Donderdag 14 Maart 1940 Alleen economisch nuttige openbare werken worden uitgevoerd Wat Finland van zijn land aan Rusland moet afstaan LEIDSCH DAGBLAD - Derde Blad Minister Albarda in de Eerste Kamer Het stroopersdrama te Waddinxveen De doodstraf op spionnage VRAGENRUBRIEK De IJssellinie als natuurschoon (IN/T IN LETTERE* BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN o (Van onzen parlementairen medewerker). strafbare feiten, ook tegen verdachtmaking van regcerlngspersonen, worden opgetre den; hij meende dat daaraan nog wel hot Minister Albarda. oude rot ln het parle ment, heeft de sprekers over lUn begroo tten In de Eerste Kamer vaardig beant- •oord. En daarbij natuurlUk getracht, leder een bontje uit de pap te geven. Evenals den vorig en dag reeds een zijner parlijgenooten had gedaan schakelde de Illnister een deel van zUn plannen Inzake «t uitvoering van openbare werken bU het lekende Plan van den Arbeid ln HU zette daarbij uiteen, dat alleen economlsch-nut- Ugt projecten ter hand genomen moeten «orden. Een bepaald program van zulke erken verklaarde de Minister thans niet -. innen geven, daarvoor ls alles te onze ker maar de bewindsman beloofde zooveel mogelijk In dc aangegeven richting te zul len arbeiden, waarbij htj er nog nadruk op legde, dat vanwege zUn Departement ook lordt medegewerkt aan de uitvoering van i - nlllende defensiewerken. ilcnzelfde belofte deed hij ln het bijzon der ten aanzien van den wegenbouw (die door de wijze van financiering niet zal wor- den vertraagd I, doch ook hier moet met allerlei mogelijkheden en factoren rekening «lilden gehouden Dc Minister heeft ver- - innende wegen genoemd, die op het pro- iramma staan, waarbij hij meedeelde, dat dc nieuwe weg Amsterdam—Utrecht ln ver sneld tempo zal worden uitgevoerd. Ook regdc hij een vlotte uitvoering toe van den tunnelbouw bU Velsen, daarbij de telkens plannende geruchten, als zou die bouw nlc. doorgaan, den kop Indrukkend. De Minister verklaarde dat de bouw van een raste brug bij Doesbrug Inderdaad urgent ts, maar aan de uitvoering daarvan kan pas mrden begonnen, wanneer de plannen .n/.ako dc IJsel-kanallsatte vast staan het Wrokken wetsontwerp zal zeer spoedig zijn Di-partemcnt verlaten. De Minister heeft uiteengezet dat aller lei omstandigheden de Invoering der We- ti nverkeerswet tot dusver hebben tegen srhouden; ook vordert de voorbereiding rati verschillende ultvoerlngs-maatregclen .col tijd Doch er wordt spoed betracht. Of dc personeel® belasting op motor-rijtuigen algesohaft kan worden? Deze vraag beloof de de bewindsman te zullen overbrengen aan zijn ambtgenoot van Financiën. Bestu deerd wordt het denkbeeld vau een belas ting voor het wegverkeer, maar de Minister verklaarde dat het geen goede maatstaf zou rijn. alleen te laten betalen naar het aan tal kilometers, dat verreden ls. gaar 's Ministers oordeel wordt, met name op de nieuwere wegen, de veiligheid van verkeer geregeld grooter, wat een ge volg ls van verschillende getroffen maatre- cclen Niettemin bekende de Minister, dat iel aantal ongelukken nog groot ls, en daarom zullen alle denkbeelden, om daarin urbeterlng te brengen, steeds nauwkeurig worden overwogen. Maar het ging den Minister te ver iook wij lieten ons gisteren in rilen geest ulti om het rijden van twee wielrijder» naast elkander te verbieden; dit i men In een zoo druk fletsrljdend volk het onze niet doen. De Minister, die verklaarde het aanleggen van rijwielpaden «necl mogelijk