Vïborg ligt in puin Dt)u!tschL vlifgtui<? sch,iet °p
Actie in de lucht
MAANDAG 4 MAART 1940
No. 24522
Belgische vliegtuigen boven
Belgisch grondgebied
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
VAN HEDEN
Hevige straatgevechten in de stad
De Finnen trekken terug naar derde linie
Dil nummer beslaat uil DRIE bladen
EERSTE BLAD
Eén Belg gedood
De strij'd ter zee
Aanvallen op schepen
Een groot passagiers
schip getroffen
De Bilt
verwacht
lisle Jaargang
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIES:
JO cH per regel voor advertentie, uit Lelden en plaatsen waar
igentschappen van ons Blad gevestigd sUn. Voor alle andere
sdvertentles 35 ets. per regel Voor .akenadvertentles belangrijk
lager tarief. Kleine advertentie, uitsluitend bU vooruitbetaling
Woensdags en Zaterdags 50 ets. bU maximum aantal woorden
nn 30. - Incasso volgens postrecht. Voor opzending van brieven
10 ets. porto te betalen. - Verplicht bewijsnummer 5 ets.
Bureau Noordemdtplein Telefoon nummert voor
Directie en Adminiitratie 25041 (2 lijnen)
Redactie 21507
Poatcheque- en Girodienst no. 57055 Postbus no. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lelden en gemeenten, waar agentschappen gevestigd tltm
per 3 maanden f.3 35
per week f. 0.10
Franco per post f 3:35 per 3 maanden portokosten.
(voor binnenland f. 0 80 per 3 mali
Meldden wij Zaterdag, dat Viborg voor
den val stond, doch dat het binnenruk
ken der Russische troepen leder oogen-
blik verwacht kon worden, gisteren be
richtte Havas, dat ln de straten van
Viborg thans hevige gevechten geleverd
worden en dat de stad in puin ligt.
De Finnen zijn van plan Viborg te
verdedigen als een „voor-kazemat" voor
hun derde Unie. Havas meldde voorts,
dat de Finsche troepen zich losmaken
van bun tweede verdedigingslinie.
De Finsche militaire experts merken
Intusschen op, dat de lang volgehouden
verdediging der stad den Russen ont
zettende verliezen heeft opgeleverd en
anderzijds den Finnen tijd heeft gelaten
om hun nieuwe Unies nog te versterken.
Viborg heeft aldus zijn taak vervuld,
zooals de batterijen van BJoekroe de
hare.
De terugtocht der Finnen geschiedt In
een zoodanig tempo, dat zooveel moge
lijk èn menschen èn materiaal worden
gespaard.
De Finsche luchtmacht gedraagt zicji
heldhaftig en bombardeert den ganschen
dag de vijandelijke verbindingswegen en
bases.
Er zij Intusschen op gewezen, dat de Fln-
he terugtocht uitsluitend betrekking heeft
pden Westelijken sector van de Karellsche
mdengte.
GEBREK AAN MANSCHAPPEN.
Reuter meldt uit Stockholm, dat. zoodra
Russen zich geheel van Viborg hebben
«ster gemaakt, de Finnen zich zullen
:oeten terug trekken op de nieuwe Unies
;hter de stad. die pas zyn aangelegd. De
celheid van den Russlschen opmarsch in
ft Westelijk deel van de landengte kwam
.s een verrassing. De zware verliezen aan
tanschappen, die de Finnen geleden heb-
«n, zijn ongetwijfeld voor een deel het ge-
Nj'.g hiervan, dat de verdedigingswerken op
mmige punten van de Mannerhelmllnle
t eiken prijs behouden moesten worden,
frwijl in de achterhoede in allerijl nieuwe
trdedlgingswerken werden aangelegd.
Het tragische lot van Viborg is voor
namelijk te wijten aan twee oorzaken,
te weten het gebrek aan manschappen
en het gebrek aan artillerie. De Finsche
verliezen bij de verdediging van Viborg
4Jn grooter geweest dan op eenlg ander
tijdstip van den oorlog.
Gisteren schatte men ze te Stockholm
(,p 17.000 man.
EEN ERSTIGE BEPROEVINGSTIJD.
