Het evacuatieprobleem
in Nederland
UYLENSPIEGHEL
"Akkertje.
e Finsche soldaten zijn
acrobaten op de ski's!
k Jaargang
LEID5CH DAGBLAD, Woensdag 28 Februari 1940
Derde Blad No. 24518
Finland
In den
Transportmiddelen: Trein, schip en auto of bus!
Koortsig
XXI.
In Rovaniemi, vlak onder den Pool-
(irkel. is het bij 40 graden vorwt niet zoo
nianccnaam als ln Helsinki bij 20
(raden.
hrt Flnaeht plaatsje, waar generaal
ffailrnius, eens In ongenade
gevallen, zijn hoofdkwartier
heeft opgeslagen!
Van onzen \pcclalen verslaggever),
nnleml, 17 Februari. - Generaal Wal-
heeft zijn hoofdkwartier gevestigd in
dorp. dat. als er geen oorlog ware, een
ind V'mic wintersport zou zijn. Rova-
I, waar Ik gisternacht na een schier
ooze treinreis ben aangeland, ligt ln
inendclljk dal temidden van bcboschtc
en het bezit een heerlijk klimaat.
tUinkl is het bij twintig graden onder
reel onaangenamer dan hier bij veertig.
(t lm uw waarin eens het Nederlandsche
ualaat te Uleaborg was gevestigd...
i bederven, vochtige lucht en zeewind
ilczler van den winterdag; hier ls het
pans stil lk heb het niet over de
wstormen, die hier te keer kunnen
i! en menigeen, die bij de nadering
den Poolcirkel «Rovaniemi ligt er vlak
b tegen het klimaat Jieeft opgezien
lier de ontdekking doen. dat het hard
meevallen. Vannacht dacht lk er anders
Toen mijn trein eindelijk Rovaniemi
likte stond ik op een verlaten station en
jlk sip naar een zwaren handkoffer
*n nog zwaarderen zeemanszak: mijn
waarvoor geen kruier ln velden of
tn te bekennen viel. De lezer moge mij
wen, wanneer lk verzeker, dat ik een
daalder voor zoo'n man zou hebben
geteld. Maar er was er geen en lk begon
tón mijn zooveclste avontuur: een wan-
w door het nachtelijke Rovaniemi, met
koffer ln de hand en een zeemanszak
len schouder, een en ander ln omtrent
ilg graden vorst. Het begon goed. Maar
eiken meter werden zak en koffer
irder. Het leek, alsof Iemand er telkens
um een kilo lood Instopte. De afstanden
u ik zak en koffer in de sneeuw liet
•n, werden korter en korter. Maar ook
'vaiiieml geldt het spreekwoord, dat de
ng nabij ls als de nood hoog is ge-
j: in dit geval heette de redding
Ni". met vier I's. Er liep een verlaten
fcr op den weg, wiens arm getooid was
Mn band, waarop lk dat woord onder-
Ne. En myn kijk op Finsch was alles-
toereikend om mij te doen vermoeden,
ik met een agent te doen had ..Hoe
i lk naar hotel Pohjanhovi?" vraag ik.
«tortregen van Inlichtingen ls het vrien-
k bescheid. Veel schiet ik er niet mee
*ant „POLUSII" praat Finsch! Ik her-
een paar maal den naam van het
en een verwijzing naar mijn koffer
de rest. „POLUSII neemt gemoede-
d mijn zeemanszak (lekker, die ls het
"T*t> en ik volg gedwee met den koffer,
conversatie is niet van de vlotste. Ik
jwrhet met Engelsch. Mis. Fransch. Mis.