te zullen bevorderen, had echter wél den Indruk, dat vele wielrijders rich niet strikt houden aan de verkeers regels. Uit het vervolg van 's Ministers rede bleek, dat hij van plan ls te trachten, het denkbeeld van coördinatie van het goede renverkeer tot uitvoering te brengen, om- da! dit werkelijk ln het publiek belang moet worden geacht. De Minister heeft duidelijk doen ultko- iidat hl) dc spoorwegen een zeer groot .clang voor de gemeenschap acht en hij neeft het bedrijf gehuldigd voor zijn pres taties zoowel bij de mobilisatie als geduren de den strengen winter, wat het laatste punt betreft In het bijzonder ook met be- ekklng tot de levensmiddelen-voorziening die zonder spoorwegen toen het auto-ver keer zoo goed als stil stond ernstig zou zijn belemmerd. Natuurlijk blijft er met betrek king tot de spoorwegen nog wel het een en ander te wenschen over; daaraan zal aan dacht worden besteed Inzake de onbe- aaktc overwegen deed hU de belofte, de lllgheld door bepaalde systemen zooveel mogelijk te zullen vergrooten en wat het uw. L--personeel betreft: dit zal Inzake de loonloeslagen op dezelfde wijze behan- in worden als het overhelds-personeel. Van personeel gesproken: Inzake het IJnbedrtJf zal hl) nagaan, of hier het pensioenfonds versterkt kan worden ln ver band met de winst, ook hier betuigde de 'ulnlster hulde, want het staatsmtjnbedrtjf wordt uitstekend geleld en uitstekend ge financierd. Dit ls het voornaamste uit de rede tin den Minister van Waterstaat; de Ka ter heeft zUn begrooting aangenomen, ■enaLs die van het Verkeersfonds, van de aatsmljnen, van het SUatsvlsschersha- nbedrljf en van het Zulderzeefonds, de ■aatste nadat de Minister had verklaard dat tot verdere Inpoldering pas zal worden overgegaan, als er een goed overzicht In- 'ike de kosten zal zijn verkregen. BEGROOTING VAN JUSTITIE IN DE EERSTE KAMER. Bij Justitie werden, als steeds, verschil- :-nde wenschen geuit omtrent aangelegen- Deden van meer-beperkten aard. Wat de grbote vraagstukken betreft heeft de heer Kolff met veel nadruk aangedron- op een zoo krachtig mogelijke gezags- Dandhaving en op maatregelen tegen pers- jxcessen. Hij was van oordeel, dat het be- jtfd des Ministers op deze punten ietwat tweeslachtig iser moet zeer gestreng tegen een en ander heeft gemankeerd. En ln het bijzonder wees hij op het dlep-ergcrlljke misdrijf van spionnage, waarvoor hij dc I doorgronden, maar w? wijden een minu- VOORTZETTING GETUIGENVERHOOR. Dc behandeling voor het Gerechtshof van het stroopersdrama te Waddinxveen is gisteren voortgezet. President: „Hij kan van de heup af op- zcttelljk hebben geschoten. Het rapport van deskundige Van i^edd- i Hulsebosch Ls heel interessant, maar het kan gc-m antwoord geven op de vraag oj;zet cf ongeluk. De feiten zijn hoogst eenvoudig Het gaat om de psyche van verdachte. Die is mocilyk te strafmaxima veel te laag achtte; ook is de behandeling van zulke zaken te traag Verhooging van straf achtte hij dringend noodig, en hij deelde mede dat men aan christelijk-historische zijde zelfs bereid is, op dergelijke mis drijven de doodstraf te helpen stellen. In precies denzelfdcn geest liet de heer Janssen zich uit: op .spionnage, op landver raad dienen ln tijden als wij beleven de hoogste straffen te worden geplaatst Deze afgevaardigde wcnscht den staat van beleg voor alle grensgebieden. De Leldsche hoogleeraar prof. Kranen burg heeft de vraag gesteld, of het Justi tieel beleid niet te veel heeft geleden al