Viborg toont gelijk hierboven vermeld
niet meer dan rookende pulnen. Nog
jcht een maand geleden was het een fraaie
id met moderne gebouwen. De Finnen zijn
fctbesloten. dat niets van belang den Sov-
'•s ln handen zal vallen. De ruime voorraden
nsmlddelen en artikelen, die nog ln
3rwaren, zijn weggehaald. Alle groote
uwen zijn opgeblazen of verbrand. Zelfs
oude slot van Viborg, waarboven de
■he vlag heeft gewapperd, Is volkomen
g&ehaald.
finsche kl ingen leggen er den nadruk op,
W het verliezen van Viborg veeleer van ge-
waarde dan van strategisch belang ls.
Mad zelf vormt geen militaire sterkte.
De volgende twee weken zullen een
ernstige beproevingstijd zijn voor de
finnen, die dan nieuwe, nog niet op
proef gestelde Unies zullen verdedigen,
welke liggen tegenover een meer open
ïebied dan tegenover Viborg het geval
was. Wanneer de Finnen deze twee
weken stand houden, is het mogelijk,
fat de Maartsche sneeuw en dooi hen
redden.
favas meldt nog. dat de Russen bij hun
•Jenslef tegen Viborg moeilijkheden onder-
doordat zij geen grootscheepsche
^vallen kunnen doen over het Ijs. Finsche
JJItta hebben namelijk het Us in de golf
,r de stad gebroken, waardoor de Russen
r een onoverkomelijke waterbarrière
DeZweedsche correspondenten te Hel-
waarvan dit bericht afkomstig is,
Sen eraan toe. dat de Russische op-
ïi, naar Viborg van geen invloed is ge-
njop het optimisme van de Finnen, die
Ji hoop hebben gevestigd op het feit. dat
inerheimlinie nog talrijke zeer sterke
PJjn omvat.
DE RUSSISCHE VEROVERINGEN.
Het hoofdkwartier van het mlktaire district
Leningrad deelt mede. dat op 2 Maart het
offensief der Sovjettroepen op de Karellsche
landengte met succes werd voortgezet De
Sovjettroepen, die Viborg van het Noorden
en Zuiden uit omsingelen-, hebben het sta-
tlon Tammdöuo ten Noorden van Viborg.
kaap Keihasnleml en het eiland Turking-
saarl, ten Z.W. van Viborg bezet.
Ten Oooten van Viborg hebben de Sovjet
troepen de steden Ka an ty ma en Lapin lahtl
bezet
De SovJeUuchtmadht heeft vijandelijke
troepen en militaire doelen bezet Zeven
vijandelijke vliegtuigen werden bij luchtge
vechten o-ml aangeschoten
Het Russische legerbericht meldt voorts,
dat de Sovjettroepen gisteren voortgingen
de stad Viborg te omsingelen. ZIJ bezetten
het gehucht Saarela ten Nborden van Vi
borg; maakten vier stukken geschut van
76 m m bult en het volledig uitgeruste
hoofdkwartier van een groote militaire for
matie. Ook bezetten zij het eiland Tuppu-
ransaarl ten Zuiden van Viborg. waar zij
6 verdedigingswerken buitmaak>n. waarbij
5 gewapend betonnen geschut forten met
zwaar kustgeschut, dat ln goede orde werd
bevonden.
Gisteren werden tien vijandelijke vlieg
tuigen neergehaald.
GROOTE RUSSISCHE NEDERLAAG.
Het Finsche legerbericht van Zater
dag maakte melding van een groote
Russische nederlaag, ten N.O. van het
Ladoga-meer. 2050 Russische soldaten
zijn daar doorgevroren of gedood. De
Finnen maakten o.a. honderd tanks
bult.
Omtrent deze nederlaag wordt nog ge
meld. dat de 34ste brigade tanks van het
Roode Leger uit Moskou vernield werd
Deze brigade was via Uoma opgerukt, om
de 18de divisie te hulp te komen, de brigade
wend evenwel gelijk met deze 18de divisie
omsingeld. Door de hardnekkige volharding
van de Finnen werd het laatste steunpunt
van deze brigade Ingenomen en de zuive
ring van het terrein ls thans geëindigd.
Onder de gesneuvelden bevinden zich ook
de commandant van de brigade Kondratjef
en de commandant van de 18de divisie Kon-
rasnef met zUn staf. die er ln waren ge
slaagd te ontsnappen en zich bij de tank
brigade te voegen
De Finnen hebben daar. behalve de ge
noemde 100 tanks. 12 pantserauto's. 6 stuk
ken geschut. 5 luchtdoelmitrailleurs met
vtervoudlgen loop. 200 vrachtauto's. 28 auto's
35 ladingen munitie en ander infanterie-
materiaal buitgemaakt.
