De ramp van de onderzeeboot „O. 11.
Finsche front
DONDERDAG 7 MAART 1940
No. 24525
Nederlandsch schip „Grutto
vermist
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Engeland en de steenkool Betrekkelijke rust aan het
voor Italië
Ijlste Jaargang
Moedig gedrag van officieren
De drie ingesloten mannen niet meer te redden?
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
Achttien personen aan boord
De Bilt
verwacht
Van acht schepen lading reeds in
beslag genomen
Bij Viborg
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
3D et». per regel voor advertenties uit Lelden en plaatsen «aar
agentschappen van ons Blad gevestigd zt)n Voor alle andere
advertenties 39 ets. per regel Voor zakenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertenties uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 90 ets. bU maximum aantal woorden
van 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 9 ets.
Bureau Noordeindtplein Telefoonnummers voor
Directie en Adminiatratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Postcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, «sar agentschappen gevestigd aljn.*
per 3 maanden f.3 31
per «eek LOJt
Franco per post f. 235 per 3 maanden e portokosten.
(voor binnenland 1080 per I mndj
if
IN angstige spanning hebben vele honderden zoowel gisteren als vannacht
en vandaag te Den Helder van de kade af de stoere werkers gadegeslagen,
die zwoegden om hun makkers aan den dood te ontrukken, de drie slacht
offers van hun plicht, die in de kleine voorboeg van den onderzeeër waren
lngekerkerd, namelijk de sergeant-torpedomaker G. L. Logmans, in 1906 te
Haarlem geboren, en gehuwd, de sergeant-telegrafist F. W. J. Steenvoort, in
1905 te Be eek ln Dultschland geboren, eveneens gehuwd, en de koksmaat
O. E. B. E. L. E. Post ma, In 1918 te Buitenpost geboren, en ongehuwd. Allen
zijn uit Den Helder afkomstig.
In den loop van den middag hoorde men gisteren nog klopsignalen, doch
toen men later takels rond het schip trok, was alles stil en het ergste
werd gevreesd. Toen de deuren sloten, was het compartiment nog kurkdroog,
maar de mannen, die met het reddingswerk bezig waren, meenden aan
wijzingen te hebben, dat door de vcntilatlebuizen water zou zijn binnen
gedrongen, waardoor de drie ingesloten mannen zouden zijn omgekomen.
DAPPERE MANNEN.
Over den ondergang van de Oil ver-
mm het „Handelsblad"' de volgende bU-
ïonderheden.
Toen dc sleepboot de O 11 ramde, was de
consternatie aan boord begrijpelijkerwijs
vrij groot. De slag was geweldig. Heel het
schip dreunde en trilde. Op de commando
brug stonden de commandant, de luite
nant ter zee der tweede klasse H. A. W.
Goossens, de eerste officier, luitenant ter
we 2e klasse F. Stelnmetz en de chef der
machinekamer, de officier van e'en M.S.D.
2e klasse, W. D. J. Gestel.
De commandant gaf order oogcnblik-
kelijk alle compartementen te sluiten
en luitenant Stelnmetz ging in volko
men rust naar beneden en zorgde voor
de uitvoering. Alle vijf compartementen
werden aldus waterdicht gesloten.
TerwUI commandant Goossens ver
volgens van het schip spoelde, kroop
ook de chef van de machinekamer
door het luik In den toren naar bene
den, waarna de toren werd gesloten.
Toen den heer Gestel later gevraagd
werd waarom hij niet overboord was
gesprongen zooals andere leden van de
bemanning deden, die bovendeks waren,
was zijn rustige antwoord: „Mijn taak
was beneden".
Het schip zonk ln zeer korten tUd
De Oil was getroffen ln het tweede
compartiment, het z.g. batterijcomparti
ment, dat tevens dient als logies voor de
officieren. Aan dit verblijf grenst het hokje
voor den telegrafist, zoodat men direct
vreesde, dat deze verdronken zou zijn. Vóór
compartiment 2 ls dc boegbuiskamer en
nier waren de twee andere opvarenden, die
men er evenmin uit kon halen.