thans wat de .stabiliteit er van betreft onder de wisseling van ministers in latere jaren. Op een drietal punten heeft hij de opvattingen van den minister bestreden: het hoor en van den Raad van State met betrekking tot de wettelijke kracht van internationale overeenkomsten, zijn denk beelden met betrekking tot de reorganisatie der politie, en zijn meening Inzake het be heer van gelden van derden. Wat het tweede punt betreft ontvouwde de hoog leeraar zijn opvatting, dat voor een wer kelijke reorganisatie wetswijziging noodig zal zijn. Heden voortzetting. H. B. te L. Ten le: In de overgangsbepalin gen ls nergens te vinden voor welk soort van auto's uw rijbewijs geldig blijft Waarschijnlijk wordt dat later bekend gemaakt, /.oodra de regeling tot ln finesse* ls vastgesteld. 2c Het ligt ln de bedoeling een overgangs periode van maximum 2 Jaar in te voeren. 3e, Bijzonderheden kunt u vinden ln de „Wegenverkeerswet" (2e druk), editie Schuur man en Jorden8, Nummer 68, welk boekje tegen den prijs van 1.1.60 ln den boekhandel ver krijgbaar ls. 4c. Ieder geval van kostwinnersvergoeding wordt Individueel beoordeeld. Hierover is van te voren niet» te zeggen. 5e. Voor opneming bij het beroepspersoneel moet u zich wenden tot de derde afdeellng B. Personeel van de landmacht, van het departe ment van defensie. Plein 4. Den Haag tleus onderzoek aan deze zaak De vorige maal, vervolgt picsident Jolles, heb ik er zelf even aan Betwijfeld of het nu wel gewoonte is. dat een strooper. die betrapt wordt in het Jachtveld, schiet. Maar ik heb het nu ln de Jurisprudents nagezien en het komt herhaaldelijk voor: „stroopers worden betrapt, de drager van den licht bak belicht en de man met het geweer schiet. Mr. Simon: „Het komt misschien wel voor, dat er geschoten wordt door sommige doortrapte stroopers, maar over het alge meen zal het een schrikreactie zijn". Dc deskundige a charge, de wapenhande laar Kool, handhaaft zijn conclusie, dat verdachte het geweer moet hebben geschou derd De proeven, door desk. genomen, wij zen dit uit. Mr. Simon: „Is het onmogelijk, dat het schot ls afgegaan toen verd het geweer vóór het lichaam droeg?" ..Naar mijn oordeel niet, antwoordt des kundige. maar het blijft altijd een recon structie". Nadat de man, die den veldfwachter had gevonden, verhoord was. kwam rijksveld wachter P. E. Korte voor het hekje. Proc. Gen., mr. van Dullemen ..Hoe be- aobouwt U veldwachter van den Hoef?" Getuige: „Als een flink en kordaat man". Proc. Gen.: „Overdrijft hJJ wel eens? Maaikt hij de zaak wel eens „mooier" ln een verhaal?" Getuige: „Neen. zeker niet. Volgens mij is hij een zeer betrouwbaar en eerlijk man" De brigadier majoor van den rijksveld- wacht te Gouda, Van Eyk, heeft eveneens kort na het gebeurde ter plaatse een onder zoek ingesteld. Deze getuige zet uiteen, hoe hij in het onderhavige geval zou zijn opgetreden te gen de stroopers: „aanroepen op zoo kor ten afstand is gevaarlijk; of ze schieten of ze vluchten." Get. zou ze liever omver geloopen of be sprongen hebben. „Men moet er altijd om denken, dat ze een geladen geweer bij zich hebben". Ver der vertelt getuige nog, dat verd. bij zijn eerste bekentenLs had gezegd, dat niet hij maar zijn baas het geweer had gedragen. HIJ zou den lichtbak hebben gehanteerd, „dat vind lk onsympathiek" oordeelt ma joor van Eyk. Pres.: Ja, dat vinden wij ook. Eerst ont kennen, dan de schukl«op zijn kameraad schuiven en dan zeggen dat het een onge luk was. DE BEPALINGEN VAN HET VREDESVERDRAG DOOR RUSLAND AAN FINLAND Op bUraande kaart van Finland *ijn de gebieden weergegeven met dikke, iwart« UJn. welke in het vredesverdrag tusschen Rusland en Finland zijn geformuleerd. Voor de staatagren» tusschen Sovjet-Unie en dc Finsche republiek worden dc nieuwe HJnen vastgesteld. 