De ontwikkeling onzer
monetaire politiek
DE STAATSLEENING OVERTEEKEND
lisle JaargangLEIDSCH DAGBLAD' Zaterdag 2 Maart 1940 Derde Blad No. 24521
C BUITENL. WEEKOVERZICHT
Wat brengt het voorjaar?
Meester de Geer: „Heel goed, kind, nu heb ik dien stok niet noodig".
Uw goede naam moet
bewaard blijven.
MARKIEZEN
SCHERMEN
ROLLUIKE
N
lUu5g±V
Dagblad reclame
is niet Ie vervangen
Eerste staatsleening 1940
geslaagd
De winter gaat af.scheld nemen, de lente
jlnt zich aan te kondigen. Het la dlen-
ifvolge logisch, dat langzamerhand
jacht wordt aan eenlgerlel actie te velde,
onbestemd de Idee daaromtrent dan
i moge zijn Men verwacht verrassingen,
•rschllllg ln welken vorm dan ook Doch
gpeenszlns laat zich voorspellen, of deze
^nrachtlngen ln vervulling zullen gaan
Xzeker niet, hoe en waar! Er zijn er, dlc
fde reis van den Amerlkaanschen onder-
jntster van bultenlandsche zaken, Sum-
jjr Welles langs de hoofdsteden der belll-
?n een reden zden tot uitstel van
ie. blijkbaar ln de verwachting, dat deze
j ls opgezet met de regelrechte bedoe-
3g, om te trachten den vrede nader te
en dat er kans ls op succes ln
opzicht.
Nu laten wc de ware bedoelingen van
r ..dent Roosevelt ln verband met het
leii van zijn boodsohapper daar ot-
Eëel heet het slechts, dat louter infor-
ïitorLsche be.spreklngen ln het voornemen
doch hoop op directe vredes-
lljkheden zien wU. helaas, niet, ho"
me we het anders zouden willen. Was
och wel geheel toeval, dat Juist aan
ooravond van de aankomst van Sum-
7 Welles te Rome zoowel Hitler als Cham-
BtlaJn het noodig oordeelden nog eens de
llngen van dezen oorlog uiteen te
«en? Nu mag men beweren, dat dit l.s
om te toonen, dat leder defaitisme
itk ls, dat bewuste kracht oveiiheeracht.
daartegenover staat, dat het zoo de-
utratlef handhaven van de gestelde
en een terugtocht ten zeerste zou be-
mi-ieii en niet gering prestlge-verlles
j be teekenen.
Chamberlain en Hitler ..taan zoover van
PK af. dat een vergelijk uitgesloten Ls
ordeelen. Zelfs al neemt men beider
t. redevoering met het bekende kor-
zout, dan ls ln geen enkel opzicht
•e ontdekken, dat den grootsten optl-
aanlcldlng kan geven om te speuren
een basis, waarop belde party en tot
I iar zouden kunnen worden gebracht
Speciaal de rede van Chamberlain liet
3 duidelijkheid weinig te wen.sehen over
|t nu directe nieuwe gezichtspunten
ontwikkelen, kan men toch zeggen, dat
t Brltsche premier nog nimmer zoo on-
oemd het doel van dezen oorlog heeft
ild Het Dultsche Nazi-systeem zal
Migd moeten zijn, voor en aleer aan
_J ls te denken, want zelfs al zouden
ilen en Tsjeoho-Slowakije onder dit re
en worden hersteld, kan op het houden
■afgelegde beloften van die zijde geen
worden gemaakt. Ziedaar ln enkele
[els het begin van Engeland's bedoeltn-
Daarop moet dan volgen Europa's
opbouw volgens regelen van recht en
lllljkheld, maar daarover bleef de Brlt-
premler vaag en dat ls niet te ver
deren, want dat zal niet het werk van
fegeland alleen zijn, zelf.s niet van Enge-
(bd en Frankrijk samen; daarvoor zullen
vele andere staten gekend moeten
[n, tot zelfs het overwonnen Dultsoh-
toe Opnieuw treft, dat van Brlt-
he zijde Oostenrijk niet werd genoemd.
ijl Parijs toch ook herstel van dit land
zijn program heeft staan!