J In volkomen rust overlegden de hoeren
Stelnmetz en Gestel wat hun te doen stond.
Met verschillende opvarenden bevonden
z'J zich ln het z.g. centrale station, het hart
van het schip, van waaruit alles geregeld
"»ordt Men zocht eerst verbinding met de
opvarenden ln de andere compartimenten.
Nadat men er zich rekenschap van had
?egeven. dat alleen het voorschip getroffen
*as, belde luitenant Stelnmetz naar de op
varenden ln het achterste compartiment en
idde, dat men de deuren kon openen en
war het centrale station kon komen.
Hieraan werd gevolg gegeven. Men pro
beerde toen met de boegbuiskamer ln ver
binding te komen, cn hoewel men aanvan
kelijk meende tcekenen van leven te hoo-
r*n. kon men daarna geen contact meer
krijgen.
Toen de eerste officier met den chef van
de machinekamer en een kleine twintig
jndere opvarenden ln het centrale station
bijeen waren, nam de heer Stelnmetz de
leiding. Alle zware kleeren werden uitge
trokken, schoenen uitgedaan en zwem-
I resten aangetrokken, zoodat men zich zoo
femakkelijk mogelijk ln het water zou kun
nen bewegen als men door een noodlulk
naar buiten zou moeten. De Drage-appara-
ten werden aangedaan, waardoor men zich
draaide het luik open en praaide de
menschen beneden. Daarvan waren er
verschillenden zoo druk bezig, dat zij er
niet aan dachten om direct uit de boot
te komen. Eerst moest het werk af.
Eerst toen de stem dringerder klonk,
omdat het schip ieder oogenblik eenige
centimeters overstag kon gaan, haastte
men zich naar buiten. Toen allen bui
ten boord waren, werd het luik van den
toren weer gesloten, en dat bleek goed
te zijn, want kort daarna was het weer
onder water.
Bij verschillenden van de opvarenden
deed zich de reactie gevoelen toen zij een
maal veilig op den wal stonden. Allen wer
den dan ook naar het marinehospitaal ver
voerd om een dag ln observatie te blijven.
HET NOODIGE MATERIEEL
ONTBRAK.
Er ls bij verschillende marine-autoritei
ten min of meer ergernis, dat men prac-
tlsch werkeloos heeft moeten toezien, hoe
de onderzeeboot gistermorgen onder de
oppervlakte verdween. Men betreurt, dat
de marine niet over materieel beschikt om
bij dergelijke rampen oogenblikkelljk op te
treden en te helpen. Men heeft gedaan wat
men kon, maar dat was niet veel meer dan
een poging om het gedeeltelijk boven wa
ter gekomen schip naar het z.g. „Kemper-
bankie'' te sleepen en daar op het droge te
zetten. Die poging mislukte, omdat het
schip vastgeboeid zat aan den grond. Het
niet
gewicht van het voorschip bedraagt
minder dan honderd ton.
De bezulnlglngspolltlek van vroeger Ja
ren heeft de Marine een bergingsvaartulg
van voldoende capaciteit onthouden En
dat deed zich gisteren gevoelen. Het Ls niet
te zeggen, of de twee menschen ln het
voorcompartiment gered hadden kunnen
worden, maar zeker is, dat men practiseh
lets had kunnen doen om hen te redden.
Nu stond men machteloos op den kant toe
te zien.
ANGSTIGE OOGENBLIKKEN.
Het heeft, zoo vertelde men ons, een
kwartier geduurd, voordat de periscoop aan
de oppervlakte zichtbaar werd. Ongeveer
een meter van dit Instrument en het bo
venste randje van den toren kwamen bo
ven water, doch direct zonk de periscoop
weer ln dc aTepte. Velen aan den kant ga
ven toen de hoop op redding op. Tot aller
vreugde echter verhief na circa vijf minu
ten de boot zich tot over de helft boven wa
ter en nu schoten direct van alle kanten
motorsloepen te hulp, om de manschap
pen. die zich nog ln net achlp bevonden, te
redden.