1) De schiereilanden Sredny en RabatsJi in het hooge Noorden (Zie voor uitgebreide situatie het nevenkaartje). 2) De gchcelc Karellsche landengte uiet inbegrip van de steden ^op het kaartje weergegeven. (Zie nevenkaart). 3) Een gebied ten Oosten van Markjarvi; de Sovjet» hebben hierbU op het oog het door trekken van den Kemijarvi-spoorweg naar Kandalasksj. een aftakking du» op den Moer^> mansk-spoorweg; de nieuwe grens zou hierbij een deuk vertoonen. 4) Afstand van de eilanden in de Finsche Golf. 5) Afstand van Hangö voor het aanleggen van een Russisch vlootslcunpunt. Op de kaart krijgt men een goed algemeen overzicht. Verd.: Ja. maar u moet ook de situatie ln aanmerking nemen. Pres.: Maar wanneer u er van het begin af aan van overtuigd was geweest, dat het een ongeluk was, had uw houding anders moeten zijn. Na de pauze wordt nog een tweede wa pendeskundige a décharge gehoord, de wa- penhandelaara Staelenberg uit den Bosch. Deze is het niet met den heer Kool eens. Volgens hem loopt de Jager in het veld met zijn vinger vlak bij den trekker. Pres.: „En gaat bij u het geweer wel eens ongewild af?" Desk. „Veertien dagen geleden nog Pres.: „Past u maar op. dat schieten ls levensgevaarlijk. Ik heb brieven van jagers die schrijven, dat het onverantwoordelijk is om met den vinger aan de trekker te loopen. dat doen Jagers nooit". Er ontspint zich een fel debat tusschen den president en den deskundige, de pre sident roept uit: „Ik kan wel zien. dat u a décharge bent gekomen. Desk.: „Ik ben 35 jaar deskundige". De beurt om te getuigen ls dan aan den 41-Jarigen landbouwer, W. H., den werk gever van verdachte, met wien hij ln den bewusten nacht samen aan het stroopen was. Hij vertelt, dat hij er een keer of vijf zes met zijn knecht op uit was gegaan. Meestal droeg hij het geweer en R. den licht bak. Dien nacht was het echter andersom. „Ik liep schuin links voor. Opeens hoorden we roepen: „Halt politie". We schrokken geweldig Pres „Wilde u u overgeven"? Getuige: „Ja. lk liep pas weg, toen ik zag dat R. er ook vandoor ging." Pres.: „Dus u draalde u om en ln het licht van uw lantaarn zag u een man ln uniform. U zag een vuurstraal ter hoogte van uw hoofd." Getuige: „Ter hoogte van mijn hoofd heb Ik niet gezegd". Getuige zegt, terwijl hJJ uitvoerig wordt ondervraagd, dat hij alles niet precies meer weet, omdat hij zoo geschrokken was. .Ik kon den volgenden dag geen stuk werk verzetten" Ook met getuige wordt het dramatische gebeuren gereconstrueerd. Om uit te ma ken hoe de stroopers ten opzichte van el kaar en den veldwachter liepen. De presi dent verwondert er zich over, dat verd. niet direct na het gebeurde tegen zijn baas heeft gezegd, dat het schot per ongeluk was afgegaan en dat hfj vreesde dat een veldwachter getroffen was. Nadat nog een getuige was gehoord, die verklaarde, dat het onder stroopers dikwijls voorkwam, dat men met de hand aan den trekker liep te Jagen, werd de zaak weder om verdaagd, n.l. tot Vrijdag 5 April, op welken dag nog eenlge getuigen zullen wor den gehoord. EERSTE SPIONNAGEZAAK VOOR DE AMSTERDAMSCHE RECHTBANK. De Amsterdamsohe rechtbank behandel de gistermiddag de eerste spionnagezaak