«ch. Mis Zwecdsch. Mis. dat wist ik
*,ens al. Maar ..POLIISII legt mU ont-
veel uit in het Finsch. Vermoe-
1* neb ik op die wandeling van twintig
zoowat alle gegevens uit het Rova-
n|sche politierapport aangehoord. Het
°ms kan echter ook over den oorlog of
vtrzamelen van lucifersmerken hebben
«pen: er ls geen syllabe van tot mij
^drongen. Maar het hotel hebben wij
En de portier sprak óók alleen maar
POLIISII" bleek genegen een fooi
■^vaarden, de portier had „door" dat lk
'oed wou. maar aan eten viel niet te
lk had sinds den vorlgen avond op
Mrd soldatcnsoep geleefd en zou voor
sMkpannekoek een jaar van mijn leven
(en hebben. Maar de portier trapte er
Lr.'. H|J blecf Hovaniemisch-doof voor
ik zei: Spisc. In het Zwecdsch. to eat.
•"Engelsch. manger, in het Fransch.
J >n het Duitsch. Toen sprak ik mijn
J ^peranto: ik greep een vork van een
U«n bracht het ding. onder het trek-
'an mijn uitgehongerdste gezicht, een
vijf naar mijn mond De portier
21 is eerlijk: het was de nachtportier.
v»n den dag had méér hersens en ook
1'talenkennis! keek of hij gek was.
rJP boegseerde hij mij naar een iift.
Jee minuten later zat lk, zonder eten.
011 koffer OP den rand van een
was in Rovaniemi. Eerst den vol-
m morgen zou ik ontdekken, hoe mooi
^«•Natuurlijk stuurde de heer Molotof
mij om vijf uur 's nachts en om half acht
's morgens eerst naar den schuilkelder, maar
daarna kon lk ontbijten mijn rekening
kan vandaag nog bewijzen, dat ik het goed
gedaan heb! en poolshoogte gaan nemen
De zon kwam hooger en hooger. Het was
windstil. En ineen., bekroop mij de lust om
een paar uur vacantie te nemen. Vacantle,
na al dat sjouwen en vluchten; vacantle.
ook voor mijn gedachten, die nu weken en
weken met niets dan vechterij en bommen
en narigheid bezig zijn. Ik zie ln de hall ski's
staan Een heimwee naar twee latten be
kruipt me. Ik zoek den eigenaar: een offi
cier. Ga uw gang! En dan gesp lk aan: op
ski's de bosschcn ln Adieu, afzichtelijke
oorlog, voor twee uur! Adieu, bommen en
schuilkelders, voor twee uur! Ik ga ski-
loopcn! Mijn latten snijden lekker door de
poeder, die ln dikke lagen over wegen en
weiden ligt Boven mij is een felblauwe
lucht gespannen. Daar helt het pad! Ik
begin gang te krijgen. Lekker! De knieën
laten doorzakken, het lichaam voorover la
ten hangen tocmaar! Lang duurt het niet
Na dalen komt klimmen. Ik bereik den
autoweg naar Pctsamo, 525 kilometer lang.
lie Rovaniemi tot toeiistenpleisterplaats
heeft gemaakt Maar sklloopen op wegen ls
narigheid. Afslaan! Rechts ligt, ergens in
<le hoogte, een uitkijktoren: daar wil lk op
.«an! Het ls hier prachtig. De boomen dragen
/ware sneeuwvrachten en hun takken bul
gen door. Af en toe valt er een plok naar
beneden Dan ritselt het ln de bosschen
en het Is het eenlge geluld dat de stilte
breekt. Ik stijg langzaam. Op een wel keer
Ik mij om: Rovaniemi ligt onder mij. De
zadeldakken van de hulzen, die op ongelijke
hoogte en ln plelzlcrlge onregelmatigheid
verspreid liggen, glinsteren ln de zon. Het
hotel steekt er met zijn modern -uiterlijk
leelljk tegen af Ik bedenk mij, dat lk de
Lelca had kunnen meenemenals het
mocht. Hier is alles „staat van beleg". Wat
hoor lk Ineens? Jankt er een hond ln het
dal? Alarm? Ja warempel! Daar ligt mijn
skiplezier ln duigen. Molotof! Schuilkelder?
Niet ln de buurt! Dan maar een eindje door-
I skl'en en ginds onder de boomen halt ma-
I ken. Ik haal mijn sneeuwjas uit den rug-
zak, trek die aan, en daar sta lk, als een
mal spook, onder een beweglngloozen den-
neboom. Vijf vliegtuigen naderen ln de verte
Daar heb Je die vernielers! Ik zie ze na.