DE „O 11" 16 GELICHT.
Vannacht om vijf uur ls een duiker ln
de diepte afgedaald om een onderzoek in
te stellen naar het gedeelte van de duik
boot, dat ln de modder zat. De duiker
heeft ter hoogte van de boegbuiskamer,
waarin zich de drie vermiste opvarenden
moeten bevinden, klopsignalen gegeven,
welke echter niet werden beantwoord. Hij
heeft daarna een tros gelegd om den neus
van het schip. Het achtergedeelte van de
duikboot was reeds gisteren aan een bok
van de marinewerf bevestigd en door deze
omhoog gehouden. Vanochtend omstreeks
acht uur werd deze bok vervangen door
een der groote bokken, welke uit Amster
dam was aangekomen en na tot 12 uur ge
wacht te hebben op het stille tij, werd
met vereende krachten door de drie drij
vende bokken een gezamenlijke poging ge
daan om de „O 11" te lichten.
De marine-commadant schout-bij-nacht
Jolles, had zich, vergezeld van den cbef-
staf, kaplteln-ter-zee Van den Berg, aan
boord van een der drijvende bokken bege
ven om het werk van nabU gade te slaan.
Aan den kant stonden ingenieurs en tech
nisch personeel van de rijkswerf en tal
van officieren. Langs de buitenhaven had
zich een dichte menigte belangstellenden
verzameld, die den geheelen ochtend reeds
op dit moment gewacht hadden.
Vrij poedig zag men den achterste
ven van de „O. 11" zich verheffen en,
getrokken door de sleepboot „Antoinette
Goedkoop", kwam er ook verder meer
beweging, zoowel in de O. 11 als ln de
drie drijvende bokken. Terwijl het
schip aldus werd opgeheven, werd het
geheel door de sleepboot verder de ha- 1
ven ingetrokken en binnen enkele mi
nuten was de O. 11 uit de modder
losgemaakt. De duikboot werd daarop
naar de ligplaats van de onderzeebooten
nabij de Atjeh-loods achter in de
haven gesleept.
(Men zie voor nadere bijzonderheden
onder Laatste Berichten).
Gevreesd moet worden, dat opnieuw een Nederlandsch schip ten offer is
gevallen aan den oorlog ter zee. Er bestaat namelijk groote ongerustheid over
het lot van het s.s. „Grutto" van de firma Smith en Van Ommeren te Rotterdam.
Dit schip moet Dinsdag j.l. van Londen met een lading stukgoederen naar
Rotterdam zijn vertrokken, zoodat het gisteren in den loop van den dag aldaar
had moeten aankomen. Men heeft evenwel niets meer van de „Grutto" vernomen.
Wel hebben eenige schepen Woensdag op de Noordzee ter hoogte van de
Thorntonbank een ledig vlot en eenig wrakhout, gemerkt „Grutto" gevonden.
Men vreest daarom het ergste.
De bemanning van de „Grutto" bestaat uit achttien personen. Kapitein is
de heer B. Kuijper uit Rotterdam.
Het schip heeft een bruto-inhoud van 920 ton en is in 1925 bij de N. V. C. van
der Gieesen en Zn's Scheepswerf te Krimpen ad. Lek gebouwd.
De „Grutto" voer in geregelden vrachtdienst tusschen Rotterdam en Londen.
BINNENLAND.
De bescherming van kunstschatten. (Bin-
nenland, 3e Blad).
Cijfers over inkomens en vermogens in Ne
derland. (Binnenland, 3e Blad»
Ons parlementair overzicht (3e Blad).
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Zeer stille handel Onbelangwek
kende markt Onregelmatige koers-
beweging Beleggingen weifelend
Amerikanen meerendeels beter.
BUITENLAND.
Betrekkelijke rust aan het Finsche front.
(Ie BLad).
Van acht Italiaansche schepen is de lading
in beslag genomen. (Ie Blad).
Moties van wantrouwen in de Engelsche
regeering inzake het beleid in Palestina
verworpen. (3e Blad).