Door het innemen van dit steunpunt
is de defensieve kracht van de Finnen
ten Oosten van het dorp Uoma op de
Uuksunjoki-lUn aanzienlijk versterkt en
de Finsche troepen hebben thans een
stelling, welke evenwaardig is aan die
welke xij bij het begin van den oorlog
innamen.
Zaterdag ls een zwarte dag geweest voor
de Belgische luchtmacht!
De persdienst van het Belgische minis
terie van buitenlandsche zaken deelt mede:
„Op Zaterdag 2 Maart, tegen 12.15 uur.
ontmoette een af deeling van drie 3el-
gische éénpersoons vliegtuigen, die op
verkenning was boven de provincie
Luxemburg, in de omgeving van Saint
Hubert, een Duitsch militair toestel van
het type Domier 17, plaats biedend aan
verscheidene Inzittenden en sterk-bewa
pend.
De Belgische piloten omsingelden het
Duitsche toestel. Plotseling opende dit
op hen een aanhoudend vuur.
Een der Belgische vliegtuigen werd her
haalde malen geraakt cn moest dalen.
Van een ander toestel werden de ma
chinegeweren beschadigd; dit toestel
daalde eveneens.
De leider der patrouille, onderluitenant
Hcnrard, zette echter dc achtervolging
voort. Zijn toestel werd neergeschoten,
hij zelf gedood en zijn vliegtuig ver
nield.
In den loop van den middag heeft
Spaak, de Belgische minister van bui
tenlandsche zaken, den Duitschen am
bassadeur ontvangen en tegen hem een
krachtig protest geuit namens de Bel
gische regeering wegens deze ernstige
schending der Belgische neutraliteit,
alsmede wegens de daad van agressie,
waaraan de Duitsche vliegers zich heb
ben schuldig gemaakt".
Voorts hadden nog drie ongevallen plaats
met Belgische machines.
Een officier, die op verkenningsvlucht
was en zich op groote hoogte bevond,
trachtte ln zweefvlucht boven Huy. te lan
den. Het toestel sloeg by de landing over
den kop. maar de bestuurder bleef onge
deerd.
Boven Ranst, naby Antwerpen, kwamen
twee militaire vliegtuigen met elkaar ln
botsing. De bestuurders sprongen met een
valscherm omlaag Een officier bleef aan
het vliegtuig vasthaken en kwam om het
leven. Een sergeant werd gewond. Een der
vliegtuigen viel op een boerderij, welke af
brandde
Ten slotte ls een vliegtuig, dat acroba
tische toeren verrichtte, boven Brussel in
een tuin neergestort. De sergeant-bestuur
der werd gedood.
Van Duitsche zyde wordt volgende lezing
gegeven
..Een Duitsch verkenningsvliegtuig, dat
zich uit Noord-Frankrijk op den terugweg
bevond, werd Zaterdag door zeven vliegtui
gen van het Engelsche Hurrlcane-type aan
gevallen Daar de vllegtulgcommandant
meende, dat hy zich boven Fransch gebied
bevond en daar het Hurricane-vliegtuigen
betrof, hield de Duitsche vllegtulgcomman
dant deze voor Engelsche jachtvliegers. Bij
het gevecht, dat zich ontwikkelde, werd een
Hurrlcane-vllegtulg neergeschoten waarna
het Duitsche vliegtuig ongedeerd zyn basas
bereikte
Naar thans wordt vastgesteld, heeft het
luchtgevecht zich, op enkele minuten
vllegens van de Fransche grens, boven
Belgisch gebied, afgespeeld. Het neer
geschoten vliegtuig was een Belgisch
jachttoestel van het Engelsche Hurrl-
canetype. Den Belgischen ambassadeur,
Vicomte Davignon, die een bezoek
bracht aan het departement van bui
tenlandsche zaken, werd het leedwezen
der rijksregeering over dit voorval be
tuigd".
Alle Belgische bladen veroordeelen scherp
den Duitschen aanval op Belgische vlieg
tuigen. De Brusselsche „Soir" wyst er op,
dat de Duitsche piloten zich niet hebben
kunnen vergissen. Het was een heldere dag
en de Belgische kleuren waren duidehjk op
de toestellen te zien. Het blad noemt dit
Duitsche optreden „misdadig" en meent,
dat deze aanval de zaak van den ooster
buur in België niet zal hebben gediend De
„Nation Beige" noemt het optreden van
het Duitsche vliegtuig een weloverwogen
en schandelijke aanvalsdaad. die bij de
Belgen herinneringen aan vroegere gebeur
tenissen heeft opgewekt en eindigt aldus:
..Deze aanval ls onduldbaar. Onze regee
ring heeft by de Duitsche geprotesteerd.