Boven Rovaniemi cirkelen ze op groote
hoogte, ik zie niets vallen, maar hoor harde
dreunend'5 slagen. Later bi Jkt, dat er een
paar hu'.zen zijn kapotgegoold. Dat is maar
een kleinigheid In Finland. Een paar mci:-
schcn meer van hun dak beroofd, een paar
gezinnen méér in narigheid en armoe - dat
noemen wt hier „geringe mar°rleele schaae".
lederen de* gaat er em hoop kapot. „Mi!1-
taire doelen", zegt meneer Molotof. Hoort
daarbij dan oók soma het gebouw in Ulea
borg, waar o.a. het Nederlandsche consulaat
is gevestigd en waarvan u op het bijgevoegde
plaatje kunt zien, hoe het er nu aan toe
is! Rutsch daar schieten twee Finsche
Jagers hoog over mU heen. Nu zullen de
Molotoffers er wel vandoor gaan' Maar ik
kan het verloop van den strijd niet volgen:
De zon steekt me in de oogen en lijdzaam
betrek ik maar weer de wacht onder mijn
boompje, totdat ln het dal een langgerekte
giltoon mij het recht geeft me weer te be
wegen. Nee. zóó ls sklloopen geen aardig
heid! Terug dan maar. naar Wallenlus'
hoofdkwartier! Het ls zeker aan de aan
wezigheid van den generaal te danken, dat
de Russen voor Rovaniemi zoo'n overmatige
belangstelling hebben. Onlangs bekogelden
7.ij het twee dagen lang met hun bommen
en tallooze huizen liggen ln puin. Ook dat
van den apotheker, wiens vrouw en beide
1 kinderen op één dag door een bom vermoord
werden.
Wallenlus' naam ls een Jaar of acht ge
leden over de wereld gegaan. Ik mag aan
nemen. dat de generaal er toentertijd niet
verguld mee ls geweest. HIJ was namelijk
j betrokken by de Lappobewcging waarvan lk
ln een vorlgen brief al vertelde en heeft in
die dagen een zonderlinge schaats gereden.
Persoonlijk nam hij deel aan een ontvoe-
I rlngscomplot, dat niemand minder dan den
gewezen Finschcn Staatspresident 8taahl-
berg gold. Er kwam niets van terecht, maar
Wallenlus moest aftreden, werd gestraft en
verscheen weer ten tooneele ln een zeer on
dergeschikte betrekking bij de nlkkelmijnen
van Salmljarvl. Daar bleef hij tot den oor
log. Tdcn die uitbrak werd hij ln zijn oude
functie hersteld, vanwege zijn fabelachtige
terreinkennis ln het Noorden en vanwege
zijn strategische begaafdheden Sindsdien
resideert de generaal ln Rovaniemi en hU
heeft er bewezen, dat hij zijn oude vak nog
best verstaat. Zeker, Petsamo moest hij aan
de Russen afstaan (hij heroverde het. maar
kon het niet houden) doch doordringen ln
de eindelooze bosschen en meren van Lap
land kon het roode leger niet: de generaal
Is een meester ln de tactiek der omsingeling
en zijn skipatrouilles hooren tot de militaire
merkwaardigheden van dezen merkwaar-
digen oorlog. Sluipen, omsingelen, ln den
val lokken, den vijand met kleine beetjes
uitmergelen, hem afmatten, hem eiken
nacht een paar tanks, een mitrailleurnest.
een handvol mannen ontfutselen dat ls
hoofdzakelijk de strekking van de operaties
(Ingez. Med.)
hier, waaraan groote slagen nauwelijks te
pas komen Het is duidelijk, dat snelheid,
terreinkennis en vastberadenheid bij dezen
guerillaoorlog ln de sneeuw van overwegende
beteekenis zijn en op die wapens zijn de
Finnen meesters!