Uitingen van Csaky, Stauning en Otto van
Habsburg. (Ie Blad).
Geruchten over Finsch-Russische vredes
besprekingen te Stockholm. (Ie Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Men zie voor Stadsnienws pagina 3 van
het Derde Blad.
Aanvankelijk opklarend,
meest zwaarbewolkt. Geen neer
slag van beteekenis. Weinig veran
dering in temperatuur. Zwakke tot
matige, Noordwestelijke tot Wes
telijke wind.
Naar officieel wordt medegedeeld,
heeft de Britsche commissie voor den
vijandelijken uitvoer de inbeslagne
ming gelast van de lading steenkool
van acht der zestien te Duins liggende
Italiaansche schiepen.
Een negende schip, de „Loasso", is
vrijgegeven, daar vastgesteld is, dat het
op 1 Maart was vertrokken en daarna
tengevolge van machineschade vertra
ging heeft gehad. Over de andere ls
nog niet beslist.
De diplomatieke correspondent van Rou
ter verneemt, dat. naar men verwacht,
binnen enkele dagen aan Rome een Brit
van 4 i TV i Dinnen enseie aagen aan iwuve
en triïf'w?r van zulve.r® lucht verzekerde sche nota za] wor<jen gezonden in antwoord
vhi??A n ?iiS m k maat,regeJaï} het op het Italiaansche protest inzake het em-
«"if bilw dear^l-oUHank lw op den ultvoer van DultsChe steen"
men voelde hoe het achterschip naai K02'heslult de ladlne van acht Ita-
^het^hTp tatetr'ikLlU^on^lep^atër Maansche kolenbooter prijs te verklaren.
J, terwijl de commandant naar alle waar-
Jjjjnlljkheld op het oogenblik van de aan-
j.irlnR zijn schip nog den wal had inge
huurd, waardoor het in zoo weinig moge-
water kwam te liggen.
Jet roer stond n.l. naar stuurboord. Het
JWp kwam zoover boven, dat de comrnan-
JMoren 5 c.rn misschien nog minder,
jjjjn water uitstak Dit was echter Juist
jwaoende, want nu kon men de menschen
^den toren naar buiten brengen.
officier van de marine-reserve
sprong van een sloep over op de O 11,
beteekent, dat de van boord gehaalde
steenkolen tot het einde van den oorlog
zullen worden vastgehouden.
ALs bewezen wordt, dat de lading Ita-
liaansch of ander neutraal eigendom is,
zal zij aan de eigenaars worden overge
geven. doch als de lading Duitsch eigen
dom ls, zal zij worden toegewezen over
eenkomstig de bepalingen van het vredes
verdrag.
In Italië blijft het rustig Aan de „N.
R.C" wordt gemeld:
De Italiaansche pers. van welke wij bij
vroegere gebeurtenissen vaak een zoo bij
zonder opgewonden toon konden consta-
teeren, brengt de berichten over de opge
brachte schepen op een volkomen objec
tieve manier, zonder ze ook maar ln het
minst groot op te maken of van spreken
de koppen te voorzien.
Even rustig als de koppen is de be-
geving van Nautsi hard wordt gevochten
er in het Pasvik-dal rust heerscht. Giste
ren kwamen Engelsche en Duitsche vracht-
SR ,«TiK„ .c booten in de haven van Kirkenaes aan.
Aan het front bU Vlipun 'Vlborgl It Engelsche telleden groetten de Duit-
wn zekere rust Ingetreden. Men verem- sche en gaVen hun sigaretten,
derstelt. dat het Russische opperbevel zijn Een mUltalre deskundige die de gevechten
troepen moet hergroepeeren. Bovendien ian de Puvll[.rt^ heeft gadegeslagen,
heeft de Finsche luchtmacht groote ver- heeft vericlaard dat de strijd tusschen
woestlngen onder de Russische strUd- Hoeyhenjaervl en Nautst tijdens het op-
krachten aangericht. Er bestaat alle reden der Rossen uitermate bloedig was.