Vernietiging van Hitler's bewind Ls ech-
rdoor Chamberlain als een besliste eLsch
eld, nadat daarover eentgen tijd twy-
fl was gelaten.
Hitler telde als elsch Dultsohlands „Le-
msraum", een zeer rekbaar begrip en ko
oien.
Tracht nu maar eens om deze standpun-
i te combineeren zonder een daarvan tot
a de vezelen aan te tasten
Onder deze omstandigheden Is Sumner
s zijn kruistocht door Europa begon-
Ite Rome. waar hij zoowel met Clano
Mussolini langdurige besprekingen voer-
t om deze thans te Berlijn voort te zet-
tn. Na Beriyn komt Parijs aan de beurt,
torna Londen en vermoedelijk zal Roose-
boodschapper dan nog eens naar
H terugkeeren.
Vreemds ligt daarin niets, want Italië
i als het bulten den oorlog blijft, en het
beven .schijnt daarop trots alles gericht,
"aks als „neutrale" een belangrijk woord-
mee kunnen en willen praten.
Als Italic buiten den oorlog blijft! Zle-
een these, waaromtrent weinig of niets
i te voorspellen. Naar bulten houdt Rome
to nog altijd overeind, getuige ook het
'1st afgesloten handelsverdrag, doch steeds
*r treedt naar voren, dat Rome ook an-
tfs kan, als het dit zelf noodzakelijk oor-
relt. Vast zit Rome niet aan Berlijn, er ls
i voldoende om een andere richting te
«en, dat biykt meer en meer. In hoeverre
nd een steekproef neemt ln dit op-
Jcht door de Dultsche kolenleverantles via
wterdam aan Italië stop te zetten?
Doch andere verrasingen lijken niet ult-
Ittloten. let men op hetgeen zich afspeelt
dom Turkije Allerlei geruchten hebben
*ds de ronde gedaan, doch successievelijk
ci ij alle tegengesproken. Trots alle tegen-
Wftok mag evenwel worden vastgelegd, dat
ls volgens eigen Turksche verklaring het
d voorbereid ls op Iedere gebeurlijkheid.
daarmede echter precies wordt bedoeld?
n hoort bij geruchte van Turksch-Rus-
grensincidenten, men ziet Engeland
j*n buiging maken voor Arabieren en Mo-
jtoimedanen door grondaankoop door Jo
in Palestina te benadeelen, waaruit de
J'delljke bedoeling spreekt om bij de
Jobammedaansche wereld ln het gevlij te
{Jen, men denkt aan het mysterieuze
van generaal Weygand ln Syrië, aan
komst van groote contingenten Austra-
lrs. Nieuw-Zeelanders en Britsch-Indlërs
Alr Egypte ..om voorlooplg te wachten op
bestemming".
Wat daar in het nabije Oosten, gelijk de
J"1» luidt, aan de hand is en wat daar
*Jdt uitgebroed?
Roemenië, hoezeer ln het gedrang, schijnt
I dlt alles toch slechts een ondergeschikte
te vervullen
Jemldden van al die afwachting duurt
J* inland het drama voort. De meerder-
aan menschenmateriaal en oorlogsult-
"-'uig aan sovjet-zijde begint zich meer en
af te teekenen en de bijkans boven-
r^helijke krachtsinspanning van het
S.W*re Flnsche volk dreigt ernstig gevaar.
lior8 lijkt verloren en al wil dit niet direct
De Industrieën, die in den loop der
Jaren een burcht van .goodwill" heb
ben opgebouwd, dienen haar adver
tentie-politiek voort te zetten en
moeten de namen van haar produc
ten onder het oog blijven brengen
van het publiek, zoodat wanneer de
oorlog afgeloopen ls en men weer in
vreedzamer tijden leeft, de oplossing
der groote problemen van heropbouw
gemakkelijker zal worden. 305
Lord Ashfleto, Voorzitter ,Adv Aas."