Mijn mislukte twee-uren-vacantle had
alleen nog dit nut, dat lk de latten weer
pens onder had gehad. Het „ging" wel, dacht
lk en zoo bestond lk het. 's avonds mee te
gaan, per auto naar Kemljarvl, om vandiar
een nachtelijken tocht van een Finsche
.skipatrouille „mee te maken". Jawel ik
verbeeldde mij. dat ik min of meer ski'en
kan! Nu weet ik beter! Ik kan er niets van
en als ik nog tien Jaar train zal lk deze
Finnen nog niet bij kunnen houden. Finsche
soldaten zijn acrobaten op ski's, zy gebrul-
ken losse riempjes als verbindingen, schieten
hun ski's uit als u en lk onze sloffen, duiken
dan een greppel in en liggen meteen met het
feweer ln den aanslag. Tegen dien tyd heb
k dan zoowat één ski losgewurmd. Twee-
uur deed ik mee. En in die uren was er maar
één keer in de verte een mitrailleur aan het
ratelen en één keer suisde er iets door de
lucht, dat volgens mijn inlichtingen een
granaat moet zyn geweest. Maar het ken
merk van dezen nacht was: stilte. De maan
stond helder en de sterren twinkelden in
den vriesnacht Op een ganzenrij gleden wij
dcgir de sneeuw, af en toe gehoorzamend
aan een op uiterst zachten toon gegeven
commando. Niemand sprak. Witte gedaan
ten waren wy, die als evenzoovele spoken
door de bosschcn dwaalden. Alleen het knet
teren van dien mitrailleur herinnerde er mij
ineens- aan, dat dit alles behoort tot den
oorlog: dat het erom begonnen was. Russen
te vangen. vUanden te schieten en buit te
halen. Wie weet. aan hoeveel menschen-
levens dat nachtelijk gerikketik een eind
maakte? Wie weet, hoeveel menschen er
ergens ln de sneeuw lagen dood te bloeden?
Wie weet, hoe vredelievend, hoe belangrijk,
hoe goed die menschen wellicht waren? De
oorlog ls een zakeiyk bedrijf. Ergens zet
iemand een machinegeweer ln werking: er
gens vallen soldaten met hun gezichten in
de witte sneeuw, ergens schreien men
schen, omdat zy een mensch verloren heb
ben
Als ik diep ln den nacht terugkeer in
Rovaniemi, ligt het dorp ln den maneschijn
als een onwezenHJk wit paradys. zyn won
den zie lk niet: de duisternis houdt ze om
vat In myn hotel loopt de onnoozele por
tier, die niet snappen kon dat ik eten wou
Een officier ls nog op. Ik zeg hem, dat ik
den nachttrein van vier uur uit Rovaniemi
nemen wil om nog Zondag Haparanda ln
Zweden te bereiken. Hij haalt telefonisch
een man van een slee-met-paard uit zijn
nachtrust. Ik pak. Ik wil uit den oorlog weg
Ik heb 't gevoel dat ik het eind van m'n taak
nader. Om half vier komt de slee: een platte
bak zonder eenlg houvast voor den passa
gier. Maar het gaat véél mooier dan met
„POLUSII"! Ik zit bovenop mijn zeemans
zak en met myn koffer tusschen mijn bee-
nen. Het paard houdt van zysprongen. Ik
niet. In elke bocht bedreigt mij een buite
ling in de sneeuw. Maar het elndigd goed
Om even over vier zet de trein zich ln be
weging: adieu Rovaniemi ik ga mijn weg
zoeken naar huis, een paar duizend kilo
meter van hier, ver van dezen oorlog, waarin
menschen dag en nacht bloedvlekken ma
ken ln de smettelooze sneeuw.,..
Nadruk verboden.
Auteursrecht voorbehouden.
Men volge onvoorwaardelijk
de aanwijzingen op.
n.
(Van onzen specialen verslaggever).