Duitschland moet begrijpen, dat dergeUjke
machtsmisbruiken niet herhaald mogen
worden.
BRAND BIJ ZWEEDSCH
COMMUNISTISCH BLAD.
Het gebouw van het blad .Nordens Flam-
man" te Lulea. na de Stockholmsche „Ny
Dag" het grootste communistische orgaan
in Zweden, is door brand verwoest
United Press verneemt hieromtrent nog,
dat by dezen brand vyf personen door een
explosie zUn gedood. Hierbij bevond zich
Hellberg. de chef van het bureau van het
blad. Eveneens werden gedocd de vrouw
van Hellberg en diens achtjarig dochtertje
De twee andere lijken zyn nog niet ge
ïdentificeerd. Het zyn die van een vrouw en
een kind. De oorzaak van het gebeurde ls
nog niet bekend.
BRITSCHE SCHEPEN VERGAAN.
Het Britsche ss. Albano, groot 1176 ton,
is Zaterdag buiten de Schotsche kust ge
zonken na op een nüjn te zyn geloopen.De
gezagvoerder en de tweede officier werden
gedood. De overige .eden der bemanning
zyn aan land gekomen.
Gisteren is voor de Britsche Westkusthet
Britsche s.s. „Cato (710 ton) gezonken
Men gelooft, dat het op een myn is geloo-
pen Ongeveer 11 leden der bemanning
worden vermist. Twee overlevenden, die
gewond zyn. zyn aan land gebracht, als
mede de lijken van twee opvarenden.
BINNENLAND.
Vliegtuigaanvallen op Nederlandsche sche
pen (2e Blad en Laatste Berichten,
le Blad).
Dr. F. H. Meihuizen te 's-Gravenhage
leider ran de ambulance naar Finland
(Binnenland. 2e Blad).
De dader van den moordaanslag te Soes ter-
berg in Den Haag aangehouden
(Gemengd, 2e Blad».
Drie kinderen te Zalk door het ijs gezakt,
twee slachtoffers (Gemengd, 2e Blad).
Het Duitsche opperbevel meldt:
Het luchtwapen heeft Zaterdag in den
tyd tusschen de ochtendschemering en den
namiddag verkenningen gemaakt boven de
geheele Noordzee. Voor de Britsche Oost
kust werden twee patrouillevaartuigen en
elf gewapende of ln convool varende koop-
vaardyschepen aangevallen en ten deele
tot zinken gebracht, ten deele zwaar ge
raakt.
Daarentegen meldt Londen, dat aan oor
logsschepen noch aan convoolschepen
schade is aangericht.
Officieel wordt te Londen medegedeeld,
dat de ..Domala". groot 8441 ton, van de
British India Nav. Co. Ltd. Zaterdag ge
troffen ls door drie bommen van een Duit
sche Heinkelbommenwerper ln het Kanaal.
De kapitein werd gedood en midscheeps
ontstond brand. Twintig van de acht en
veertig Engelsche onderdanen en acht en
tachtig van de tweehonderd drie en vyf tig
Britsch-Indische onderdanen worden ver
mist. Men vreest, dat zy om het leven zyn
gekomen. Engelsche schepen en een Neder-
landsch vaartuig hebben de meerderheid
der passagiers en bemanning gered. Ver
scheidene overlevenden zyn gewond. De
„Domala" die thans in een Britsche haven
voor anker ligt, was een passagiersschip,
dat van Antwerpen was uitgevaren met
honderd drie en veertig Britsch-Indische
onderdanen, die door dc Duitsche regeering
waren vry gelaten en naar hun vaderland
teruggingen.
De „Domala" is ook met machinegeweer-
vuur bestookt door het Duitsche vliegtuig.
Twee en veertig Indiërs en negen Euro
peanen zijn Zaterdagavond aan land ge
bracht door een reddingboot van een stad
aan de Zuidkust. Later zijn de lijken van
twee Indiërs en één Europeaan aan land
gebracht.