in dit arrondissement. Den Amsterdamschen koopman C. V., een 45-Jarlgen man, was ten laste gelegd, dat hij, opzettelijk op 10 Januari J.1 te Duisburg, ten behoeve van een voor een bultenlandsche mogendheid handelend persoon inlichtingen had verstrekt om trent feiten, waarvan hij wist. dat de ge- helmhouding door het belang van den staat geboden werd, nJ. omtrent militaire verdedigingswerken en maatregelen langs Rijn. Waal en IJssel. Na verhoor van den marechaussee, die verdachte en zijn vriend B. ln Zevenaar had aangehouden in den trein, gaf ver dachte ten slotte toe, dat hij ln de sta tionswachtkamer had altten praten met een Dultacher. Waarover? Op die vraag had ver dachte aanvankelijk geen antwoord willen geven. Na een urenlang ver hoor had hij verklaard, dat hij over natuurschoon van ons land had zitten praten, Speciaal de IJsselstreek Pres.: En wist u niet, dat de IJssel linie, onze eerste verdedigingslinie is? Neen, dat wist verdachte niet. Pres.: Nooit op school geleerd? Nooit in de krant gelezen? Niet gezien, dat daar verdedigingslinies waren? Verdachte: Neen, daar interesseer ik me niet voor. Ik weet er ook niets van. Vervolgens werd de binnenhuisarchitect B gehoord, die echter evenmin groote be kentenissen deed, maar een gesprek tus schen verdachte en een Duitscher uit de verte had aanschouwd en daar een be schrijving van gaf. De officier van Justitie achtte het wet tig bewijs geleverd. Verdachte kan geen enkel motief opge ven voor zijn bezoeken aan de Duitsche grenssteden. HIJ was in kennis met B. ge komen, die zich er aanvankelijk toe leen de, maar die zich te rechter tijd bedacht. Deze B. beschrijft hoe verdachte opgewon den en gespannen met het lid van den Duitschen geheimen dienst confereerde. Het staat vaat, dat er over de IJssellinie ia geaproken. Het gesprek, het kaartje en de opgevangen namen wijzen dat wel uit De Duitscher maakte notities. Naief ls het verhaal, van verdachte dat er slechts over natuurschoon werd gepraat. Dit verweer ls wel heel erg onzinnig. Niemand gaat drie keer over de Duitsche grens om over toe ristische genoegens te debatteeren. BIJ de strafmaat dient men te overwe gen, dat verdachte geen berouw toont. De atraf moet preventief werken. Een leder dient te weten, dat men in ons land spionnen zwaar straft. Spreker vorderde tegen verdachte een gevangenis straf van vijf jaar. De rechtbank zal 27 Maart vonnis wijzen. SERGEANT LOSTE VIJF SCHOTEN OP TWEE LUITENANTS. Tot vijf jaar gevangenisstraf met ter beschikkingstelling van de regcering veroordeeld. Op 19 September van het vorige jaar heeft de dertigjarige sergeant B. A. J H. vijf schoten uit een geweer gelost op twee luitenants, die hem wilden arresteeren. De luitenants werden echter niet getroffen. D» sergeant werd gearresteerd en op 5 Januari stond hij voor den krijgsraad te Den Bosch terecht De auditeur-militair mr. van der Kun, eischte wegens feitelijke Insubordina tie acht Jaar gevangenisstraf. De krijgsraad heeft deze zaak opnieuw behandeld en dr. G. Janssens. direc teur-geneesheer van de psychiatrische Inrichting Voorburg te Vught. die toen als getuige-deskundige werd gehoord, ver klaarde dat de beklaagde zeer verminderd toerekeningsvatbaar Ls. De auditeur-militair heeft toen zijn requisitoir gewijzigd en te gen den sergeant wegens feitelijke Insubor dinatie drie jaar gevangenisstraf en ter beschikkingstelling van de regeering ge- eischt. De krijgsraad deed gisteren uitspraak en veroordeelde