Het is de Etappen- en Verkeersdienst van
het Nederlandsche leger, die de regeling
heeft van het transport der burgerbevol
king uit die gebieden van ons land. waar
van een eventueele evacuatie noodzakelijk
geacht kan worden. Meer ln het byzonder
is het de Sectie Burgerbevolking en Krijgs-
gevangenen (B.K welke de noodlge voor
bereidingen daartoe heeft genomen, in
haar taak gesteund door enkele andere
.secties en afdeelingen van den Etappen-
en Verkeersdienst, o.a. die van den spoor
weg. van de vaartuigen, van den motor,
van den geneeskundigen dienst en van brug
gen en veren.
Waarom dit transport over zooveel
schijven loopt? Omdat het vervoer uit de
te evacueeren gebieden zoowel per trein,
per schip als per auto (of bus) zal geschie-
dei
Ir. Wouter Cool, reserve-majoor voor spe
ciale diensten *'an den Generalen Staf.
heeft in de dezer dagen gehouden perscon
ferentie, één en ander over dc transport-
moeliykheden, welke te overwinnen waren,
medegedeeld. Daarbij liet hU uitkomen, dat
de keuze tusschen de genoemde vervoers
middelen voor elk geval afzonderiyk be
paald wordt, samenhangend met de geo
grafische ligging van het te ontruimen ge-*
bied, van het vluchtoord, waar de burgers
een nieuw onderkomen zullen vinden en
van de militaire linie, welke de evacuatie
noodzakeiyk heeft doen worden.
In het algemeen zal men de belangen der
militairen en der bevolking het beste die
nen door het front van de linie zoo spoedig
mogelijk vrU te maken, hetgeen meebrengt
dat de af te voeren bevolking naar de zy-
den of naar enkele knooppunten van de be-
i rokken stellingen en vandaar verder naar
<lr vluchtoorden gebracht wordt Deze
I vluchtoorden 'Jjn voor elke gemeente, wel
ke verlaten moet worden, nu reeds uitge-
j kozen.
Een voorbeeld? Hier is het! Neem het ge
val. dat het gebied van een Unie. gelegen
„ergens" ln het middendeel van Nederland,
loopend in dc richting Noord-Zuid. ont
ruimd moet worden over een strook enkele
kilometers breed ter weerszyden van die
linie In zoodanig geval is het te begrypen.
dat hij. die een afvoer van dc burgerbevol
king uit die strooken heeft te organiseeren
en daarvoor tevens de middelen van tran
sport moe! kiezen, een iyn trekt en tn zyn
plan opneemt, dat de burgers uit de stroo
ken. ten Noorden van die Ujn, als zy in
Westeiyke richting moeten worden verwij
derd. voor dat doel aan sommige stations
I treinen zullen vinden om hen b.v. naar de
beide Holland-provinciën te brengen of
naar een deel der provincie Friesland, zoo
noodig gesteund door watertransport
Het zal voorts doelmatig kunnen worden
geoordeeld, de bevolking uit een rayon tus
schen de eerst getrokken Ujn en een tweede
daaraan ietwat evenwydigc lijn, zoodanig,
dat het gebied der groote rivieren wordt
ingesloten, over deze stroomen per vaar
tuig naar het Westen te brengen, vooral
indien de bestemming voor die af te voe
ren personen gelegen zou zyn b.v. op de
Zuld-Hollandsche en Zeeuwsche eilanden.
Voor den afvoer uit een linie ten Zuiden
van laatstbedoelde lUn kan het spoorweg-
transport naar vluchtoorden in Westeiyke
richting op den voorgrond treden.
Moet afvoer niet naar het Westen doch
naar het Oosten geschieden of heeft men
met andere linies te doen. dan zal behoudens
noodzakeUJkc afwyklngen op overeenkom
stige grondslagen het afvoerschema worden
gebouwd.
Het ls zonder meer duldeiyk, dat voor
welke vraagstukken men ook komt te staan,
groote samenwerking noodzakelijk is tus
schen de drie geledingen der evacuatie, zoo
danig. dat zy ten slotte een drie-éénheid
vormen, hetgeen tot dusverre ook steeds het
geval is geweest. Dit was reeds het geval ln
de eerste weken na de mobilisatie, toen de
tabellen voor het transport met spoed, zy
het ook in eenigszins embryonalen toestand,
maar toch zeer goed practlsch uitvoerbaar,
gereed kwamen. Later werden deze verbe
terd. waarby rekening ls gehouden met
allerlei wenschen.