I om gelooven. dat het krachtige Finsche vooral de Russen schijnen zware verlle-
rlchtgeving zelve De Londensche mede- verzet het roode leger teleurgesteld heeft wn t(. het>ben 3eleden de lijken van ge-
werkers laten niet na het Engelsche stand- en dat men het weerstandsvermogen der rfoode Russen drijven in de Pasvikrivier
punt aan hun lezers behoorlijk duidelijk Finnen ernstig heeft onderschat zeewaarts,
te maken. De eenige opwindende beschou- Op het Us van de Finsche golf zijn ge-
vechten geleverd, die tot de bloedigste van MAARSCHALK MANNERHEIM ZIEK?
dezen oorlog behooren Op vele plaatsen
wingen over de geheele kwestie, die wij te
lezen krijgen, zijn de persstemmen uit
Dultschland
De rustige stemming, die mede dank zij
de pers bij het publiek heerscht. Is wel
bijzonder geschikt om een de beide par
tijen bevredigende oplossing van de moei
lijkheden te doen vinden. Gelukt het den
Engelschen om bij de Italianen den indruk
weg te nemen, dat men hier toch met
een soort revanchemaatregel te doen heeft
voor de mislukte handelsbesprekingen, dan
is men reeds een goed eind op weg tot
een vergelijk, waarbij Italië dan dat ge
deelte van zijn steenkoolbchoeften, dat
niet via den landweg uit Dultschland kan
worden bevredigd, ln Engeland zou moeten
koopen tegen betaling gedeeltelijk in land
bouwproducten. gedeeltelijk in producten
der zware industrie Het „Glornale d'Ita-
11a" wijst nadrukkelijk op een bericht in de
Times", volgens hetwelk de wijze van be
taling der Engelsche steenkool eerst van
later zorg zou zijn, daar er in Engeland
reeds sedert geruimen tijd ruime credleten
voor Italië beschikbaar zijn, juLst voor den
aankoop van steenkool.
werd het ijs door de Finsche bombarde
menten gebroken Geheele Russische Ln-
fanteriedetachementen en een groot aam-
tal gepantserde sleden en tanks verdwe
nen in het water De Russen, die in mas
sieve formaties marcheerden, vormden een
gemakkelijk doel voor het geschut en de
vliegtuigen der Finnen Vergeefs trachtte
de Ruesüsdhe luchtmacht de Finsche vlieg
tuigen te verjagen.
De Russen zijn van alle punten aan
de Westkust van de Finsche golf ver
dreven. met uitzondering van twee
plaatsen tusschen de golf van Viipuri
en Vuoksen, n.l. Vibanlahti en Kas-
hastnami.
Bij Poellaekaelac waren de gevechten
het hevigst Hier werden verschei-^ne tien
lallen tanks onbruikbaar gemaakt.
IN HET NOORDEN.
Aftonbladet meldt uit Kirkenaes dat,
dat, terwijl er in het Noorden in de om-
Reuter meldt uit Stockholm, dat daar
bericht is ontvangen, dat maarschalk Man-
nerheim ongesteld is. Dij zonderheden over
Zijn ziekte ontbreken.
EVACUATIE VAN ALLE KINDEREN
UIT HELSINKI.
De luchtbeschermingsautoriteiten berei
den een gedwongen evacuatie voor van alle
Kinderen te Helsinki tot den leeftijd van
15 jaar. Aan de herhaalde oproepen om de
kinderen naar het platteland te brengen,
was in Helsinki geen gevolg gegeven.
RUSSEN HEBBEN GELEERD.
Het Russisch orgaan „Krasnaja Svesda"
schrijft in een artikel over den Finschen
oorlog, dat de eerste faze van den strijd
was geëindigd op 11 Februari, toen de aan-
vallei op de Mannerheimllnie begonnen.
Alle voorgaande ODeraties hadden vol eens
het blad het karakter van voorbereiding
er. verkenning
De eerste krijgsverrichtingen, aid. net
artikel verder, zijn voor de Russen een
goede les geweest, die men voor een ko-