Thans bestellen is voor
deliff. maar dan bU
Fabriek MOLENSTEEG 27 - Telef 21375
Na 6 uur Tel. 26217.
204 (Ingez. Med.)
zeggen, dat daarmede de Flnsche tegenstand
definitie! verloren ls. toch valt moeilijk te
ontkennen, dat de Russen daarmede een
belangrijk succes zullen hebben verworven,
dat veel verder gaande gevolgen kan hebben,
daar zoodoende de mogelijkheid wordt ge
schapen het Flnsche front op te rollen, zoo
als dat heet Men moge spreken van strate-
glschen terugtocht, van verkorting van het
front en meer van dat fraais, de situatie
wordt crlttek
Is het wonder, dat Finland nogmaals tot
meer hulp een dringend beroep doet? Maar
van de zijde van jscandinavlc ls die niet te
verwachten, zooals uit de conferentie te
Kopenhagen wel zeer duidelijk naar voren
kwam Van een Noordsche eenheid ls geen
sprake, vandaar ook het nietszeggend com
muniqué na afloop. En Engeland en Frank
rijk zijn onmachtig, zoolang Scandinavië
niet meehelpt! De mogelijke aanwezigheid
van Engelsche oorlogsschepen aan de Noor
delijke kust van Finland heeft hoogstens Iets
uitstaande met dc aangekondigde verscher
ping der Britsche blokkade, waarbij de be
langen der neutralen slechts zullen worden
behartigd volgens het systeem van „billijk
heid" zooals Churchill het aankondigde,
daar Engeland er genoeg van heeft Dultseh-
land de voordeelen te laten van de ver
krachting van het Volkenrecht.
Opnieuw hoort men van Dultsche bemid
deling ln het hooge Noorden, maar nog vaag
en onofficieel
In afwachting, ziedaar het parool voor de
komende dagen
(Van onzen financleelen medewerker).
De eerste ln het Jaar 1940 uitgegeven
staatsleening is dus geslaagd, zoo al niet
met vlag en wimpel, dan toch met een be
hoorlijke marge, die den onaangenamen In
druk. welken het mislukken der vrijwillige
leening heeft achtergelaten, min of meer
uitwischt. Het resultaat ls overeenkomstig
de verwachtingen der meerderheid. De en
kelen, die pessimistisch waren gestemd, ver
gaten. dat de dreiging met een gedwongen
leening een mislukken practisch onmogelijk
maakte, terwijl zij. die ln overdreven op
timisme hadden gehoopt op inschrijvingen
tegen het milliard, over het hoofd hebben
gezien, dat de voorwaarden beneden het
marktrendement liggen, getuige het feit dat
de onofflcieele noteeringen reeds een dis
agio van ruim 4®/o vertoonden en er even
min rekening mede hielden, dat binnen
enkele maanden zonder eentgen twijfel de
regeering met een nieuwe leening voor het
voetlicht zal moeten treden Ook de in
schrijver moet dus voorzichtig zijn en niet
al zijn kruit Ineens verschieten. De uitgifte
dezer eerste semi-gedwongen leening ls ln
aesthetisch opzicht niet bijzonder schoon
geweest: de handel ln stortingsbewijzen,
hoewel in zekeren zin een belangrijke fac
tor bij het slagen en het klassement der
leening. is niet altijd even fraai geweest.