Voor treintransporten worden na wikken
en wegen de in- en uitlaadstations gekozen,
die ln hoofdzaak van een vervoerstechnisch
standpunt de beste voordeelen bieden. De
door de burgemeesters verzamelde ge
meentenaren vinden daar op het bepaalde
vertrekuur een treinstel, dat een duizendtal
personen kan bevatten met hun hand
bagage De loopende zieken en niet te zware
patiënten mogen met verplegend personeel
geplaatst worden in eenige eerste en tweede
klasse rijtuigen; zij, die nog meer zorg ver-
eischen. worden onder deskundig geleide
ondergebracht, in met stroo en matrassen
belegde goederenwagens, die ook door den
trein worden medegenomen
Als het sein van vertrek is gegeven, ver
meldt de ontworpen gedetailleerde dienst
regeling. dat normaal omstreeks twee a drie
uur later weder een afvoer van 1000 burgers
van het station zal kunnen geschieden. Zoo
gaat de afvoer voort, totdat dc streek, die
door het station bediend wordt, haar con
tingent van reizigers heeft geleverd.
Afhankehjk van de vervoersafstanden en
behoudens onvoorzien storende omstandig
heden rekent men er op. dat, dag en nacht
doorwerkende, het bedrijf in het inlaad-
station binnen twee etmalen afloopt, soms
eerder.
Ten aanzien van het transport te water
zal men binnen zoo kort mogelijken tijd een
aantal schepen met sleepbooten samenbren
gen in en naby de havens, kaden, steigers,
enz. der gemeenten, waar de af te voeren
burgerbevolking telkens in groepen wordt
verzameld. Als het eenigszins doenlijk is,
zullen de vaartuigen in de havens reeds ge-
ruimen tyd vooraf gemeerd liggen en van
extra loopbruggen en loopplanken zyn voor
zien om het afdalen ln de scheepsruimen
met hun speciaal hoekje voor extra te ver
zorgen zieken niet te moeiiyk te doen wezen
Het scheepstypc, dat in het gebruik het
beste beantwoordt aan billijke eischen ten
behoeve van de af te voeren bevolking, is
een vaartuig van ongeveer 500 tot 600 ton
inhoud, dat met eenig zeer eenvoudige com
fort van banken. WC.'s, reddingsmaterieel,
lampen enz Ingericht, 400 passagiers kan
opnemen.
Het is de bedoeling, dat de afvoer te
water ook achter elkaar doorgaat en dat
de schepen, zooals men dat noemt, ln één
ruk naar de haven van bestemming wegge- j
sleept worden Men zal in zoodanig geval
ln één a twee etmalen na den aanvang der
evacuatie de toekomstige plaats van be-
stemming hebben bereikt
Het derde transportmiddel, de auto of
bus, vervult de hoofdrol bij een speciaal deel
der evacuatie, waarvan de uitvoering ont
worpen ls, voorafgaande aan die van de
hierboven genoemde transporten. Men wil
toch de verpleegden van verschillende ge
stichten, zooals blinden, krankzinnigen en
andere ongelukkigen. zoodra de dreiging van
agressie zeer groot wordt, per auto brengen
naar ander reeds uitgekozen verbiyven. Ge
tracht zal worden dat ln rechtstreeksch ver
keer, zooals gezegd met bussen, aangevuld
door ambulancetreinen en -wagens, enz. ten
uitvoer te brengen
Verder zal de autobus een voorname
functie bekleeden. Indien het geprojecteerde
regelmatige vervoer per trein of per vaar
tuig door onvoorziene omstandigheden
wordt onderbroken, ontwricht of geheel on-
mogeiyk gemaakt.
