhalen.
(Intez MedJ
motie aan, waarin de bijeenkomst van den
senaat in geheime zitting verzocht werd.
In deze zitting zou Camille Ferrand de
rgeerlng interpelleeren over de algemeene
regeering interpelleeren over de algemeene
hulp der geallieerden aan Finland en den
afloop van den Finsch-Russischen oorlog,
Paul Boncour over de oorzaken en de ge
volgen van de gebeurtenissen in Finland en
over de consequenties dier gebeurtenissen
voor de oorlogvoering. Henri Lemery over
de oorlogspolitiek der regeering en Pierre
Laval over de opvatting der regeering en
de diplomatieke leiding van den oorlog
Na afloop van de interpellaties werd
een dagorder, waarin vertrouwen in de
regeering werd uitgesproken, met alge
meene stemmen aangenomen.
Bij het begin der zitting van den Fran-
schen senaat, welke gistermorgen gehou
den is, heeft Daladier ermede ingestemd,
terstond alle interpellaties over Finland en
over de oorlogvoering te behandelen
De senaat nam daarop eenstemmig een
De vroegere Tsjecho-Stowaaksehe presi
dent Benesj heeft gisteravond uit Londen
een radiorede uitgesproken voor het Tsjechi
sche volk
„De gëheek- onpartijdige wereki", aldus
de oujcb-presddent. „beschouwt den vijf tien
den Maart ails den dag, waarop het huidige
Duitschtamd het doodvonnis over zich zelf
velde.
Het verschrikkelijke offer, da: door de
westelijke mogendheden te München van
Tsjecho-Stowafldje wend gevraagd, was een
laatste poging, om vast te stellen, of er
eenige samenwerking met Duitochtend kon
oestaan.
Thans wondt algemeen erkend, dat met
den steun van ons offer en ons huidige leed
Europa een vol Jaar heeft gewonnen om
zaoh voor te bereiden tegen de onvermijde
lijke agressie der nazi's
Daarom voelen Europa en de geheele
wereld het als hun plicht, om ons te helpen
I en aan onze slavernij een einde te maken".
Benesj besloot met de woorden „Het
zal niet lang duren, of we zullen onze
schoone onbevlekte vlag terug brengen
naar Praag, naar ons vrij land, op den
dag van den val der nazi-tyrannic, op
den dag der overwinning van de geal
lieerden en van onze nationale bevrij
ding."
De voormalige Bulgaarsche minister van
buitenlandsche zaker. Kalhoffthans voor
zatter van de Sohran je-com missie voor bui-
tenlandsohe zaken, heeft in de Kamer een
rede gehouden, die zeer de aandacht heeft
getrokken.
.Tiet vredesdictaat van Neuilly heeft Bul
garije gruwelijk gestraft", zeide de oud-
minister. .Bulgarije heeft echter de opge-
legde verpachtingen conscien/tdeus nage-
l leefd; daarentegen werden de beide voor-
I naamste beloften, die de overwinnaars het
land deden, niet vervuld, eer. vreedzame
1 herziening van de verdragsbepaling? n
kwam niet tot stand en een toegang tot
de zee kreeg Bulgarije niet
„Het is betreurenswaardig", vervolgde
spreker, „dat het eigenlijke resultaat der
Jongste conferentie van de Balkan-entente
de vertenging van dit pact met zeven Jaar
ls geweest want eigenlijk ls dit pact aan-