Het ls te nopen, dat men bij een volgende
leening dit euvel zal kunnen vermijden. In
middels ls de netto-opbrengst der leening
(na aftrek van het bedrag dus, waarvoor
houders der vrij willige leening hun obliga
ties voor nieuwe hebben kunnen inwisselen
in verhouding tot 's rijks behoeften maar
zeer matig, wanneer men bedenkt, dat het
rijk uit hoofde van aflossingen, rente enz.
per 1 Maart ca. 120 mlllioen zal moeten
betalen Als een groote zuigpomp zal de
staat, ter vulling van zijn telkens weer leeg
loopend reservoir, ai het beschikbare geld-
materlaal moeten opslurpen en dus in de
kapitaal- en geldmarkt een monopolie
positie Innemen. Het ls daarbij een geluk
kige factor, dat het bedrijfsleven nagenoeg
geen beroep op de kapitaalmarkt behoeft te
doen
De regeering zal waarschijnlijk een
extra-bate van ruim f. 10 mlllioen in den
schoot vallen. Een belangrijke groep in de
Tweede Kamer heeft zich Immers verzet
tegen het uit de revaluatie van den goud
voorraad restltueeren van het volle ponden-
verlies van 1931 aan de Nederlandsche
Bank.
Minister De Geer heeft thans een com
promis-voorstel Ingediend, waarbij de portie
der Nederlandsche Bank teruggebracht
wordt van 29,9 tot 19,8 mlllioen en de bij
drage aan het Leeningfonds overeenkom
stig wordt verhoogd van 116,5 tot 126,6 mll
lioen. Een compromis, dat wel door de
Kamer zal worden aanvaard. Inmiddels zal
binnenkort ook een herwaardeering van
den goudvoorraad der Javasche Bank plaats
vinden. Deze herwaardeering zal naar ver
houding netto minder opbrengen dan die
van het goud der Nederlandsche Bank (de
opbrengst bedraagt ca. 19,4 mlllioen op een
goudvoorraad van ongeveer 132,5 mlllioen»
De reden hiervan ls dat Nederlandsch Indië
geen valuta-egalisatiefonds kent. De boek
verliezen bij den aankoop en de boeking
van goud hier te lande door het egalisatie
fonds gedragen en binnenkort uit de her
waardeering te dekken, werden ginds ge
heel gedragen door de Javasche Bank. Deze
verliezen ad ca. f. 10 mlllioen komen dus ln
aftrek van de bruto-herwaardeeringswlnst
Hoe de opbrengst voor Nederlandsch Indië
zal worden besteed is op het oogenblik, dat
dit wordt geschreven, nog niet bekend ge
maakt
Zoo voltrekt rich langzamerhand een
uiterst belangrijke ontwikkeling ln onze
monetaire politiek, waarvan bij een voort
duren van den oorlog de gevolgen nog niet
te overzien zijn. Met zooveel woorden heeft
de regeering verklaard, dat zij gekant ls
tegen elke verdere waardevermindering van
1 den gulden en tegen een inflationistische
beweging. Zulks ls op zichzelf hoogelijk te
waardeeren. doch dan dienen ook met
spoed en met kracht alle maatregelen te
worden genomen, om zulks te verhinderen.
Want. let wel, indien eenmaal de zware
remlooze wagen van Inflatie, hoe langzaam
ook, aan het rollen ls gebracht, dan Ls er
van tegenhouden geen sprake. Terecht heeft
dan ook minister Steenberghe er op gewe
zen, dat zeer binnenkort wellicht reeds aan
al het gepraat over versobering een einde
zal kunnen komen, omdat alsdan de aan
voer zoo gering zal zijn geworden, dat wij
automatisch in een sterk versoberd leven
gedrongen zullen worden HIJ legde dan ook
nadruk op de noodzakelijkheid, eerlang de
invloed van weelde-artlkelen en niet strikt
noodzakelijke goederen aanzienlijk te be
perken. Ik zou zeggen: juist daarom moet
reeds op dit oogenblik de versoberings-
noodzaak den volke worden Ingeprent.
..Geleide versobering en verbruiksoinscha
keling" zij thans de leuze, opdat wij niet
binnenkort zonder eenlge keuze ln Inflatie
en verarming worden geslingerd.