Als spoedig herstel van de gestoorde rail-
baan of van het versperde vaarwater, dan
wel omlegging van de route niet mogeiyk
zal blijken, kan het geraden wezen den trein
of het vaartuig te verlaten om te voet. per
fiets en auto het meest nabUgelegen station
(of haven) te bereiken. Van daaruit kan
men dan den tocht in de richting vluchtoord
zy het met inschakeling van een tydelijk
onderdak, voortzetten Ook is de mogeiyk-
heid niet geheel denkbeeldig, dat reeds van
de te ontruimen gemeenten af. indien door
ijsgang de schepen niet varen kunnen, een
oplossing gezocht moet worden om op an
dere wijze, dan men zulks hoopte te kunnen
doen. den afvoer der burgerbevolking te
regelen.
Er zijn voor dat doel verschillende stelsels
ontworpen, echter elk met hun eigen be
zwaren. Dc autobus bekleedt daarbij een
bruikbare overheerschende plaats, gevorderd
als zy zal worden door de militaire autori
teiten. evenals dc particuliere auto Maar
bij dit alles vermydt men om te ve*l te wil
len regelen en voorkomt men angstvallig
onuitvoerbare óver-organisatie, ten volle
vertrouwend op het gezond verstand en de
kalmte der leiders, die naar bevind der
omstandigheden zullen moeten handelen.
Het transport bij een evacuatie kan soms
aeer groote aantallen betreffen. Ter illustra-
Klei fascineert my!
Niet in een landschap klei-landschap-
pen zyn zoo vet en zoo vlak maar ln een
doosje, netjes in gekleurde staafjes gerold
en met een stokje er by om mee te model-
leeren.
Eigeniyk zou ik dólgraag beeldhouwer
zijn geworden liever gezeid beeldknéder
maar voor zooiets moet men taJént heb
ben althans de gave te verbergen, dat
men géén talent heeft en aangezien ik
beide mis. ben ik géén beeldkneder gewor
den. zelfs niet van vrouwen met vierkante
vormen, gestyleerde paarden en bloote
mannen, die met breede gebaren zaad om
zich heen strooien van den topgevel eens
gebouws af ik heb my altijd afgevraagd,
waarom zulke beelden zaaien op het asfalt,
in plaats van ln een plantsoen en dat
nog wel. terwyi er in plantsoenen beelden
staan, die ik véél liever op het dak van een
wolkenkrabber zou zien, waar zij minder in
de gaten zouden loopen; afstand maakt
véél leelijks goed. Daar is de Adam van Ep
stein, een bonk steen met hier en daar een
uitsteeksel en dat nog wel op plaatsen,
waar men ze het minst zou verwachten, een
Adam met ollfantsbeenen, die overal letter
lijk een vreeselijk zwaar hoofd ln heeft. Het
heet. dat Epstein dezen Adam aan een
spullebaas heeft verkocht, die er Amerika
mee wil afreizen. Als die spullebaas ooit es
in Nederland komt. kan ik hem nog een
paar schitterende objecten aanwijzen voor
zijn kraam
Doch laat lk my niet verdiepen ln kunst
beschouwingen en volstaan met te consta-
teeren, dat ik er nóg minder van terecht
breng dan Epstein wat niet wegneemt,
dat ik althans in de oogen van één mensch
ter wereld een geniale beeldhouwer ben
een soort Phidias, een Michel Angelo van
zeldzame begaafdheid, een Rodin der twin
tigste eeuw Het is alléén maar jammer,
dat deze mensch nog maar zoo'n klein
menschje Ls, dat „pappie" tegen mij zegt.
en „pappetie" wanneer het verlangt, dat lk
stlekum een toffee uit moeder's kast zal
graaien en ln haar altyd grage mondje zal
stoppen.
„Pappie, ga Je mee klel-knoeie?"
Daar zitten wij dan, netjes een krant
over tafel gespreid waar de krant al niet
goed voor ls en dan zeg lk. met het air
van een Hlldo Krop:
„Wat zal ik es voor Je maken?"
„Een mannetje!"