den sergeant wegens feitelijke insubordinatie, gepleegd in tijd van oorlog, tot vijf Jaar gevangenisstraf, ter beschik kingstelling van de regeering en ontslag uit den dienst HAAGSCH GERECHTSHOF. Haver van de militairen. «Tegen dergelijke feiten kunnen we niet streng genoeg optreden", zoo vond de proc. generaal en daarom vorderde hij verhoo ging van de straf die de politierechter had opgelegd aan een koopman uit Warmond, die tot een maand gevangenisstraf was veroordeeld wegens heling. De man had van militairen haver gekocht, die van het Rijk was Nu zei verdachte dat hy niet wist dat de haver gestolen was, doch de proc. generaal meende dat er voldoende aanwijzingen zijn voor het tegendeel En waar het feit zeer ernstig werd geacht, vorderde de proc generaal nu twee maan den gevangenisstraf. De verdediger, mr. Sormanl zag ver zachtende omstandigheden en pleitte vrij spraak subs, clementie. Kwestie in de werkverschaffing. Over verhooging van loon was op het werk voor aanleg van het vliegveld te Val kenburg kwestie ontstaan. De voorwerker v d. B stond hierover met een opzichter te praten, toen een ar beider uit Lelden bij hen kwain, en v. d. B. een slag in het gelaat gaf Voor deze mishandeling had de arbei der terecht gestaan, en hij werd tot f. 10 boete subs. 10 dagen hechtenis, benevens twee weken gevangenisstraf voorwaarde lijk met een proeftijd van drie Jaar ver oordeeld Van dat vonnis kwam de man in hooger beroep en hij gaf een uitvoerige beschouwing over hetgeen was voorgeval len. Maar de proc. generaal zag geen ter men om ln de opgelegde straf wijziging te brengen, en vorderde bevestiging van het vonnis. Uitspraak over 14 dagen. RESIDENTIE ORKEST. Dirienten in seizoen 1940'41. Naar wij vernemen, zullen in het volgend seizoen de concerten Van het Residentie- Orkest geleld worden door de dirigenten Gregor Fitelberg en Frits Schuurman. GEBOREN: Leonardus Franciacus Jozef, Z. van A. M. Schinkel en E J. v d. Burg Hendrika Maria. D. van A. v. Ès en W. H. van Berkel Jacob Johannes. Z. van J. Jansen en A. J. v. Waas Louii Johannes, Z van J. Boom en C. J. M. v. Alen Marlnus Johannes. Z. van M. J. Groen en M A. den Oude Simon, Z. van J. P. Cok en T Vierstra - Johannes Jacobus, Z. van M. Korbee en J. van Beelen Johanna Cells. D. van L de Vogel en D. v. Harskamp Petrua Jacobus. Z. van L. W. Turk en J. M. KoelewiJn Arle, Z van D. P v. Maastricht en N. van Tol Maria Gezina. D. van L. Heuvelman en W. M Veldhuijsen Wilhelmus Hermanus Jo seph, Z. van Th. J. v. d. Meel en H. J. Lut. ONDERTROUWD J. Laven en C Vlieland. GEHUWD. D. v. d Blom Jm. en S. Bavelaar jd. G. J. Binnendijk Jm en P. v. d. Heijden jd. J. M. Buijze jm. en W. L. Wohler Jd. A. v. Egmond Jm. en J H. BefcooiJ Jd. J. v. Egmond Jm. en H. Bavelaar Jd. N H_ de Jager Jm. en N. v. d. Haven gesch. W. Kramp Jm. en M. H. Mark jd. A Schouten Jm. en A C. Eradus Jd. W Sierat Jm. en A M. Bergman Jd. J. Singeling Jm. en E. Stavleu Jd. L. Th. Stam Jm. en G. Plu Jd. A. de Tombe Jm. en E. M. de Beer Jd W. J. VerboolJ Jm. en D. Dron- kert Jd. OVERLEDEN: C. Gravekamp, D. 14 Jaar. Rotter. Lloyd SIBAJAK. Batavia n. Genua, 13 Maart van Colombo BUITENZORG. 13 Maart van R'd&m te Batavia. Java—New York UJn KERT060N0 12 Maart van Batavia n. New York BRASTAGI. 12 Maart van Java te Boston. Mij Nederland CHR HUYGENS. 13 Maart v. Genua te Batavia. Mijn O-beenen ztfn me nog nooit tot nadeel geweest! 3—3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1940 | | pagina 11