Of Nederland zulks op den duur zonder
deviezen-restrictie zal kunnen bolwerken,
is nog de vraag. Wij behooren thans tot de
schaarsohe Europeesche landen, die ons
nog ln een volkomen vrij deviezenverkeer
kunnen verheugen. Wanneer wij echter
onzen invoer zullen moeten gaan regelen,
dan zal een beperking ln dit opzioht wel
onvermijdelijk worden. In Zweden heeft
men zoo Juist onder den drang der econo
mische en financieel noodzaak de vol
ledige deviezencontrole ingesteld, waarbij
de gouden standaard ten volle is prijsge
geven. Zonder twijfel zal ook binnenkort
Denemarken tot een verdergaande controle
van het valuta-verkeer moeten overgaan,
terwijl ook Noorwegen wel in dezelfde rich
ting zal worden gedrongen. Deze drie lan
den, die men ln den aanvang van den oor
log nog tot de veiligste kapitaalvlucfrt-
oorden van Europa rekende, blijken thans
mede de onveiligste te zijn. Een blik op de
koersen der te Amsterdam genoteerde Scan
dinavische obligaties is voldoende om ons
te overtuigen van den invloed van het
schrikbeeld eener bolsjewistische invasie -
dreiging. Bijna alle koersen Immers zijn
tot een laagte-record gekelderd en weer
spiegelen aldus de vrees, die zich in en om
Scandinavië concentreert.
De beurs aan het Damrak ls ook ln de af
geloopen week haar apathie trouw geble
ven Den dag volgend op het .succesder
staatsleening ontstond heel even een kleine
vleug van bedrijvigheid, mede onder den
invloed van allerlei fantastische geruchten
aangaande de reis van Sumner Welles,
doch die rimpeling ln het beurswater maak
te reeds terstond plaats voor een onbewogen
effenheid De mooiste jaarverslagen en
vooruitzichten worden met een schouder
ophalen beantwoord. De bijzonder mooie
winstcijfers van de Nederlandsche Ford en
.De Bijenkorf" bijv weerspiegelden zich
slechts ln een geringe en kortstondige op-
waartsche koersbeweging. Het ls al luste
loosheid en scepsis die men ontmoet. De
handhaving der rubber- en thee-quota op
het huidige zeer hooge peil oefende nauwe
lijks eenlgen Invloed uit op de koersen der
respectieve aandeelen, waarbij ongetwijfeld
ook de komende Indische oorlogswinst
belasting een woordje meespreekt. Ook de
aandeelen Billiton bleven nagenoeg onbe
wogen onder de drastische verlaging der
tinquota voor het tweede kwartaal van
120 op 80° o Men had met deze verlaging
overigens veelal rekening gehouden. Men
wist Immers, dat de bedrijvigheid ln de
Amerikaansche blik-industrie belangrijk
was verminderd, dat de productie het ver
bruik op het oogenblik overtreft «getuige
de sterke stijging der voorraden», dat ner
gens tingebrek heerscht, dat er nog een
aanzienlijke achterstand In de productie is
in te halen en. last not least, dat Engeland
alles in het werk stelt, om de deviezen-
opbrengst van Britsche export-producten te
verhoogen. Vandaar ook, dat Zuid-Afrika
zoo juist heeft besloten den maximumprijs
van 150 sh. per fijn ons goud af te schaffen
en den goudmijnen den vollen goudprijs
weer deelachtig te laten worden.
Dit overzicht worde gesloten met een
kleine opmerking ten aanzien van de verga
dering der Amsterdamsche Bank Weder
om heeft deze vergadering zich, zooals reeds
tallooze vooraf gaande, gekenmerkt door
een onaangename, rumoerige stemming, die
bij een Nederlandsche grootbank zeker niet
past. Men kan nu wel beweren, dat dit aan
.vitterige aandeelhouders" ligt, doch wan
neer het bestuur hooghartig weigert uit
sluitsel te geven over afschrijvingen van
zegge f. 16 5 mlllioen, dan kan men begrij
pen. dat bij sommigen het bloed gaat ko
ken. Er dient dan ook een wijziging te ko
men in de opvattingen, die er in bepaalde
directie- en commissariskringen in den
lande ten aanzien van de rechten en de
behandeling van aandeelhouders heerschen.
(Nadruk verboden).