Dan schep ik, zóó maar uit de vormlooze
kiel, een mannetje, een groote bal, das z'n
lijf, een klein mannetje, da's z'n kop. het
geheel aanééngelascht met lucifershoutjes
en met vier lucifers als armen en beenen
„Een hondje!"
Hetzelfde recept alléén worden de lu
cifershoutjes nu zóó gestoken, dat het
mannetje als het ware op handen en voe
ten loopt. „Wouw-wouw!", zeg ik dan. en
als ik het hondje op z'n klel-achterste zet,
ls het weer een zittend mannetje.
„Kijk es. mammie, heeft hij gemaakt!"
Fier kijk ik rond mij koesterend in de
prille bewondering van het kleine ding
tot mij een triest gevoel bekruipt
Eéns zal zij merken, dat pappie als beeld
houwer minder presteert dan vroeger mis
schien de primitiefste holenmensch en
als het nu alleen nog maar dat aureool was,
dat de tyd myn vaderiyk hoofd zal ont
nemen.
Wy ouders, mogen wél behoedzaam om
springen met wat ons dan nog zal resten
of met wat er voor ln de plaats zal zyn
gekomen
Neem
112
(Ingez. Med.)
tie: de verdediging van één onzer linies,
mocht een vijandelijke aanval zich daar
tegen richten, brengt met zich mede het zoo
tydig mogelijk vervoeren van ongeveer
150.000 personen naar de vluchtoorden, met.
behulp van byna 100 treinstellen, ruim 150
schepen en een half zoo groot aantal sleep
booten. Ongeacht nog de reederijbooten, die
ingeschakeld worden".
terecht vestigde majoor Cool er tenslotte
de aandacht op. dat, gezien de ernstige
omstandigheden, waaronder een ontruiming
geschiedt, allen, die daaraan deelnemen, on
voorwaardelijk de aan wy zingen moeten
volgen van de eigen burgerleiders. Zonder
morren en zonder tegenstribbelen zal men
zich op die oogenbllkken dienen te schikken
in de beslissingen, welke op order van de
militaire autoriteiten genomen worden. Men
trachtte niet meer bagage te smokkelen dan
de 30 K.G die toegestaan is, nemen niet
eigenmachtig een andere plaats in de co
lonne. trein of bus in dan de aangewezen
plaats. En bovenal dringe men niet om
buiten de geregelde rij om een plaats te
bemachtigen. Daarnaast gedrage men zich
stipt volgens de Instructies. Dit wil zesgen
1. Niet rooken, waar dit verboden is.
2. Geen misbruik van alcoholhoudende
dranken.
3. Niet onnoodig roepen of schreeuwen.
4 Niet onnoodig licht maken
Zy. die deze 4 punten in de gedachten
houden, zullen van een kennismaking met
den sterken arm verschoond blijven.En daar
naast zullen zij de krachtige, alles overwin
nende saamhoorigheid kweeken. welke voor
een vlot verloop onontbeerlijk is!
Mocht de evacuatie in bedreigde gebieden
noodig zijn, dan verdient het aanbeveling,
dat men naast de papieren, geld en mond
voorraad ook mede neemt:
1. Zaklantaarn, kaarsen en lucifers
2. Waschgerei. eetgerei, veldflesch en
drinkbekers.
3. Eenig verbandmateriaal en eventueel
geneesmiddelen uit huisapotheek
4. Wat huisdieren betreft, daarvoor komen
hoofdzakelijk honden en katten in aan
merking.
5. Indien aanwezig: Uw gasmasker!
Men bedenke: Elk pak mede te nemen
bagage moet voorzien zijn van een etiket of
een label, met duidelijke aanwijzing van
naam en adres van den eigenaar (de eigena
resse
Aanbeveling verdient h"t kleine wagent jes
(sportkarren, kinderwagens' cn rijwielen
mede tc nemen Er moei ""liter rel-r >rg
mede gehouden worden, dat by het vervoer
pei trein al deze kleine vervoermiddelen by
het aivoerstation achtergelaten dienen te
worden.