Een lid der bemanning vertelde, dat het
vyandelijk toestel over het schip vloog, dat
alle navlgatiellchten aan had. De beman
ning dacht, dat het een Engelsch toestel
was, tot het neerdook tot op ongeveer veer
tig voet hoogte vanaf de dekken en bom
men neerwierp. Binnen twintig minuten
stond het stoomschip van .oor tot achter
in vlammen, zoo voegde hy hieraan toe.
De ..Domala" ls het eerste groote Engel
sche passagiersschip, dat door een Duit
schen bommenwerper wordt aangevallen.
De verllesiyst ls grooter dan eenige andere
sedert het torpedeeren van de „Athenia"
De .Domala" had een bemanning van hon
derd vyf tig koppen aan boord.
LUCHTGEVECHTEN.
Diverse luchtgevechten hebben plaats ge
had. Zoo melden de Dultschers boven
Frankryk waar tot bij Parijs werd gevlo
gen, drie Fransche vliegtuigen te hebben
neergelegd. Van Engelsche zyde wordt ge
wag gemaakt van het neerschieten van
twee Duitsche vliegtuigen by de Maginot-
llnie, terwyi Britsche bommenwerpers voor
de zesde maal BerUjn bezochten, waar
pamfletten werden uitgeworpen
Het Britsche ministerie van luchtvaart
deelt voorts nog mede. dat een Britsch
vliegtuig, doordat men zich in de identiteit
er van vergiste, in de nabijheid van Gra-
vesend door een ander Britsch gevechts
vliegtuig is neergeschoten
Van Fransche zyde meldt men eveneens
het neerhalen van twee Duitsche vliegtui
gen. Een viel achtei; de Fransche linie,
waarby drie gevangenen werden gemaakt.
AMSTERDAMSCHE BEURS.
Stille markt Lustelooze stemming
Koninklijken gedrukt Amerikanen
weinig veranderd Nederlandsche be
leggingen oogeanimeerd.
BUITENLAND.
Sumner Welles' bezoek aan Berlijn geëin
digd. Weinig optimisme (le en 3e Blad)
Na zes maanden oorlog (3e Blad).
Viborg geheel in puin. In de straten wordt
verbitterd gevochten (le Blad).
Een Duitsch vlieger schiet boven Belgisch
gebied Belgische vliegtuigen neer
(le Blad).
Een Italiaansche nota aan Engeland inzake
de steenkool (le Blad).
In het Westen groote actie in de lucht. Ook
een Britsch passagierschip getroffen.
108 vermisten, (le Blad).
ZIE VOORTS „LAATSTE BERICHTEN"
EERSTE BLAD.
Stormachtige tot krachtige. Weste
lijke tot Noordelijke wind. Wisse
lende bewolking. Enkele buien. Des
nachts weinig verandering in tem
peratuur. Kouder overdag.
Stormwaarschuwingsdienst.
Geseind van De Bilt om 10.06 uur
aan alle posten: „Weest op Uw
hoede".
NOORSCH SCHIP GEBOMBARDEERD
EN GEZONKEN.
De bemanning van het Noorsche ss. „Vest-
foss (188 ton), dat door Duitsche vlieg
tuigen gebombardeerd ea gezonken is, is te
Kirkwall aangekomen.
DUITSCHE SCHEPEN GEPAKT.
Naar de Msb. van Aruba verneemt, is het
Duitsche ss. Troja. dat eenige dagen ge
leden een West-Indische haven verliet, toen
het door een Engelsch oorlogsschip werd
aangehouden, door de eigen bemanning in
brand gestoken. Tevens werden de kleppen
open gezet om het te laten zinken.
Het s-s. Troja was 2390 bruto en 1375
netto tons groot, ln 1922 te Kiel gebouwd
en behoorde aan de Hamburg-Amerika
Packetf. Act. Ges. te Hamburg.
Bijna op hetzelfde oogenblik slaagde een
oorlogsschip vermoedeUjk was het de
kruiser ..Dundee" er in, de positie uit te
vinden van een ander Duitsch schip, dat
tezelfde tyd Aruba verlaten had. n.l. de
650C ton metend' ..Heidelberg Het schip
is Zaterdag door den Britschen oorlogsbo
dem aangehouden en het wordt opgebracht
De bemanning is gevangen genomen
TWrE GRIEKSCHE SCHEPEN VERMIST.
De belde Grieksche schepen Panachran-
dos i2900 ton netto») en Flora Nomicou
(1783 ton bruto» zyn reeds lang over tyd.
Men neemt aan, dat zy aan de Engelsche
kust zyn vergaan.
